Tíminn - 08.12.1961, Blaðsíða 3

T í M I N N, föstudaginn 8. desember 1961.
3
Bardagarnir verða stðð-
ugt harðari í Katanga
NTB—Elisabethville, 7. des.
Bardagar voru harðir í gær
milli herliðs Sameinuðu þjóð-
anna og Katangaherliðsins í
Elisabethville, en vígstaðan
hefur ekkert breytzt þar enn,
svo vitað sé. Samtímis héldu
flugvélar Sameinuðu þjóðanna
uppi loftárásum á samgöngu-
æðar og aðra hernaðarlega
mikilvæga staði. Bardagar
hafa líka orðið við Manono í
Norður-Katanga og við Kam-
ina og hefur herlið Sameinuðu
þjóðanna á þessum stöðum
hrundið árásum Katanga-
manna þar. Tsjombe er kom-
inn til Katanga.
Bardagar héldu áfram í dag í
Elisabethville. Er þetta þriðji dag-
urinn í röð, sem þar er barizt. Það
var sérstaklega í úthverfunum, sem
baráttan stóð og var barizt þar
með byssum og sprengjum. Nyrðri
hluti borgarinnar var um kvöldið
orðinn alveg einangraður og var
fraið að bera á matarskorti þar.
Launsátur
Herlið Sameinuðu þjóðanna not-
aði brynvarða bíla til að verja
stöðvar sínar í nágrenni borgarinn-
ar. Það hefur gefið út aðvörun til
borgaralegra Evrópumanna, og seg
mir þar, að ráðizt verði á þá, ef þeir
hætti ekki að vega að herliði S. Þ.
úr launsátri.
Loftbrúin lögð niður
Skotið var úr borginni á banda-
rísku flutningaflugvélarnar, sem
fluttu herliði S. Þ. gögn og vistir.
Skemmdist ein þeirra og varð hún
að lenda. Seinna lét bandaríska ut-
anríkisráðuneytið leggja niður loft
brúna frá Leopoldville til Elisabeth
ville o.g Kamina vegna árásar þess-
arar.
Kveikt í flugskýli
Meðan barizf" var í Elisabeth-
ville héldu sænskar og indversk-
ar orrustuþotur uppi stöðugum
loftárásum á hernaðarlega mikil-
væga staði, flugvelli og samgöngu-
æðar. Orrustuþoturnar hafa bæki-
stöðvar sínar i. Kamina. Þær
kveiktu í flugskýli, þar sem ein
Katanga-orrustuþota var geymd.
Þær héldu einnig uppi skothríð á
brúna yfir Elva Lufira, en vegur-
NTB — Osló, 7. desemerb.
— Mín regla er, að ekki megi
beita valdi. Andstaðan gegn kyn-
þáttakúguninni verður að vera
í mynd óvirkrar afstöðu. Það ríkir
ekki fríður nú sem stendur í Suð-
ur-Afríku. Hvenær sem þjóð er
kúguð, ríkir ekki friður, fyrr en
okinu er aflétt. Friður er hlutur,
sem rikir í brjósti manna. Þetta
sagði Lutuli, firðarverðlaunamaður
inn frá Suður-Afríku, þegar hann
steig út úr flugvélinni á flugvellin
um við Osló í dag.
Lutuli kom rétt fyrir klukkan
inn yfir hana tengir Elisabethville
og Jadotville.
Náðst hefur samband við 15
fanga úr herliði Sameinuðu þjóð-
anna, sem Katangamenn tóku hönd
um í síðastliðinni viku. Eru þeir
við góða heilsu.
Drepið þá alla!
Ríkisstjórnin í Katanga hefur
skorað á landsmenn að hefja al-
gert stríð gegn S. Þ.. Upplýsinga-
málaráðherra stjórnarinnar, Albert
Nyembo, las upp ávarp þar að lút-
andi í Katanga-útvarpið, og var á-
varpið síðan endurtekið í útvarp-
inu á stundarfjórðungs fresti all-
an daginn. í ávarpinu var skorað
á svarta og hvíta að grípa til vopna
og drepa alla hermenn Sameinuðu
þjóðanna, hvar sem þeir sæju þá.
Stríðinu væri ekki lokið, fyrr en
síðasti hermaður S. Þ. yfirgæfi
landið eða dæi.
Fallhlífalið
Allar verzlanir og skrifstofur í
Elisabethville voru lokaðar um
daginn, en að öðru leyti gekk borg
arlííið sinn vanagang, þrátt fyrir
bardagana. Fallhlífalið Katanga-
manna er bakhjarl Katanga-herliðs
ins. Þeir munu vera orðnir þreytt-
ir en óbugaðir. Þeir grafa nú sem
óðast vígstöðvar við veginn út á
flugvöllinn.
Um 7000 Evrópumenn eru nú í
'Elisabethville. Flestir þeiira halda
sig innan dyra, en sumir halda
stöðugt uppi skothrið á herlið S.
