Tíminn - 13.02.1963, Qupperneq 6

TÓMAS KARLSSON RITAR
ÍÍIBI ÞINGFRÉTTIR ijiill _ ÞINGFRÉTTIR
SJA LFSTÆÐISFL OKKURINN VILDIFA
KOMMÚNISTA / STJÓRNIDES. 1958
I NEÐRI DEILD var enri
haldið áfram 1. umræðu um á-
ætlunarráð ríkisins og var um-
ræðunni enn ekki lokið, var
frestað í miðri ræðu Hannibals
Valdimarssonar. Þessar umræð'
ur hafa haft á sér nokkurn svlp
eldhúsdagsumræðna og kennt
margra grasa.
Þórarinn Þórarinsson svar-
aði nokkuð ræífum þeirra
Gylfa Þ. Gíslasonar, Einars
Olgeirssonar og Gísla Jónsson-
ar við umræðurnar. Sagði hann
það óumdeilanlegt, að' vinnu
tími væri nú lengri hjá laun-
þegum, en hann hefði verið fyr
ir 4—5 árum. Vitnisburður um
þetta, sem Gyi'fi kynni að taka
mark á, værl að finna í ára-
mótagrein Emils Jónssonar, en
þar sagði hann, að vinnutíml
manna væri svo langur að’ þeir
hefðu ekkl lengur tíma til að
sinna félagsstörfum í svipuðum
mæli og áður hefði verið og
- taldi þetta eina helztu skýring-
uria á óförum Alþýðuflokksins
í kosningunum. Þá mætti einn
ig minna á ályktun Aiþýðu-
sambands Vestfjarða, en þar
eru kratar með tögl og hagldir.
í þeirrl ályktun sagði, að kjör
manna væru nú verrl en áðtir
þrátt fyrir lengdan vinnutíma.
Pétur Sigurðsson hefði reynt
að gera lítið úr samstarfi Sjálf
stæðisflokkslns við kommún-
ista. Sagðist Þórarinn í sam-
bandi við leyniþræðlna, sem
liggja milli kommúnsta og Sjálf
stæðisflokksins vilja minna á
það, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði á löngum fundum reynt
að ná stjómarsamstarfi við
kommúnista f desember 1958
og að'eins strandað á ehiu at-
riði að samnlngar tækjust, en
það var það, að Sjálfstæðis-
flokkurinn treysti sér ekki til
að mynda stjórn nema kaup-
hækkunfn, sem forystumönn-
um flokksins hafði tekizt að
knýja fram um sumarið með að
stoð Einars Olgeirssonar til að
koma vinstri stjórnlrini frá,
yrðl öll tekin aftur. Einar 01-
geirsson taldi sig ekkl geta að
því gengið', þótt hann að öðru
ieyti væri ólmur í samstarfið.
Mbl. skýrir frá þessum fund
um í desember 1958 og greinlr
frá því, að Ólafur Thors og
Bjami Benediktssjn hafi setið
klukkustundum saman á fund-
um með þeim Einari Olgeirs-
synl, Finnboga R. Valdemars-
synl og Lúðvík Jósepssyni og
ræR stjórnarsamstarf þessara
flokka. Þá gat Einar Olgeirs-
son af skiljanlegum ástæðum
ekki gengi® til samstarfsins,
því að óumflýianlegt var að
taka aftur kauphækkunlna,
sem hann hafði barlzt mest
fyrir. Nú keppist hanu hins
vegar við, að lýsa þvf yfir í
þinglnu, að Sósíalistaflokkurlnn
sé reiðubúinn að ganga í þjóð-
fylkingu með Sjálfstæðisflokkn
um og verður grátklökkur er
hann talar um ást Sjálfstæðis-
flokksins á réttlætl og lýðræðí,
sem hann telur að haft birzt
mjög grelnilega við kosningu
hans sjálfs í Norðurlandaráð.
