Tíminn - 15.10.1960, Blaðsíða 2

2
TÍMINN, laugardagitm 15. október 1969.
Lánasamdrátturinn og vaxta
okrið lama framleiðsluna
Greiin Haraldar
(Framh. af l. síðu).
mál og segir m.a.:
„Ég veit aS bankastjórarnir
munu svara því til að skuld okk-
ar muni hafa verið orðin hærri
en Ieyfilegt var og að þeir hafi
fyrirmæli frá hærri stöðum um
stöðvun.“
— Haraldur segir hór beinlínis,
að lánsfjárkreppa framleiðslunnar
yé tilbúinn, sé ekki raúnveruleg
heldur samkvæmt skipunum frá
hærri stöðum.
Dýrtiðaraukningin
Og Haraldur heldur áfram:
„ÁsfæSur fyrir því að
skuldin hækkaði meira í Út-
vegsbankanum en leyft var,
eru of mikil bjartsýni og of
mikil fjárfesting á einu ári og
ekki síður rýrnun krónunnar.
— Það þarf nefnilega miklu
fleiri smáar krónur til að
kaupa fyrir síldarnót heldur
en stórar, í fyrra dugðu 400
þús., en í ár þarf 600 þús "
(Sjá á þingfréftasíðu blaðsins
— bls. 7 — þingsályktunartillögu
Jóns Skaftasonar og Gísla Guð-
nmndssonar um lán til veiðarfæra-
kaupa).
Vaxtaokrií
Haraldur ræðir því næst um
vaxtaokrið og sýnir fram á hvílík-
ur baggi það er allri framleiðslu-
starfsemi:
„Vextir af afurðavíxlum eru
sem kunnugt er 9% fyrstu 3 mán
uðina og 9% eftir 3 mán. og
greitt fyrirfram, stiinpilgjald 2,4
prómille og þinglestur ca kr. 2,50
af þúsundi. í hvert skipti sem
víxill er framlengdur verður að
greiða af honum stimpilgjald til
rikissjóðs og er það ckki óal-
gengt að slíkur víxill sé fram-
lengdur 4 sinnum. En þó er það
verra með þinglesturinn, sem er
aðeins til að pína fé að óþörfu
út úr mönnum. í flestum tilfell-
um eru afurðirnar seldar í gegn-
um heildarsamtök framleiðend-
anna og peningarnir koma ekki
í hendur þeirra, heldur fara
bcint í bankann upp í skuldina.
Vextir á hlaupareikningi eru
12% og reiknast út mánaðarlega
eða 12 sinnum á ári. Vextir af
venjulegum víxlum eru 11% 1
fyrstu 3 mán., en 11% % eftir 3
mán. og að auki stimpilgjald 2,4
prómill og þinglestur ca 2/50 afi
þúsundi sem allt greiðist fyrir
fram. Ef um bankaábyrgð er að
ræða t.d. að ábyrgjast skuld sem:
hvílir á skipi utanlands, kostar
það 1% eða 10 þúsund fyrir;
hverja milljón árlega. Ef þúj
pantar veiðarfæri og annan út-
búnað fyrir útgerðina þarf að
greiða fyrirfram að meðaltali ca
25% eða 250 þúsund af hverti
milljón sem flestir taka að láni
með 12% vöxtum. Þessir pening-
ar eru látnir inná lokaðan — eða
frystan reikning og af þessum
innilokuðu peningum fást ekki
greiddir neinir vextir, þó þeir
standi þar árið út.“
4 fyrirtæki á Akranesi
greiða 12 milljónir í vexti
á ári
Haraldur ræðir enn vextina og
sýnir fram á hve miklar dráps-
kiyfjar þær eru á framleiðslufyrir-
tækjunum. 4 fyrirtæki á Akranesi
munu greiða 8 milljónir króna í
vexti á þessu ári. /Okurvextirnir
tóku ekki gildi fyrr ea- að áliðnu
þessu ári og vaxtagreiðsla þess-
era fyrirtækja miðað við heilt ár
myndi því nema fullum 12 millj-
ónum króna. Haraldur minnir
einngi á aðrar þjóðir sem á
framfaravegi eru leitast nú við að
lækka vexti til að örva fjárfest-
írguna í framleiðslunni. Haraldur
segir:
„Athugun sem nýlega hefur
verið framkvæmd hér á Akra
nesi sýnir að fjögur fram-
leiðslufyrirtæki hér í bænum
koma til rrreð að greiða 8 —
átta milljónir króna í vexti á
yfirstandandi ári af skuldum
sínum og er það meira en þau
geta borið. Þessir okurvextir
standa heilbrigðri atvinnuþró-
un fyrir þrifum og ber því
nauðsyn til að útvega atvinnu-
vegunum hæfilega löng lán
með sanngjörnum vöxtum, þó
að þau jafnist ekki á við ný-
býlalán bændanna 214% til
40 ára. — Nú er Frakklands-
banki nýverið búinn að lækka
vexti úr 4% í 314% og sagt
að Englandsbanki og V-Þýzka-
land ætli að lækka sína vexti
enn meira, til þess að örva
f járfestingu hver í sínu landi."
