Tíminn - 23.03.1963, Blaðsíða 8

i
m
Lamaðir
hjálpa
lömuð-
m
Það er ekki í frásögur fær-
andi þóif kvenfólk reki forn-
gripaverzlanir. En konan, sem
rekur fornminjaverzlunina í
gamla skólahúsinu í bænum
Dundee í Illinoisfylki í Banda-
ríkjunum, er að' því leyti frá-
brugðin öðrum stéttarsystrum
sínum, að hún er lömuð frá
hálsi ofan í mitti af völdum löm
unarveikí.
Þessi kona, sem heitir frú
William Ryan, hefur verið löm-
uð í ellefu ár. Velgengni sína
á viðskiptasviðinu þakkar hún
lömunarveikisöfnuninni (March
of Dimes), sem sett var á lagg-
irnar árið 1938 af þáverandi for
seta Bandaríkjanna, Franklin
D. Rosevelt, sem sjálfur var
lamaður af völdum lömunar-
veiki.
Frú Ryan stjórnar verzlun
sinni úr rúmi sinu ,sem er sér-
staklega útbúið fyrir lamað
fólk, pg hefur hún sérstakt inn-
anhússsímakerfi ^ér til aðstoðar
við reksturinn, þar eð hand-
leggir hennar eru lamaðir. Vin
ir hennar og nágrannar aðstoða tálmanir, kemst hún furðu vel lömunarveikisöfnunina, og árið
í sameiningu við verzlunina og af á eigin spýtur á ýmsum svið- 1962 safnaði hún 7.500 dollur-
hjálpa .henni yið. jnnkaupin. um. Hún skrifar á ritvél með um i sjóðinn.
Frú Ryan er með öndunar- táhum og hefur nað>:í'þvíIUiiiírá:*,’q ^ýrir tilstilli lömunarveiki-
tæki úr plasti og getur því litið verðri tækni. Auk alls þessa er-- ^sjóðsins í Bandarikjunum hefur
hreyft sig. Þrátt fyrir þessar hún raanhæfur starfsaðili; við baráttan gegn lömunarveikinni
náð hámarki sínu. Þannig er
það söfnun þessari að þakka, að
kleift var að gera uppgötvanir
eins og Salk og Sabin bóluefn-
in, sem eru upphafið að útrým-
ingu lömunarveiki í heiminum.
íréttabréf úr A-
Skaftafellssýslu
HER HEFUR fátt gerzt mark-
vert síðan ég skrifaði línurnar
um áramótin í vetur. Tíð hefur ver
ið ágæt, hægviðrasamt í janúar og
febrúar, og sá einatt sól, frost
mest 10 stig. Mikil vætutíð hefur
verið síðustu þrjár vikur og hiti
oft 5—6 stig með austanstrekk-
ing. Tún, sem ekki voru þrælbeitt
í haust, er farið að slá á grænum
lit. Búast má við, að kólni með
páskatunglinu. Mariumessu ber
upp á sarna dag og tunglkomu,
það líkar okkur sumum gömlu
mönnunum ekki vel.
Þótt vel hafi viðrað, miðað við
vetrartíð, hefur ekki verið mikið
um beit hjá saufé, að minnsta
kosti ekki sums staðar. Á þessu
heimili voru beitardagar 11 í janú
ar og 1Ó í febrúar, 2, sem af er
marz. Hér á mínu heimili og ef-
laust víðar hefði þó komið sér vel,
að beitardagarnir hefðu verið
fleiri. Ásetningur var hjá mörgum
í tæpara lagi í haust, vona ég, að
allt fari samt þolanlega, ef vorið
verður ekki því harðara. Síðan í
marzbyrjun hefur verið ótíð til
sjós og þar af leiðandi rýr afli hjá
Homafjarðarbátum þann tíma.
Mannfagnaður hefur verið nokk
ur í héraðinu. Húsfreyjur hafa
halaið bændum og búaliði þorra-
fagnað og bændur aftur konum
og öðru fólki góufagnað.
Sú nýlunda hefur verið tekin
upp í sambandi við mannfagnað,
að nágrannasveitir hafa skipzt á
boðum til að gera hópinn stærri
sem samkvæmi. Er þá allt fólk vel
komið úr þeirri sveit, sem boðinu
er beint til. Ég tel þetta vel til
fundið í fámenninu, sem nú er í
mörgum sveitum.
Annan þessa mánaðar hélt Menn
ingarsamband A.-Skaftfellinga
sína samkomu, var hún haldin í
félagsheimilinu „Sindrabæ", Höfn
Samkomuna sóttu á fjórða hundr-
að manns. Er það meiri fólksfala
en hér er að venjast á samkomum.
Formaður sambandsins setti
samkomuna. Meðal annars sagði
hann: — Eg tel vel fara á því, að
okkar nýstofnaða félagasamband
hefur stefnt fólki hér saman í
þessu nývígða félagsheimili. Það
minni báða aðila á, bæði Menning-
arsambandið og það fólk, sem að
Sindrabæ stendur, að þeir eiga að
gegna líku hlutverki, það er að
vinna að og viðhalda menningunni
í þessu héraði.
Næst flutti séra Sváfnir Svein
björnssson á Kálfafellsstað ræðu.
Eftir hana söng karlakór Horna-
fjarðar nokkur lög undir stjórn
Bjarna Bjarnasonar, Brekkubæ.
Þá var umræðumál „Samvinnu-
bú“, var því ætlaður einn klukku-
tími úr dagskránni. Flutningsmað-
ur var Steinþór Þórðarson.
