Tíminn - 04.07.1959, Blaðsíða 7

T í M I N N, laugardaginn 4. júlí 1959
I
Fólk
Borgarf.iarðarhcrað er talið eitt
hinna fegurstu, frjósömustu og
sög-ufrægustu þessa lands.
Á vorin þegar blámóðan vakir
yfir héraöinu, hefur mörgum fund
izt þeir sjá í henni ýmsar mýndir
liðinna fíma. Guðmundur skáld á
Sandi Friðjónsson, flutti eitt sinn
erindi, er ég heyrði. Þar skýrði
hann frá því, er hann snemma vors
ferðaðist um Borgarfjörð, og sá
blámóðuna svífa í dölum og lág.
lendi héraðsins. Þetta náttúru.
undur kvaðst hann ekki hafa séð í
svo rfkum mæli annars staðar.
í blámóðunni sá hann atburði
sögunnar. Hverri myndinni af ann
arri brá fyrir, og þeim lýsti hann
með sinni alkunnu mælsku og orð
kynngi, sem honum einum var lag-
ið. Þetta erindi sitt kallaði Guð.
mundur „að komast upp í blámóðu
aldanna.“ Þá eina taldi skáldið
komast þangað, er hefðu lagt góð.
an skerf til framvindunnar, með
starfi sínu, bæði á andlega og ver-
aldlega visu.
Eg, sem þessar línur rita, dvald.
ist æskuár mín í Borgarfirði, og
fór þar víða um, en oftast fór ég
urn Lundarreykjadal, og þar finnst
mér, sem alltaf hafi verið heiðríkja
Og sólskin.
Nú munu fæstir húsráðendur,
sem byggðu þann dal í æsku minni
ofar moldu. Aldrei fann.ég nema
það bezta hjá þessu dalafólki. Allt
var það alúðlegt í viðmóti og>
greiðasamt, en sjálfsagt hefur það
sem annars staðar verið arfur kyn.
slóðanma, er á undan voru gengnar.
Lundarreykjadalur er sumarfag-
ur og gróðurríkur. Grínisá rennur
ofan dalinn, lygn og tær, fossa.
laus neðan Oddsstaða, en þar er
Jötnabrúarfoss neðstur í ánni, í
dalnum.
Dalurinn skiptist við Brautar.
tungu, og heldur byggðin áfram
suðaustur. Fremsti bærinn þar í
dalnum er Gilstreymi. Stendur sá
bær á bakka Tunguár, en þar
rennur áin í djúpu gili, og dregur
bærinn nafn af því. Bærinn Gil-
streymi stendur hátt og nýtur þar
vel sólar. Engjar munu hafa ver-
ið reytingssamar, en heyið kjarn-
gott er af þeim fékkst, túnið lítið
og líklega síðsprottið. Mörgum
búnaðist misjafnlega á Gilstreymi,
en landgott er þar, og beit fyrir
sauðfé ágæt, meðan til næst vegna
snjóa.
í þessum dal, og á þessu
býli, Gilstreymi, bjuggu 1860—’75,
Björn Magnússon, (bónda á Hóli,
Og síðar Dagverðarnesi í Skorra.
dal, Björnssonar bónda að Hóli,
Sæmundssonar) og kona hans Mar
grét Jónsdóttir (bónda að Tungu.
felli Sigurðssonar bónda að Höll
í Þverárhlið, Guðmundssonar. Móð
ir Margrétar og kona Jóns á Tungu
felli var Sesselja Gunnlaugsdóttir
hónda að Súlunesi Einarssonar, en
kona Gunnlaugs var Guðlaug Þórð.
ardóttir, föðursystir Þórðar háyfir
dómara Svclnbjörnssonar).
Bjöm Magnússon var mikill hag
leiksmaður, bæði á' tré og járn.
Mar,
kona
húið yfir töluverðu listfengi. Þau
giftust að Lundi
1856.
