Tíminn - 27.03.1960, Blaðsíða 16

71. blaS.
Sunnudaginn 27. marz 1960.
Áskriftarverð kr. 35.00,
Fiskurinn skemm-
ist í netunum
Fjögur sölusamtök hafa sent blaðinu
eftirfarandi hugleiðingu um ástandið
í netaveiðimálunum
Flestum landsmönnum er skipti hafa af fiskverkun, vel kunn-
nú kunnugt orSið um þá at- “gn.skulu hér rakin helztu at'
burði, sem gerðust á Akranesi ^ stóraukning netaveiðanna und
um síSustu helgi, er 580 tonn anfarin ár Bátar taka nú net miklu
af fiski bárust á land en gæSi fynr en áðui tíðkaðist, jafnvel með-
,. - . j..,i u,* ixi__ sn enn er ágætur afli á línu. Neta-
fisksins reyndust það leleg, að ^ feátarnir leggja . sj.
aðeins var hægt að nýta 42
er orðinn svo óhóflegur, að sumir
tonn eða 7.25% til frystingar. þeirra komast aldrei yfir að draga
Einnig er það upplýst orðið, að «11 netin í einu, en þetta leiðir
ástandið er lítið betra í flest-
um verstöðvum öðrum hér við
óhjákvæmilega til þess, að geysi-
mikill fiskur skemmist þegar í
netunum.
2. Fiskimönnunum er greitt
sama verðið fyrir góðan línufisk og
tveggja nátta netafisk, enda þótt
allir sjái, að hér er reginmunur á.
„Aflakóngur“ er sá formaður tal-
inn, sem flest tonnin færir á land
án tillits til þess, hver séu gæði
fisksins, og hvert útflutningsverð-
mæti aflans sé. Sá sem vill veiða
minna, en skila góðúm aflá á land,
ber þannig minna úr býtum, en
„aflakóngurinn“, sem alltaf á mörg
net í sjó með dauðum fiski.
3. Vegna hins mikla netafjölda,
og oft á tiðum geysilega afla, er
Faxaflóa. Er nú svo komið, að
fil stöðvunar horfir í mörgum
fiskverkunarstöðvum.
Bkki er óeðlilegt, að fólk spyrji,
hvað valdi þessum ósköpum. Er
tíðarfarið slæmt? Eru bátarnir
gamlir og úreltir? Eru þeir með
léleg veiðarfæri? Eru bátarnir með
allt of litlar og lélegar vélar? Erú
fiskvinnslustöðvarnar illa tækjum
búnar? Er þorskstofninn kannske
sýktur af einhverri veiki?
N®* blóðgun fisksins látin sitja á hak-
Svörin við öllum þessum spurn-, anum.
írigum eru neikvæð. Fiskurinn er j 4. ofan á þetta bætist svo, að
af fyrsta fiokks gæðum meðan mjög illa gengur að fá sjómenn-
hann enn syndir í sjónum. Bát- ina til að halda sér í bátunum þeim
arnir eru stórir, margir nýir, og fjski, sem fyrirsjáanlegt er, að ó-
síður en svo vélvana. Veiðarfærin hæfur er til vinnslu og alls ekki
eru af beztu gerð og ekki af skorn- mannamatur.
um skammti, og tíðarfarið er eins | 5. Tæki öll til löndunar fisksins
gott og það gejúst bezt á þessum 0g flutnings til vinnslustöðvanna
tíma árs. | eru við það eitt miðuð að losa
Orsakanna er því annars staðar veiðiskipn á sem allra skemmstum
að leita, og er það öllum, sem af- tima án tll’.ís til þess hnjasks, sem
| fiskurinn kann að verða fyrir. Er
| hér einnig átt við akstur aflans á
ofhlöðnum, óhreinum bifreiðum
um rykugar götur og vegi.
