Tíminn - 27.05.1961, Blaðsíða 2

„Samstarf óger
legt með ölíu“
— Vegna skapofsa Bethke, segir þjótSleikhúss-
stjóri — vandrætSi meS ballettskólann og æf-
ingar á Sígaunabaróninum
Þar sem ballettmeistarinn
Veit Bethke hefur fundið hjá
sér hvöt til þess að tilkynna
dagblöðum bæjarins um við-
skipti sín við þjóðleikhúsið,
sem í rauninni er málefni, sem
aðeins varðar hann sjálfan og
Þjóðleikhúsið, kemst ég ekki
hjá því að gera nokkra grein
fyrir brottvikningu ballett-
meistarans.
f haust, um miðjan nóvember,
tjáði Erik Bidsted mér, að sökum
veikinda gæti hann ekki kennt við
listdansskólann í vetur. Bengt
Háger, forstöðumaður danssafns
óperunnar í Stokkhólmi, útvegaði
mér þá Veit Bethke, og samdi ég
við hann br'éflega um kaup, kjör,
vinnutíma og verkefni og var hann
ráðinn frá 15. janúar til 1. júlí
1961. Bethke kom svo hingað um
miðjan janúar og hóf kennslu í
listdansskóla þjóðleikhússins.
Nokkru eftir að hann hóf kennsl-
una kom hann til mín og sagðist
vilja fara, iþað væri ómögulegt fyr
ir sig að vera að fást við að kenna
þessum viðvaningum hér. Ég benti
honum á, að hann væri ráðinn til (
1. júlí. Það taldi hann þá ekki,
að skipti máli, en féllst þá loks
á að vera til 1. marz. Um þetta
leyti hringdi einn daginn móðii'
eins drengsins, sem var í ballett-
skólanum og sagði, að hann þyrði
ekki að fara í skólann aftur, því
Bethke hefði barið sig og fleiri
ÁrásarmatSurinn
(Framhald af 1. síðu).
urinn hefði nauðgað konunni, og
var hann því sýknaður af slíkri
ákæru, en hins vegar var hann
fundinn sekur um nauðgunartil-
raun.
4 ára fangelsi
Við ákvörðun refsingar hans
var l^ii tekið tillit til hinnar
hættulegu líkamsárásar og fyrri
hegningarlagabrota hans. Hann
var dæmdur í fangelsi í 4 ár, en
gæzluvarðhaldsvist hans frá 9.
október til 5. nóvember kemur
til frádráttar refsingunni.
Ennfremur var honum gert að
greiða konunni, sem hann réðst
á, samtals 63.259 krónur í bætur,
svo og að greiða allan kostnað
sakarinnar, þar á meðal málflutn
ingslaun skipaðs sækjanda og
verjanda í málinu.
drengi, sem hann rak úr tíma. Ég
kallaði ballettmeistarann fyrir mig
og spurði hann um þetta. Hann
viðurkenndi þá við mig, að hann
hefði tekið í lurginn á strákunum
og rekið þá. Ég tjáði honum, að
hér' væri elcki leyfilegt að berja
börn í skólum og lofaði hann mér,
að það skyldi hann ekki gera oft-
ar, enda hafa engar kvartanir kom
ið síðan frá foreldrum.
Rétt fyrir páska sagðist Bethke
þurfa að fara til Svíþjóðar í páska
leyfinu, hvað ég samþykkti og gaf
honum þriggja daga leyfi frá
kennslu. Átti Bethke að hefja
kennslu aftur 5. apríl. Það gerði
hann ekki, kom fyrst þann 10.
apríl, bað ekki um framlengt
leyfi, og baðst heldur ekki afsök-
unar. Þegar hann hafði fengið
leyfi til fararinnar krafðist hann
þess, að leikhúsið borgaði fyrir
sig flugfarið fram og aftur. Ég
neitaði því, þar sem hér var ein-
göngu um ferð í einkaerindum að
ræða. Hann hélt því þá fram, að
hann þyrfti að fara til Svíþjóðar
til þess að tala við ballettmeistara
Kruuse, sem átti að setja Sígauna
baróninn upp. Ég sagði honum,
að það gæti ekki verið svo þýðing
armikið samtal, að borgandi væri
fyrir það nálægt 9 þúsund kr., þ.
e. a. s. flugfarið fram og aftur til
Stokkhólms, en Kruuse er í Málm-
ey. Þá hótaði hann að fara og
koma ekki aftur ef ég greiddi
þetta ekki. Ég féllst þá á að greiða
fargjaldið J bili, en það gengi síð-
ar upp í væntanlega greiðslu til
hans fyrir samningu á dönsum í
óperettuna Sígaunabaróninn.
