Tíminn - 29.03.1962, Blaðsíða 14

Tíminn - 29.03.1962, Blaðsíða 14
✓ STRIDSDAGBÆKUR herfylki í Aherdeen og strendurn ar þar fyrir norðan. Fór með lestinni kl. 6,40 e.m. aftur til London. 30. ágúst: Fór frá Hendon kl. 9 e.m. og flaug til Warcester. Kom þangað kl. 9,50. Flaug frá flugvelli vestan við Proll. Flugum meðfram Bristol Ohannel, yfir Candiff, Bristol Reading, Henley og Maidemhead. Vorum eina klukkustund og fimm mínútur á leiðinni. Við 'komuna til Hendon var okkur skýrt frá því að þeir hefðu þá nýskeð verið að horfa á loftorrustu yfir flugvellinum. Eg get ekki sagt að mér hafi þótt sérlega leiðinlegt að verða ekki sjónarvottur að henni. Fyrsta septemher fóru fréttir að berast frá brezkum njósnaflug- vélum um mörg hundrúð' flutn ingaskip, er væru á leiðinni til Seheldt og Dover. Með hverjum degi fjölgaði skipunum í höfnum miili Flushing og Havre. Þann 31. ágúst voru átján skip í Ostend, annan september hundrað og fimmtán og 6. september tvö hundruð og fimm. Þá um kvöldið var svo mikill fjöldi skipa fyrir utan frönsku og flæmsku strend- urnar, að brezka herstjórnin birti opinbera viðvörun: „Árás líkleg innan þrigg'ja daga!“ Þann 7. september skrifar Broo ke í dagbók sína:: „Allt virðist benda til þess, að innrás sé á næstu grösum. Skip safnast saman, sprengiiflugvélar sendar til árásar, fallhlífarmenn handteknir þ.á.m. fjórir Hollend ingar, á ströndinni. Kom akandi frá Cheguers með Dill. Var nýkominn til s'krifstof unnar, þegar sent var eftir mér til að mæta á herforingjaráðsfundi þar sem ræða átti. nýjustu fréttir viðvíkjandi árásaráformum Þjóð- verja.“ 8. september komu þýzkar sprengjuflugvélar yfir Thames og vörpuðu sprengjum á verksmiðjur, vörugeymslur og verkamanna- hverfi í Woolwich og Dockland. Fjörutíu árásarflugvélar voru skotnar ni.ður, en skemtmdirnar urðu gífurlegar á hinum þéttbýlu iðnaðarsvæðum og götum í Aust- ur-London. 15 lengur á yður. Farið þér guði á vald og látið mig og mitt fólk í friði.“ Frúin reis úr sæti og vatt sér út úr stofunni, há og hnarreist. Þannig lauk þessu samtali. X. Á miðjum túnaslætti átti sýslumað ur leið um sveitina og lá vegurinn við túnið í Hvammi. Stúdentinn var á túninu að heyvinnu. Fóstur sonur sýslumanns var með honum. Reið hann á undan og rak þrjá hesta. Einn undir töskum en hina lausa. Kallaði hann til stúdents ins og heilsaði honum glaðlega og sagði þær fréttir að hann hefði náð prófi inn í annan bekk lærða s'kólans. „Það á ég þér að þakka.“ Stúdentinn hraðaði sér til fundar við hann. Og eins og hann grun aði var pilturinn með bréf til hans frá Guðrúnu. Stúdentinn stakk því á sig og skundaði í veg fyrir sýslumann, sem bar að í þessu og heilsaði honum. Sýsluimaður tók k'veðju hans aílvel. Svo sneri hann sér að fóstursyninum og ávítaði hann fyrir „fantareið“ eins og hann orð aði það . „Þú hefur riðið eins og vitlaus maður síðasta spölinn," „Það er svo mikið spriklandi fjör í unglingunum að þeir ráða ekki við sig,“ sagði stúdentinn, sem vild i milda refsiorð sýslu- manns. „Ætli við höfum ekki ver ið svipaðir á hans aldri“. „Má vera,“ sagði sýslumaður og var þegar léttari í viðmóti. „Þið gerið svo vel að koma heim,“ sagði stúdentinn. „Hestun um veitir ekki af að blása og grípa niður.