í borgfirzkri blámóðu
Systkinin á Gilstreymi
Jötnabrúarfoss í Grímsá hjá Oddssfööum
dó í
arhreppi, 12. júlí 1365, og
Reykjavík 1. desember 1955. Hans
foreldrar voru hjónin Jóhannes Reykjavik lærði hann söðlasmíðij
hjá Olafi Eiríkssyni á Vesturgötu;
26. Er Björn hafði lokið námi, fór
sonar, og Guðbjörg Bjarnadóttir hann til Akraness, dvaldist þar
bóndi Guðmundsson bónda að
Stangarholti á Mýrum Guðmunds.
bónda að Bjargarsteini Brynjólfs.
sonar.
Þau hjónin Ingunn og Benedikt
bjuggu nokkur ár að Eystri Rein
við Akranes, en fluttust til Reykja.
víkur um aldamót, þar sem þau
til æviloka. Benedikt
að Ytri-Galtarvík í Skilmannahr.
en brá búi nokkru eftir aldamót,
fluttist þá til Reykjavíkur og dó
þar 2. júlí 1912.
Kona Jóns var (17. nóv. 1893)
Guðmn M. Magnúsdóttir (bónda
Árnasónar, og Ingileifar Magnús.
dóttur), f. að Hítarneskoti í KoL
beinsstaðahreppi 11. október 1855,
og dó í Reykjavík 21. júní 1923.
Þau áttu engin börn er lifðu.
3. Steinvör, f. að Mávahlíð 16.
júlí 1860. Ilún fluttist til Reykjavík' áttu heima
ur litlu eftir aldamótin, og giftist
þar 22. júní 1913. Maður hennar
var Jens Jörgen sjómaður, Jens.
son sjómaður Gíslasonar bónda að
Varmá og Lambhaga í Mosfells.
sveit, Gíslasonar bónda að Norður
Reykjum í Mosfellssveit Helgason-
ar og Helgu Björgólfsdóttur. Jens
var f. að Hausastöðum á Álftanesi
10. október 1874, og dó í Reykja.
vík 11. ágúst 1952. Steinvör dó í
Reykjavík 7. marz 1935. Þau áttu
ekki börn.
4. Sesselja, f. að Gilstreymi 10.
september 1864. Hún mun hafa dá.
ið á þrítugsaldri. Hún hverfur af
manntali 1887, en var árið áður
vinnukona að Skarði í Lundar-
reykjadal, en hvar hún hefur dáið
er mér ekki fcunnugt. Hún var ó.
gift og barnlaus.
5. Ingunn, f. að Gilstreymi 13.
desember 1865, og dó í Reykjavík
11. marz 1959. Ilún giftist á Akra.
nesi 4. október 1896 Benedikt Jó- FÍa,llend>S upp af Lundarreykjadal og Skorradal
hannessyni, f. að Suðurríki í Borg Hvalvatn næst.
var kunnur dugnaðarmaður, og
stundaði alla algenga vinnu, og
lét aldrei verk úr hendi sleppa,
meðan heilsan entist.
Ingunn var prýðilega vel gefin
kona, minnug, og kunni vel að
segja frá atburðum liðinna tíma.
Var skaði, að ekki voru ritaðar
upp eftir henni sagnir um menn,
er hún mundi frá sírium æskudög.
um í Lundarreykjadal. Þau Ingunn
og Benedikt áttu 5 börn, og eru
þau þessi:
a) Björn prentari, f. að Eystri-
Rein 4. janúar 1894. Kv. Guðríði
Jónsdóttur.
b) Jón Ármann, f. að Eystri
Rcin 17. desember 1897. Kvænt.
ur Valdisi R. Jónsdóttur.
c) Kristín, húsfr., f. í Reykjavík
22. apríl 1901. Gift Ólafi Hjartar.
syni verksm.stj.
d) Margrét, húsfr., f. í Reykja-
vik 17. marz 1904. Gift Albert J.
Finnbogasyni nú bónda.
e) Guðbjörg, húsfr., f. í Reykja.
vík 20. júlí 1907. Gift Guðmundi
St. Gíslasyni múrarameistara.
6 Björn, f. að Gilstreymi 4. maí'
1870, og dó í Reykjavík 23. júlí
1952. Björn ólst upp með foreldr.
um sínum, og vann hin algengu
sveitastörf, frá því hann hafði ald-
ur og getu til, heyskap á sumrum,
skepnuhirðingu á vetrum.
