Tíminn - 27.03.1960, Blaðsíða 7

TÍMINN, sannndaginn 27. marz 1960.
7
— SKRBFAÐ OG SKRAFAÐ —
Sjóréttarráðstefnan í Genf - Tillaga Eandaríkjanna stefnir að því að viðhalda gömlu rang-
læti - fslendingar geta ekki fallizt á neinar undanþágur frá tólf mílna fiskveiðilandhelgi -
Opinber framlög til verklegra framkvæmda og atvinnuveganna stórlækka - Fjárlagatillög-
ur Framsóknarflokksins hefðu ekki aukið álögurnar - Efnahagsráðstafanir stjórnarinnar
gerðar undirhúningslaust, enda réðu Þeim önnur sjónarmið en þarfir atvinnuveganna
Athygli manna beinist nú í vax-
andi mæli að sjóréttarráðstefnunni
í Genf, en þar hafa þegar verið
lagðar fram opinberlega þrjár til-
lögur eða þær, sem hér segir:
1. Sovétríkin urðu fyrst til þess
að leggja fram tillögu og hljóðar
hún á þá leið, að hvert ríki megi
ákveða víðáttu landhelgi sininar
allt að tólf mílum frá grunnlínu.
Þau ríki, sem ekki noti sér þenn-
an rétt til fulls, megi hafa fis'k-
veiðilandhelgi, sem sé allt að tólf
mílum frá grunnlínu.
2. Næst lögðu Bandaríkin fram
tillögu, sem er í megindráttum
h:n sama og þau lögðu fram í lok
■sjóréttarráðstefnunnar 1958. Aðal-
atriðin eru þau, að landhelgin
megi vera allt að 6 mílum frá
grunnlínu og fiskveiðilandhelgin
allt að 12 mílum, en á ytri 6 míl-
unum haldi þó erlend ríki áfram
veiðirétti fyrir skip sín, ef þau
hafa stundað veiðar þar í fimm ár
fyrir 1958 eða lengur.
3. Kanada lagði fram tillögu
sína í fyrradag, en hún er hin
sama og Kanada beitti sér fyrir
á seinustu ráðstefnu. Aðalefni
hennar er það, að landhelgin megi
ná 6 mílur frá grunnlínu, en ó-
skert fiskveiðilandhelgi 12 mílur.
Þá hefur Mexíkó boðað tillögur,
sem ganga í þá átt, að landhelgin
megi ná 12 mílur frá grunnlínu,
en fiskveiðilandheigin 18 mílur.
Mexíkó hefur þó ekki enn Iggt
þessa tillögu formlega fram, held-
ur aðeins sent hana til athugunar
og umsagnar fulltrúa á ráðstefn-
unni.
Um tillögur Kanada og Sovét-
rikjanna er það sameiginlegt, að
þær fullnægja þeirri lágmarks-1
kröfu, sem fslendingar gera, þ.e.
að fá viðurkennda óskerta tólf
mílna fiskveiðilandhelgi. Tillaga
Mexíkó gerir það einnig, ef hún
verður lögð fram formlega. Hins
vegar gild’.r þetta allt öðru máli
um tillögu Bandaríkjanna.
Bandaríska tillagan
Tillaga Bandarikjanna hlýtur að
sjálfsögðu að valda miklum von-
brigðum og andúð hér á landi.
Samkvæmt h«nni verður ísland
eitt af fáum ríkjum, sem myndi
ekki fá raunverulega nema 6 mílna
fiskveiðilandhelgi, á sama tíma og
fjölmörg ríki, sem byggja afkomu
sína lítt á fiskveiðum, myndu fá
12 mílna fiskveiðilandhelgi., Með
þessu væri framið augljóst rang-
læti, sem reynt er að afsaka með
því að það byggist á sögulegum
rétti, sem raunverulega er þó ekki
snnað en að verið er að viðhalda
^ömlum nýlenduyfirgangi, sem
•íærri ríki hafa beitt hin máttar-
iinni.
Eftir þá deilu, sem staðið hefur
>.illi fslands og Bretlands. áttu
-ændingar þess ekki von, að
landaríkin myndu endurflytja
mssa rangiátu tillögu sína, enda
’iöfðu þau lýst sig upphaflega á
h.mni fyrri ráðstefnu fylgjandi ó-
ikertri tólf mílna fiskveiðiland-
helgi. Þau þurftu því ekki annað
en að taka upp upprunalega
stefnu sína til þess að styðja rétt-
mn í þessu máli.
Ef Bandaríkin fylgja þessari til-
lögu sinni fram í fullri alvöru,
ir skyldu skornar niður hvað sem
það kostaði.
Haldlaus afsökun
Sú afsökun stjórnarliða er alger-
lega haldlaus, að framannefndar
t'Högur Framsóknarmanna hefðu
haft nýjar álögur í för með sér.
