Tíminn - 22.03.1960, Blaðsíða 5

TÍHINN, þriðjudaginn 22. marz 1960.
5
Úfgefandi: FRAMSOKNARFLOKKUR iNN
Ritstióri og ábm. Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstoíur ) Edduhúsinu víð Lmdarsötu
Simar 18 300. 18 301 18 302. 18 303 1830» og
18 306 (skrifst ritstjórnin og blaðamenn)
Augiýsingasími 19 523 Afgreiðslan 12 323
Prentsm Edda lif
Nýju heimílin
í ræðu þeirri, sem Ásgeir Bjarnason flutti um efna-
hagslöggjöf ríkisstjórnarinar, þegar hún var til meðferð-
ar í efri deild, rakti hann það ítarlega, hvernig ríkis-
stjórnin hyggðist búa að því fólki, sem nú væri að mynda
ný heimili í sveit eða við sjó. Honum fórust orð á þessa
leið:
„Hvernig lítur það t.d. út hjá ungum hjónum sem
eru með 5 börn og ætla að stofna heimili í sveit — Þau
þurfa 10 nautgripi á 50 þúsund kr Með þeim góðu kjör-
um, sem hæstvirtur ríkissjóður býður þeim upp á, þarf
í ársvexti miðað við 12%, 6 þúsund krónur — eða eitt
kýrverð og einu þúsundi betur —aðeins í vexti. án af-
borgana á einu ári. Á rúmum átta árum fer andvirði
kúnna aðeins í vexti. — Verð þeirra tvöfaldast á þessum
8 árum, þegar farin er „leiðin til bættra lífskjara“ eftir
stjórnarstefnuni. — Sé lán tekið fyrir dráttarvél þá þarf
að borga 10.800 kr. í vexti á ári — eða samtals tæplega
17 þúsund kr. á ári miðað við 12% — ef keyptar eru 10
kýr og ein dráttarvél. — Það má svei mér vera hátt af-
urðaverð, ef það á að borga þetta — ásamt öllu því, sem
til búskapar þarf.
Það örlar nú nokkuð á því, að mjólkurframleiðslan
sé ekki nægileg, miðað við neyzluþörf þjóðarinnar á land
búnaðarvörum. Það þyrfti því að gera róttækar ráðstaf-
anir til þess að stórauka landbúnaðarframleiðsluna — í
stað þess að stefna í gagnstæða átt, eins og hér er boðað.
Vera má að þau lífskjör, sem hæstv ríkisstjórn býð-
ur almenningi upp á, verði það aum, eins og allt bendir
til, að fólk verði að neita sér um að drekka mjólk og
borða kjöt og grænmeti svo það saki ekki, þótt framleiðsl
an dragist saman.
Og hvers á unga fólkið að gjaida hjá hæstv ríkis-
stjórn? Það getur ekki hafið búskap í sveit. Það getur
ekki keypt húsnæði í kaupstað og það getur ekki kostað
sig til náms erlendis — þar sem það þarf nú kr 17.900
á móti hverjum 10 þús. sem áður þurfti.
Hvar sem borið er niður í þessu frumvarpi er ráðist
á garðinn þar sem hann er lægstur — ráðist á þá, sem
þjóðfélagið ætti helzt að styrkja til að verða sjálfstæða
þegna í lýðfrjálsu landi Frumvarp þetta felur í sér stór-
fellda skerðingu á réttindum manna Hinn óbrevtti borg
ari á hér eftir ekki að eiga sama rétt og áður til að fá fjár-
hágslega aðstoð til að mynda heimili. Hann á það líka á
hættu að geta ekki séð sómasamlgea fyrir sér og sinni
fjölskyldu."
Stjórnarliðar hafa enn ekki reynt neitt til að svara því,
aðmeð efnahagsráðstöfunum þeirra er sérstaklega þrengd
ur hagur unga fólksins og þá ekki sízt þeirra, sem eru að
mynda ný heimili. Hagsmunir annarra aðila eru ríkis-
stjórninni ofar í huga. en af skiljanlegum ástæðum vill
hún komast hjá að segja það.
