Tíminn - 13.09.1960, Blaðsíða 7

T í MIN N, þriðjudagitm 13. september 1960.
7
Orðið er frjálst
IVEannkyn framtíðarinnar
„Menn hljóta ag gera sér
Ijóst, að áSur en langt um líð
ur muni allt mannkynið
veröa blandaS eins og ég“, er
í Tímanum 30. 8. haft eftir
útlendum kynblendingi, dans
konu, sem hér hefur veriS um
nokkurt skeiS, og má nú ef
til vill segja, að hún hafi
fremur boðaS þessa kenningu
meg limaburði sínum en með
mæltu máli eSa skrifuðu. En
hvaö um það, ýmsir munu
halda aS þannig hljóti að
fara, þó að það mundi raunar
gera að engu þá þróun mann
flokkanna, sem staSið hefur
í hundruS áraþúsunda, þann
ig að einn hefur áunnið sér
þetta og annar hitt, og reynd
ar einn sumt öðrum fremur,
með langri og torsóttri við-
leitni. Allt þetta mundi nú
tapast og miklar líkur eru til,
að það sem upp úr þessu kæmi
yrði eitthvaö líkt og forfeður
vorir fyrir hundruðum ára-
þúsunda, yrði nokkurs konar
athvarf ti'l frummennsku.
Ber nú að vísu mest á því, hve
hvítu einkennin tapast fyrst
(bæði litarháttur og annað,
sem enginn skyldi halda, að
sé síður en liturinn), þegar
blöndun á sér stað við óskylda
kynþætti, og bendir það til
þess, aS þau einkenni séu
nýrri og viðkvæmari. En þó
þykir mér líklegt, aS einnig
svartir kynstofnar og gulir
tapi nokkru við samblandið
og verði ekki fremur sjálf-
um sér líkir um það, sem þeim
var sérstæðast gefið af þró-
uninni og því, sem þróunina
laðar fram
Vitanlega væri tilgangs-
laust að hafa á móti kyn-
blöndun, hversu óæskileg sem
hún væri, ef hún væri eins
óhjákvæmileg og látið er i
veðri vaka. En þessu er nú
ekki þannig varið, og má vel
gera sér lóst, að annaS liggur
fyrir mannkyninu en að
verða að sérkennilausum sam
breyskingi. Líti menn í kring
um sig, þá munu þeir sjá með
al landa sinna, sem reyndar
eru nokkuð sundurlyndir og
annað betur gefið en að meta
hvers annars verðleika, menn,
sem eru mjög þess verðir að
taka eftir þeim. Menn munu
sjá, að hér á landi býr góður
stofn, og þessi stofn er hinn
sami, aS langmestu leyti, og
verið hefur síðan land byggð
ist. Sami stofninn er hér nú
og var á öld Sturlunga, og á
söguöld á dögum Kjartans og
Bolla, Gísla, Gunnars og
Njáls, og Egils og Grettis. Ef
til vill ber stofninn enn ekki
sama glæsibrag og þá, þvi
margt er það, sem dregið er
niður og hnekkir þroskanum,
meðal annars þau rangindi
gagnvart Sögunum, sprottin
af röngum skilningi, sem ýms
ir menntamenn hafa haft í
frammi og banna mönnum
þannig þá sjón sem sönnust
er, á sjálfa sig og uppruna
sinn. Kynnu menn hins vegar
að skoða þjóð sina í þvj ljósi,
sem hin fornu snilldarverk
bregða yfir hana, þá hygg ég,
að menn myndu spyrja sjálfa
sig, þegar þeir heyra suman
boðskap nútmanns: Er það
æskilegt, að þessi stofn hverfi
sögunni og landið verði byggt
einhverjum þeim, sem öllu
öðru eru líkari en íslending-
um. Því skyldi ekki mega
verða svo framvegis? — Að
vísu mætti virðast svo við
fljótfærnislega skoðun, að
allt stefndi nú til samblönd-
unar og útþurrkunar sér-
kenna með auknum samgöng
um. En sé betur aðgætt, þá
mætti hverjum manni verða
ljóst, að á þeim helstefnu-
leiðum, sem nú eru famar
með sífellt vaxandi hraða,
verður ekki haldið áfram til
lengdar. Framundan hljóta
að vera, ef nokkur framtíð
á að verða, umskipti þau til
hins betra, sem Helgi Pjeturs
boðaði, aldaskipti, eins og
hann komst að orði. Og þá
vrða öll viðhorfin önnur en
nú) og ástin mun verða alls
staðar sigursæl, en ekki um-
hverfing hennar. Og þá hygg
ég að hverjum þeim einstaJcl
ingi, sem tekizt hefur að
halda sér heilum í þvj róti,
sem nú gengur yfir, muni
(Frambalö a 15 síðui
Nesjamennska
(Bragarháttur úr Háttatali.)
