Tíminn - 06.12.1960, Blaðsíða 9

TÍMINN, þriðjudaginn 6. desember 1960.
9
— Ég sé að Alþýðublaðið
hefur verið að veita þér em-
bætti þar norður á Þórshöfn.
— Ójá, þeir voru víst að
gera mig að formanni kaup-
félagsstjórnarinnar þar. Og í
því sambandi rifjast það upp,
að á Alþyðusambandsþinginu
é dögunum ,,uppgötvaði" Jón
Sigurðsson það, að Guðmund-
ur Björnsson á Stöðvarf'rði
væri kaupfélagsstjóri. Það
er sjálfsagt að þakka traustið.
En fylgi Jóns reyndist ekki
einhlítt til þess að gera Guð-
mund að kaupfélagsstióra. Og
það vill stundum fara svo fyrir
þeim, sem temja sér að liggja
á hleri, að þeim misheyrist.
Svo fór bað í þetta sinn fyrir
„hlerara" Alþvðublaðsins
hvað mig snerti.
Þannig mælti „kaupfélags-
stjómarformaðurinn'‘ á Þórs
höfn, Aðalbjörn Arngrímsson
þegar leiðir okkar lágu sam-
an á dögunum.
Mér þótti vænlegt til fróð-
leiks að hitta mann af gagn
stæðu landshorni, og því
lagði ég nokkrar spurningar
fyrir Aðalbjörn, sem hann
leysti greiðlega úr.
Utigengið fé Norður-
Þingeyinga
— Lofið þið Norður-Þing-
eyingar ekki tiáarfarið þetta
yfirstandœndi ár eins og allir
aðrir gera?
— Jú, við mættum þá vera
vanþakklátir ef við gerðum
það ekki. Veðurfarið frá ára
mótum i fyrra hefur verið
alveg sérstaklega gott. Hvað
veturinn var snjóléttur má
m.a. marka af því, að á Góu
heimtust tvö lömb af Tungu
selsheiði og voru þau mjög
sæmilega á sig komin. Og í
haust kom að í Hvammsrétt
í Þistilfirði veturyömul gimb
•ur, sem gengið hafði af í
fyrra vetur. Ekki var vaneldi
á henni að sjá. Vorið var gott
og greri snemma. Heyfengur
allgóður þrátt fyrir tilfinnan
legan óþurrkakafla um mið
Eitt helzta áhugamál Norð-
lendinga - Dettifossvirkjun
! Rætt við Aðalbjörn Arngrímsson, Þórshöfn
| sumarið. Haustið ágætt til
íþessa. Það mega verða slæm
ar vikurnar, sem eftir eru af
árinu, svo það fái ekki góð
eftirmæli hvað veðurfarið
snertir. Og ekki veitir af að
eitthvað verði til að bæta upp
stjómarfarið.
— Já, víst leggst þar líkn
með þraut. En hvernig reynd
uH svo dilkar eftir þetta góða.
vor og sumar?
— Þeir reyndust nú lakari
en vonir stóðu til og kenna
menn því um að gróður kom
snemma en grös sölnuðu að
sama skapi fyrr en venju-
lega.
— Bœndur styðjast fyrst
og fremst við suuðfjárbúskap
í þin-u. nágrenni?
— Já, svo að segja alfarið.
Nokkur mjólkurmarkaður er
þó í Þórshafnarþorpi, en þó
ekki meira en svo að heita má
að tveir bændur, þeir Vil-
hjálmur Guðmundsson, hrepp
stjóri á Syðra-Lóni og Vig-
fús Jósefsson á Sætúni, sem
búnir eru að koma sér upp
nokkrum kúastofni, metti
hann alveg.
Áríðandi að Ijúka hafnar
gerðinni
— Hvernig hefur útgerðin
gengið hjá ykkur á Þórshöfn
i sumar?
— Með afbrigðum vel.
Fjögurra til fimm tonna trill
ur hafa fiskað fyrir rúmlega
hálfa milljón kr.
— Og hverju .....
— Ég veit hvað þú ætlar
að segja. Við Þórshafnarbúar
þökkum hina auknu fiski-
Aðalbjörn Arngrímsson
gengd útfærslu landhelg
islínunnar. Við sjáum ekki
aðra eðlilegri skýringu á því
fyrirbæri. Fylgismenn ríkis-
stjómarinnar eru að visu
ekki fjölmennir í Norður-
Þingeyjarsýslu. En mikið má
vera ef samningar við Breta
um undanslátt frá 12 mílun
um verða ekki til að fækka
þeim enn verulega, eins og
andinn er í mönnum norður
þar.
