Þjóðmál - 01.12.2013, Blaðsíða 53

52 Þjóðmál VETUR 2013
lega öflug í rannsóknum . Þetta breytti hins
vegar engu um rannsóknastarf innan skól-
ans, né efldi það slíkt starf á Íslandi . Trúlega
réði þessi ráðstöfun úrslitum í því að HÍ
tókst að komast inn á einn lista yfir 300
bestu háskóla í heimi, en reyndar sést hann
ekki á öðrum slíkum listum .
HÍ hefur líka lagt mikla áherslu á að
fjölga doktorsnemum . Það hefur þó ekki
verið gert með því að byggja upp það rann-
sókna umhverfi sem þarf til að bjóða upp
á gott doktorsnám, og ekki hefur heldur
verið lögð áhersla á að laða til landsins
fram úr skarandi nemendur í slíkt nám . Í
stað inn hefur fjöldi manns verið tekinn
inn í doktors nám í deildum sem ekki hafa
neina burði til að halda uppi öflugu námi .
Svo langt hefur verið gengið, til dæmis í
við skiptafræðideild, að fólk með engan
raun verulegan rannsóknaferil að baki,
engar birtingar á alþjóðavettvangi, hvað þá
um talsverðan slíkan feril, hefur leiðbeint
doktors nemum . Þetta er ekki bara siðlaust,
heldur beinlínis brot á reglum skólans sjálfs
um hæfi leiðbeinenda .
Markmiðið með ofangreindum aðgerðum
HÍ er einfaldlega að fegra rannsóknabókhald
sitt, að hækka hitastigið með því að halda
hitamælinum í greip sinni . Skólinn vill
„framleiða“ doktorspróf, en skeytir ekki um
hvort nokkur raunveruleg gæði liggja að
baki þeim tölum sem hann sýnir um starf
sitt . Markmiðið er greinilega að reyna að
komast hærra á listum yfir góða háskóla, en
ekki að efla starf skólans í raun .
Það er svo annað dæmi um misskilda
stærð og afl Íslands að halda að hægt sé
að byggja upp umfangsmikið doktorsnám
við íslenskan skóla án þess að yfirgnæfandi
meirihluti nemendanna sé útlendingar . Það
er sjálfsagt að bjóða upp á doktorsnám í
þeim fáu greinum sem standa vel að vígi og
geta boðið upp á gott rannsóknaumhverfi
(með margt öflugt vísindafólk í viðkomandi
grein) . En Íslendingar eru ekki fleiri en raun
ber vitni, og hæpið að telja þá afburðafólk
miðað við aðrar þjóðir . Auk þess fer mjög
stór hluti íslenskra námsmanna, ekki síst
þeir bestu, til útlanda í doktorsnám . Það
væri glapræði að reyna að snúa þeirri þróun
við, og vonlaust verk að auki . Íslendingar
eru einfaldlega of fáir, og of margir þeirra
fara, blessunarlega, úr landi í doktorsnám,
til að hægt sé að gera ráð fyrir að þeir manni
margar stöður doktorsnema innanlands . En
HÍ virðist ekkert reyna til að sækja fjölda
doktorsnema til annarra landa, á þau svið
innan skólans sem standa undir slíku,
heldur er hrúgað inn fólki sem er sett í
hendurnar á leiðbeinendum sem hafa sjálfir
varla stundað nokkrar rannsóknir, hvað þá
að þeir ráði við að leiðbeina öðrum .
Stjórnvöld í ruglinu
Nú má auðvitað spyrja hvort ástæða sé til að halda úti háskólarannsóknum
á Íslandi . Burtséð frá þeirri afstöðu að
sjálfsagt sé að Ísland leggi sitt af mörkum
á því sviði má færa rök fyrir því að það
sé jafnvel þjóðhagslega hagkvæmt (þótt
sú hagkvæmni myndi líklega aukast til
muna ef reynt væri að laða mikið af öflugu
Markmiðið með ofangreindum aðgerðum HÍ er einfaldlega
að fegra rannsóknabókhald sitt, að
hækka hitastigið með því að halda
hitamælinum í greip sinni . Skólinn
vill „framleiða“ doktorspróf, en
skeytir ekki um hvort nokkur
raunveruleg gæði liggja að baki
þeim tölum sem hann sýnir um
starf sitt .