(í þessu samhandi má minna á
írumvarp það, sem þingmenn
Framsóknarfiokksins í neðri deild
hafa lagt fram um að færa vext-
ina í sama horf og þeir áður voru.
Frumvarpið var birt á þingfrétta-
siðu blaðsins í fyrradag.)
í niðurlagi greinar sinnar kemst
JTaraldur Böðvarsson svo að orði:
„Hvers vegna er ég á áttræðis-
aldri að berjast við að halda
fyrirtæki okkar gangandi undir
framangreindum ástæðum. Því
ferðu ekki í alsæluna i Reykja-
vík og færð þér einhverja dútl-
vinnu eða skrifstofustarf að
nafninu til þar, eins og.aðrir
gera?"
Þannig skrifar Haraldur Böðv-
arsson á Akranesi um núverandi
stjórnarstefnu og áhrif hennar á
fyrirtæki sitt, sem um áratugi
hefur verið stoð og stytta Akra-
Frá Alþingi
(Framhald af 7. síðu)
stigið aftur á bak. Hestarnir
voru áður algengustu farar
tækin. Nú er meir og meir
horfið frá að nota þá. Þetta
þýðir, ag í veglausum byggð
arlögum, sem eru ekki heldur
tengd við aðalvegakerfi lands
ins, eru mjög takmarkaðir
möguleikar til ferðalaga á
landi til að nauðsynlegra við
skipta. í þau byggðarlög er
ekki hægt að koma stórvirk-
um vélum til ræktunar- og
framleiðslustarfa.,
Þeir, sem Uwfa ekki vega-
samband, hafa þvl allt aðra
aðstöðu en áðrir þegnar
þessa þjóðfélags. í því er
ekkert réttlœti. Við það unir
fólk heldur ekki til lengdar
að lá'ta setja sig skör neðar
en aðra. Það flytur burt af
þessum svœðum. Þegar þetta
hefur gerzt, er ekki auðvelt
að komá landinu í byggð
aftur.
Frumvarp þetta er borið
fram í því skyni að byrgja
brunninn í tíma, enda verð-
ness og átt hefur drýgstan þátt í
vexti bæjarfélagsins. Fyrirtæki H.
Böðvarssonar hefur verið undir-
staða þeirrar öflugu framleiðslu-
starfsemi, sem rekin hefur verið
á Akranesi.
Haraldur Böðvarsson setur mál
sitt fram á þann hátt, að engum
efa er undirorpið að honum brenn
ur fyrst og fremst þjóðarhagurinn
og uppbyggingarsókn þjóðarinnar
fyrir brjósti. Þessa grein verður
ekki unnt að stimpla sem glóru-
laust ofstæki eða hatur á núver-
•andi ríkisstjórn. Hér er maður sem
enginn vogar sér að bera slíkf á.
Hér er heldur ekki um að ræða
samþykkt gerða af ,samsafni
fífla“ eins og Mbl. kallar þá gagn-
rýni, sem fram hefur komið á
líkisstjórnina í formi fundarsam-
þykkta félaga og félagasamtaka.
