Tíminn - 15.10.1960, Blaðsíða 7

TÍMINN, laugardaginn 15. október 1960.
7
Brýn nauðsyn að koma á fót
lánasióði til veiðarfæirakaupa
Jón Skaftason og Gísli Guð-
mundsson flytja tillögu til
þingsályktunax* i Sameinuðu
þingi um lán til veiðarfæra-
kaupa. Tillagan er svohljóð-
andi:
„Alþingi ályktar a3 fela ríkis-
stjórninni að láta athuga, hvort
unnt sé að skipuleggja hjá einní
eða fleiri lánastofnunum veit-
ingu fastra lána til kaupa á sér-
staklega verðmiklum veiðarfær-
um, sem iiafa þá endingu, að
fært sé að taka þau að veði fyrir
slíkum Iánum.“
í greinargerð með tillögunni
segi'r:
„Tillaga þessa efnis var
borin fram á síðasta Alþingi,
en náði þá ekki samþykki,
en ætla má, að nauðsyn
þessa máls hafi enn skýrzt
á þessu sumri. Mörg útgerð-
arfyrirtæki keyptu í vor
mjög dýr tæki til síldveiða
fyrir Norðurlandi, en veiði
varð minni en vonir stóðu
til. Veiðarfæri þessi munu
yfirleitt hafa verið keypt
fyrir bráðabirgðalán, sem
JON SKAFTASON
áttu að falla í gjalddaga með
haustinu. Er nú þeim, sem
þessi lán hafa tekið, mikill
vandi á höndum. Jafnvel
þótt um sæmilega veiði væri
að ræða, virðist auðsætt, að
ókleift sé að greiða svo verð-
mikil veiðarfæri af afla eins
árs og að hér þurfi að koma
til skipuiögð veðlánastarf-
Forðað verði aldauða
geitfjár hér á landi
Þingsályktunartillaga Gísla GuSmundssonar,
Karls Kristjánssonar og Gar'ðars Halldórss.
GÍSLI GUÐMUNDSSON
semi, þannig að lán út á veið
arfæri af þessu tagi greiðist
með afborgunum miðað við
endingu veiðarfæranna.
Það mun ekki óalgengt, að
síldveiðarfæri á eitt skip hafi
að þessu sinni kostað 700—
800 þús. kr., og má á því
sjá, hvílíkt viðfangsefni hér
er um að ræða."
Hlutur Vestfjarða og Austur-
lands í samgöngum verði réttur
HERMANN
Þeir Hermann
Jónasson, Sigur-
^ vin Einarsson og
Páll Þorsteins-
son flytja frum-
varp til laga um
auknar fram-
kvæmdir á Vest-
fjörðum og Aust
urlandi. Frum-
varpið hljóðar
II svo: j
i
1. gr.
Á árunum 19-!
61—1965, aö báð i
um árum meö-i
töldum, skal j
verja árlega 6,
millj. króna umj
fram fjárveit-
v ingar á fjárlög j
~ xun til nýbygg-
« ..íL... iifei..; in vnr bi óöve sa
ingar þjóðvega
Vestfjörðum
Hermainn Jónasson, Sígurvin Einarsson og
Páll Þorsteinsson flytja frumvarp til laga um
auknar framkvæmdir í vegagertJ á VestfjörtS-
um og Austurlandi
SIGURVIN
Ríkisstjórn-
páll inni er heimilt
að taka innlent
lán til vegagerðar samkv.
lögum þessum.
3. ,gr.
Vegafé samkvæmt 1. grein
skal varið til þeirra byggðar
laga á Vestfjörðum og Aust
urlandi, sem lakast vegakexfi
hafa að dómi vegamálastj óra.
4. gr.
Alþingi skiptir fjárfram-
lögum samkvæmt 1. gr. milli
einstakra þjóðvega að fengn j
um tillögum vegamálastjóra i
og þingmanna hlutaðeigandi j
kjöi'dæma.
5. gr. |
Lög þessi öðlast þegar gildi. ■
, • i
I greinargerð með frum-.
varpinu segir:
Frv. þetta var flutt á síðasta
þingi, en varð þá ekki út-
rætt. Þess vegna er það mú
flutt að nýju. Frv fylgdi svo-
hljóðaxxdi fimdargerö:
„Viðunandi vegakerfi í
byggðum landsins er eitt
meginskilyi*ði fyrir því að at-
vinnulíf geti þrifizt og byggð
haldizt.