Stöndum fast
Frá hafréttarráðstefnunni í Genf berast þær fregnir,
að þar sé nú kappsamlega unnið að því bak við tjöldin af
Bretum og Bandaríkjamönnum að knýja fram einhverja
miðlunartillögu, sem skerði tólf mílna fiskveiðilandhelg-
ina. íslendingar þurfa að láta það koma ljóst fram, að
þeir fallist aldrei á slíkt Ef sú afstað? íslands verður nógu
einbeitt, eru mjög litlar líkur til, að iiík skerðingarákvæði
fái tilskilinn meirihluta Slíkur skilningur ríkir á máls-
stað íslands.
Jafnframt þurfa. íslendingar að táta það sjást greini-
lega, að þær ríkisstjórnir verða ekki taldar vinveittar ís-
lendingum, sem beita sér fyrir slíkum málalokum.
í Til hvers er ræktunarsjóður?
/ Mbl. verður nú tíðrætt um
) það, sem þar er kallað gjald-
) þrot búnaðarsjóða, svo sem
) ræktunarsjóðs og byggingar-
) sjóðs sveitanna. Blaðið kennir
) Framsoknarmönnum um hvern-
) ig komið er og segir þá m.a.:
) „Þessii sjóðir voru látnir
) taka lán á lán ofan í erlend-
) um gjaideyri, jafnframt því,
) sem þannig var stjórnað að ó-
\ umflýjanlegt var að krónan
\ hríðfélii í verði.“
\ Framsóknarflokkurinn mun
\ rísa undir þeirri ábyrgð að
• hafa úívegað þessum sjóðum
• fé, jafnt með erlendum lántök-
( um sem öðru. Hins vegar á
( Sjálfstæðisflokkurinn fyllilega
( sinn hlut í því „að óumflýjan-
( legt var að krónan hríðfélli í
( verði.“
( Það eru andstæð viðhorf.
( sem mætast i þessum málum
/ Stefna Framsóknarmanna hef-
( ur aldrei verið sú, að reka
) ræktunarsjóð sem gróðafyrir-
) tæki. Frá þeirra siónarmiði
) hefur ræktunarsjóðui átt að
) veita upinberan stuðning til
/ landnámstramkvæmda með því
) að veita hagkvæmari lán en
) kostur væri á hinum almenna
) lánamarkaði.
) Sá stuðningur hefur alltaf
) verið talinn eftir og ýms'ir hafa
) talið hann óskynsamlegan.
) Menn hafa sagt að of miklu
) væri kostað til þessara mála,
) það borgaði sig ekki að byggja
) allt landið o. s. frv.
\ Framsóknarflokkurinn hefur
\ talið að þjóðin hefði ekki efni
'\ á öðru en rækta land sitt og
-('•■■ nýtjá/iflann hefur'-ý#jáð láfa
• þjóðfélagið í heild létta uhdjr
( 'm’éð'^ ''ándnámsmahfiinu’rh og
( flýta fyrir því, að framleiðslu-
( kostnaður minnkaði vegna auk-
( innar ,.ækni svo að nóg væri
( framleu' af landbúnsðarafurð-
( um með skaplegum tilkostnaði.
( Þetta hefur borið þann ár-
( angur. að á síðustu áratugum
( hefur tramleiðslumagnið eftir
) hvern sveitamann margfaldazt.
) Má nærri geta hvort þjóðinni
) væri það hollara og hagkvæm-
) ara að binda nú miklu fleira
) fólk við þessa framleiðslu.
) Gildir þar einu hvort miðað er
) við þjóðarheildina eða neyt-
) endur eingöngu. Sú stefna
) Framsóknarflokksins að láta
) ræktunarsjóð styðja þess-a þró-
) un og flýta fyrir henni hefur
borið rikulega ávexti í búskap
þjóðarinnar.
Framsóknarflokkurinn mun
því á komandi tímum hljóta al-
þjóðarþökk fyrir það að greiða
fyrir landnámsstörfur.um með
því áð útvega ræktunarsjóði
fé.