Höfuðstaður okkar er
útnesbyggð sem fleiri hér,
énda fundið ag því var,
er þeir byggöu þar.
Bót í máli þó var þá
það, að völdin fengi sá,
er á skaga óðal nam,
eins og kom hér fram.
Nesjamennskan, sem þeim
sveið,
sitt nú hefur runnið skeið,
óðul góð á útnestá
enginn vill nú sjá.
Hrjóstur ala hrausta þjóð,
heldur lina sáðlönd góð,
sem þeir sterku síðan fá,
svo fer eins með þá.
Persar 1) unnu auðug lönd,
áfram byggðu hrjóstur
strönd,
völdu hörzl, þar hreysti bjó,
heldren löndin frjó.
Nokkur hætta í því er,
öll ef þjóðin safnast hér.
Hér hún linast líka kann,
loks við jaröhitann.
Reykjavík 11.9. ’60,
Sigurður Norland.
1) Þegar Kýros, Persakon-
ungur, hafði lagt undir sig
Asíu, þá stakk einn manna
hans upp á því, að Persar
yfirgæfu sitt hrjóstuga land,
Persíu, og settust að j frjó-
samasta landinu, sem þeir
höfðu sigrað. Kýros mót-
mælti því ekki, en sagði, að
Fersar skyldu þá undirbúa
sig undir það að vera undir-
okaðir í stað þess að drottna.
Við þessi orð konungs létu
Persar sér segjast og voru
kyrrir í landi sínu.
(Heródót).
LOQUi LOQUENDO DISCITUR
Berlitz-skólinn
t i ! k y n n i r
Tungumálanámskeiðin fara senn að hefjast, og verður eins og
fyrr eingöngu kennt í smáhópum með 8 nemendum í hverjum
hóp. Færri nemendur geta einnig myr.dað einkahópa. Fyrst
um sinn verður tekið a móti innri+unum í ensku, þýzku,
ítölsku, frönsku og spænsku.
Innritun kl. 2—7 dagltga.
Berlitz-skólinn
Brautarhoiti 22
Sím. 1-29-46.

Minningarorð:
Páll Sigurðsson,
Skógum í Reykjahverfi
Páll Sigur'ðsson, f. bóndi að
Skógum í Reykjahverfi, lézt hinn
16. júlí s.l. að heimili Sigurðar,
sonar síns að Skógahlíð.
Páll var fæddur að Dýjakoti í
Reyikjahverfi (nú Skógahlíð) 14.
okt. 1875. Voru foreldrar hans þau
hjónin Sigurður Árnason og Krist-
veig Kristófersdóttir, er þá bjuggu
að Dýjakoti, og voru þau bæði
ættuð úr Þingeyjarsýslu. Páll var
ungur, er hann missti móður sína,
en fluttist síðar með föður sínum
að Hálsi í Köldukinn og ólst þar
up. Tók hann ungur að vinna á
búi föður síns og þótti snemma
hinn bezti verkniaður, frábær
sláttumaður og góður fjármaður.
