Tíminn - 13.03.1962, Qupperneq 8

Minmngarorð:
Jóhanna Friðriksdóttir
fyrrv. yfirljósmóðir
t gær var til graxar
borin frk. Jóhanna Friðriks-
dóttir, fyrrver. yfirljósmóðir
Fgeðingarc|eildar Landspítala
íslands. Hún andaðist 5. marz
á Landspítalanum 72 ára að
aldri. Fröken Jóhanna, eins
og hún var alltaf nefnd, var
fædd að Galmarsstöðum í Arn
arneshreppi í Eyjafirði 28. ág
[ úst 1889. Foreldrar hennar
voru Jakobína Sveinsdóttir
ljósmóðir og Friðrik Jóhanns
son bóndi, og kann ég ekki
ætt hennar lengra að rekja.
Munu aðrir, sem sjálfsagt eru
ætt hennar kunnugri, gera
það. Tíu daga gömul var hún
tekin í fóstur til föðursystur
sinnar, Helgu Jóhannsdóttur
og Sigurðar Gíslasonar á Kú-
gili í Þorvaldsdal og þar dvaldi
hún til 12 ára aldurs, er hún
flutti aftur til foreldra sinna.
Haustið 1913 innritaðist hún
í Ljósmæðraskólann. Þá var
aðalkennari Guðm. Björnsson
landlæknir og var henni æ síð
an minnisstæð hin ágæta
kennsla hans. Að námi loknu
aðstoðaði hún móður sína,
sem var ljósmóðir í Arnarnes
hreppi 1 eitt ár, en þá var um
dæminu skipt og gegndi hún
öðru umdæminu í næstum
átta ár. Haustið 1921 réðst
hún í það að fara til Kaup-
mannahafnar í i^-nska ljós-
mæðraskólann og lauk þaðan
prófi í september 1922. Hef-
ur það þótt mikið í ráðizt í
þá daga fyrir efnalitla ljós-
móður, en ætíð síðan minnt-
ist hún dvalar sinnar þar með
mikilli þökk fyrir þá fræðslu
sem henni hlotnaðist þar. Er
heim kom, fór hún tíl Bolung
arvíkur og dvaldi þar í tvö og
hálft ár. Var það mjög erfitt
Ijósmóðurhérað og þar reyndi
mikið á dugnað hennar og
þrek, sem hún var gædd í rík
um mæli. Árið 1925 fluttist
frk. Jóhanna til Reykjavíkur
og hefur ávallt átt þar heima
síðan. Þegar Fæðingardeild
Landsspítalans tók til starfa
var hún ráðin yfirljósmóðir
þar. Fór hún þá fyrst til
Þýzkalands og vann þar á
tveimur fæðingarspítölum í
Berlín.. Á heimleiðinni brá
hún sér til Svíþjóðar og vann
um tíma í Gautaborg.
Stofnun fæðingardeildarinn
ar var geysilegt brautryðj-
endastarf, og vita engir nema
sem til þekkja, hve mikla
vinnu og erfiði hún lagði þar
af mörkum. Ljósmæðraskóli
íslands var einnig til húsa
þar, og var hún að sjálfsögðu
forstöðukona hans og kenn-
ari. Á Landsspítalanum vann
frk. Jóhanna til ársins 1949
er hún lét af störfum. Frk.
Jóhanna var kona óvenjuleg-
um gáfum gædd, hagmælt vel
ritfær og hafði þvílíkt starfs-
þrek, að undrun sætti. Vak-
andi og sofandi bar hún vel-
ferð nema sinna fyrir brjóstl,
að ég tali ekki iim sængur-
konurnar og börnin er hún
hafði undir höndum. Eru það
sjálfsagt margar konurnar,
sem minnast hennar með hlý
hug og þakklæti. Ljósmóður-
starfið leit hún á sem köllun,
en launagreiðslur i peningum
lét hún sig litlu skipta. —
Fáar ijósmæður hafa unnið
jafn mikig fyrir ljósmæður og
ljósmæðrafélagið, þótt marg-
ar hafi vel gert. Kom það
því af sjálfu sér, að henni
voru fljótt falin mörg trún-
aðarstörf fyrir Ljósmæðrafé-
lag íslands. Ritari félagsins
var hún frá 1929 til 1949, að
hún var kjörin formaður, og
var hún það til 1959 er hún
lét af, því vegna vanheilsu.
Einnig sá hún um útgáfu
Ljósmæðrablaðsins frá því ag
hún varð ritari félagsins, þar
til á síðasta hausti.
Með frk. Jóhönnu er fallin
i valinn ein af duglegustu
og fjölhæfustu ljósmæðrum
þessa lands, og mun verka
hennar lengi minnzt meðal
þeirra sem nutu umsjár henn
ar og handleiðslu.
Frk. Jóhanna var mann-
kosta kona, heilsteypt í hugs
un, dugleg og fylgin sér.