Það er mikill mlsskilningur, að'
það sé ást^SjálfstæðlSflokksins
á lýðræði og réttlæti, sem
þarna er um að ræða, heldur
aðelns eitt dæmi af mörgum
um ást Sjálfstæðlsflokksins á
Einari Olgetrssyni og klofnings
starfi hans í íslenzkum stjórn-
málum. Vegna þáttar Einars
Olgelrssonar og Sósíalistaflokks
ins í fslenzkum stjómmálum
eru íhaldsandstæðingar miklu
klofnarl og dreifðari en þeir
annars væru, en hin óeðlilega
mlklu völd Sjálfstæðisflokksins
á undanföraum árum hafa
fyrst og fremst byggzt á klo-fn-
ingi íhaldsandstæðlnga, en
ekkl fyrst og fremst á stærð
flokksins. Þetta skilur Sjálf-
stæðisflokkurinn mæta vel og
því vlll hann halda opinni leið
til samstarfs við kommúnista,
þegar það þykir henta, og hann
telur lífsnauðsyn að sundra
samstarfi umbótaflokkanna. —
Þetta notaðl Sjálfstæðisflokk-
urinn sér sumarið 1958 og það
stóð ekkl á Einari Olgelrssyni.
Einar Olgeirsson ber því mikla
ábyrgð á þeirri þróun, sem
orðið hefur. Ef klofnfngsiðja
hans f samstarfi við Sjálfstæð-
isflokkinn hefði ekki koml® til
sæti vinstri stjóraln sjálfsagt
enn.
Hannibal Valdemarsson sagði
að sá flokkur, sem tregastur
yrð1 að svara því fyrir kosn-
Ingar, hvort hann ætlaði að
vinna með kommúnistum
myndi verða Framsóknarflokk
urlnn. Hann væri ólmur í
stjórnarsamstarf við íhaldið.
2 KR. FRA BÆNDUM
A MÚT11 KR. FRA
í efri daild í gær var fram
haldið 1 umræðu um frum-
varp Framsóknarmanna um
breyfingu á lögum um stofn-
lánadeild landbúnaðarins. Tii
máls tóku við umræðuna í
gær þeir Ásgeir Bjarnason,
Ólafur Björnsson, Bjartmar
Guðmundsson og Sigurvin
Einarsson
Ásgeir Bjarnason minnti á
ræðu Ólafs Björnssonar frá deg-
inum áður og sagði, að sér hefði
fundizt sem Ólafi fyndust vext-
irnir vera sizt of háir eins og þeir
eru nú. Sagði Ásgeir, að allar
blikur á lofti bentu hins vegar til
þess að vextir væru það háir, að
atvinnuvegirnir þyldu þá alls ekki.
Það var ein orsök skuldaskilanna,
sem orðið hafa bæði hjá sjávar-
útveginum og landbúnaðinum.
Þessir háu vextir eru byrði á at-
vinnuvegunum og afleiðingin er
sú, samfara sívaxandi dýrtíð,
að innheimta bankanna verður
örðugri en ella. Það er því höfuð-
nauðsyn að lækka vextina og létta
þar með á framleiðslunni.
Þá ræddi Ásgeir nokkuð um
ræðu Magnúsar Jónssonar. Sagði
hann, að M. J. væri bankastjóri |
þess banka. sem bæði ætti að
vera þess megnugur að greiða úr
fjárhagsörðugleikum bænda öðr-
um bönkum fremur og einnig
bera það hugarfar til landbúnað-
arins, að bændur fyndu athvarf
sitt þar fremur en hjá öðrum
bönkum. M. J. sagði með réttu,
að Stofnlánadeild landbúnaðarins
væri ekki þess megnug að veita
það há lán út á framkyæmdir
bænda, að þeir slyppu við lausa-
skuldasöfnun. Þessu héldu Fram
sóknarmenn fram fyrir ári,
en þá trúði hvorki M. J. né land-
búnaðarráðherra að svo myndi
verða. — Þrátt fyrir minnkandi
fjárfestingu í landbúnaði vantar
nú mikið á að stofnlánin séu nógu
há og stafar það m. a. af því, að
framkvæmdirnar eru of lágt metn
ar.