I 6. Oft verður dráttur á, að byrj-
að sé að verka aflann þegar hann
j berst á land. Á meðan er fiskurinn
víða geymdur við ófullnægjandi
, skilyrði. Siíur sízt á viðtakendum
fisksins að fara þannig með hann,
’ rð gæði hans spillist enn frekar.
7. Langt er í land með það, að
Menn verða margs vísari
sem reika um kirkjugarðinn
við Suðurgötu. Nöfn, dagsetn-
ingar, ártöl, stuttorðar kveðjur
klappaðar á legsteina tala máli
minninganna til þeirra sem
eftir lifa. Voldugur granít-
varði, með gullnum stöfum og
upphleyptri mynd hins látna
rís á veglegu leiði. Við hlið
þess hallast einfaldur trékross
á gróinni gröf, á krossinn er
einungis letrað fangamark,
ekki einu sinni ártal.
Þegar okkur datt í hug að
forvitnast um sögu kirkjugarðs-
ins, leituðum við til séra Bjama
Jónssonar, sem tók erindi okkar
ljúfmannlega og leysti úr öllum
spumingum.
Fæddur, andaðist ...
— Ég ætti eitthvað að geta
sagt um garðinn, segir séra
Bjami, svo oft hef ég komið þar.
Nú eru um það bil 120 ár frá því
hann var tekinn í notkun. Áður
var kirkjugarður þar sem nú
mætast Aðalstræti og Kirkju-
stræti. Þar fannst fyrir nokkrum
árum legstelnn af gröf eins dóm-
kirkjuprestsins. Þar standa þessi
orð: Hér hvílir dómkirkjuprest-
ur consistorial assesor Gunn-
laugur Oddsen, fæddur 9. maí
1788, prestvígður 8. júli 1827,
giftist 24. mái 1822, andaðist 2.
mái 1835. Þetta er hans ævisaga.
— Þarna í grennd stóð dómkirkj
an áður. Árið 1796 var hún byggð
þar sem hún stendur nú, en árið
1848 var hún endurbyggð í nú-
verandi mynd.
Minnisstæð hátíð
Kirkjugarðurinn við Suður-
götu var vígður 23. nóvember
1838. Fyrsta manneskjan sem
þar var jörðuð, er dómstjórafrú
Guðrún Sveinbjörnsson. Á gröf
hennar er kross úr jámi, og þar
á er letrað að hún sé hin fyrsta
Minnisvarðinn á grafreit frönsku sjómannanna.
LÍKHRINGING MYRKRA MILLI
OG FÁNAR í HÁLFA STÖNG
sem í hinum nývígða garði er
grafin.
Helgi Thordarsen, þáverandi
dómkirkjuprestur vigði garðinn.
Meðal viðstaddra var 8 ára gam
all drengur, Geir Zoega, síðar
nafnkunnur kaupmaður. Hann
hefur sagt mér frá því hvað sú
Bretar tala
á þriðjudag
Hlé verður nú gert á funda . ,. , ,
höldum í Genf þar til á þriðju- j margt af þvi fólki, sem 1 fiskverk-
dag. Ástæðan til þess. að engir
fundir verða á mánudag, er sú
að hann er hvíldardagur Múham-
eðslrúarmanna.
Munu íulltrúar hinna ýmsu
ríkja þá nota tímann til við-
ræðna sín á milii og þreifa fyrir
sér, hver leið sé líklegust til sam-
komulags. Á þriðjudaginn mun
John Hare aðalfulltrúi Breta á ir-gsvöru okkar
ráðstefnunni taka til máls, en
ræðu hans er beðið með nokkurri
eftirvæntingu. Guðmundur í.
Guðmundsson, sem er formaður
íslenzku nefndarinnar mun tala
einhvern tíma eftir helgina.