“ Sýslumaður lét til leiðast. Er þeir voru setztir inn í stofu 'kom stúdentinn með vín og vindla1 og bauð sýslumanni. Það voru veit ingar sem sýslumaður mat mikils. Ræddust þeir við í b'róðerni. Allt í einu gekk ung stúlka í stofuna og bar fram veitingar. Það var sama stúlkan er þjónaði sýslu-; manni til sængur seinast er hann gisti Hvamm. „Enn er hún hér þessi fallegaj unga mær. Hvað hugsið þér maður að fastna yður ekki slíkan kven- kost? sagði sýslumaður og hló. Stúdentinn anzaði því engu, en stúlkan roðnaði og hraðaði sér út úr stofunni. En sýslumaður hélt áfram; Stúlkan er girnileg í all'a staði. Sjáið þér það ekki mað'ur. Þessarar ættuð þér að biðja, en seilast ekki langt yfir höfuð.’ Það er óráðsvíma, sem ekki á við hendá hygginn mann sem yður“. Stúdentinn hafði ekki ætlazt til þess að samtalið um Guðrúnu byrjaði á þennan hátt. En úr því teningnum var kastað, varð ekki hjá því komizt að sjá flötinn, sem upp sneri og hann lofaði engum vinning síður en svo. En þrátt fyrir það brá stúdentinn fyrir sig glettni. „Þér eruð gamansamur,'1 sagði hann. „En hvernig færi þróun lífsins ef allt heilbrigt leitaði ekki upp á við. Ef stefna lífsins væri önnur, sykki allt niður í fen vesal- mennsku og dauða. Eg vil ekki rjúfa þann heilbrigða hátt, sem þér kallið að seilast upp. Og nú skora ég á yður að bregðast vel við og sameina möguleikann sem einn getur tengt stærstu heimili sveitarinnar Hvamm og Ás órjúf- andi tryggðarböndum. Gefið mér fósturdóttur yðar. Yður skal aldr! ei iðra þess“. Sýslumaður hallaði sér aftur í sætinu, tók til sín vínglasið dreypti i Um nóllina flugu svo tvö hundr uð og fimmtíu sprengjuflugvélar aftur yfir höfuðborgina og vörp- uðu nið'ur 350 tn. af sprengjum. Næstu vikur gerðu Þjóðverjar ár ás á hana, bæði nætur og'daga. 8. september. Sunnudagur: Ákafar loftárásir á London alla nóttina. Fór til skrifstofunnar um morguninn, þar sem biðu mín frek ari fréttir um væntanlega innrás. Allt bendir til þess, að mesta inn rásanhættan sé á Kent og austur- Anglia. Ók til baka klukkan 8,30 um kvöld.ið, meðan á loftárás stóð. Leitarljós beindust í allar áttir og himinninn var rauður yfir Lon don. Kom vig í deildarstöðvunum í St. Paul í bakaleiðinni og sann færðist ura, að allar fréttlr bentu til þiess, að innrás yrtt hafin milli 8. og 10. þ. m. Tilhugsunin um það, hversu mis tök eða jafnvel smávægilegur mis skilningur gæti orðið örlagarikur fyrir framtíð þessa(e.yjf?£y?sl<ig: jafn vel allrar álfunnar,.- leggst sttuvj um á mig með ægiþunga. Eg óska þess innilega, að ég hefði haft á því og lygndi aftur augunum. Svo sagði hann með kaldri ró: „Eg hefi sagt nei, Guðmundur minn. Og ég segi ekki já eftir að nei er komi.ð. Þetta, sem þér farið fram á er meira en svo að unnt sé að veita það. Þér vitið hvað á undan er gengið. Eg vildi gjarnan ciga yður að vini, en sonur minn verður sá aldrei, sem reitt hefur til lofts viö mig slíkum refsivendi, sem þér hafið lyft. Ef yður finnst nokkurs í misst við neitun mína þá minnizt þess að það hentar ekiki að sýna yfirmönnum sams konar yfirgang sem vesölu hjúi.“ „En þér unnið fósturdóttur yðar. Efizt þér um, að henni líði vel í húsmóðurstöðu hér í Hvammi?