Tíminn - 26.07.1963, Blaðsíða 3

✓
NTB-Moskvu, 25. júlí.
Eftir að kunngjört var, að samningur hefði náðst
um takmarkað bann víð kjarnorkuvopnatiiraunum,
hafa aðilar bæði vestan og austan |árnt|alels, iátið
í Ijós von um, að hann verði fyrsta skrefið til al-
gerrar og almennrar afvopnunar, minnki spennuna
í alþjóðamálum og auki skilning þjéða í mílii. Kemur
víða fram, að þessi samningur @r álitinn mikiivæg-
asti ávinníngur síðan kaida stríðið hófst.
Aðalatriði samningsins eru (sbr. greinargerðina og texta
hans, sem eru annars staðar á síðunni:
1. Samningurinn er ekki tímabundinn.
2. Öllum öðrum ríkjum er frjálst að gerast aðilar að
honum.
3. Sérhvert ríki, sem gerzt hefur aðili, getur sagt sig
laustfrá samningnum með briagia mánaða fyrirvara.
ef því finnst, að gerzt hafi óvenjulegir og sérstakir
atburðir, sem stofni öryggi bess í hættu.
4. Samningurinn kemur til framkvæmda, jafnskjótt og
hann hefur verið staðfestur ar hinum upprunalegu
samningsaðilum og þeir hafa ferígið staðfest eintök
í hendur.
f formála sammingsins leggja að aðaimarkmiö þeirra sé að ná
samningsaðilarnir ríka áherzlu á.samningi am algera og almenna
afvopnun undir alþjóðlegu eftdrliti,
en samningurinn, sem nú hefur
verið gerður nær ekki til tilrauna
með kjarnorkuvopn neffanjarðar.
Hér fara á eftir meginatriðin úr
greinargerðinni, sem geflin var op
inberlega út í Moskvu, eftir að
samningar höfðu náðst:
Hinir serlegu ráðgjafar Banda-
ríkjaforset? og forsætisráðherra
Bretlan 's, varautanríkisráðherTa,
Avarell Harriman og vísindamála-
ráðherrann, Hailsham lávarður
komu til Moskvu ásamt fulltrúum
sínum pann 14. júlí og tók Krústj-
off, forsætisráðherra á móti þeim.
Krústjoff tók sjálfur þátt í fyrsta
íundinum um bann við kjarnorku
vopnatilraunum og önnur skyld
mál.
Umræður stóðu til 25. júlí og var
Gromyko þar aðalfulltrúi Sovét-
,'íkjanna.
Umræður á fundunum voru
mjög vinsamlegar og málefnaleg-
íT. Samningur náðist.um orðalag
samnings, sem bannar kjarnorku-
vopnatilraunir 1 andrúmsloftinu og
undir yfirborði sjávar.
Teksti samningsins er birtur op-
inberlega um leið og þessi grein-
Gromykó
Halisham
Harrlman
argerð (sja annars staðar á sið-
unni).
Samnir.gsuppkastið var staðfest
með undirskrift Gromyko, Harri-
man og Hailsham, hinn 25. júlí.
Hailsnam og Harriman munu
iiverfa frá Moskvu ásamt ráðgjöf-
um sínum tnnan skamms og gefa
ríkisstjórnum sinum skýrslu og af
i-ænda samningsuppkastið. Undir-
ritun samningsins mun væntanlega
fara fram í Moskvu innan tíðar.
Formenn samninganefndanna
þriggja eru sammála um, að samn
mgur þessi sé mikilvægt skref til
p.ð draga úr hinni alþjóðlegu
■-.pennu og til styrktar friðinum í
íieiminum.
Á fundunum var rædd tillagan
um griðasáttmála milli Varsjár-
randalagsins og NATO. Eru full-
t.rúarnir sammála um að gefa rík-
.astjórnum sínum rækilega skýrslu
um þessar viðræður, og ráðfæra
við þær um framhald umræðna
um þel'a mál, sem miðj að samn-
mgi, sem allir aðilar geti verið
ónægðir með.