Þessi dómur Haraldar Böðvarsson-
ar er þó mjög svo samhljóða þeim
úómi er útvegsmenn á Austur-
landi kváðu upp fyrir nokkrum
vikum. Þá samþykkt sagði Mbl.
að væri gerð af „samsafni fífla“,
sem hefðu undirskrifað fáránleg-
leitin.
Hvað segir Mbl. nú?
ur ekki séð, með hvaða hætti
öðrum hægt er að hrinda
þessu réttlætismáli fram svo
fljótt, að viðunandi geti tal
iz.
Hlutur Vestfjarða og
Austurlands verði réttur
Meg frumvarpi þessu er
lagt til að verja 30 milljónum
króna á næstu fimm árum
til að rétta nokkuð hlut Vest
fjarða og Austurlands í sam
göngumálum. Er þó fjarri
því, að þessi fjárhæð dugi til
að skapa jafnvægi milli hér
aða í þessum málum, en til
mikila bóta ætti hún að geta
orðið.
Lagt er til, að þessi fjár-
hæð skiptist milli þjóðvega
í þeim byggðarlögum lands-
ins, sem verst eru sett í sam
göngumálum, samkv. skýrsl-
um vegamálatjóra, er hann
lagði fyrir samvinnunefnd
samgöngumála á Alþingi sl.
vetur. Frekari dreifing fjár-
ins yrði til þess að draga úr
því jafnvægi milli byggðar-
laga, sem frumvarp þetta
stefnir að.
Þá er lagt til, að ríkisstj órn
inni verði heimilað ag taka
innlent lán til þessara vega
framkvæmda. Er það gert til
þess, að lagning nýrra vega
samkv. þessu frumvarpi dragi
á engan hátt úr fjárveiting
um vegamála á fjárlögum."
Upplýst um áfengið
(Framh af 16. síðu).
skýrðu tvímenningarnir svo
frá að þeir hefðu keypt flösk
una af umræddum manni og
fengið hana „upp á krít“: Bar
annar þeirra einnig að hann
hefði áður fengið áfengi hjá
þessum manni meg sömu skil
málum á sama verði og er í
ÁVR.
Skrifstofumaðurinn var nú
enn kallaður fyrir rétt og var
honum skýrt frá framburði
piltanna. Neitaði maðurinn
þá að svara spurningum rann
sóknardómarans um málið.
Ekki hefur hann þó neitað
því að piltarnir hafi keypt af
honum flöskuna.
SKIFT UM FÓLK í TUNGLINU
4
í kvöld tekur ný hljómsveit
til s'tarfa í Silfurtunglinu, og
nefnist hún Hljómsveit Finns
Eydal, en það- er l stórum
dráttum sama hljómsveitin
og áður hét Atlantic quintett.
Nokkrar breytingar hafa ver
ið gerðar á henni, en kjarn-
inn er hinn gamli, sem afl-
aði Alantic vinsœlda þegar
við s'tofn-un, fyrir um hálfu
öðru ári, og hefur fylgt henni
siðan.
Meðlimir hljómsveitarinnar
eru þessir, taldir frá vinstr’
Sigurður Þór Guðmundssc
sem leikur á píanó, hann tek
ur við af Ingimar Eydal. Al-
freð Alfreðsson, trommur,
hann tekur við af Ólafi Jóns
syni. Þá kemur Finnur Eydal,
hljómsveitairstjóri, sem leik
ur á klarinet, bariton saxo-
fón, bassa-klarinet og bassa,
Helena Eyjólfsdóttir söng-
kona, Gunnar Sverrisson,
víbrafón og Garðar Karlsson,
sem tekur við af Emi Ár-
mannssyni og leikur á gítar.
Hljómsveitin mun leika
hvers konar danslög, og fara
'•tu hverju sinni nokkug eft
'iekk gesta. En bæði hljóm
sveitin og forráðamenn húss
ins lögðu áherzlu á það við
blaðamenn, að kapp yrði lagt
á það að fá gesti sem komnir
væru yfir rokkaldurinn.