Samkvæmt tölum frá Efnahags-
stofnuninni hefur þróun í útihúsa
byggingum í sveitum orðið sú, að
hún hefur farið stórlega minnk-
andi frá árinu 1958. Reiknað á
verðlagi ársins 1954 hefur á árabil
inu 1954 til 1961 verið mest fjár-
festing í útihúsum í sveitum á
árinu 1958 eða 54,4 milljónir, en
var komin niður í 41,1 milljón á
árinu 1961. Þessar tölur segja
glögglega frá þróun byggingar-
mála sveitanha hin síðari ár, fjár-
festingin hefur minnkað um full-
an fjórðung.
Og hvernig er það með unga
fólkið? Hvaða áhrif hefur Stofn-
linadeildin á að glæða áhuga
unga fólksins il bústofnunar í
sveitum? Jafnvel þau stofnlán,
sem fáanleg eru. eru svo óhag
stæð, að unga fólkið hugsar sig
tvisvar um áður en bað byrjar
búskap og það engu síður þótt
það geti fengið 6 ára lán til véla
lcaupa, sem nema 30% af kaup-
verði dráttarvélar með sláttuvél,
enda hefur „viðreisnin1- hækkað
verð þessara tækja um hvorki
meira né minna en 100%. Ung
hjón, sem kaupa í skuld bústofn
meðalbúsins í verðlagsgrundvell-
inum og dráttarvél með nauðsyn-
legustu tækjum, verða sér úti um
300 þús. króna lán. Árleg vaxta-
byrði yrði um 28.600 krónur.
Gegnum verðlagsgrundvöllinn fá
þau 6,200 krónur sem skuldavexti
bað sýnir bezt, hvað það er mikil
H*tæða að halda því fram, að
það sé með verðlagsgrundvellin
um nokkur leið að rétta þessu
fólki þá hjálparhönd, sern verður
að gera í framtíðinni. í þessu
dæmi er þó aðeins reiknað með
bústofni og vélum, en jarðnæðinu
og öllu öðru, sem ungu hjónin
þurfa, sleppt.
Rikisstjórnin keppist við að
hæla „viðreisninni" en það er lít
ið minnzt á gömlu loforðin um að
afnema alla framsóknarskatta af
vélum og sjá öllum, sem landbún
að stunda fyrir það háum stofn-
lánum, að lausaskuldir myndist
ekki. Hins vegar gengur ríkis-
stjórnin og hennar lið fram og
lögfestir að taka af bændum á
árunum 1962—1975 hvorki meira
né minna en 618 milljónir króna
Þetta er kallað að byggja upp
stofnlánasjóði landbúnaðarins af
forsjálni og fyrirhyggju! Það er
ekki að undra, þótt það næði um
felenzka bændas'étt, þegar þann-
ig er að henni búið
Það verður að lækka vextina og
lengja Iánstímann og létta launa-
ikattinum af bændum. Verði það
Je"t. rofnar örlitið til frá því sem
nú er
Ólafuv Björnsson sagði, að ekki
mætti gera til-lögur um afnám
skatta og lækkun gjalda nema
benda á lekjuöflunarleiðir á móti.
Tillögur Framsóknarmanna væru
því ábyrgðarlausar.
Bjartmar Gúðmundsson sagði
löggjöfina ttm „endurreisn" stofn-
lánasjóðanna mjög góða Fram-
sóknarmenn hefðu skilið við sjóð-
ina í ólestri.
Ásgeir Bjarnason sagði, að
hrein eign sjóðanna hefði í árs-
!ok 1958 er vinstri stjórnin fór
frá verið rúmar eitt hundrað
milljónir króna. Síðan tóku Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðuflokk-
urinn við og framkvæmdu 2 geng
isfellingar og gerðu ekkert sjóð-
unum til góða í 2 ár. Það er verið
að reyna að kenna Framsóknar-
mönnum um hvernig fór fyrir
sjóðunum, en það eru Sjálfstæðis-
flokkurinn og Alþýðuflokkurinn,
sem einir bera ábyrgð á því- og
það var ekki fyrr en eftir 2 ár,
að þeim datt loks í hug að útvega
sjóðunum fjármagn og þá með
því að seilast niður í vasa bænda.