Árið 1893 fór Björn alfarinn frá
Brautartungu til Reykjavíkur. í
nokkur ár, og stundaði iðn sína
Björn giftist á Akranesi 5. marz
1898 Jónínu Jensdóttur, hinni á.
gætustu konu. Hún var f. að
Hausastöðum á Álftanesi 26. marz
1873 og dó í 'Reykjavík 5. desem.
(Framhald á 9. síðu)
afréttur þessara sveita.
Vinirnir Milstein og Bach
Víinarborg, 1. júní.
smaður, bæði a tre og jarn. " • »vu umum mi™ m c
grét var einnig mesta nlyndar Hainin æð:r elcki in'n með fljugaridr sem komizt hefuir nlær því að mega hljóðfæri, hvað þá í
a í öllum verkum, og mun hafa ;W®fin og hárii'ð í óreiöu, haun kaffitet fulOJkomiiinm. Hafi Bách stroki. Mér fammist ég \
heyrði það_ beint úr vitumd tón- eilnlniig slérstatan tómtolæ, svo frá-
Inm á autt svið sitória saíLair tóm>- skáffidsiims. Ég get með góðrl sam- bmugðiinih toimiumii að mér er 'huffiin
leiilkiatoússinis gengur maiður með viZfcu fulffiyrt, að ég hef aiffidrei fyrr ráðgába, h.vermiiig unmlt er að ná
fiðlú, föstium, ró'ffie-gum skrefum. heynt aneimn þamm hffijóðfæriaffieilk, svo ól'kum tónum úr eimu og sáma
saimia þoga-
vera vitni að
framikviæmiir e-mgar afkó-riálegar -heyr-t itiffi hamis, hefuir hamm efffiaust krafitave-rki, og veit, að svo var
27. september leikfimisæfingar, þegar hann hneig s'emt homum -þaíkkiir. flesitium far.ið.
ir siig. Nei, hann gen-gur inm, eims Um verkin- sjálf er óþarfi að 1 UndSr-telktinniar voru í fuliu sata
Er þau hjón fluttust frá GiL °S Þ*® sé sjáiffifsiagður Wufur að fjöliyrða. Al-li-r tóníli'itarummiem-dur ræmi við friamkomu snfflimgsims.
stréymi, fóru þau að Smartarstöð- eö leffika- þrjú fffiðffius'olo- -þekkj'a fiðlusólóveirk Bachs, þó-tit Að efmissfcrammi lokimmi sitóð a'lllur
um, bjuggu þar urn nokkur ár, en venk eíti'r Bactl a e'*!n,u kvöffidi, eilns ch'acommam úr partitu amr.* 4 sé fjöldinm upp og hyltli ffiliistamanm-
síðast að Brautartungu. I °S Það sé hom-uim toeffiðuir að sitemida' þeirra ikuminiuisit. Öli'um f-riæðimömn- imm standa-ndi. Smátt og smátit seiig
Björn var fæddur að Hóli í frammi fyrir þesstim fjöl'd-a áheyr- um her s-aman um, að hvorki fyrr hópuónm. fram að sviðilnu og s'tóð
Lundarreykjadal 30. ágúst 1830, einida, en fyrst og frem-sit, eims og -né síðair hafi mecit't fiðffiusólóverk þar og kappaði. E-kki ei-tt hróp,
og dó að Brautartungu 17. desem- setffium- hams sé ekfcffi a® kyminia sjáilf- verið skrifuð sem jafinist á við ekkerlt stapp, eiins' og oininiairs er
her 1891. Margrét fæddist að ®n isi-g, heldu-r tón'li-stinia, sem hanin þesisii -sex -eftiir Bach, þó'tt Bartok svo allgenigt. M'lateÉi! kom f-rarn,
Tungufelli í sömu sveit 18. október flýtu-r, fyrrr áheyr-em-dum. Hne;-gir kæmkit mál'ægt því. Á efniis'sikrá-nmi tváövsBr, fimmi simlnium, míu siinnum.