Athugun leiðir því miður
í ljós, að ýmis byggðarlög hafa
dregizt svo mjög aftur úr í
þessu efni, aö ekki verður
Þingmenn Framsóknar-
flokksins í Norðurlandskjör-
dæmi eysfra, þeir Gísli Guð-
mundsson, Karl Kristjánsson
og Garðar Halldórsson, flytja
tillögu til þingsályktunar í
Sameinuðu þingi um verndun
geitfjárstofnsins. Tillagan er
svohljóðandi:
,,Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að gera í sam
ráði við Búnaðwrfélag ís-
lands ráðstafanir til þess að
koma í veg fyrir, að eytt
verði liinum forna geitfjár-
stofni, sem enn er í land-
inu.“
f greinargerð segir:
í greinargerð þeirri eftir
Sigurö Sigurðsson búnaðar-
málastjóra um búpening á
íslandi, sem prentuð er í II.
bmdi minnmgarrits Búnaðar
félags fslands 1937, segir svo:
„Geitur hafa verið fluttar
hingað með landnámsmönn
um, og er víða getig um þær
í sögunum. Eigi er vitað um,
að geitur hafi verið fluttar
inn á síðari öldum, og munu
því geitur þær, er vér höfum,
vera komnar af hinum upp-
runalega kynstofni. Tala geit
fjár hefur verið:
fyrir geitfjárstofninum eins
og hann var 1957. Þar segir
á bls. 28:
„Geitfé sýnist ætla að
verða aldauða hér á landi inn
an skamms. — Framtaldar
geitur 1957 voru alls 98 þ. e.
17 í Suður-Þingeyjarsýslu, 60
í Norður-Þingeyjarsýslu, 11 í
Norður-Múlasýslu og 10 geit
ur í Suður-Múlasýslu.“
Þar sem sagt er, að geitfé
hafi orðið flest hér á landi
árið 1930, en auðvitað aðeins
átt við síðari tíma, frá því í
byrjun 18. aldar, þvi að frá
fyrri tímum eru engar tölur
til um fjölda búfjár í landinu.
Vei'a má, að geitfjárrækt hafi
KARL
GAROAR
vig unað lengur. Þetta stafar
af því, að í sumum héruðun
um, sem eru vel byggileg, er
kostnaður við aö koma þeim
í vegasamband og leggja þar
vegi um byggðirnar og milli
þeirra tiltölulega meiri en áj
öðrum svæöum landsins sem
þéttbýlli eru.
Vegasambandslaust á
stórum svæðum
Fjárveitingar til vegagerð-
ar og brúa hafa a.m.k. oftast
í aðalatriðum verið við það
miðaðar, að skipting þess
fjár yrði sem jöfnust milli
hinna gömlu héraðakjör-
dæma. Þetta hefur af ástæð
um, sem áður eru nefndar,
leitt til þess, að þar sem strj ál
býlið er mest og jafnframt
kostnaðarsamast að koma á
vegasambandi, er nú vega-
sambandslaust á stórum svæð
um. Afieiðingin er yfirvof-
andi brottflutningur þess
fólks, sem býr á þessum land
svæðum, því að það sér fram
á, að ef ekki er gert sérstakt
1703
1853
1901
1915
1930
1935
818
914
340
1127
2983 :
2311 I
Flestar hafa geitur orðið
1939. — % af öllu geitfé er í
Þingeyjarsýslu, þá eru næst-
flestar geitur í Norður-Múla
sýslu (137) og ísafjarðarsýslu
(135). í nokkrum kauptúnum
eru geitur.“
í síðustu búnaðarskýrslum
hagstofunnar er gerð grein
heildarátak í þessum efnum
en aðeins unnið að vegagerð
inni með svipuðum hraða og
verið hefur, þ.e. eftir þeirri
meginreglu, að fjárveiting sé
svipuð til þessara kjördæma
og annarra kjördæma, þar
sem vegir eru komnir á flesta
bæi, þá líður langur tími
þangað til vegasamband er
komið á. En vegleysið þýðir
það, að skref er ,að sumu leyti
(Framnald á 2. síðu).
aldrei verið sérlega gildur
þáttur í þjóðarbúskapnum.
En víða hefur þessi búfjárteg
und komið við sögu. Um það
vitna ömefni hér og þar:
Hafrafell, Kiðagil Kiðjaberg,
Geitafell, Geitavík, Geita-
vík, Geitaskarð, Geitháls Geit
hellnar o.s.frv. Ekki er fyrir
það að synj a ag enn kunni að
geta orðið góð not af geitfé,
þar sem staðhættir leyfa, t.d.
í sambandi vig ostagerð. En
hvað sem því líður, þá er það
ekki vansalaust, ,að íslenzki
geitfjárstofninn verði látinn
deyja út í landinu.
Hyggilegasta leiöin til að
koma í veg fyrir eyðingu geit
fjárstofnsins er sennilega sú,
að semja við hlutaðeigandi
bændur um að halda við geifc
fjáreign sinni, gegn því að
hið opinbera sjái um, að þeir
verði skaðlausir af. Kostnað-
ur við þetta yrði sjálfsagt
ekki mikill, en hér þarf að
hefjast handa nú þegar, áður
en það er um seinan.
Mál þetta var til umræðu á
búnaðarþingi síðastl. vetur.
'Vei-ður að telja sjálfsagt, að
hafa samráð við Búnaðarfé-
lag íslands um lausn þess og
fela því framkvæmdina.