Sennilegt er svo, að atkvæða-
greiðsla um þær tillögur, sem þá
verða fram komnar fari fram
dagana 6.—8. apríl.
unarstöðvunum vinnur, geri sér
grein fyrir því, að það starfar við
framleiðslu matvæla, en ekki fóð-
urvöru fyrir búpening. Er það
kannske ekki að undra, því ekki
hefur ríkisvaldið séð ástæðu til að
uppfræða bá, sem að þessum störf-
um vinna um neitt það, er varðar
meðferð þessarar helztu útflutn-
Ferskfiskmat
Það má ölium ljóst vera, að við
svo búið getur ekki lengur staðið.
Eitthvað verður að gera til að fisk-
iðnaðurinn og þar með sjávarút-
vegurinn geti sinnt sínu þýðingar-
mikla hlutverki í þjóðarbúskapn-
um. Sölusamtök fiskframleiðenda
(Framhald á 3. síðu).
Séra Bjarni Jónsson
— Þú skalt!
Spjalla'ð vitS séra Bjarna Jónsson um kirkju-
garSinn vi(J Suíurgötu
hátið var honum minnisstæð,
þegar hin snjalla ræða prófasts
ins var flutt og menn gengu um
garðinn þveran og endilangan
og sungu sálma. Geir var kom-
inn yfir áttrætt þegar hann
sagði mér þetta, og hann
klökknaði við.
Hjónavígslur í líkhúsi
Á 100 ára afmæli var haldin
þar minningarathöfn. Þá var
sungið við fyrstu gröfina, en ég
hélt minningarræðu i líkhús-
inu, sem þá var. Líkhúsið var
lengi í garðinum eins og Reyk-
vikingar muna, áður en það var
flutt í Fossvog.
Þess má geta, að líkhús þetta
var um eitt skeið notað sem
kirkja meðan viðgerð fór fram
á dómkirkjunni árið 1879. Þá
voru guðsþjónustur haldnar í
líkhúsinu, og þar fóru fram
fermingar- og hjónavígslur. Það
þætti einkennilegt núna.
Viðgerðin á Dómkirkjunni
kostaði 20 þús. krónur. Mér telst
til að það jafngildi tveimur mill
jónum nú. Menn fögnuðu því
að komnir voru ofnar í kirkj-
una, áður höfðu engir verið, svo
ekki þýddi að kvarta um kulda.
23 jarðarfarir á sólarhring
Já, það hafa margir átt er-
indi i kirkjugarðinn við Suður-
göut. Það varð að stækka garð-
inn þegar spánska veikin herj-
aði árið 1918. Líklega hafa aldr-
ei verið fleiri jarðaðir en þá. Þá
jarðaði ég rúmlega 100 manns á
einum mánuði. Ég hélt ræðu yf-
ir hverjum einstökum. Þetta
voru dimmir dagar. Ég jarð-
söng frá morgni til kvölds. Einn
sólarhring stóð ég yfir moldum
23 manna.
Ég fékk sjálfur spönsku veik-
ina og varð svo máttvana, að
það var með erfiðismunum að
ég gekk undan halla frá Berg-
staðastíg og niður í Lækjargötu.
Ég mætti héraðslækninum á
þeirri leið, prófessor Hjaltalin.
Þá var búið að breyta Miðbæj-
arskólanum í hospital, þar var
alsetið sjúklingum. Ég sagði við
prófessor Hjaltalín að ég treysti
mér ekki til að jarða meir
þann daginn. Hann sagði: „Þú
skalt!" Ef allt hefði verið með
felldu, þá hefði hann sagt mér
að fara heim og leggja mig. — 1
annað skipti fór ég til séra Frið
riks gamla og bað hann að taka
að sér nokkrar jarðarfarir fyr-
ir mig. Þá var ég orðinn mátt-
vana og hafði svima. En þá
þurfti séra Friðrik til Hafnar-
fjarðar og suður til Bessastaða
að jarðsyngja fólk. Hann lét mig
leggjast á sófa hjá sér, breiddi
yfir mig teppi og kom svo með
lútsterkt kaffi og góðan vindil.
(Framhald á 3. síðu)