1833, og dó í Reykjavík 24. des. s-i-g kurteMegia, og lrefu-r bogamm í iktvöffid vom só'nialba m-r. 1 í g-m-o'li, Og þá skeði þaðj s-em kumamiigiir
ember 1917. j upP hljóðifærimu. ^ -sómitamr. 5 í C-dúr, og áðiurmefmid segj-a einsdæmi í hffijiómlfeifcasög-u
Sjö voru börn þeirra Björns og Eg ætffia mér -ekiki ,þá dul aið d-moffil partíita. 2. kafli beggj-a s'óto- hamis: Hamm lók aiutaffilag. Fögnuður
Margrétar, er upp komust, og voru reymia að lýsia því, sem svo f'ó-r atamtaa eiru fúgur. Þa® er út af áheyrenda vair Jinmiffiegur. Hanm war
þau þessi: frta'm. Það yrði ekfci amimað e-n aiumi fyrir sig til nógu mikils ætlazt af kaffiiliaiður fraim hvað eftir aminað eft
1. Vigdís, f. að Tungufelli 12. inigjlaffieig itilinaun tiiffi -a® waðia sam'am fiiðÍíiuMkara mieð því að sem-ja ffir þet!ta í rúmam háffiiftím-a. í hvent
apríl 1857, fluttist Eskifjarðar lýsiingaircrð'Um, fátæ'kffieigum orðum, margr-addaðair fúgur fyrir hffijóð- -skipti, siem tomn birltiislt aftur, ró-
1896, og dó þar 30. janúar 1922. sem- affidrei gætu náð því, s-em raun færi ba-ns, isem í raiumiinmi er ætlað leguir, hæverskur. o-g þa'kklátur,
Hún giftist á Eskifirði 19. júní verulega gerðist. Fólk hafði komið cimr,ödduðum eðla í hæsta lagi tví- réttu áheyr-eimdur liendunmar upp
1897 Jónasi G. Jónssyni, ættuðum til tó toeyra Milffisteim. Það heyrði rödd'uðum lei-k. Bn það, sem Nat- á rn-óti hoinum. Em to-a-nn yppti áð-
af Austurlandi. Þau átt-u saman Bach. Það gffieymdi þv-í, að á sv'ú- ih-am Miffiabeim töfraði- fram úr fiðlu ein-s öxl-u-m afsiaikamdi. í síðais'ba
einn son, en áður hafði Vigdís átt i-mu stóð maðu-r me-ð fiðilu og b.-ga, si-nmi, fó-r Hamg-t fnam úr öffilum fcröf skiiptið lyfbi hanin upp hönidunum,
2 dætur og einn son ’ ' ‘ — • ...........
2
reykjadal 20. október 1858. Bjó ei-nm eiina-s-ti s-argandii -tónn Áhe.vr- live-r eimstöik i'ödd hiaittSi ekki alð- sagðffi, — svo ffiágt, að ég heyrð-i
um skeið Brautartungu, einnig 'a-mdffi-mn g-al. cj.i-beitt' sér að verk- eins sinn eiignn styrkleika, óháðan það varffia: „Nachst-es Mal
aö Svanga í Skorradal, og siðast I imu og molið þess, eiins og liaan hinum þremur eða fjórum, heldur S, U.
ui sun, uii ciuui ikuui viguxs uiv rum otwu uniu-u-i •iucu á>tuu'u ug oega, sanmi, io-r n-am-g-i ínam ur oiium fcr'oi skinptaú ffiyíti hanin upp nondunum,
iælur og einn son. - ebkert varð til a-ð be:lma athygl-inmi um t'ómiiiká'lidsins. Það v-ar emig-u Mk- og s-aimsitu-ndis dalbt aM't í dún-alogin-.
I. Jón, f. að Máfahlíð í Lundar. að hon-um. Ekkii ei-mn- falskur, c’c'.ú. ara en, fiðlu-kvimitett léki, því -að Þá ffilaiut toam-n of-urM'tið f-nam og
/kiadal 20. október 1858. Bió einn. eina?Jti s'a'r-ffandii itónn Áhp«yr- „tx va.^.í- i_____
Á víðavangi
Að kosningunum loknum
í forystugrein Dags, sem kom
út 1. þ. m., er rætt um kosninga-
úrslitin og segir þar á þessa leið:
„Eldmóður sá, er einkenndi
stjórnmálaflokkana og baráttu-
nienn þeirra fyrir kosning'arnar,
er nú að mestu af þeim runninn
í bráð. Atkvæðatölurnar er það
eina tungumál, sem harðsvíraðir
stjórnmálaleiðtogar skilja til
fulls. Þeir sitja nú yfir atkvaiða-
tölunum og lialda áfram að
reikna eins og kaupsýslumenn.