Þ. úr launsátri.
NTB—London, 7. desember.
Macmillan forsætisráðherra
sagði í dag í brezka þinginu,
að Bretland og Bandaríkin
væru næstum einu ríkin, sem
styddu aðgerðir Sameinuðu
sjö um kvöldið á Fornebu-flugvöll.
Kona hans, Nokukanya, var í fylgd
með honum. Hann hafði fengið
10 daga brottfararleyfi til þess að
taka á móti friðarverðlaunum Nob
els af norska stórþinginu. Mikið
fjölmenni hyllti hann á flugvellin-
um.
— Eg nnin aldrei hætta barátt-
unni fyrir mannréttindum þjóðar
minnar. Við munum skipuleggja
verkföll og sýna alla mögulega and
stöðu, án þess að beita- valdi, sagði
Lutuli blaðamönnum á flugvellin-
um.
Indverskir herflokkar hafa
hrundið árás Katangamanna á Man
ono í Norður-Katanga. Þar urðu
snarpir bardagar og hafa einhverj
ir fallið, en ekki er vitað, hve marg
ir þeir eru.
Um kvöldið urðu átökin í Elisa
bethville enn harðari. Var mikil
skot- og sprengjuhríð á báða
bóga.
Tsjombe er nú kominn til Kat-
anga og er nú á leið til Elisa-
bethville frá landamærum Rhod-
esiu.
Aðalfulltrúi Sameinuðu þjóð-
anna i Kongó, Sture Linner, gaf
í dag skýrslu til aðalstöðvanna
í New York, þar sem hann segir,
að Katangaher hafi áætlað alls-
herjar áhlaup gegn herflokkum
samtakanna, en gagnáhlaup her-
flokka S. Þ. hefði komið í tæka
tíð. Hann sagði einnig, að lið S.
Þ. hefði sýnt ítrustu' þolinmæði
í Katanga, en með áframhaldandi
biðlund hefði líf starfsmannanna
verið í mikilli hættu.
Síðustu fréttir
U Thant upplýsti um kvöldið, að
bandaríska utanríkisráðuneytið
hefði ákveðið að halda áfram flutn
ingum fyrir herlið Sameinuðu
þjóðanna í Elisabethviile, þrátt fyr
ir skaðann, sem varð á einni flug-
vélinni, þegar skotið var á hana.
Um kvöldið gerðu S.Þ.-orrustu-
þotur árás á flugvöllinn í Jadot-
ville og eyðilögðu fjórar Katanga-
fiugvélar„sem þar voru.
þjóðanna í Kongó, og sýndi
það afstöðu brezku stjórnar-
innar til þeirra mála.
Macmillan sagði, að enginn
verulegur munur væri á afstöðu
Breta og Bandarikjamanna í
Kongódeilunni. Hann sagði einn-
ig, að hann og Kennedy myndu
ræða Kongómálið á Bermuda-
fundinum.
Trygging S.Þ.
Home lvarður, utanríkisráðherra
Breta, sagði í dag í lávarðadeild-
inni, að framkvæmdastjórn Sam-
einuðu þjóðanna hefði fullvissað
brezku ríkisstjórnina um. að að-
gerðir samtakanna í Katanga hafi
aðeins ferðafrelsi og öryggi starfs
manna samtakanna þar að mark-
miði. 1
Home lávarður sagði, að ástæða
væri til að óttast, að Kongódeil-
an gæti leitt til baráttu, sem gæti
spilt lfyrir Sameinuðu þjóðunum
Herlifs samtakanna ætti að tak-
marka sig við að halda ættbálk-
unum og flokkunum hverjum frá
öðrum og halda þannig uppi reglu.
Mjög æskilegt væri, að Tsjombe
Katangaforseti og Adouia forsæt-
'isráðherra Kongó kæmu saman til
fundar.
Luthuli kom
inn til Oslo
Bretar styðja
SÞ í Katanga
- sagði Macmillan í þinginu í gær
Samþykktar sam-
eiginlegar varnir
NTB—Kaupmannahöfn,
7. desember.
Danska þjóðþingið sam-
þykkti í dag með miklum
meiri hluta þátttöku Dan-
merkur í sameiginlegum vörn-
um með Vestur-Þýzkalandi.
Voru 149 með en 13 á móti.
Þeir, sem voru á móti, voru 11
þingmenn flokks Aksel Larsen
og tveir aðrir þingmenn.
í sameiginlegum vörnum felst
það, að í stríði og í NATO-heræf-
ingum verða danskar og vestur-
þýzkgr hersveitir undir sameigin-
legri yfirstjórn.