Þessir eiginleikar hennar
komu í mörgu fram og þó
helzt þegar mest á reyndi, en
það var oft, því að enginn
barf ag halda að lífsferill
hennar hafi alltaf verið auð-
’/eldur og greiðfær. — Kona
í hennar stöðu hlaut oft að
þurfa að ráða fram úr ýmiss
konar vandamálum, sem þeir,
er utan við standa, vita ýmist
ekkert nm, eða- skortir skiln-
ing á réttu mati.
Frk. Jóhanna hefur lokið
löngu og giftudrjúgu starfi.
sem lengi verðu.r munað. Ljós
mæðrafélag íslands sendir
henni kæra bökk fyrir henn-
ar miklu störf og mun ætið
minnast hennar með mikilli
virðingu og bökk. Ég persónu-
lega þakka frk. Jóhönnu fyrir
alla vináttu og hjálpsemi í
minn garð frá okkar fyrstu
kynnum.
Valgerður Guðmundsdóttir.
Opið bréf tit póst-
meistarans í Reykjavík
Skömmu fyrir síðustu jól sendi
póstmeistarinn í Reykjavík frá sér
leiðbeiningapésa í flest eða öll hús
bæjarins. Þar segir hann m. a.:
„Póstmannastéttin, sem hefur
með höndum póstreksturinn í land-
inu, vill ekki láta sitt eftir liggja
við að framkvæma þá þjónustu
sem henni ber. Stéttinni er það
ljóst, að þá fyrst má vænta veru-
lega góðs árangurs af starfi, að vel-
vild og góöur skilningur ríki á
milli þeirra sem verkin vinna og
þeirra sem unnið er fyrir.“
Því miður virðist mér, að hér
skorti stundum mikið á, að fram-
kvæmd af hendi póststjórnarinnar
sé í samræmi við tilvísun póst-
meistara i fyrrnefndum pésa.
Það sem veldur því að ég rita
þetta opna bréf til póstmeistara,
er það, að síðast liðinn laugardags-
morgun (10. þ.m.) póstlagði ég 65
,bréf, sem ég lét í bæjarbréfapóst-
kassa póstfiússins fyrir kl. - 8. Eg
gerði að vísu ekki ráð fyrir að
þau yrðu borin út fyrrihluta laug-
ardags, en taldi víst'að þau yrðu
flutt til viðtakenda síðdegis sama
dag, en hef nú komizt að raun um,
að ekkert bréfanna var borið út á
laugardag. Öll voru bréfin frí-
merkt, með greinilegri utanáskrift
og heimilisfangi, en ekki ætlazt til
að þau yrðu sett I pósthólf. Enn
fremur skal tekið fram að ég
merkti ekki bréfin með stöfunum
N., NV. o. s. frv., enda tel ég það
aukaatriði í ekki stærri bæ en
Reykjavík er, enda finnst mér tals-
verður vafi leiki á um átta-skamm-
stöfun á kortinu yfir Reykjavík,
sem birt er í símaskránni. Ef mið-
að er við Austurstræti sem mið-
depil (eða pósthúsið sjálft) virðist
all-einkennilegt, að bréf sem t. d.
eiga að berast á Laufásveg, Fjólu-
götu og Smáragötu, skuli öll eiga
að merkjast með stafnum N., því
vissulega eru þessar götur ekki í
norður, jafnvel þótt reiknað væri
frá Tjörninni sem miðdepli.
Annars vil ég taka fram, að ég
hef um 39 ára skeið búið í Vestur-
bænum, og get borið sérstakt lof
á alla póstútburðarmenn, sém flutt
hafa bréf til mín á Framnesveginn
öll þessi ár. Sá er borið hefur þar
út bréf nú síðustu árin, er Skúli
Bjarnason. Virðist hann leggja sig
mjög fram um að annazt sitt starf
með sem mestri prýði og samvizku-
semi. Vil ég hér með færa honum
beztu þakkir fyrir kurteisa og sam-
vizkusamlega framkomu. Sömu
sögu hef ég einnig að segja af ein-
stökum mönnum innan pósthús-
veggjanna.
Meðal þeirra, sem voru viðtak-
endur bréfanna, eru tveir menn,
sem starfa í sjálfu pósthúsinu. Af
hreinni tilviljun mun öðrum þeirra
hafa verið afhent sitt bréf síðdegis
á laugardag, hinn hafði ekki feng-
ið bréfið um ellefuleytið á sunnu-
HIRÐING
Að máltíð lokinni þarf að
hreinsa burt matarleifar, sem
enn sitja á tönnunum. Það
verður bezt gert með tann-
bursta. Tannbursti á að vera
nægilega lítill, til þess að auð-
velt sé að koma honum að
öllum flötum tannanna að ut
an og innan. Tennur skal
bursta upp og niður, en tygg
ingarfleti fram og aftur. Þess
skal gætt við burstun jaxla
að utan, að munnurinn sé
hálflokaður. Þá slaknar á
endingarbetri verður fylling-
in.