Og þar sem eyðslufrekri áróðurs.
vél er beitt af slíku kappi, sem
hjá stærsta stjórnmálaflokknum,
kostar kosningaáróðurinn mill.
jónir króna. En auðlindir þær,
sem forkólfar Sjálfstæðisflokks-
ins sitja við og njóta í ríkum
mæli, eiga þó rætur sínar að
rekja í vasa almennings. Fólkið
sjálft borgar allan kostnaðinn.
Málefnalega stendur Sjálfstæðis.
flokkurinn höllustum fæti, eu
áróður hans er mestur og mun
hann hafa forðað flokknum frá
stórfelldu fylgishruni um allt
land.
Úrslit kosninganna eru þrL
flokkunum lioll áminning pi
það, að kjördæmabyltingin nær
ekki því markmiði að véikja
Framsóknarflokkinn eins og til
var ætlazt af þeim. Framsókn-
arflokkurin stendur svo djúpum
og trauslum rótum í þjóðfélag.
inu, að hann lieldur áfram að
vera sterkur flokkur. Hin mikla
fylgisaukning lians í þéttbýlinu
sýnir þetta fyrs-t og frernst. Samt
sem áður hlýtur flokkurinn að
vinna eftir megni gegn fram.
gangi kjördæmabyltingarinnar
og liinir stjórnmálaflokkarnir
ættu að hugsa sig tvisvar um,
áður en þeir ljúka hinu ólieilla-
vænlega ævintýri sínu, sem er
þeim nú tapað að hálfu leyti.
Þúsundir manna, sem kusu
flokka sína af tryggð en gegn
sannfæringu, livað snertir kjör.
dæmamálið, vænta þess, að enn
gefist tækifæri til sómasamlegr-
ar úrlausnar, ÁN ÞESS AÐ
LEGGJA HÉRAÐAKJÖRDÆM.
IN NIÐUR.“
„Stórsigur"
í hlaðinu Frjálsri Þjóð, sem
kom út í gær, er m. a. svohjóð.
andi klausa:
„Það fer ekki á milli mála,
hvílíkan stórsigur Alþýðuflokkur
inn hefur unnið í kosningunum.
Fyrir þær var aðeins helmingur
þingmanna hans í ráðherraemb-
ætti, en eftir þær tveir af hverj.
um þremur.“
Samtök um landhelgismálið
í seinasta tölublaði Dags birt.
ist svo hljóðandi ritstjórnargrein:
„AÐ KOSNINGUM LOKNUM
verður landhelgisdeilan stærsta
mál þjóðarinnar á ný. Sem betur
fer, gefa kosningarnar ekkert það
til kynna, sem gefið gæti Bret-
um byr í seglin. Alþingi sam.
þykkti samhjóða þá. skýlausu
yfirlýsingu, að ekki yrði látið
undan síga. Og þótt margt kæmi
fram í umræðmn fyrir kosningar,
um afstöðu hinna einstöku flokka
í landhelgismálinu og einstakra
atriða þess, sem fáir hefðu að
óreyndu trúað, er þjóðin svo
sterkt afl og einörð afstað henn.
ar svo mikið aðhald, að ótrúlegt
er, að nokkur stjórnmálaforingi
þori að slá undan.
Þó er full ástæða að vaka vel
á verðinum. — Skagfirðingar
stofnuðu eins konar héraðssam-
band um landhelgismálið og var
það mjög til fyrirmyndar. Stjórn
málafélög stóðu lilið við hlið
að stofnun sambandsins, svo og
ungmennafélög, kvenfélög o. fl.
Hvergi annars staðar hefur slikt
ennþá verið gert.
í trausti þess, að landhelgis.
deilan hljóti að vera öllum jafnt
áhugamál og ofar öðrum málum
í hugum manna og hafin yfir
flokkadeilur, er þeirri ósk liér
með beint til Eyfirðinga og Akur.
eyringa, að þeir vilji bindast
samtökum um landvarnir á, svip-
aðan hátt og nágrannar okkar
hafa gcrt.“ j