Hann var smiður góður á tré
og járn og mjök verklaginn, að
hverju sem hann gekk.
í æsku var hann mikill fjörmað-
ur, og góður íþróttamaður á þeirra
tíma vísu, sérstakiega glímumaður,
en þá voru glímur mikið iðkaðar
í sveitum. Hann var að vísu tæp-
lega meðal maður að vexti, en hér
sannaðist það, „að magur er knár,
þótt hann sé smár.“
Páll var greindur vel og skáld-
mæltur nokkuð, en lítt átti hann
þess kost að njóta menntunar í
æsku fram yfir það, sem hann
gat sjálfur aflað sér í skóla lífsins.
Lausavísur Páls þóttu magrar
smeldnar og bárust víða. Þegar
blaðið „TÍMINN“ kom fyrst út,
orti hann þessa vísu:
„Tíminn mína tendrar sál,
tímans hlýna straumar,
Tími ber þú mergjað mál,
magn verði þínir draumar."
Hann var alla tíð traustur sam-
vinnumaður og góðúr liðsmaður
Fraimsóknarflokksins.
Páll kvæntist um síðustu alda-
mót, Hólmfríði Jónsdóttur frá
Skútustöðum, systur Sigurðar Jóns
sonar, iráðherra, frá Yztafelli, og
þeirra systkina, af hinni merku
Skútustaðaætt.
Byrjuðu þau búskap að Garðs-
horni í Köldukinn, en fluttust 1902
að Skógum í Reykjahverfi og
bjuggu þar síðan. Konu sína missti
Páll 1919, en frú Hólmfríður hafði
þá lengst af átt við mikla van-
heilsu að búa. Hún var merk kona
og mikilhæf, vel gefin, glaðlynd
og gestrisin og hafði fagra söng-
rödd. Bar hún veikindi sín með
frábærri þolinmæði og trúarstyrk.
Var til þess tekið, hve bjartsýn
hún var og glaðlynd, þótt lífsbar-
áttan væri oft hörð á þeim árum.
Þeim hjónum varð 7 barna auð-
ið, og létust tvö þeirra í æsku.
Bræðurnir Sigurður og Helgi eru
bændur að Skógum og Skógahlíð,
en systurnar Þuríður og Sigurveig
búsettar í Reykjavík, en Guðbjörg,
húsfreyja að Einarsstöðum í
Reykjahverfi.
Öll minnast nú börnin foreldra
sinna með þakklæti og virðingu,
þegar þau eru bæði til moldar
gengin.
Eftir lát konu sinnar bjó Páll
með börnum sínum, en alls bjó
hann í Skógum í rúmlega 40 ár.
Byggði hann upp hús jarðarinnar
og bætti jörðina mikið.
Páll í Skógum var hlédrægur
maður að eðlisfar'i, en vinsæll og
vel metinn af öllum. Hann var
glaðlyndur maður og bjartsýnn,
draumspakur, athugull og fróður
um margt.
Síðustu árin, sem hann lifði,
var hann hjá Sigurði, syni sínum
í Skógahlíð, og naut þar kyrrláts
ævikvölds á þeim stað, þar sem
hann hafði lifað beztu ár ævi sinn-
ar og honum var kærastur.
Páls í Skógum mun lengi minnzt
meðal sveitunga og vina, og að
leiðarlokum er honum þakkað
mikið og merkilegt ævistarf.
Z.
Vinnuskúr
Vinnuskúr, sem þægilegt er að flytja, óskast til
kaups, sem fyrst.
Tilboð með upplýsingum um stærð og yerð: send-
ist blaðinu fyrir 17. þessa mánaðar merkt „Vinnu-
skúr“.
Blaðburður
TÍMANN vantar unglinga ti! bíaðburðar i vetur
í eftirtalin hverfi.
FRAMNESVEG
BÁRUGÖTU
HATEIGSVEG
Afgreiðsla TÍMANS.