Af hálfu fulltrúa Framsóknar-
flokksins í fjárveitinganefnd hefur
verið sýnt ljóslega fram á, að
tekjuáætlunin er alltof lágt áætl-
uð. Ekki er rétt að ætla að inn-
flutningurinn verði minni nú en
1958, því að fólki hefur fjölgað
verulega síðan, en miðað við inn-
flutninginn 1958 ættu núgildandi
tollalög og nýi söluskatturinn að
gefa af sér 250 millj. kr meira
en stjórnin áætlar. Framsóknar-
menn lögðu til, að tekjurnar yrðu
ekki áætlaðar nema 80 millj. kr.
hærri en í fjárlagafrv. segir, og
ei það bersýnilega varleg áætlun.
Það nægði hins vegar til að mæta
þeirri útgjaldahækkun, er tillögur
þeirra um aukin framlög til verk-
legra framkvæmda og atvinnuveg-
anna höfðu í för með sér.
Stjórnarsinnar geta þvi ekki af-
sakað andstöðu sína gegn þessum
tiilögum með því, að þær hefðu
leitt til nýrra álaga.
Ástæðan til þess, að þeir felldu
Efnahagsmálastefna ríkisstjórnarinnar og allar aðgerðir miða ekki aðeins til samdráttar í öllum opinber-
um framkvæmdum, heldur valda blátt áfram afturkipp og algerri stöðvun á mörgum sviðum. Verkefnin
eru þó' ærin hjá. þjóð, sem var öldum á eftir öðrum þjóðum í tækni, samgöngum og öðrum framför-
um, þar til fyrir rúmum þrem áratugum, að stórfelld sókn hófst í framfarabaráttunni undir merkjum
Famsóknarflokksins. Þeirri sókn hefjur verið haldið síðan, eins og hvers konar mannvirki sýna. Nú
skal staðar numið, sóknin stöðvuð í miðjum klíðum og þjóðin dæmd til að dragast aftur úr á nýjan þessar tillögur er eingöngu sú, að
leik. Slíkt nálgast fjörráð. Gamla íhaldsstefnan skal leidd í öndvegið á ný. — Þessi mynd sýnir Hvítár- þeir vilja knýja fram samdrátt
brú hjá Iðu í smíðum fyrir nokkrum árum, eitt hið síðasta og mesta brúarmannvirki landsmanna. Mörg framfara og framkvæmda vilja
vötn bíða eftir slíkum brúm, en í svipuð stórvirki mun varla verða ráðizt á næstu missirum, meðan loma a ^ ^ii v, *uleys-i
slagbrandur íhaldsins í landinu heftir för þjóðarinnar til framfara. Og það verða ekki aðeins brýrnar, e ns þeu 3 8 a ' 3 as an
sem bíða betri tíina, heldur einnig hvers konar stórframkvæmdir aðrar á öllum sviðum og jafnframt er
framtak félaga og einstaklinga heft í viðjar.
mun það geta haft hin óheppileg-
ustu áhrif a sambúð þeirra og ís-
lands.
Engar undanþágur
tólf mílna fiskveiðilandhelgi er al- þess vegna er það ekki eins að-
gert lágmark fyrir ísland. kallandi fyrir þá nú og það var
íslendingar geta ekki litið á það, um skeið, að alþjóðlegt samkomu-
nema sem óvináttu, ef reynt verð- lag náist nú þegar um þessi mál,
ur að fá þá til að fallast á minnstu
undanþágur frá þessu lágmarki.
Horfurnar á sjó-
í framsöguræðu þeirri. sem aðal-
fulltrúi Bandaríkjanna, Arthur
Dean, flutti, þegar hann mælti I
með áðurnefndri tillögu Banda- rpftqrrÓi^etÞfniinnÍ
rikjanna, viðurkenndi hann óbeint 1 CUdl I dUMCllIUlIUl
að hún væri ósanngjörn í garð ís-
lendinga, enda hefði annað verið
furðulegt. Hann kvaðst viður-
kenna sérstöðu ríkja, sem byggðu
þótt vitanlega væri það æski-
legast.
Fyrir íslendinga skiptir nú
mestu að hindra allt það, sem
gæti skert fiskveiðilandhelgi
þeirra frá því, sem hún er nú.