Það ter vel á því, að Sjálf-
stæðisflokkurinn skuli nú þvo
hendur sínar af allri ábyrgð á
lámtökum fyrir þessa sjóði.
Honum er það líka óhætt. Þær
hafa ekki verið gerðar fyrir
forgöngu Sjálfstæðisflokksins.
Það er auðvitað lítill vandi
að reka sjóði eins og ræktun-
arsjóð. svo að þeir græði En
hér hefur aldrei verið um
neina venjulega peningastofnun
að ræða Hitt er annað mál.
að verðbólguþróunir, hefur
komið þar við sögu eins og
víðar á neikvæðan hátt í því
samba-idi ætti Mbl að rifia
upp hver það var sem sagði á
sinni tífi. að verðbólgan væri
aðferð til afi dreifa gróðanum.
Það sagði Ólafur Thors, for-
maður fjálf'tæð'.sflokksins þá
og jafnan síðan.
Og hvei var afstaða Sjálf-
stæðisf'.okksins í verkfallsmál-
um og kaupgjaldsmálum í tíð
vinstri -tjórnarinnar’
Undsnfarin ár hafa menn
reiknað með því, að ræktunar-
sjóður veitti lán til allra þeirra
framkvæmda, sem honum á ann
að borð er ætlað að lána til
eftir þvi, sem um þau væri
beðið. Þann áratug, sem nú er
senn að enda, hefur lánbeiðn-
um af því tagi ekki verið
néitað i ræktunarsjóði fyrr en
á síðasia án Vitanjega hefur
oft þu?f‘ að gera ráðstafanir
til fjáröflunar fyrir sjóðinn
svo að betta gæti orðið. Það fé
hefur Framsóknarflokkurinn út
vegað.
Hin nýja steflna ' þessum
málum er enn ósýnd og ekk-
ert hægt um það að segja
hvort íiubeiðnum verður full-
nægt eðs ekki. Hitt er augljóst
mál nú þegar, að vaxtahækkun-
in ein samfara aukinni dýrtíð,
hefur geigvænleg áhrif í sveit-
um. Þe'u verða færri en ella
sem ráðast í það að hefja bú-
skap í s' eit. Það þýðir að ó-
byggðum jörðum mun fjölga
en ekki fækka á næstu árum.
En skörfiin, sem þannig mynd-
ast í bvggðina, hafa á allan hátt
slæm áhrif. Erfiðleikar þeirra,
sem eftir búa, vaxa á margan
hátt í hlutfalli við það að
sveitin verður fámennari og
byggðin strjálli.
Nú er vitanlega á það að líta,
að vaxtaþunginn á að veltast
af bændum yfir á neytendur í
hækkuðu afurðaverði. því að
afurðirnar eru verðlagðar með
það fyrir augum, að bændur
hafi til framfærslu sér líkt og
aðrir. En verðlagið er eitt fyrir
alla, verðlagsgrundvöllurinn
miðast vifi meðaltai og frum-
býlinga. eru yfirleitt undir því
meðallagi eins og skiljanlegt
er. Þess vegna lendii þunginn-
af vax'ahækkuninni yfirleitt
meira en í meðallagi á frum-
býlingum. Þegar þar við bæt-
ist að ekki hefur staðið út af
hjá ýmsum við búskapinn undí
anfar'ð er það augljóst að
þetta er alit annað en aðlað-
andi.
Enn er á það að líta að víð;
ast hvar er margt ógert enn
á sveitabýlum landsins. Það er
t.d. alvar'egt vandamál í flest-
um héruðum landsins hve höll-
um fæt bændur standa gagn-
vart óþ ;rrkunum, þegar þá ber
að hendi. Nú eru minnkaðir
allir möauleikar til að gera það
sem gera þarf í sveitunum til
að ráða bætur á slíku. Vitan-
lega er það fremur falÞð til að
fæla menn frá búskap en laða
þá að honum
Það er ótímabært að láta hið
ís'lenzka þjóðfélag nú kippa að
sér hendinni um stuðning við
landnámsframkvæmdir í sveit-
um. Það er ekki heppilegt fyrir
atvinnubróun í landinu að láta
þungann af landnáminu í vax-
andi mæli leggjast á bændurna
sjálfa. Það er ekki heppilegt
fyrir neyzlu þjóðarinnar og lífs
venjur að láta landnámskostn-
aðinn í vaxandi mæli koma
fram í hækkuðu verði landbún-
aðarafurða.
