Tíminn - 04.03.1961, Blaðsíða 9

Stór krani, sem kem
ur
að
betra gagn en dýpkunarskip
Fyrsta skóflusfungan var
tekin fyri;- rúmum mánuði
vestur á Súgandafirði og það
er ekkert líklegra en eftir
fylgi byiting í hafnarfram-
kvæmdum um allt ísland. Þar
var tekinn í notkun uppmokst-
urskrani til þess að gera báta-
höfn á sfaðnum og reyndin
hefur orðið sú að verkið verð-
ur helmingi ódýrara en það
hefði kostað með dýpkunar-
skipinu Gretti.
Tíminn hefur snúið sér til
Guðmundar Gunnarssonar
verkfræðings hjá Vitamála-
Rætt við Guðmund Gunnarsson, verkfræðing
hjá vitamálaskrifstofunni um nýtt og stórvirkt
tæki til hafnargerðar
Manitowoc-gerð, bandarísk-
ur, knúinn 135 hestafla vél
sem gengur fyrir díseloliu.
Flugvallarmenn voru orðnir
úrkula vonar um að takast
mætti að selja hann, þess
vegna var hægt að fá hann
svo ódýrt.
Malarleirur og stórgrýti
Hann var fluttur vestur á
Súgandafjörð og hefur nú
unnið að því að gera báta-
höfn þar undanfarinn mánuð
Sér yfir vænfanlega bátahöfn á Suðureyri — kraninn að verki.
stjóm og epurðist fyrir uml
þetta nýja stórvirka tæki. j
Lyftir 65 tonnum
— Þetta er stærsti krani
á íslandi, segir Guðmundur,
— hann getur lyft 65 tonn-
um í einu, sjálfur vegur hann
100 tonn. Hann er fenginn á
Keflavíkurflugvelli og kost-;
aði 1,3 millj. Þar hafði hann
etaðið ónotaður I 6—7 ár og
hafði ekki veriö notaður til
annars en lyfta byggingar-
hlutum, þegar stærsta flug-
skýlið á Vellinum var reist.
Nýr mundi slíkur krani kosta
6—8 milljónir. Hann er af
en áætlað er að verkinu verði
lokið innan þriggja mánaða.
Verketjóri er Jónas Márusson.
Það eru afar erfið skilyrði til
hafnargerðar á Súgandafirði,
þar var engin bátahöfn fyrir.
Þar er grafið ofan í harðar
malarleirur sem rétt koma
upp úr á fjöru. Bátakvíin
verður 110 metrar á hvem
veg og áætlað að grafa þurfi
upp 50 þús. teningsmetra af
jarðvegi, sem mestan part er
gróf möl og stórgrýti.
240 rúmm. á klst.
Samt sem áður er þegar vit
að að verkið verður helm-
Hermann Guðmundsson, oddviti á Suðureyri og Jónas Márusson, verkstjóri.
ingi ódýrara en áður hefur
verið hægt að vinna með dýpk
unarffkipinu Gretti, sagði
Guðmundur Gunnarsson, áð-
ur urðum við að flytja allan
jarðveginn út á sjó & nægi-
legt dýpi. Kraninn sviptir hon
um hins vegar á land og hleð
ur úr grjótinu vamargarða
umhverfis höfnina jafnóðum.
Bóman á krananum er 30
metra löng og skóflan rúmar \
4 teningemetra. Meðal afköst
kranans á Súgandafirði hafa
verið 60—70 rúmm. á klukku'
stund, hefur komizt upp í 100
rúmm. í góðum jarðvegi geta
afköstin orðið 240 rúmm. á
klukkutima. — Til marks um
það, hversu stórvirkt og vold
ugt tæki hér er um að ræða,
má geta þess að farið var með
ýtu yfir þetta svæði í upp-
hafi og reyndi að ryðja upp
jarðveginum. Ýtan fór fjór-
um sinnum yfir hluta af svæð
inu en afköstin voru ekki
meiri en svo að rétt markaði.i
fyrir.