“ „Guðrún nýtur sín aldrei, þar sem okkur hjóna gætir að engu. Við gefum aldrei samþykki til þessa ráðahags. Og hversu vel, sem þér talið nú, munið þér reyn ast annar er hún er komin hingað og þjást af samvizkubiti. Þér eruð manntegund, sem miðið allt við yður sjálfan. Þess vegna eruð þér bóndi hér í Hvammi, en ekki em bættismaður eins og til var stofn að með uppeldi yðar og námskostn aði. Meðan faðir yðar lifði stund- uðuð þér nám, enda hefði annað lítt tjóað. En um leið og lík hans hvarf í jörðu niður, ,jarðaði sonur inn framtíðarvonir föðursins, hljóp frá þeirri framtíð, sem hon um var búin með námsbrautinni. Barn sem þannig virðir að vettugi fyrirætlan og fyrirskipan foreldra sinna, lætur sig litlu skipta sálar stríð eiginkonunnar, ef hún býr yfir öðru en því, sem honum er að skapi. Ef þér haldið að ég mis bjóði fósturdóttur minni með neit un minni. Þá eru það smámunir bornir saman við þrælkun eigin æfðari og betur vopnaðan her undir minni stjórn. En úr því' ðem komið er getur maður ein ungis treyst guði og beðið um hjálp hans og leiðsögn. 9. september: Var á skrifstof unni til kl. 10. f.m. en sat þá á herforingjaráðsfundi.. Hélt því nœst til St. Paul, þar sem ég vann til hádegis, en snæddi þá hádegis verð með Sir Findlater Stewart. Fór að hádegisverði loknum til ihermálaráðuneytisins og þaðan aftur til St. Paul til þess að hitta Townall. Fór loks úr skrifstofunni klukkan 7,45 e.h. og til klúbbs ins. Vonast eftir rólegri nótt. 10. september: Fór frá Hendon kl. 10 f.h. áleiðis til Doncaster. Hitti þá Adam, Alexander og Perc ival á flugvellinum. Horfði á æf ingar tveggja fótgönguliðs-stór fylkja úr 42. herdeild. Hélt af stað til Hendon aftur kl. 6,15 og kom þangag kl. 7, rétt þegar ný- búið var að gefa loftárásarmerki. Aftur miklar loftárásir á London síðastliðna nótt. Enn engin innrás í dag. Eg er að velta því fyrir mér hvort hún muni raunverulega verða gerð einhvern næstu daga. 11. september: Vaknaði snemma Fékk þær fréttir, meðan ég var að raka mi.g, að þeir Dill og Ant hony Eden vildu hitta mig kl. 10 f.m. Fór því til hermálaráðunéytis ins oig fékk þær fréttir að vegna bréfs frá hermálaráðuneytinu, sem forsætisráðherrann hefði fengið, viðvíkjandi fallbyssum, sem Ic^mið hefði verið fyrir í nágrenni Dover, vilda hann heimsækja þann hluta strandarinnar á morgun. Fór aftur til skrifstofunnar og vann þar, það sem eftir var dagsins. Ný og ný merki um yfirvofandi innrás hafa verig að sjást í allan dag, fleiri skip siglt vestur eftir Sundinu, dulmálsskeyti o.s.frv. Næstu tveir þrír dagar hljóta að verða mjög tvísýnir. 12. sept.: Fór frá Rag litlu eftir kl. 8 e.m., tók Dill með' mér í leiðinni og hélt áfram til Holbarn - .-ifMHunwnMuui brautarstöðvarinnar, þar sem við tókum sömu járnbrautarlest og forsætisráðherrann til Sharncliffe. Skoðuðum fallbyssur, strand- varnarbyssur og aðrar varn- ir. Héldum síðan aftur til Dover, þar sem é-g snæddi hádegisverð í kastalanum með Bertie Ramsay. 13. september: Miklar sprengju árásir um nóttina og nær stanz- laus skothríð úr loftvarnarbyssum. Hélt kyrru fyrir í skrifstofunni mestan hluta dagsins. Rétt fyrir miðdegisverg hófust loftárásir að nýju. Allt ■ virðist benda til þess að innrás muni hefjast á morgun frá Thames til Plymout'h. Hvernig skyldi ástandið verð'a um þetta leyti á morgun? 