Þegar svo var hafizt handa um
uppsetningu Sígaunabarónsins
kom Bethke enn að máli við mig
varðandi greiðslu fyrir að annast
kennslu á leikhreyfingum söngv-
aranna og kórsins. Við sömdum
þá um það. En þá hafði hann með
greiðslu flugfarsins fengið 800
krónum meira heldur en hann
átti samkvæmt samningi okkar að
fá, og þá hótar hann enn að ef
hann fengi þessar 800 krónur ekki
líka, þá hætti hann strax að vinna.'
Hinn 17. maí, þegar allar æfingart
standa hæst, kemur hann enn og
hótar því, að ef hann fái ekki yfir-
færslu fyrir 2500 sænskum krón-
um af kaupi sínu, muni hann
hætta við að æfa ballettinn. Ég
tjáði honum að ég réði ekki gjald-
eyrisyfirfærslum, enda var samið
um kaupgreiðslu til hans í íslenzk-
um krónum en ekki sænskum.
Landsbankinn bjargaði brott-
hlaupi hans með því að veita leyfi'
fyrir þessari yfirfærslu.
Brottreksturinn
Þjóðleikhusstjóri
og ballettmeistar-
inn gera grein
fyrir málavöxtum
Frá barnaskolum Kópavogs
Börn fædd 1954 komi til innritunar í skólana
þriðjudaginn 30. maí n. k. kl. 2—4.
Skólastjórar
Dragf
Samkvæmt dagbók umsjónar-
manns á leiksviðinu átti Bethke
að kenna söngvurum leikhreyf-
ingar þann 17. maí kl. 10—13.
Þegar æfingin var rétt byrjuð
voru leiksfjóri og ballettmeistari
ekki sammála um einhver smá-
atriði, fór þá Bethke af æfing-
unni, kom inn á skrifstofu og til-
kynnti þar að hann myndi ekki
koma nálægt æfingum á óperett-
unni meir, hann væri búinn að
sviðsetja ballettinn og búinn með
sitt hlutverk við sýninguna. Þegar
mér var tjáð þetta, hringdi ég til
hans og skipaði honum að koma
strax til viðtals, hvað hann gerði,
og fékk ég hann þá til þess að
halda áfram eftir viðtal við hann
einan fyrst og síðan með leik-
stjóra.
Þannig hélt þetta áfram, stöð-
ugt strfð. Á æfingunni að kvöldi
22. maí fór hann enn burt i upp-
hafi æfingar af því að einn
söngvarinn, sem hann vildi flytja
til í stöðu á sviðinu sagði að leik
stjórinn hefði sagt sér að standa
þarna í þessu söngatriði. Kom þó
aftur eftir nokkra stund, sinnað-
ist enn á ný síðar á æfingunni og
fór þá alveg. Um kvöldið boðaði
Bethke þallettstúlkurnar á æf-
ingu daginn eftir kl. 12, og átti
að vera allt að tveggja tíma æf-
ing til þess að lagfæra það sem
áfátt var í ballettinum. Nokkrum
mínútum eftir að sú æfing hófst,
átti hann einhver orðaskipti um
dansatriði við sólódansmeyjuna,
reiddist, hætti við æfingar og fór,
og ballettinn fékk aldrei þær leið
réttingar, sem hann átti að fá
fyrir sýninguna. Á aðalæfingu
mætti Bethke ekki til æfingarinn
ar en sat einhvers staðar í áhorf
endasvæði hússins, fékkst ekki til
þess að koma á sviðið til viðtals
þótt tvívegis væri kallað á hann,
eða til þess að sitja við hlið mína
og leikstjóranj sem honum bar
að gera samkvæmt regliim leik-
hússins. Þarna brást ballettinn
enn, talSi ég þá mælinn fullan
og sagði honum upp störfum dag
inn eftir. Gerði það samkvæmt
28. gr. reglugerðar þjóðleikhúss-
ins.