Þetta er vitanlega eitt af því
sem skipar mönnum i flokka í
stjórnmálabaráttunni Það er
að vissu leyti gott að línurnar
skýrist og það verði sem Ijós-
ast hverjir bera ábyrgð á því.
að landnámssjóðir sveitanna
hafa haft fjárráð til að lána
bændum undir markaðsverði
peninga og hverjir breyta því.
Halldór Kristlánsson
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
/
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
Er stefna ih.ald.sins söm
í stjórn og stjórnarandstöiðu?
Mbl. víkur að því í Reykjavíkur-
bréfi að ég hafi vitnað í ræðu
Bjarna Benediktssonar 1958 og
ályktar út frá þvi að stefna Sjálf-
stæðisflokksins sé ein og söm
hvort sem hann sé í stjórn eða
st j ór narand stöðu.
Nú er Bjarni Benediktsson
væntanlega suður í Genf að vinna
fyrir málsi.að okkar allra Þar sem
niest liggur við ásamt Lúðvík Jós-
efssyni, Hermanni Jónassyni og
fieiri ágætum mönnum Skulum
við láta gamlar ræður hans hvíla í
friði á meðan. Hins vegar vil ég
biðja Mbl að rifja upp afstöðu
sína og Sjálfstæðisflokks'ins í
tveimur farmannaverkföllum á
fyra ári vinstri stjórnarinnar.
Sömuleiðis ætti það að birta efnis-
útdrátt úr kosningaræðum for-
mannsefni" síns og samheria hans í
Dagsbrúnarkosningunum 1958 en
þá deildu bessir fullrúar og skjól-
stæðingar Sjálfstæðisflokksins fast
á kommúnistastjórnina í Dagsbrún
fyrir að hafa ekki gert kauphækk-
unarkröfur og lagt í verkfall á
lientugum tíma.
Enn fremur ætti Mbl að birta
ummæli sín um lífskjaraskerðingu
þá, sem fylgdi efnahagsmálaað-
gerðum vinstri stjórnarinar 1958.
Við upprifjun þessara atriða og
viðhorf Mbi. nú til kauphækkana
og verkfalla getum við fengið sam
anburð sem sker úr um það, hvort
Siálfstæðisfiokkurinn muni vera
a.'gjörlega óumbreytanlegur í
stefnu sinni hvort sem hann er í
stjórn eða stjórnarandstöðu.
Ég vona að Mbl. geri þennan
samanburð sjálft og láti ekki sitja
við fullyrðingar einar um óum-
breytanleika flokksins.
Stefna t'lokksins í launamálum
og stéttarfélögum er ein og óum-
breytanleg a þann hátt að berjast
fyrir kauphækkunum og pólitísk-
um verkföllum þegar Sjálfstæðis-
flokkurinn er á móti nkisstjorn-
inni, en þola lífskja/askerðingu
þegar Sjálfstæðismenn eru við
völd. Það eru ekki þjóðarhags-
niunir eða stéttarhagsmunir sem
móta stefnu Mbls. í þessum mál-
um og ráð-i því hvort bað styður
verkfall eða ekki. Þar ráða flokks-
hagsmunir öllu. Sjálfstæðisflokk-
urinn vill ná völdum og áhrifum í
verkalýðsíélögurr til að geta not-
að þau sem flokksfélög Hann vill
beita þeim til að gera verkföll og
bera fram otímabærar kaupkröf-
ur þegar vmstri stjórn er í landi
en hins vegar eiga þau að fá stétt-
irnar til að taka lífskjararýrnum
möglunarlaust þegar Sjálfstæðis
n enn fá að stjórna.
Með þessari athugasemd get ég
verið Mbl sammála um það, að
stefna Sjálfstæðisflokksins sé söm
hvort sem hanr. er í stjórn eða
stjómarandstöðu. H. Kr.
i