— Hefur atvinna ekki ver
ið nœg hjá ykkur á Þórshöfn■
úr því að afli hefur vertð
svona góður?
— Jú, heita má það Fisk-
vinna hefur verið mikil, enda
hafa róið héðan 14 bátar
alls, þar af fjórir dekkbátar
en hitt aðallega opnar trillur.
Þá hafa og verið nokkrar
framkvæmdir við hafnar-
gerð'á Þórshöfn. Lokið var
í sumar við byggingu hins
fasta hluta hafnaref rðsins ,
og auk þess bíður eitt ker
niðursetningar næsta vor. Við
leggjum kapp á að þessu
verki verði að fullu lokið sem
ailra fyrst, enda verða þá
nafnarskilvrði á Þórshöfn hin
•^skielffustu.
— Þið eruð auðvitað reiðu
húnir til að taJca mamnlega
& móti. síldinni ef hún heim-
°rp.kir yk.kur?
— Já og nei. Við höfum að
vísu búið okkur undir að geta
tek’ð á móti síld. Höfum plan,
en ekki stórt, og auk bess
höfum við reist litla guanó-
^erksmiðju í sambandi við
”!skf.miölsverksmáðju Kaup-
f-úags Langnesinga. Á hún
að geta unnið úr 400 málum
á sólarhring. Nú, en niður-
staðan varð nú sú, að við
fengum ekki nema 400—500
tunnur uppsaltaðar í sumar.
— Miklur framkvœmdir hjá
einstaklingum?
— Nei, í einu orði sagt alger
stöðnun svo það er víst hægt
að segja, að „viðreisniin“ hafi
tekizt hvað okkur snertir.
Rekafíöruir oe* fuglabjörg
— Hvað er nýjast að segja
a.t samgöngubótum hjá ykk-
ur?
— í sumar opnaðist vega-
samband úr Þistilfirði til
Raufarhafnar, og hyggja
menn að við þá umbót muni
leiðir hel.dast lengur opnar
vestur á bóginn en verið hef-
ur meðan treýsta varð alíar
ið á „gömlu göturnar" yfir
Axarfjarðarhiði, sem lokuð-
ust oftast í fyrstu snjóum. Þá
var og í sumar ruddur vegur
að Skálum á Langanesi, hinu
gamalkunna útgerðlarplássi.
Mun sú vegabót verða til
mikils hagræðis, þótt ekki sé
nema ein jörð í byggð norður
þar. En einmitt þessi fram-
kvæmd varð til þess að í sum
ar reyndist unnt að hreinsa
að mestu leyti rekatimbur af
fjörum á norðanverðu Langa
nesi. Ella hefði það verið ó-
kleift og mikið verðmæti far
ið forgörðum, sem nú er
unnt að nýta. Með tilkomu
þessa vegar opnast einnig
möguleikar til að færa sér i
nyt hin auðugu fuglabjörg
beggja megin á Nesinú, en
nú um hríð hefur hinn eini
bóndi, sem býr úti á Nesinu,
Björn Kristjánsson, Skoruvík,
ekki haft aðstöðu til þess,
vegna mannfæðar. Telur
Bjöm ótvírætt að vamið í
björgunum hafi stóraukizt
hin síðari ár. Súlan hafi líka
byrjað að nema þar land fyrir
nokrum árum og fari sífjölg
andi.
Viljum láta virkja
Dettifoss
— Svo við vöðum úr einu
í a-n-nað: Hvernig var lax-
veiði hjá ykkur í sumar?
— Hún var mikil. í Þistil-
firði eru fjórar laxveiðiár,
ágætar og eftirsóttar. Ekki
hefur hnúðlaxinn, sem tals-
vert var umtalaður á s.l.
sumri, gengið í árnar svo vit-
að sé, en hans varð vart við
Langanesstrendur og gera
(Frambald á 12. síðu)
Hvers konar stofnun eiga
Hallveigarstaðir að vera?
Skömmu eftir að Bandalag
kvenna í Reykjavík hélt aðal-
fund sinn, hitti ég þjóðkunna
konu, sem einnig sat fundinn.
