Þjóðmál - 01.12.2013, Blaðsíða 56

Þjóðmál VETUR 2013 55
2007, auk þess sem hún hafnaði tveimur
öðrum slíkum um svipað leyti . Hver og
einn af þessum fjórmenningum er með
birt ingaskrá sem er mun öflugri en skorin
saman lögð, og margfalt fleiri tilvitnanir, og
eftir varð á þessu sviði í HÍ nánast ekkert
rann sókna starf . Forysta skólans hreyfði
hvorki legg né lið, þótt þetta væri augljóst
dæmi um undirmálsfólk sem hrakti burt
mjög öfluga vísindamenn .
Það er svo sláandi, og minnir aftur á sam-
svörunina milli gorgeirs fjármálaforkólfa
fyrir hrun, hvernig forysta HÍ er samsett .
Sama gildir reyndar um Háskólann í
Reykjavík, sem segist líka ætla að skara
fram úr á alþjóðavettvangi í rannsóknum .
Æðsta akademíska forysta þessara skóla
saman stendur af 12–15 manns, rektorum
og aðstoðar rektorum, sviðsforsetum í HÍ
og deildar forsetum í HR . Ekki ein einasta
af þessum manneskjum hefur nokkra
reynslu, sem talist getur, af starfi við þá
erlendu háskóla sem markmiðið er að
líkjast . Allt er þetta fólk sem numið hefur
erlendis, en flest flýtt sér heim til Íslands
aftur, sest á valdastóla og gætt þess vandlega
að halda í burtu frá öllum áhrifum þeim
sem einhverja burði hafa til að leiða starf
af þessu tagi .
Hvað er til ráða?
Að byggja upp góðan rannsókna há-skóla er ekki auðvelt, en það er mjög
einfalt: Maður ræður öflugt vísindafólk, í
sæmilega samstæðum hópum, og býr því
gott umhverfi til að stunda rannsóknir
sínar . Ef viljinn væri fyrir hendi til að efla
HÍ verulega, þá er það vel hægt . Og þótt
mikið fé þurfi til að byggja upp miklu
betri skóla en HÍ er í dag, þá má komast
langt án aukinna fjárframlaga, með því að
nota rannsóknaféð skynsamlega . Það þýðir
meðal annars að hætta verður að greiða því
fólki laun fyrir rannsóknir sem hefur ekki
burði til að stunda þær . Ljóst er að það
gildir um yfirgnæfandi meirihluta starfs-
manna á menntavísindasviði, og stóran
hluta á félagsvísindasviði, og tals vert af
slíku fólki er líka að finna á hinum svið-
unum þrem . Það segir sína sögu að meðal-
framlag starfsmanns mennta vís inda sviðs
á alþjóðavettvangi er aðeins tuttugasti
hlutinn af því sem gildir um verkfræði- og
náttúruvísindasvið, og félagsvísindasvið
afkastar bara einum tíunda á við Verk
og Nátt . Líklega ætti að hætta að greiða
að minnsta kosti helmingi akademískra
starfsmanna laun fyrir að stunda
rannsóknir, og ef því fé væri skynsamlega
varið mætti strax efla rannsóknastarfið til
muna .
Það myndi svo efla enn frekar gott rann-
sóknastarf ef stór hluti fjárveitinga til
rannsókna í háskólum færi gegnum sam-
keppnissjóði . Það breytti varla miklu um
skiptingu fjárins milli skóla, en sé vel að
því staðið hvetur það háskólana til að ráða
til sín besta fáanlega fólk, og búa því góð
skilyrði . Það er eina leiðin til að byggja
öflugan háskóla .
Til þess þarf bara vilja, og kjark til að segja
sannleikann .
Æðsta akademíska forysta þessara skóla samanstendur
af 12–15 manns, rektorum og
aðstoðarrektorum, sviðsforsetum í
HÍ og deildarforsetum í HR . Ekki
ein einasta af þessum manneskjum
hefur nokkra reynslu sem talist getur
af starfi við þá erlendu háskóla sem
markmiðið er að líkjast .