Það sýndi bezt hver þróunin
hefur verið í þessum málum, að
1929 var framlag ríkisins til Bygg
ingar- og landnámssjóðs 2,3% af
hverjum hundrað krónum, sem
ríkissjóður hafði þá í tekjur. Nú
næmi framlag ríkisins til stofn-
lánadeildarinnar sama prósenti af
hverjum þúsund krónum, sem rík
issjóður hefði í tekjur miðað við
fjárlög 1962. Að lokum minnti
Ásgeir á það, er Bjartm&r guggn
aði á að standa við fyrirheit, sem
hann hafði gefið um að styðja
fillögur um lækkun tolla á land-
búnaðarvélum.
Bjartmar Guðmundsson sagðist
aldrei hafa lofað að létta tollum
af dráttarvélum. H4nn hefði að-
eins talað hlýlega utþiað það væri
æskilegt.
Sigurvin Einarsson minnti á, að
þegar frumvarp um breytingar á
tollskrá hefði verið til umræðu
á síðasta þingi, hefði Bjartmar
talað næstur á eftir framsögu-
manni og talið nauðsynlegt að
tollar á dráttarvélum yrðu lækk-
aðir. Framsóknarmenn báru fram
breytingartillögur við frumvarpið
um þetta efni. Þegar hún kom til
atkvæða réði atkvæði Bjartmars
úrslitum. Hann sat hins vegar hjá
og tillagan féll á jöfnum atkvæð-
um.
A ÞINGPALLI
★ ★ BJARNI BENEDIKTSSON hafði í gær framsögu fyrir frum-
varpi ríkisstjómarinnar um Iðnlánasjóð. Kveður frumvarpið
á um nýjan tekiustofn fyrir Iðnlánasjóð, 0,4% gjaldi, sem inn-
heimta á af iðnaðinum í landinu, en forystumenn iðnaðar-
mannasamtakanna hafa lýst sig samþykka þeirri tekjuöflunar-
leið.
★ ★ ÓLAFUR JÓHANNESSON sagðl, að Iánamál iðriaðarins væru
mjög þýðingarmikil. í þessu frumvarpi væri aðeins fjallað um
annan þátt þeirra, þ. e. stofnlánin, en reksturslánin eru annar
þáttur og ekkl síður mikilvægur. Sagðist Ólafur efast um það,
að það fjármagn, sem gert væri ráð fyrir að sjóðurinn fál sé
nægilegt í svo vaxandi Iðnaði, sem er hér á landi.
★ ★ ÓLAFUR JÓHANNESSON sagðist einnig vilja benda á það, að
mjög vafasamt væri, hvort skynsamlegt og heppilegt mætti
telja að vera með marga sérskatta, einn yflr þetta og annan
yfir hitt. Væri þessi sérskattur sem frumvarpið gerðí ráð fyr-
tr lítt i samræmi við yflrlýsingar ríkisstjómarinnar um að hún
myndi gera skattakerfið einfaldara. Heppilegra hlyti að teljast
að innheimta alla þessa skatta í einu lagi. Það væri þó auð-
vitað mikilsvert atriði í þessu sambandi, að forystumenn iðnað-
arins hafa lýst sig samþykka þessari skattalagningu.
★ ★ SKATTLAGNING á atvinnuvegina til að leggja í lánasjóði er
vafasöm og ef almennt verður farið inn á þá braut að láta
atvinnuvegina standa undir sínum lánum, og með þessum hætti,
má það teljast eðlilegra að það fjármagn, sem fyrirtækln leggja
fram séu í formi stofnlánstillaga, sem þau ættu.og gætu fengið
endurgreidd, ef þau t. d. hættu starfsrækslu.
★ ★ í GÆR var afgreitt sem lög frá Alþingi frumvarp ríklsstjórn-
arinnar um að reglulegt Alþingi 1963 komi saman til funda eigi
síðar en 10. október 1963.
6
T í M I N N, miðvikudagur 13. febrúar 1963.