Þar kom í tali okkar, að við
minntumst á umræður, sem
fram fóru á fundinum utan dag-
skrár, um hið fyrirhugaða
kvennaheimili Hallveigarstaði í
Reykjavík. Kom í Ijós, að sama
hafði hvarflað í hug beggja
undir þeim umræðum, en hvor1-
ug vildi vekja máls á því þar,
hún vegna hlédrægni, en ég
vegna vanþekkingar. Má vera áð
sú vanþekking geri þá hug-
mynd, sem ég ætla að drepa á,
fáránlega frá sjónarhóli þeirra,
sem gerzt þekkja, en fyr’st svo
einkennilega vildi til, að sama
hugmynd kviknaði í huga okkar
beggja varðandi þetta mál,
fannst mér ekki lengur fjar-
stæða að koma henni á fram-
færi.
Á fundinum var m.a. rætt um
það, að þegar búið var að gera
teikningar að Hallveigarstöðum
'g tekið að grafa fyrir grunni
hússins, þá hófst málarekstur út
af því, að húsið. myndi skyggja
á nágrannana. Var að heyra, að
greiða yrði nágrönnunum á
þriðja hundrað þúsund krónur
í skaðabætur ef af byggingu
yrði. Lögðust fundarkonur ein-
dregið gegn því að fé húsbygg
ingarsjóðs yrði varið til slíkra
útgjalda.
Enn r ég svo smá í hugsun
þegar til fjármála tekur, að
milljónir króna, já, jafnvel
hundruð þúsunda, eru miklar
fjárhæðir í mínum augum. Er
ég heyrði að byggingar’sjóður
Hallveigarstaða næmi fjórum
milljónum, fannst mér sem ým-
islegu mundi mega til leiðar
koma fyrir það fjármagn. Meg-
inhluti þess fjár er vafalaust fé,
sem kvennasamtök í Reykjavík
hafa safnað, en nokkurn skerf
hafa líka kvenfélög utan af
landi — og e.t.v. fleiri aðilar
— lagt tU.
Gagnstætt flestum málum,
sem kvennasamökin hafa bar’izt
fyrir, hefur mér alltaf fundizt
lokatakmark Hallveigarstaða-
söfnunarinnar dálítið óljóst.
Kvennaheimili — hvað merk
ir þetta orð?
Snemma var rætt um að í
húsinu skyldu vera samkomu-
salir og annað húsnæði til af.
nota fyrir kvenfélög landsins
og um það er svo sem ekkert
nema gott að segja, ef þörf er
fyrir slíkt húsnæði. En svo var
líka rætt um að þarna ættu
konur utan af landsbyggðinni
að geta átt vísan gististað —
kannski átu námsmeyjar að
geta átt þar vetrardvöl. Átti
þetta þá að vera gististaður
fyrir konur eingöngu? Er það
hugsanlegur starfsgrundvöllur
fyrir svona fyrir’tæki? Ég dreg
það mjög í efa.
En það er fé vants til annarr-
ar stofnunar, sem konur hafa
ekki fram til þessa talið sér ó-
viðkomandi. Það er vistheimili
handa ungum stúlkum, sem af
ýmsum orsökum eru í biýnni
þörf fyrir aðstoð, ef þær eiga
ekki að verða sem vogrek í
hverjum straumi freistinga,
sem fyrir þeim verður.
Ástæðulaust er að vera með
neitt mærðarhjal í þessu sam-
bandi. Öllu hugsandi fólki er
ljóst hve margar orsakir geta
legið til þess, að reynslulitlir
unglingar lokkast af slæmum
félagsskap og temja sér lífs-
venjur, sem eyðileggja ekki að-
eins þeirra eigið líf, heldur
veita margháttaðri ógæfu inn
á heimili þeirra og annarra.
Takast má stundum að hafa
þau áhrif á unglinga, sem illa
virðast á vegi staddir, að þeir
öðlist nýtt mat á verðmætum
iífsins. Sú breyting mun þó helzt
eiga sér stað, ef hægt er að
koma þeim í breytt og æskilegt
umhverfi.
Væru ekki kvennasamtökin
fullsæmd af því, að verja því
fé, sem safnað hefur verið í
byggingarsjóð Hallveigarstaða
til þess að reisa utan Reykja-
víkur heimili fyrir ungar stúlk
ur, sem aðkallandi er að forða
frá óhollum félagsskap um
sinn? Væri ekki slík stofnun í
meira samræmi við þann
kjarna, sem kvenfélögin á fs-
landi byggja á: að starfa að
heill og hagsæld heimilanna í
landinu, heldur en gisti- og sam
komuhús fyrir konur?
Slgríður Thorlacius.