Bar hússins hefur nú v<
ið fullgerður, og er einn visl
legasti sem sést hefur hé:
lendis. Matur verður fran
reiddur frá klukkan 7 á kvöi
in, en hljómsveitin tekur t
starfa kl. 9. Húsig verður op'
öll kvöld vikunnar nema m:
vikudaga, en þá munu hóp:
geta fengið það leigt fyr
samkomur.
4rásin
(Framhald af 16. slðu).
farið um kl. 22 á laugardags-
kvöldið heim til kunningja síns
austur í bæ. Þar var margt manna
fyrir og áfengi veitt. Dvaldi hann
þar lengi nætur og neytti áfengis.
Kvaðst hann hafa orðið svo ölv-
aður að hann hætti að muna hvað
gerðist. Segist hann aðeins muna
óljóst eftir því þegar hann fór frá
kunningja sínum. Minnir hann að
klukkan hafi þá verið yfir 5 um
nóttina og að hann hafi farið upp í
einhvern leigubíl, annað hvort
fyrir utan hús kunningja síns eða
síðar. Eftir þetta kveðst hann hafa
'hætt að muna atburði og næst
kveðst hann hafa munað eftir sér
er liann vaknaði í kjallara lög-
reglustöðvarinnar.
FramburSur gestgjafans
Maður sá, sem kærði dvaldi hjá
umrædda nótt, hefur borið að
hringt hafi verið í bíl frá Hreyfli
vegna kærða þegar hann fór í
burtu eftir kl. 5 um nóttina.
Framburður bílstjórans
Bílstjóri á Hreyfli hefur borið
það að hann hafi ekið kærða, sem
hann kannast við , frá greindu
húsi og að húsi einu skamt frá
árásarstaðnum, og hafi kærði þar
farið úr bílnum.
Framburður húsráðenda
Kona, sem býr í þessu húsi hef-
ur borið, að seint um nóttina hafi
maður hr’ingt dyrabjöllu hússins
og spurt um persónu sem þar býr.
Kveðst konan hafa svarað því að
viðkomandi væri ekki heima.
Húsráðandi kveðst hafa vaknað
við hávaða um nóttina og farið til
dyra. Þar fyrir utan hafi verið
kærði, sem húsráðandi segist
kannast við. Kærði hafi síðan farið
í burtu. Klukkan var þá um 05.30.
Neitar engu
Við frekari yfirheyrslur í tilefni
af fyrrgr'eindum framburði kon-
unnar, sem fyrir árásinni varð og
annarra vitna í málinu, hefur
kærði borið orðrétt:
„Ég get ekki neitað neinu. Ég
hef enga ástæðu til að ætla að
framburður konunnar og ann-
arra vitna í málinu séu rangir
eða gerðir út í bláinn. Hins vegar
man ég ekkert, ekkert frekar en
ég hef þegar borið í málinu.“
Konan er enn illa haldin og
rúmföst. Kærði situr enn í gæzlu-
varðhaldi og rannsókn málsins
heldur áfram.
Skálmöld
Framhald af 3. síðu.
stæðinga bandarískra herstöðva í
‘Japan s.I. vor. Félagsskapur
þessi vill endurhervæðingu Japan
og foringinn hefur lýst því yfir,
að aðalhetja og fyrirmynd félags-
skaparins sé Adolf Hitler. Leið-
toginn sagði einnig, að morðið á
Asanuma hefði hlotið að, koma.
Það var refsing frá himnum.
Japanir eru mjög áhyggjufullir
vegna þessa atburðar og búast við
að vinstri stúdentar og verkamenn
muni nú láta til skarar skríða og
hætta sér á algerri skálmöld í
landinu.
Danakóngur
(Framhald af 16. síðu).
konungshjónanna. Á sýningu þess-
ari eru kort og myndir auk rann-
sóknatækja og hún nær frá 1761
| íram til þessa dags. Konungur
I lagði áherziu á samvinnu á sviði
| hafrannsókna við opnun sýningar-
innar.
Á mánudaginn mun konungur
ávarpa allsherjarþing SÞ í New
York en hann mun halda þangað
írá Washington og dveljast þar í
íjóra daga.