Að umræðum loknum sungu tví
söng frú Ágústa Sigurbjörnsdóttir
og frú Guðrún Ingólfsdóttir.
Því næst var spurningaþáttur.
Keppni milli Kf. A.-Skaftfellinga
og Búnaðarsambands A.-Skaftfell-
inga, stjórnað af Þorsteini Geirs-
syni, kennara, Reyðará. Eftir þann
þátt söng blandaður kór Hafnar-
hrepps, stjórnandi Eyjólfur Stef-
ánsson.
Að lokum flutti Aðalsteinn Að-
alsteinsson gamanþátt. Óskar
Helgason, símstöðvarstjóri, stjórn
aði samkomunni með ágætum. Að
lokinni dagskrá sleit formaður
sambandsins samkomunni klukkan
24.
Þá var stiginn dans til kl. 2 e.m.
Fór samkoman að öllu leyti prýði-
lega fram. Það var ánægjulegt að
sjá þama aldraðar húsfreyjur og
aldraða bændur, ásamt mörgu
ungu fólki.
Umræðumálinu ,,Samvinnubú“,
var fylgt með miklum áhuga af
áheyrendum. En ve.gna takmark-
aðs tíma, sem það hafði i dag-
skránni, var ekki hægt að ræða
það til hlítar. Nokkrir tóku þó til
máls og lýstu sig fylgjandi því,
að samvinnubúskapur gæti þróazt
í sveitum landsins og þá fyrst og
fremst með fjölskyldum.
Hér skal í stuttu máli rifjað upp
það helzta, sem flutningsmaður
sagði í sinni framsöguræðu.
Hann byrjaði mál sitt með því
að segja: — Hvaðanæva af landinu
berast fregnir, að fólk sé að flytja
úr sveitunum og býli að leggjast
í eyði. Má minna á þá útvarpsfrétt
haustið 1962, að úr Fljótshlíð
hefði á því sumri flutzt í burtu
40 manns og enginn komið í stað-
inn. Þetta er saga, sem endurtek-
ur sig vítt um ojckar land og hef-
ur sínar djúptæku afleiðingar. Það
er augljóst mál. að eftir því. sem
byggðin þynnist í sveitunum, eftir
því verður erfiðara fyrir þá að
búa, sem eftir sitja, meðal annars
dvínar allt félags- og menningar-
líf, það blasir andleg auðn við.
Hér þarf að reyna að stemma
á að ósi og það með engum vettl-
ingatökum. Hér er um svo mikla
þjóðarnauðsyn að ræða, að það er
ekki hægt að horfa upp á það að-
gerðarlaust. sem í sveitunum er
að gerast Afleiðingarnar eru auð-
sæjar, þess vegna þurfa öll ráð-
andi öfl þjóðfélagsins að leggjast
á eitt að reyna að vinna gegn þeim
voða, sem yfir sveitunum vofir.
Eftir ég hef nokkuð hugsað
þetta mál, þá hef ég komizt að
þeirri niðurstöðu, að efna þurfi
til meiri samvinnu í búskap en
nú er. Ég lít svo á, að það gæti
orðið helzta ráðið til að tryggja
framtíð sveitanna og landbúnaðar-
ins í þessu landi.
En til þess, að þetta megi verða,
þarf ag gefa út ný lög, eða fyllri
lög en nú gilda um samvinnubú
eða samvinnubyggðir, sem fela í
sér aukinn stuðning hins opin-
bera, þar sem slíkur búskapur
verður grundvallaður. —
Þá benti ræðumaður á eftirfar
andi:
— Jörð, sem ætti að stofna til
samvinnubúskapar á, þarf að vera
í sjálfsábúð eða leigð á erfðafestu.
Umsókn, að til samvinnubúskapar
verði stofnað, komi frá ábúanda
jarðar, þar sem ætlun er að stofna
til samvipnununar. Meðmæli fylgi
þeirri umsókn frá landnámsstjóra,
stjóm viðkomandi búnaðarsam-
bands og ráðunaut þess, að mögu-
leikar séu til félagsrekstrar í bú-
skap á jörðinni.
Framlag frá ríkinu á alla rækt-
un, eins vélgrafna skurði, verði
þrisvar sinum hærra en það fram
lag, sem greitt er eftir gildandi
lögum hvers tíma á framkvæmdir
þeirra jarða, sem stofnað er til
samvinnu á í búskap.
Framlag verði greitt á fjárhús-
og hlöðubyggingar, sem nemi ein-
um þriðja alls byggingarkostnað-
ar.
Lán til framkvæmda á samvinnu
búi, það er til ræktunar og bygg-
ingar útihúsa, verði veitt til þrjá-
tíu ára með lækkuðum vöxtum.
Tveir eða fleiri aðilar hafa heim
ild til samvinnu í búskap með
ríkisframlagi. — Ofanskráðar á-
bendingar flutningsmanns voru
umræðugrundvöllur um málið. Þá
leitaðist flutningsmaður við að
rökstyðja mál sitt mcð eftirfar-
andi:
— Eins og lýðum er ljóst, vex
upp hópur mannvænlegra barna
á fleiri og færri heimilum í sveit-
um landrins. Þegar þetta félk er
komið yflr fermingaraldt'.r, verður
margt af því að leitu fvá heimil-
unum eftir atvinnu.
Framhald á 13. síðu.
6
T f MIN N, laugardagfnn 23. marz 1963