Óró
Talsverg óró var á svölum þings
ins, þegar atkvæðagreiðslan fór
fram. Varð lögreglan að fjarlægja
menn, sem vörpuðu dreifimiðum
með mótmælum gegn frumvarp-
Óeirðir í
Salisbury
NTB-Salisbury, 7. desember —
Lögreglan í Salisbury notaði
kylfur og táragassprengjur til að
derifa hóp Afríkumanna, sem söfn
uðust saman fyrir framan lögreglu
stöðina til að mótmæla nýju stjórn
arskránni. Lögreglan skaut yfir
höfuð mannfjöldans. Einn maður
lézt í átökunum.
Lögreglan hefur handtekið næst
um 500 konur, sem gerðu uppþot
ápamt börnum sínum við brezka
sendiráðið.
Stjójmarskráin gekk í gildi í
gær. I henni er gert rág fyrir,
að Afríkumenn fái 15 af 65 þing-
sætum.
Hörð gagnrýni
á áætlanirnar
NTB-Moskva, 7. desember —
Samgöngumálaráðherra Sovét-
ríkjanna, N.D. Psurtsev, sagði í
dag’ á fundi í æðsta ráðinu, að
útvarps- og sjónvarpskerfi í Sovét
rikjunum væru mjög léleg á með
an Sovétríkin senda sem óðast
menn og geimskip umhverfis jörð
ina. Sagði hann, að þetta virtist
mótsagnarkennt, en sannleikurinn
væri sá, að um 60 af hundraði
sjónvarpstækja kæmi gallað úr
verksmiðjunum.
Forstjóri Sovétlýðveldisins Az-
erbaidsjan, Verizov, gagnrýndi
harðlega áætlanaskrifstofu ríkis-
ins fyrir ruglingslegar áætlanir.
Oft hefur verið hætt við næstum
fullgerðar framkvæmdir og byrj-
að á öðrum. Hann sagði einnig.
að íbúðabyggingaáætlun Azerbaid
sjan stæðist aðeins 44% og að 200
af 700 verksmiðjum þar hefðu
ekki uppfyllt áætlun síðastliðins
árs.
í æðsta ráðinu er nú verig að
ræða áætlun næsta árs og eru
menn ósparir á gagnrýni eins og
fram kemur í ræðum þessara
tveggja manna.
inu. Eftir þingfund var haldinn
mótmælafundur, en þar kom ekki
til neinna óeirða.
Aksel Lars-en sagði, að halda
ætti þjóðaratkvæðagreiðslu um
málið, en sú tillaga hlaut engan
byr.
Svaraði Sovétríkjunum
Krag utanríkisráðherra sagði á
þingfundinum,, að fullyrðingar
Sovétstjórnarinnar um, að landið
væri verkfæri í höndum vestur-
þýzkra afturhaldssinna, væri fár-
ánleg. Danmörk hefði jafnt sem
Sovétríkin, rétt til að gæta örygg
is síns
Attlee fékk
hjartaslag
NTB — London, 7. desember.
Attle lávarður, fyrrverandi for-
sætisráðherra Bretlands fékk í
dag hjartaslag og liggur hann nú
þungt haldinn á sjúkrahúsi. Tal-
ið er, að hjartaslagið stafi af maga
sjúkdóm, sem Attle hafði fengið.
Síðustu fréttir herma, að líðan
hans sé farin að skána.
\
Bók um Schweitzer
Setberg hefur gefið út bók
um Albert Schweitzer eftir
Titt Fasmer Dahl í bóka-
flokknum Frægir menn. Hefur
Freysteinn Gunnarsson skóia-
stjóri annazt ritstjórn bókar-
innar og þýtt hana.
Albert Schweitzer er svo alkunn-
ur, að ekki þarf að segja lesendum
grein á honum, enda talinn einn
hinn merkasti samtímamðaur okk-
ar, sem nú iifum. Þégar hann
hafði á ungum aldri náð tindi mik-
illar frægðar, sneri hann sér að
læknisfræði og helgaði síðan alla
krafta sína svörtum þjóðum í
Afríku. Meðal þeirra hefur hann
starfað í nálega fimmtíu ár við sí-
vaxandi orðstír og hlotið að laun-
um vináttu þessa fólks.
Færðin lít-
ið betri
Færðin á vegum ínnanlands var
í gær lítið betri en í fyrradag. 12
bílar fóru i lest yfir Holtavörðu-
heiði, og voru um klukkan sjö í
gærkvöldi komnir í Fornahvamm.
Þar á meðal var Norðurleiðarútan
frá Blönduós, sú sem fór norður í
fyrradag. Ferðin niður Norðurár-
dal gekk seinlega, þar sem snjór
varorðinn þungur á veginum.
Kominn til Bruxelles
NTB — Brussel, 7. desember.
Edward Heath, aðstoðarutanrík-
isráðherra Bretlands, kom í dag til
Brussel til að taka þátt í ráðherra-
fundum Sammarkaðsríkjanna. —
Hann hóf þegar fundi með brezku
sendinefndinni á staðnum til þess
að undirbúa afstöðu brezku nefnd-
arinnar á fundunum.