Lækkun framlaga
til framkvæmda
Síðastl. mánudag fór fram á
Erfitt er enn að dæma um það,
hver úrslit verða á sjóréttarráð-
stefnunni. Litlar líkur virðast til
afkomu sína nær eingöngu á fisk-, þess, að rússneska tillagan verði
veiðum, og væri því „bandaríska j samþykkt. Sama virðist einnig
sendinefndin reiðubúin til að ræða gilda um bandarísku tillöguna, Aiþingi atxvæðagreiðsla við aðra
við aðrar sendinefndir um sér- einkum þó, ef ísland beitir sér umræðu fjárl^ganna, en það er að-
staka tilhögun á ytra 6 sjómílna nægilega hart gegn henni. Veru- alatkvæðagreiðslan við fjárlögin.
beltinu við slíkar aðstæður, og legar líkur benda hins vegar til í sambandi við hana gerðust þeir
taka til athugunar heppilegar til- þess, að sá hluti kanadísku tillög- sögulegu atburðir, að stjórnarlið-
lögur, sem kynnu að verða gerðar unnar, sem snertir tólf mílna fisk- ar felldu allar tillögur stjórnarand
i því efni.“ . _ I veðilandhelgi, komist næst því að stæðinga um aukin framlög til
Þegar nánar er aðgætt, felst þó fá tilskilinn meirihluta eða tvo verklegra framkvæmda og atvinnu
btið jákvætt í þessum ummælum þriðju greiddra atkvæða veganna. Afleiðingin verður sú, að
Deans. Þau eru mjög svipuð því, Helzta hættan virðist nú fólgin fvamlög ríkisins til verklegra fram
telja þeir vænlegt til þess, að hin-
ir fáu útvöldu geti haft ráð vinnu-
stéttanna í hendi sér. Um það er
ekki skeytt, þótt þetta verði til
að skerða eðlilega uppbyggingu og
eílingu framleiðslunnar og orsaki
þannig lélegri lífskjör í framtíð-
i.nni. Hag hinna fáu útvöldu skal
setja ofar öllu.
Deilt um fiskverðið
Eins og áður hefur verið sagt
í blöðum, stendur nú yfir deila
niilli Landssambands ísl útgerðar
manna annars vegar og sölusam-
taka útvegsins hins vegar um fisk
verðið. Landssamband ísl. útgerð-
armanna hefur auglýst. verð, sem
það hefur lagt fyrir félagsmenn
sína að víkja ekki frá, og er kr.
2,71 á kg fyrir slægðan þorsk á
línuvertíð og kr. 2,65 á kg fyrir
slægðan þorsk á netavertíð. Sölu-
samtökin hafa hins vegar lagt til
við frystihúsin og vinnslustöðvarn-
ar, að þessir aðilar borgi ekki
meira en kr. 2,50 á kg fyrir slægð
an stórþorsk á línuvertíð og kr.
2,20 á kg fyrir slægðan þorsk á
netavertíð, ernnar nætur. Hér mun-
sem brezk stjórnarvöld hafa jafn- í því, ef Bundaríkin taka að beita kvæmda og atvinnuveganna munu. ar því hvorki meira né minna en
ar, lýst yfir, þ.e. að bau viður- sér fyrir einhverri málamiðlun raunverulega stórlækka frá því, j 45 aurum á verðinu, þegar um
kenndu sérstöðu íslands og vildu milli tillögu sinnar og Kanada, sem verið hefur, þar sem þessi netaþorsk er að ræða.
gera sérsamnmga um ytri sex míl- t d. að hinn „sögulegi réttur“ héld framlög eru flest látin standa i
urnar. Þetta þýðir í framkvæmd ist í visst árabil. -Afstaða íslands stað á sama tíma og allur til-
tólf getur vafalítið ráðið miklu um það kostnaður stórhækkar.
að slíkt takist ekki. Með tillögum Framsóknar-Í
meiri eða minni afslátt á
niílna fiskveiðilandhelginni, sem
íslendingar mega ekki og geta
ekki fallizt á undir neinum kring- mælalaust miklu betra, að ekkert
umstæðum. Bandaríkin bæta vissu samkomulag yrði á ráðstefnunni
lega ekki hlut sinn með því að heldur en að samþykkt yrði eitt-
ætla að fá ísiendinga, hvort held- hvert skerðmgarákvæði varðandi
ur sem það verður reynt með tólf mílna fiskveiðilandhelgina. ís-
illu eða góðu til að fallast á ein- lendingar eru raunverulega búnir
hverjar slíkar undanþágur. Óskert að sigra í deilunni við Breta og
Samtök útgerðarmanna halda
því fram, að verð það sem þau
auglýsa, verði útgerðin að fá. ef
hún eigi að búa við sambærileg
Fyrir íslendinga væri það tví- manna var ekki stefnt hærra enjkjör eftir gengislækkunina og
það, að þessi framlög héldust hlut fyrir hana, eins og henni hafi
fallslega óbreytt frá því. sem verið verið heitið af ríkisstjórninni. Út-
hefur, þar sem ekki þótti líklegt,! gerðarmenn telja sg einnig styðj-
að stjórnarsmnar fengjust til að I ast við útreikninga sérfræðinga
gera meira Þær vonir brugðust i rikisstjórnannnar.
þó, að þeir fengjust til að fallastl Sölusamtök útvegsins halda því
á það. Hinar opinberu framkvæmd-1 (Fnamhald á 8. síðu).