Það er ekki nóg að maðurinn
sé góður listamaður. Bethke hef-
ur sýnt jieð dönsunum sem hann
hefur samið og æft í „Sígauna-
baróninn“ að hann er listamaður.
Dansarnir sýna listræna sköpun-
argetu hans. Ballettmeistari sem
Bethke hefur áður unnið hjá,
varaði mig við honum, en of
seint. Ekki vegna kunnáttuleysis,
neldur vegna skapgalla hans.
Skapgallar Bethke eru svo miklir
að ógerlegt er að hafa samstarf
við hann, enda hleypur hann hér'
frá verki sínu ófullgerðu út af i
skoðanamun á smávægilegum atr ]
íðum. Slíkan starfsmann getur
þjói~~*',; húsið ekki haft í sinni
þjónuslu, enda þarf það þess ekki.
Guðlaugur Rósenkranz.
Til sölu er vönduð svört dragt á hagkvæmu verði.
Meðal stærð. Upplýsingar í síma 35618.
Blfreiðasala
Biörgú'.fs Sigurðssonar —
Han.n ælur bíiana Símar
18085 - 19615

— heldur þvert á móti geríi meira en hann sagíi
til um, segir Veit Bethke, ballettmeistari — „Eg
höfða mál, ef þjóftleikhússtjóri sér ekki aí sér“
Svo sem Tíminn skýrði frá
í gær, veik þjóðleikhússtjóri
ballettmeistaranum Veit
Bethke frá störfum á fimmtu-
daginn, og er nú’ risin hin hat-
rammasta deila vegna þessa
atburðar. Veit Bethke kvaddi
fréttamenn blaða og útvarps á
sinn fund í gær, og skýrði mál-
ið frá sínum bæjardyrum séð.
Bethke sagði, að þjóðleikhús-
stjóri hefði kvatt sig á fund sinn
skömmu fyrir hádegi á fimmtudag,
en þá um kvöldið átti frumsýning
á Sígaunabaróninum að fara fram,
og hefur Bethke unnið að undir-
búningi hennar.
Rak erindi hússins
Bethke sagði, að þjóðleikhús-
stjóri hefði sagt sér upp starfanum
á tveimur forsendum, í fyrsta lagi
að hann hefði dvalið viku of lengi
í páskaleyfi í Svíþjóð, og í öðru
lagi að ballettmeistarinn hefði ekki
talað við sig eftir tvær síðustu æf-
ingarnar. Varðandi fyrra atriðið
sagði Bethke, að hann hefði dvalizt
þrjá daga umfram leyfið í Svíþjóð,
og hefði það verið vegna erindis,
sem hann rak fyrir Þjóðleikhúsið.
Upphaflega hefði sænskur leik-
stjóri, Kruuse að nafni, verið beð-
inn að setja Sígaunabaróninn á
svið, og ræddi Bethke við hann.
Segist hann síðan hafa beðið í þrjá
daga í Stokkhólmi eftir því að
Kruuse tæki endanlega ákvörðun
í þessu máli. Þegar Kruuse hefði
hætt við að koma hingað upp, en
hins vegar benti á að Wallenius,
sá sem setti upp óperettuna hér,
væri e. t. v. fáanlegur til starfans,,
segist Bethke þegar hafa haldið til |
íslands og tilkynnt þessi tíðindi.
Þjóðleikhússtjóri hafi þá verið á
ferðalagi um England og Dan-
mörku. Bethke segir að þessa þrjá
daga hafi aðstoðarkennari sinn,
Katrin Guðjónsdóttir, kennt í ball-
ettskóla Þjóðleikhússins, og hafi
skólinn engin vandræði haft vegna
þessarar fjarveru hans.
„ErfiSustu skilyrSi"
Bethke kvað það vera fjarstæðu
að hann hefði brotið samninginn
við Þjóðleikhúsið. Hann hefði hins
vegar gert margt fleira, en samn-
ingurinn tilgreindi, og við hin erf-
iðustu skilyrði. Hefði hann þannig
t. d. þurft að hafa stjórn á sviðs-
lýsingu, en það væri verk leik-
stjórans, en ekki ballettmeistarans.