Af þessu er ljóst, að nauð-
synlegt sé, að gert sé við all
ar skemmdir sem fyrst. Því
er það góð regla að láta skoða
tennurnar og gera við þær
skemmdir, sem finnast, reglu
lega tvisvar á ári. Ef ekki líð
ur lengri tími milli viðgerða,
er ósennilegt, að skemmdirn
ar nái að verða svo stórar, að
tönnin sé í hættu.
kinnum, og auðvelt er að
beita burstanum rétt. Bezt er
að eiga tvo bursta, nota þá
til skiptis, hreinsa þá og láta
þá þorna vel milli notkunar.
Ef tannbursti er ekki við
hendina, þegar máltíð er
lokið, er þó mikil hjálp i að
skola munninn vel með vatni.
Aldrei má þó gleymast að
bursta tennur vandlega, áður
en farið er að sofa.
í nágrannalöndum okkar er
algengt, að bætt sé efni, sem
kallast flúor, í drykkjarvatn,
og er talið, að það minnki
tannskemmdir um helming.
Þetta hefur ekki verið gert
enn þá hér á landi. Þó er al-
gengt, að þetta efni sé borið
á tennur með góðum árangri.
Þótt neytt sé hollrar fæðu,
tennur burstaðar reglulega og
flúor borið á þær, má samt
búast við tannskemmdum. í
sumum tilfellum geta bakter-
íur komizt inn um lítið skarð
í glerungunum og valdið
stórri skemmd í tannbeininu,
án þess að við verðum þess
vör, og smærri holurnar er
erfitt að sjá. Því minni sem
skemmdin er, því sársauka-
minni verður viðgerðin, og því
Svona fer þótt ekki tapist
nema ein tönn. Þarna hefur
vinstri sexárajaxlinn í neðri
góm verið tekinn. Allir jaxl-
ar þeim megin í munninum
skekkjast, bæði að ofan og
neðan. Meiri hætta er á aukn
um tannskemmdum.
Hér er framhald listans yf-
ir nokkur þeirra verðlauna,
sem veitt verða fyrir góðar
ritgerðir:
Þórir Þrastason (Bókagerð-
in Lilja), Tataratelpan (ísa-
foldarprentsm. h.f.), Árni og
Berit I,II,III, (ísafoldarprent-
smiðja h.f.), Vinir frelsisins
(Bókagerðin Lilja), Sleipnir
(Norðri), Skriðuföll og snjó-
flóð (Norðri), Stakir steinar
(Norðri), Annika (Bókagerð-
in Lilja), ísland í máli og
myndum (Helgafell) Tungl-
flaugin (ísafoldarprentsm )
Haldið fræðslugreinunum
saman. Klippið þær úr blöð-
unum. Geymið þær
Fyrsta greinin birtist á laug
ardag 17. febrúar. Næsta gr.
og hin síðasta verður birt laug
ardag 17. marz.
Frá fræðslun Tann-
læknafélags Islands.

dag, enda munu bréf ekki vera
borin út á sunnudögum nema ef
vera skyldi að um „express“-bréf
væri að ræða, enda kostar talsvert
meira undir þau bréf.
Á undanförnu IV2 árs tímabili
hef ég átt talsverð viðskipti við
pósthúsið með bréfasendingar til
útlanda (og einnig böggla). Þau
viðskipti virðast að öllum jafnaði
hafa verið sómasamlega af hendi
leyst í Reykjavík, en hins vegar
hef ég orðið að hætta að setja fá-
gæt eða verðmikil frímerki á póst-
böggla til Danmerkur, því þegar
sendingarnar hafa komið til við-
takanda hefur verið búið að
hnupla verðmætustu frímerkjun-
um af bögglunum. Ég hef því tekið
þann hátt upp að hafa sem almenn-
ust frímerki á bögglum til Dan-
merkur. Danska sendiráðið í
Reykjavík mætti, vegna sóma póst-
þjónustunnar í Danmörku, gjarna
koma. þessari kvörtun á framfæri
til réttra hlutaðeigenda, eða öllu
heldur íslenzka póststjórnin.
Enda þótt einstakir menn innan
póstþjónustunnar séu prýðilegir
viðskiptis, eru því miður ekki allir
jafn samvizkusamir og liprir. Hjá
fulltrúa póstmeistara, Sveini G.
Björnssyni hef ég þó mætt sér-
stakri lipurð og réttsýni, eftir að
hafa komizt að raun um, að ýmsir
starfsmenn pósthússins vissu eigi
til fullnustu hvað bæri að taka í
gjald fyrir alveg sérstakar póst-
sendingar.
Nú vil ég ieggja eftirfarandi
spumingar fyrir pðstmeistara:
Hverjar eru orsakir þess, að bréf
sem póstlögð eru fyrir kl. 8 á laug-
ardagsmorgni eru ekki borin út
samdægurs. enda þótt bréfaútburð-
ur sé framkvæmdur tvisvar á laug-
ardögum þennan tíma árs?
Er óhætt að treysta því, að bréf
sem lögð eru í póstkassa úti um
(Framh. á 13 síðu.)
T-í M I N N, þriðjudagur 13. marz 1962j