Einnig voru önnur mikilvæg
uiál rædd stuttlega með það í
buga að draga úr hinni alþjóðlegu
spennu
FALLAST ADEINS A
ALGERA AFVOPNUN
De Gaulle og Mao fara sínar eigin
leiSir i afvopnunarmálunuml
NTB-París, 25. júlí.
Couve de Murville, utanríkisráð-
herna Frakka, sagði í dag á lokuð-
um fundi með utanríkismálanefnd
franska þingisins, að samnánigur
þríveldanna um takmarkað bann
við kjiarnorkuvopnatilraunum
myndi ekki standa í vegi fyrir því,
að Frakkar héldu áfram að gera
tilraunir með kjarnorkuvopn og
endurbæta þiau.
Svo lengi sem ekki liggur fyrir
endanlegur samningur um algera
afvopnun undir öruggu eftirliti,
mun Frakkland ekki afsala sér
kjarnorkuvopnum sínum, sem eru
undirstaða varna landsins, sagði
utanríkisráðherrann.
Utanríkisráðherrann sagði, að
samningurinn væri að vísu mikill
ávinningur, en til þess fallinn að
draga í eitt skipti fyrir öll marka-
línu milli þeirra ríkja, sem hefðu
kjarnorkuvopn og hinna, sem enn
hefðu ekki komið sér upp kjarn-
orkuvopnum.
Fyrir mörgum árum gerðu
Frakkar áætlun um kjarnorku-
vopnabúnað, og er sú áætlun nauð
synlpg fyrir varnir landsins og
mikilvæg fyrir alla Evrópu, sagði
Murville.
TEXTISAMNINGSINS
Að lokinnl undirskrift sam-
komulagslns var textl þess birt-
ur opinberlega og fara hér á
eftir helztu atriði þess:
Sovétríkin, Bandaríkin og
Bretland lýsa hér með yfir
þeirri stefnu sinni, að sem fyrst
verði náð samkomulagi um al-
menna og algera afvopnun und
ir ströngu eftirliti, í samræmi
við stefnuskrá Sameinuðu þjóð
anna, seen myndi binda endi á
vígbúnaðaiikapphlaupið og af-
nema fiamleiðslu og tilraunir
hvers konar vopna, þar með
kjarnorkuvopn.
Aðilar samnings þessa eru
sammála um að reyna allar
leiðir tíl að binda endi á allar
kjarnorkuvopnatilraunir í eitt
skipti fyrir öll og eru ákveðnir
í að halda viðræðum áfram um
það mál.
I. KAFLI:
1. Aðilar samnings þessa
er undir þeirra yfirráðum eða
stjórn.
2. Aðilar samningsins sikuld-
binda sig til að stuðla ekki að
né hvetja nofckurn til að gera
tilraunasprengingar, eða aðrar
kjarnorkuvopnatilraunlr á þeim
stöðum, sem samningurinn nær
skuldbinda sig til að banna,
koma í veg fyrir og framkvæma
ekki neinar kiamorkuvopnatil-
raunir, á nokkrum stað, seni
til (þessir staðir voru ítarlega
taldir upp í samningnum, en
í stórum dráttum nær bannið
til tilrauna í háloftunum og und
ir yfirborði sjávar).
II. KAFLI:
1. Hver aðili þessa samnings,
sem nú hefur verið gerður, get
ur lagt til breytingar á honum.
Texti slíkrar tillögu skal lagð-
ur fyrir þær ríkisstjórntr, sem
upprunalega undirrituðu samn
inginn og skal hann sendur öll
un aðilum. Krefjist þess einn
þriðji eða fleiri samningsaðil-
anna, skal boðað til ráðstefnu,
þar sem aðilum gefst kostur á
að ræða breytingarnar.
2. Sérhver breytingatillaga
þarf samþykki hreins meiri-
hluta til að ná fram að ganga,
þar með talin atkvæði þeirra
aðila, sem upprunalega stóðu
að samningnum.
III. KAFLI:
1. Samningur þessi skal vera
opinn öllum ríkjum til undir-
ritunar. Sérhvert ríki, sem efcki
gerist aðili að honum áður en
hann kemur til framkvæmda,
sbr. 3. gr. hér á eftir, getur
hvenær sem er gerzt aðili að
honum síðar.