14. september: Nöttin óvenju- lega róleg. Fór að skoða 31. stór- fylki, sem Smythe stjórnaði. Kom aftur til skrifstofunnar um kl. 5 e.m. Óiheillavænleg kyrð. Miklu færri þýzk skip á ferðinni en áð'ur og flugvélar líka. Hafa Þjóðverjar nú lo'kið öllum undirbúningi að innrásinni? Gera þeir áhlaup á morgun, eða er þetta bara blekk ing, meðan þeir búa sig undir að hjálpa ítölum við að ráðast inn í Egyptalan-d o.s.frv.? 15. september: Enn bólar ekkert á innrás Þjóðverja. Þes'si vika, sem í hönd fer, hlýtur ag verð'a viðsjárverð og það er erfitt að sjá hvernig Hitler getur nú snúið við cg hætt við þes'sa innrás. Óvissan, sem fylgir þessari bið, er mjög þreytandi, einkum þegar manni er Ijós veikleiki þeirra varna, sem maður á sjálfur að stjórna. Hin óvarða strandlína okkar er helmingi lengri en víglínan sem við' og Frakkar vörðum í Frakk Iandi með áttatíu herdeildum. Hér höfum við hins vegar aðeins tuttugu og tvær herdeildir títt þjálfaðar og illa vopnaðar. Þessa stundina stendur yfir hörð' loft- árás. Til allrar óhamingju er fullt tungl og hvergi skýhnoðri á lofti. í dag varð. Buckingham-höllin fyrir sprengju. mannsins, sem allt miðar við sjálfan sig. Ef Guðrúnu finnst ég harðleikinn nú, þá getur hún ör ugg horft til þess dags, sem ekki er langt undan, að ég sé allur. En hvenær er hún laus við ríki eiginmannsins? Ekki í þessum heimi. Eg tala af reynslu. Eg er gamall maður og gamall maður hefur margt reynt, heyrt og séð“. Stúdentinum hitnaði í hamsi undir j ræðunni, en stillti sig. Kannski | þoldi hann ádrepuna, vegna þess ' að .hann bjóst við öllu því versta, ‘ Kannski vildi hann ekki ganga í - berhögg við gest sinn. Kannski von i aði hann, að ef sýslumaður ryddi úr sér, sæi hann eftir einhverju . s'íðar og yrði þá tilleiðanlegri. , Kannski haf ði sýslumaður hitt naglann á höfuðið, gengið fram sem hans eigin samvizka. Eitt er víst að hann sat hljóður um stund og lét sýslumann einan um sitt. Loks sagði hann: „Eg skil yður. En gætið þér að einu. Fósturdóttir yðar elskar mig. \ Og sagan á þess mörg dæmi, að elskendur hafa hitzt og notizt í algeru trássl við aðstandendur sína. Ekkert niannlegt bann fær rrist rönd við slíku. Þetta er ekki það, sem ég æski. En hinu er ekki að leyna að ég lýt þeim eðlishvötum, sem jafnan hafa fylgt manninum, gefið lífinu vöxt og viðgang. Svo lengi sem við Guðrún hittumst sem elskendur, getur enginn komið í veg fyrir afleiðingarnai’. Þér getið bannað hjónaband okkar, eri þér getið ekki og aldrei, upprætt ást okkar. Og ástin fer sínar leiðir hvað sem hver segir“. „Jæja karlinn," sagði sýslumað ur og var nú þungur á brúnina. „Eg skil tilgang yðar og hef aldrei efazt um hann. En ég læt ekki skelfa mig. Vopnaburður yðar skal snúast gegn yður sjálf um. Það er engin nýjung, að bón orði sé neitað. En það eru ómenni sem láta sér ekki skiljast, að neit un er lokasvar og taka því með skynsemi. Eg vara yður við fram haldinu. Og nú er bezt að hafa sig af stað. Hvar er strákurinn? Þessi spurning átti við Svein, fóst ursoninn. En hann hafði komið sér út, er hann sá inn á hvaða brautir samtalið leiddi þá. Hann hafði því heyrt lítið af málþófinu. „Þér gistið hér í nótt,“ sagði stúdentinn. „Nei. Eg þakka boðið. Eg er á leið til Reykjavíkur. Og þótt degi sé tekig að halla gerir það ekk 14 T f M I N N, fimmtudagur 29. marz *1962.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.