Tíminn - 03.10.1963, Blaðsíða 13

Ouðm. T ryggvason
læknir
PRÁ Fossvogskirkju er í dag gerð
útför Guðmundar Tryggvasonar,
læknis, er Iézt í Svíþjóð þann 23.
september s. L
Guðmundur var sonur hjónanna
Tryggva Samúelssonar og Sigríðar
Jónsdóttur.
Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskól'anum í Reykjavík árið
1951 og kandídatsprófi í læknisfræði
frá Háskóla íslands 5 árum síðar.
Eftir að hafa gegnt tilskilinni lækn-
isþjónustu í ýmsum héruðum úti á
landi, hélt hann til framhaldsnáms
í Sviþjóð.
Þar dvaldist hann við nám og
iæknastörf til loka hinnar stuttu
ævi.
Árið 1956 kvæntist Guðmundur eft-
irlifandi konu sinni Kristjönu Guð-
mundsdóttur, Björnssonar kaup-
manns á ísafirði. Þau eiga tvö fal-
leg og elskuleg börn; Ölmu Sigríði
6 ára og Gunnar Tryggva 3ja ára,
Guðmundur var eindæma gáfaður
hæfileikamaður. Mér fannst hann
ævinlega geta alla hluti.
Það var ekki aðeins það, að náms
feriU hans væri glæsilegri en tíðk-
ast um flesta aðra menn — hann !
átti næma hljómlistargáfu og mál-
verkin hans sómdu sér við hlið
verka mestu snillinga þegar honum
tókst bezt upp. En nú er hann horf-
inn aðeins 32 ára.
Hinir hárfínu og viðkvæmu streng
ir sálar hans eru brostnir. Þeim
varð ekki bjargað — ekki einu sinni
með hjálp mjúkra en styrkra handa
ástrikrar eiginkonu.
Okkur vinum hans og ættmenn-
um þykja þetta grimm örlög.
En vegir guðs eru órannsakan-
legir. Það er líka sagt að þeir sem
guðirnir elska deyi ungir. í þessu
tilfelli er létt að trúa því.
En eiginkonan, ungu saklausu
börnin hans og foreldrarnir, sem
öll nutu trausts og hlýju návistar
hans, hvers eiga þau að gjalda?
Við getum spurt, en við fáum
ekkert svar.
Guðmundur er horfinn sjónum
okkar í bill En þegar drottinn hef-
ur gefið okkur nægan styrk til að
yfirstíga sorgina, þá kemur tími
tilhlökkunar og eftirvæntingar, að
mega eiga von á þvl, áð'hittá: hánn
aftur annars lífs.
Við kunningjarnir og ættingjar
Guðmundar 'Tryggvasonar vitum
hvað við höfum misst. En hvílíkt af
hroð ísienzk læknavísindi hafa beð
ið veit enginn og fær aldrei að
vita.
Með þessum fáu orðum vildi ég
mega biðja guð að blessa minningu
þína, vinur minn.
G.S.
Minning
Framhald af 8 síðu
ánægjulegar samverustundir s. 1. 30
ár og óska honum góðrar ferðar eftir
skeiðvelli eilífðarinnar tU hinnar
síðustu skilaréttar.
Guðmundur lllugason.
Einar Þórðarson var fæddur á
Innri-Skeljabrekku í Borgarfirði
16. marz 1877 og átti að lífsferli,
full 86 ár. Hann var af borgfixzk-
um ættum og voru foreldrar hans
Guðrún Guðmundsdóttir frá Hvít-
árvöllum og Þórður Bergþórsson
Gunnlaugssonar frá Vogatungu.
Einar ólst upp hjá foreldrum
sínum á Skeljabrekku, en þar
bjuggu þau í félagsbúi við Jóhann
bróffur Þórðar.
Við búi tók Einar af Jóhanni,
sem varð háaldraður maður, og
bjó síðan a Skeljabrekku til ársins
lff26 að hann fluttist til Reykja-
vikur, seldi jörðina og keypti hús
ið Njarðargata 7. Þar bjó hann æ
síðan. Á Skeljabrekku var Einar
nppvaxtarárin og öll beztu mann
dómsárin og þaðan átti hann mikl
ar minningar og góðar. enda bund
mn Borgarfirði, hug og hjarta,
þar sem hann þekkti hvern bú-
rnda og vissi nokku deili á hverj-
um manni.
Einar bjó góðu búi á Skelja-
brekku, iók búið og vann að jarða-
bótum, hann var hestamaður og
dýravinur og bjó vel að öllum
sem hann umgekkst. Hann þekkti
þolraunir bóndans á erfiðum ár-
um og gleði uppskerunnar og hafði
mikils að sakna þegar hann fór
frá Skeljabrekku en ekki eru mér
kunn tildrög þess að hann brá
búi.
Eftir að Einar fluttist til Reykja
vikur, vann hann hjá Olíufélagi
íslands samfleytt í 24 ár og lengst
af við afgreiðslustörf.
Einar var tvíkvæntur, fyrri kona
hans var Guðrún Jónsdóttir af
Reykjaætt hún lézt eftir þriggja
árg sambúð en þá opnaðist Einari
sú und sem seint greri. Ekki áttu
þau böm saman, en áður hafði
Einar átti eina dóttur, Hannesínu
Kristínu að móðurætt úr Skorra-
dai.
Seinni kona Einars var Ragn-
heiður Jónasdóttir frá Björk í
Grímsnesi, fjölhæf kona og list-
hneigð og áttu þau eina dóttur
bama. Guðrúnu Jóhönnu sem er
gift kona ! Reykjavík.
Einar missti seinni konu sína
fyrir allmörgum ámm og baf því
oit harm í hug við hlið heitra
minninga. en allt slíkt var hulið
h'ð innra.
Faðir Einars var maður ættfróð-
ui og fjölminnugur og móðir hans
hagmæÞ og ljcðelsk og sameinuðu
í heimilislífi þá menningarþætti
sein vom kjarni alþýðumenntun-
ar. þar var rr.ikið lesið á kvöldvök
um, kveðið og sungið og vandist
Einar þvi snemma rúnum rims og
kveðandi og hélt sjálfur í heiðri
þeim fómu dyggðum og safnaði
síðan kvæðum og lausavísum al-
þýðufólks allt sitt lif.
Sjálfum lá Einari hagmælskan
á tungu, og stóð hann því vel að
vísnasöfnun að ætíð bjó hann í
þjóðbraut.
Að Skeljabrekku komu mjög
margir, enda gestrisni þar ríkj-
andi og viðræðugleði. Leið vertíð-
armanna lá þar við túngarð og oft
á vorin var lestin að sjá óslitin
’angar leiðir á leið til Akraness.
Að Njarðargötu 7 var Einar einn
íg í þjóðbraut þeirra fjölmörgu
hagyrðinga og vísnavina sem sóttu
höfuðborgina heim. Einar lætur
eftir sig mikið safn alþýðukveð-
skapar, eftir fjölmarga höfunda
víðs vegar af landinu og er mjög til
þess vandað um heimildir, en þar
varð margs að gæta, að rétt væri
frá sagt um höfunda. tildrög og
fyrstu framsetningu, safnjð er
inikill fræðaforði um líf fólks og
liugarhræringar í sorg og sæld
sem geymist vegna hins sígilda list
forms stuðla málsins, ferskeytl-
unnar.
Einar frá Skeljabrekku var erf-
ðisvinnumaður frá æsku til elli,
vísnasöfnunin var því algjör hjá-
verkavinna, sem gekk út yfir svefn
og hvíld En nú er hans dýra safn
geymt á Landsbókasafninu og á
vafalaust eftir að verða rannsókn
arefni þeim fræðimönnum sem
’esa sögu lands síns og þjóðar í
kjöl. Því ferskeytlan túlkar tungu
og þjóðlífið með al-íslenzku tungu-
taki af óendanlegri fjölbreytni.
Einari var ferskeytlan sem dýrt
kveðnar vísur, hljómfall samrím-
aðs máls, sú uppspretta, sem veitti
huganum svölun og hlýju.
Hann hafði kveðandi alþýðu-
radda og flutning, sér við eyru og
stuðlamál kjörorð í huga og átti
þá ósk heitasta að skáldmæltir
menn haldi áfram að vera hag-
mæltir og gefi þjóð sinni vísur
;il að kveða, ljóð til að syngja.
Eg mun ætíð minnast Einars frá
Skeljabrekku eins og ég kynnt-
'Bt honum. Hann var vinfastur og
viiðræðuhiýr..
Tryggvi Emllsson
2. síðan
nákvæmlega skipulagðar.
Það hafa verið gerðar margar
tilraunir til þess, að gera kvik-
myndir sem eru þannig, að fólki
finnst, að bæði Ijósmyndarinn og
leikstjórinn séu undrandi yfir
arangrinum. Hinn fransk—ítalski
leikstjóri vakti athygli fyrir það
að gera svona myndir. Ein þeirra
fjallaði um lif fólksins í fátæk-
legustu sveitahéruðum Mið-
Frakklands og önnur um geð-
veiki, eins og hún er verst. Jean
Rouch gerði mjög skemmtilega
kvikmynd um líf Parísarbúa,
bæði á götunni, í kaffihúsum og
inni á heimilium, sú mynd var
gerð sumarið 1960.
Nú hefur ungur maður að
nafni, Bertrand Bllier. vakið at-
hygli með einkennilegri kvik-
mynd, sem hann nefnir, Hitler-
connais pas. eða, Við vitum ekki
hver Hitler var. Hann fékk ell-
efu pilt'a og stúlkur, hvaðanæva
að úr þjóðfélaginu, til að segja
frá sjálfum sér, foreldrum sínum,
heimili, vinum, ástum og að-
stöðu sinnar til siðgæðis. Ekkert
þeirra hefur áhuga á stjórnmál-
um.
Myndin virðist vera gerð vilj-
andi tilviljunarkennd, því að
unga fólkið talar, eins og það
bæri ótakmarkaðan trúnað til á-
horfenda. Blier hefmr annars
sjálfur skýrt frá þeirri aðferð,
sem notuð var við töku myndar-
innar.
Unglingamir ellefu voru vald-
ir eftir að mikill fjöldi ungs fólks
hafði verið athugaður. Eitt af að
alatriðunum fyrir unglingana
var það að geta talað og komið'
fram alveg eðlilega. Teknar voru
myndir ar drengjunum og stúlk-
unum, hverjum fyrir sig og um
KAUPFfiLAG EYFIRÐINGA
..."S AKl IRKYRI
■■
f
s
!
JARNFOT
undan smjörlíkishráefnum til sölu.
A.V. Það eru hreinustu fáanlegu járnfötin önnur
en ný.
Smjörlíkisgerð KEA
Akureyri — Sími 1700
t!t
• II
• ••
:::
í«
»•
::
»•
::
::
:
■•.
r«
»•
»•
)•
II
!
ii
1
leið sögðu þau stuttlega frá htau
stutta lífi sínu. Allt fór þetta
fram í kvikmyndaveri, þar sem
úir og grúir af kvikmyndavélum
og öðrum tækjum.
Þegar myndin byrjar sjáum
v'ið' unga stúlku sitja eina á stól
og allt í kringum hana eru tækni-
t.ækin. Blier gerði mynd sína
með því að raða til efninu, sem
hann hafði fyrir höndum. Mynd-
in er jafnframt þannig gerð, að
stundum finnst áhorfendum, að
leikararnir tali saman sín á milli
þó að aldrei sjáist meira en ein
persóna ’ etau á tjaldinu. Klipp-
ingarnar eru gerðar eftir ákveðn-
um útreikningum, en þeir koma
samt ekki í veg fyrir það, að allt
sem sést og heyrist virðist vera
satt og eðlilegt.
Unga lólkið, sem allt kemur
fram nafnlaust, hefur ýmislegt
að segja og allt lofar það, að
segja sannleikann. Þeim var sýnd
myndta, þegar hún var tilbúin,
og þau höfðu ekkert við hana að
athuga! Flestir Unglinganna VQru
ómyndugir, en Bliér sá fyrir þ'ví
og gerði samninga við foreldra
þeirra eða fjárráðamenn. Eigin-
lega er ’enginn efnisþráður í
kvikmyndinni og hún er ekki
skemmtiefni, en þrátt fyrir það,
er víst erfitt að gleyma mörgum
andlitanna og það er áhugavert
að heyra um það, hvemig æskan
í Frakklandi, árið 1963, lifir líf-
inu. Margt af því, sem maður sér
og heyrir í þessari mynd. hefur
jafnmikið gildi í öðrum löndum,
en það fer líka margt forgörðum,
ef ætti að þýða textann yfir á
annað mál.
Örlög flestra unglinganna eru
ömurleg og fábreytileg. Tveir af
leikendunum eru laglegir, en
mjög óaðlaðandi unglingar, sem
'ifa á foreldrum sínum, sem eru
allt of eftirlátir. Krakkarnir eru
heimskir, ómenntaðir, eigingjarn
ir og hugsa aðetas um skemmt-
anir og nautnir. Einn af drengj-
unum hefur aðeins lesið eina
bók á allri ævinni, en er ekki
einu sinni fær um að skýra frá
efni bessa reyfara. Vel efnuð,
'agleg og óhefluð stúlka hugsar
ekki um annað en ævintýr með
karlmönnum. Henni er nákvæm-
lega sama um foreldrana og ekki
vitund hrædd við dauðann. Ung-
ur vel klæddur maður með gler
augu hefur tekið við einni af
'ærksmiðjum föður stas. Hann
er mjög hlægilegur í sjálfsöryggi
sínu og hroka. — Ljósmynda-
^yrirsæta er nær dauða en lífi.
vegna hrifningar sinnar á
amerískum sjóliðum og nokkrar
af hinum stúlkunum, sem koma
fram eru vergjarnar og dans-
brjálaðar. Ung, ógift móðir vek-
ur mikla meðaumkun áhorfenda,
þegar hún segir frá „kærastan-
um“, sem hvarf og dónaskap
þeim, sem hún varð fyrir í heima
bæ sínum. Foreldrarnir sneru
við henni bakinu, hún vinnur í
verksmiðju, og elur barn sitt
upp — upp á eigin spýtur. —
Frásögn hennar er sorgleg og
átakanleg
Tveir ungir verkamenn eru
samt einhverjir þeir viðkunnan-
legustu af öllum hópnum. Ann-
ar flúði heiman frá sér, en heim-
ilið var eitt herbergi, þar sem
sjö manns sváfu á gólfinu yfir
nóttina og foreldrarnir slógust
stöðugt. Þessi piltur virðist hafa
einhvern heiðarlegan og tæran
kjarna í sér, þó að hann hafi einu
sinni stolið tösku, þegar hann
var glorhungraður og átti ekki
einseyring. