Tíminn - 14.02.1961, Blaðsíða 5

rÍMINN, þriðjudaginn 14. febrúar 1961.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason Fulltrúi rit-
stjórnar: Tómas Karlsson Auglýsinga-
stjóri: Egill Bjarnason. — Skrifstofur
í Edduhúsinu. — Símar: 18300—18305
Auglýsingasími: 19523 AfgreiSslusími:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Á að samþykkja óend-
urskoðaða reikninga?
Blöð Sjálfstæðisflokksins hafa undanfarið hælt Gunn-
ari Thoroddsen íhjög fyrir þá röggsemi, að hann hafi
lagt fyrir Alþingi ríkisreikninginn frá 1959 miklu fyrr
til samþykkis en venja hafi verið. Áður hafi það dregizt
mun lengur, að ríkisreikningar væru lagðir fyrir Alþingi
til samþykktar.
Venjan hefur verið sú, að á hverju fjárlagaþingi
hefur ríkisreikningurinn fyrir næstliðið ár verið afhent-
ur þingmönnum. Hins. vegar hefur staðið svo á endur-
skoðun, að reikninginn hefur orðið að leggja fyrir til
samþykktar síðar. Ef Gunnar hefði komið hér á bragar-
bót, hefði hún þurft að íelast í því, að endurskoðuninni
hefði verið flýtt meira en ella.
Þegar fjárhagsnefnd neðri deildar fór að athuga
málið varð hins vegar annað upp á teníngnum Endur-
skoðunin fer fram með þeim hætti, að fyrst endurskoðar
ríkisendurskoðunin reikningana en síðan yfirskoðunar-
rnenn, kjörnir af Alþingi. Það var upplýst, að þegar
ríkisreikningurinn frá 1959 var lagður fyrir Alþingi til
samþykktar, að ríkisendurskoðunin átti eftir að endur-
skoða reikninga frá 42 ríkisstofnunum og ríkisfyrirtækj-
um, og þar af leiðandi höfðu yfirskoðunarmenn ríkisins
ekkert getað um þá fjaliáð. Enn ér endurskoðun flestra
þessara reikninga ólokið hjá ríkisendurskoðuninni.
Allur dugnaður Gunnars Thoroddsens var því fólg-
inn í því að ætla að láta Alþingi samþykkja ríkisreikn-
inginn 1959 að miklu leyti óendurskoðaðann!
Með þessu hefur fjármálaráðherra raunverulega
gengið gegn gildandi lagaákvæðum, því að í 10. grein
laganna um endurskoðun ríkisreikninganna segir svo:
„Fjármálaráðuneytinu ber að láta endurskoðunar-
skýrslu fylgja reikningum þeim, sem það endurskoðar,
þegar þeir eru lagðir fyrir yfirskoðunarmenn ríkisreikn-
ingsins. — í endurskoðunarskýrslu skal fram tekið,
hvernig endurskoðun heíur verið hagað, hverjar athuga-
semdir hafi verið gerðar, svör við þeim og úrskurðir,
enn fremur s'érhvað það viðvíkjandi reikningsskilunum
eða rekstri, er fjármálaráðuneytið telur rétt að vekja
athygli á eða gera athugasemdir um til yfirskoðunar-
manna.“
Það er ljóst á þessu, að löggjöfin ætlast til þess. að
ríkisendurskoðunin hafi lokið verki sínu áður en yfir-
skoðunarmenn Alþingis og Alþingi sjálft fær reikning-
ana til meðferðar. Slíkt er líka í samræmi við alla venju,
enda tilgangslítið fyrir Alþingi að fjalla um óendurskoð-
aða reikninga.
Það myndi þykja óviðunandi vinnubrögð í félags-
rekstri eða einkarekstri, að reikningar væru teknir til
samþykktar án endurskoðunar. Vissulega verður lítið úr
röggsemi þeirri, sem stjórnarblöðm hafa hælt Gunnari
fyrir, þegar það verður ljóst, að hún er fyrst og fremst
fólgin í því að láta afgreiða ríkisraikninginn án nægjan-
legrar endurskoðunar. Flestum mun ljós sú hætta, sem
fælist 1 því, ef það yrði hefð að afgreiða ríkisreikningana
á þann hátt.
'En þrátt fyrir þetta hefur Gunnar ekki látið sér segj-
ast. í gær gerðist sá atburður í neðri deild, að stjórnar-
þingmennirnir voru þvingaðir til þess að samþykkja
endanlega ríkisreikningirm 1959, án þess að lokið væn
nauðsynlegri endurskoðun í sambandi við hann.
Með þessu er sannarega stefnt inn á hina háskasam-
legustu braut — þ. e. að ekkert sé athugavert við að
samþykkja óendurskoðaða reikninga.
ERLENT YFIRLlT
Sögufegt njósnamál í Bretlandi
Klóíestir fimm njósnarar, sem viríast hafa unniÓ fyrir Rússa
SÍÐASTL. þriðjudag hófust í
London réttarhöld, sem líklegt
er að eigi eftír að vekja mikla
athygli. Sjálfur dómsmálaráð-
herra Br'eta, Sir Reginald Mann
ingham-Buller, mætti í réttin-
um og las upp langa ákæru á
hendur fimm mönnum. Síðan
voru leidd nokkur vitni ákæru
hans til staðfestingar og stóðu
vitnaleiðslurnar yfir í tvo daga.
Að þeim loknum ákvað réttur-
inn og hinir ákærðu skyldu
hafðir í haldi og ákæran á hend
ur 'þeim tekin til frekari rann-
sóknar og dóms.
Efni ákærunnar var það, að
viðkomandi einstaklingar1 hefðu
gert sig seka um njósnir fyrir
erlent ríki, sem ekki var bein-
línis nafngreint, en augljósf er,
að böndin berast á Sovétríkjun-
um.
Hirrir ákærðu er'u þessir:
Gordon Arnold Lons'dale, for
stjóri, 37 ára gamall.
Henry Frederick Houghton,
55 ára, starfsmaður í þeirri
deild brezka flotans, er fjallar
um hernað neðansjávar.
Ethel Elisabeth Gee, 47 ára,
skrifstofumær í sömu deild flot
ans og Houghton.
Peter John Kroger’, 50 ára,
bóksali,
Helen Joyce Kroger, 47, ára,
kona bóksalans.
Þau Houghton og Gee eru
bæði enskir ríkisborgarar og
hafa starfað lengi hjá flotanum.
Krogerhjónin hafa sagt, að þau
væru frá N ýja-Sjálandi og hafa
vegabréf tíl sönnunar því. Nu
er hins vegar upplýst, að þau
eru frá Bandaríkjunum og dróg
ust einu sinni inn í njósnamál
þar, en slup.pu að því sinni.
Londale hefur vegabréf, sem
MANNINGHAM-BULLER
gefur til kynna, að hann sé
kanadiskur rikisborgar'i, en
flest bendir til, að hann sé
Rússi.
EFNI ákærunnar á hendur
þeim fimmmenningunum er í
stuttu máli þetta:
Um mitt síðastl. ár, féll viss
grunur á þau Houghton og Gee
og var þá farið að fylgjast
með ferðum þeirra. Brátt var
því veitt athygli, að þau hittu
Londale grunsamlega oft, en
hann hafði síðan grunsamlegt
samband við Krogerhjónin.
Þann 7. janúar síðastl. lét leyni
þjónustan til skarar skríða.
Lonsdale, Gee og Houghton
höfðu þá hitzt útí fyrir Old Vic,
GORDON A. LONSDALE
gengið síðan nokkuð afsíðis, og
þar hafði Gee látið Londale fá
pakka nokkurn. Leynilögreglu-
mennirnir skárust þá í leikinn
og handtóku þau. Það kom í
ljós við athugun, að í pákkan-
um, sem Gee lét Lonsdale hafa,
voru filmur af 216 síðum í
leyniriti, sem hefur að geyma
ýmsar mikilvægar upplýsingar
um útbúnað herskipa. Auk þess
voru filmur af allmörgum upp-
dráttum, tilheyrandi nýjustu
herskipum Breta, og filmur af
ýmsum fyrirskipunum flota-
málastjórnarinnar. f ákæru-
skjalinu er sagt, að hér sé um
upplýsingar að ræða, sem geti
reynzt hugsanlegum andstæð-
ingi Breta í styrjöld mikilvæg-
ar. Sumar þeirra snertu kjam-
orkuknúna kafbátinn, H.M.S.
Dreadnought, sem Bretar hafa
látið smíða.
í FRAMHALDI af þessu, var
svo gerð húsleit hjá þeim Lons-
dale, Gee og Houghton og feng-
ust þar enn frekari sannanir fyr
ir' njósnarstarfsemi þeirra. Öll
höfðu þau mikið handbært
reiðufé. Heima hjá Gee fundust
t.d. 4700 sterlingspund í reiðu
fé, en laun hennar hjá flotan-
um vora ekki nema 10 sterlings
pund á viku. Heima hjá Hough-
ton fundust um 1100 sterlings-
pund og hjá Lonsdale 1800 doll
arar, auk þess sem hann hafði
á sér 125 sterlingspund og 300
dollara.
Þessu næst hélt lögr'eglan svo
heim tíl þeirra Krogerhjónanna.
Þar funáust margvísleg taeki,
sem njósnarar nota, og auk
þess sérstök sendistöð, ásamt
dulmálslykli. Þessi sendistöð
var síðan reynd og komizt að
þeirri niðurstöðu, að hún hefði
haft samband við sendistöð ein-
hvers staðar nálægt Moskvu.
Móttakendurnir þar munu þá
ekki hafa vitað neitt um, að bú
ið var að klófesta þau Kroger-
hjónin.
Ríflegir reiðupeningar fund-
ust heima hjá Krogerhjónunum
eða 6000 dollarar og 200 sterl-
ingspund.
Margt er talið benda til þess,
að hjá Krogerhjónunum hafi
verið eins konar miðstöð fyrir
víðtækt njósnarkerfi. Þeir fimm
menningarnir virðast hafa starf
að þannig, að Gee og Hough-
ton öfluðu upplýsinga á skrif-
stofu flotans, létu þær síðan
ganga til Lonsdale og hann
kom þeim svo tíl Krogerhjón-
anna, sem komu þeim áleiðis til
endanlegs viðkomanda, stundum
í bókasendingum, en lrklegt
þykir, að fleiri njósnarar en
Lonsáale hafi haft samband við
Krogerhj'ónin.
ENSKU BLÖÐIN telja, að
enn eigi margt eftir að koma í
dagsljósið í sambandi við þetta
mál og geti það átt eftir að
verða eitt sögulegasta njósnar-
mál um langt skeið. Framhalds-
réttarhöldin, ásamt málflutn-
ingi sækjanda og verjanda,
munu hefjast innan tíðar, og
mun vafalaust veitt mikil at-
hygli. Það þykir mikill sigur
fyrir brezku leyniþjónustuna að
hafa afhjúpað þennan njósna-
hring. Þ. Þ.
Frú KROGER