Á laugardagskvöldið var, segir,
Bethke að hann hafi verið boðinn
heim til þjóðleikhússtjóra. Ræddi'
hann þá m. a. við aðalsöngkonuna í
óperettunni, von Widman, og var
rætt um að Bethke tæki að sér
stjórn óperettunnar. Bethke segir
að þjóðleikhússtjóri hafi ákveðið
að svo skyldi verða, en þó yrði
Wallenius að heita leikstjóri í
orði. Bethke segir, að það hafi ver-
ið sjálfsagt, og honum raunar ekki
annt um að grípa fram fyrir hend-
urnar á Walleniusi á neinn hátt.
Sambúðin við hann hefði verið
erfið, og þrátt fyrir ítrekaðar til-
raunir til þess að bæta hana, hafi
hann litlu getað þar um þokað.
Er Bethke ræddi við þjóðleik-
hússtjóra umrætt laugardagskvöld,
segir hann að þá hafi ekki enn ver-
ið byrjað að sviðsetja þriðja þátt
óperettunnar og lokaatriðið, enda
hafi frumsýningunni verði frestað
um einn dag.
NeituSu að dansa
Bethke segir, að þegar komið
hafi upp ágreiningsatriði varðandi
laun ballettflokksins, sem dansar í
óperettunni, hafi hann jafnað þann
ágreining. Eins, þegar ballettmeyj-
arnar hótuðu að dansa ekki á frum-
sýningunni í fyrrakvöld, hafi það
verið hann, sem gekk á milli og
fékk dansmeyjarnar til þess að
dansa.
Þá sagði Bethke, að þjóðleikhús-
stjóri hafi allajafna verið neikvæð-
ur gagnvart sér. Hann hafi t. d.
stungið upp á því tvívegis, að farið
yrði á fund menntamálaráðherra,
og reynt að fá styrk til handa
tveimur danskennurum ballettskól-
ans, Bryndísi Schram og Katrínu
Guðjónsdóttur, þannig að þær
gætu farið til ballettkennaranáms
erlendis, en greinilegt væri að
þessi 300 nemenda skóli þarfnaðist
fleirl en eins últlærðs kennara.
Þjóðleikhússtjóri hefði aldrei gert
neitt í þessu máli, né heldur, þegar
Bethke stakk upp á því, að setja á
svið nemendasýningu í júnímánuði,
til þess að gefa foreldrum kost á
að sjá hversu börnunum hefði orð-
ið ágengt.
Loks sagði Bethke, að ef þjóð-
leikhússtjóri borgaði sér ekki laun
sín til 1. júlí, eins og samningurinn
gerir ráð fyrir, og taki það, sem
hann hefur sagt um þetta mál opin-
berlega aftur, þá muni hann höfða
j mál gegn honum varðandi greiðsl-
urnar, svo og fyrir atvinnuróg. Hef-
ur Bethke þegar ráðfært sig við
Sigurð Baldursson, hæstaréttarlög-
mann varðandi málið.
Póstur flutt-
ur sjóleiðis
Svalbarðseyri, 23. maí.
Það gerðist í vikunni 6. til
13. maí, sem ekki hefur gerzt
um árabil, að póstur var flutt-
ur sjóleiðina frá Akureyri yfir
í Fnjóskadal.
Á þessum tíma var kolófærð í
öllum Eyjafirði og alveg sam-
göngulaust landleiðina út á Sval-
barðsströnd. Tóku menn þá það til
ráðs, að flytja póstinn á báti til
Grenivíkur og koma honum svo
þaðan í Fnjóskadal. S.J.
Margrét á von
á sér
London, 25. 5. (NTB). Tilkynnt
hefur verið opinberlega í Lundún-
um, að Margrét prinsessa eigi von
á sér. Prinsessan er nú þrítug að
aldri og hefur verið gift í eitt ár,
en í fyrra gekk hún í það heilaga
með Ijósmyndara einum, Anthony
Armstrong-Jones.
Sagt er, að prinsessan sé mjög
hamingjusöm yfir því að eignast
afkomanda. Hún mun ekki koma
fram opinberlega fyrr en hún er
orðin léttari. Barn hennar kemur
til með að erfa krúnuna á eftir
þremur börnum Elísabetar drottn
ingar og Margréti sjálfri.