Helmingi ódýrari
Eins og áður segir verður
! að flytja allan jarðveg burt
frá dýpkunarskipinu, og eru
til þess notaðir stórir og þung
ir prammar. Stóri kraninn
skellir greftrinum sjálfur á
land og getur auk þess hlaðið
undir sig braut og þannig
komist lengra út. Þrátt fyrir
þann tvimokstur er uppmokst
urinn helmingi ódýrari en
áður þekktist hér. Það þarf
ekki nema einn mann til að
stjóma krananum, en á
Gretti er hins vegar 11 manna
láhöfn og er það ekki lítill
munur. Kranastjómin er þó
það erfið, að tveir menn
vinna til skiptis á tækinu tvo
tima í eenn. Kraninn er hins
vegar nokkuð erfiður i flutn
ingi, hann þarf að taka i sund
ur að verulegu leyti. Við höf
um flutt hann í Akranesferj
unni I stórum vögnum. Það
kostar um 2—300 þúsund kr.
að flytja hann, og þótt það
sé nokkuð dýrt startgjald, er
það fljótt að jafna sig þegar
kraninn hefur byrjað á verk
inu. Með krananum fylgja
grjótflutningsvagnar til þess;
að flytja frá honum er henta
þykir.
Mikill áhugi — auknir
möguleikar
— Er þá lokið hlutverki
Grettis?
— Nei, Grettir verður not
aður áfram þar sem aðstæð
ur eru svo erfiðar, að £kki
er hægt að koma kranarium
að, svarar Guðmundur, en
með tilkomu kranans hafa
opnast nýir möguleikar til
hafnarframkvæmda. Hann
hefur reynst betur en við
þorðum að láta okkur dreyma
um og fullvíst að hann get-
ur komið að meira gagni en
mörg dýpkunarskip. Enda
hefur vaknað mikill áhugi
manna víðs vegar um land að
fá þennan krana. Engin á-
kvörðun hefur verið tekin um
það hvar næst verði borið nið
ur, enda háir fjárskortur
mjög öllum hafnarfram-
kvæmdum. Til þessa hefur
tiltölulega litlum fjárupp-
hæðum verið skipt á marga
staöi svo minna hefur orðið
úr. Miklu réttara væri að
veita ríflegu fjármagni á
færri staði þannig að þessi
dýru og stórvirku atvinnu-
tæki gætu afkastað meiru og
lokið framkvæmdum. Enda
álít ég að augu ráðamanna
séu að opnast fyrir því að
það sé rétta stefnan. Með til-
komu þessa nýja krana verð
ur hægara um vik að auka
og flýta hafnarframkvæmd-
um, auk þess sem það verður
helmingi ódýrara en ella-
Árangurinn sem þrgar er
kominn í Ijós er miklu meiri
en við höfðum þorað að vona.
Kraninn hefur reynst ákjós-
anlegur og fyrir 'hreppsfélag
ið í Súgandafirði er þetta
mikill fjárhagslegur ávinn-
ingur, sagði Guðmundur
Gunnarsson verkfræðingur
að lokum.
Dragtkóflan kemur úr djúpinu fuil af möl. Guðmundur Ólafsson, krana-
maSur, stendur við hliðina á dragskóflunni.
Stúdentar mótmæla
Fundur haldinn í Félagi ís-
lenzkra stúdenta í Stokkhólmi, 23
febrúar 1961, bendir á eftirfar-
ar.di:
ViS gengirbreytinguna s.l. vetur
hækkaði verð á gjaldeyri til náms-
manna am 79%. Námskostnaður
í Svíþjóð hækkaði af þessum or-
sökum um ca 23.500 kr. á ári.
í frumvarpi til laga um lána-
sjóð íslenzkra námsmanna, sem
lagt hefur verið fyrir Alþingi á
8x. löggjafarþingi, er gert ráð
fyrir að xagðir verði niður allir
styrkir aðrir en 5 ára s-tyrkir en
námslán að upphæð 25.000 kr.
komi í staðinn
Samkvæmt þessu frumvarpi, ef
að lögum .vrði, má áætla, að skuldir í
námsmanns í lok 5 ára náms
hækki úr kr. 85.000 í kr. 239.0001
nxiðað við gildandi ákvæði 1959
eða um 180%. Skuld í lok 4 ára
nams mund; hækka úr 62.400 í
187.000 eða um 200%. Gefist náms
nxanni kostur á bankaláni til 10
ára fyrir þeirri upphæð, sem náms
kostnaður nemur umfram lán og
nettótekjur, mundi við fimm ára
nám til þessa svara kr. 28.650 árs-
greiðsla af skuldum á þriðja til
tíunda ári eítir námslok, en við 4
ára nám kr. 22.300. Við 5 ára
bankalán yrðu samsvarandj upp-
hæðir á þriðja til fimmta ári
40.200 kr. við 5 ára nám, en kr.
31.100 við 4 ára nám /sjá hjálagð-
an útreikning/.
Af þessu sést gerla, hve óþyrmi-
lega gengisbreytingin bitnar á
r.ámsmönnum og hve haldlítil úr-
(Framhald á 10. síðuj.
\
I