2. Samningur skal staðfestur
af aðildarríkjunum þrem og
bera stimpil þeirra. Stjórnir
ríkjanna þriggja munu geyma
eintak samningsins hvert fyrir
sig.
3. Samningurinn kemur til
framkvæmda eftir að hann hef
ur verið staðfestur og staðfest-
ingareintökin komin í hendur
Framhald á 15. síðu. 0
Samningmim fagnað
NTB-Washington, Lundúnum,
25. júlí.
Fréttinni um, að samkomulag
hefði náðst á þríveldaráðstefnunni
var teklð með fögnuði víðast á
Vesturlöndum, og fara hér á eftir
nokkur ummæli.
Pierre Salinger, blaðafulltrúi
Kennedys, Bandaríkjaforseta.
sagði, að nú væri samningurinn
orðinn staðreynd, sem bæri að
fagna og yrði texti hans og grein-
argerð aðilanna, birt innan tíðar.
í aðalstöðvum S.Þ. var fregninni
um samninginn tekið með mikilli
gleði og var U Thant þegar í stað
skýrt frá fregninni.
Sagðí U Thant í kvöld, að samn-
ingurinn myndi vera til þess fall-
inn að skapa betri skilning þjóða
í milli og frisamlegt andrúmsloft
í heiminum.
Borgarstjómin í Vestur-Berlín
iét svo ummælt við fréttamann
Reuters, að samningurinn væri
érstaklega velkominn, af því að
hann væri í anda friðarins.
Þótt samningurinn næði ekki til
banns við kjarnorkutilraunum
neðanjarðar, væri hann fyrsti vís-
irinn að samningi éum algera og al-
menna afvopnun, segir í yfirlýs-
ingu borgarstjórnar V.Berlínar.
í Lundúnum var fregninni tekið
með kostum og kynjum.
Sagði Macmillan, að hann myndi
gefa yfirlýsingu um málið seinna
i kvöld í neðri deild brezka þings-
ins.
Sagði forsætisráðherrann, að
samningurinn væri góð undirstaða
til að byggja á frekari viðræður
milli austurs og vesturs um af-
vopnunarmál og önnur öryggis-
mál, og væri nú eftir að vi.ta, hvort
Sovétríkin yrðu jafn fús til við-
ræðna um önnur alþjóðamál og
sýndu sama sáttavilja og kom
fram á þríveldafundinum.
í Frakklandi var fregninni um
samkomulagið tekið með varfærn
islegri gleði, að því er fréttaritarar
segja.
Segja þeir, að franska stjórnin
sé ánægð með al.lt, sem dregið
geti úr spennunni milli austurs og
vesturs, en leggi um leið áherzlu
á, að þessi samningur sé aðeins
um takmarkað bann og því ekki
það sama og afvopnunarsmning-
ur.
Utnríkisráðherra Svíþjóðar, Tor-
stein Nilsson, sagði, að öll sænska
þjóðin hafi tekið fréttinni um
samninginn með innilegri gleði.
Sagði utanríkisráðherrann ,að
samningurinn væri tákn betri
skilnings í utanríkismálum og
væri til þess fallinn að draga úr
spennunni milli austurs og vesturs
og stuðla að friðsamlegn sambúð
um heim allan. Sagði hann, að
samningurinn myndi hafa góð á-
hrif á afvorpnunarviðræðurnar í
Genf.
UtanríkisráSherra Dana, Jens
Otto Krag, sagði ag fréttin um
samkomulagið í Moskvu hefði létt
fargi af flestum og væru menn
þakklátir fyrir þennan ávinning í
alþjóðamálum. Sagði utanríkisráð
herrann, að mifcilvægi samnings-
ins myndi framtíðin leiða bezt 1
Ijós, en í sjálfum sér væri hann
líka mifcilvægur, þar sem hann
skapaðí möguleika fyrir frekari
viðræðum um bætta sambúð milli
Sovétrfkjanna og Vesturveldanna
Væri það von sín, að samningu-
inn stuðlaði að eflingu friðarin
i T í M I N N, föstudagurinn 26. júlí 1963. —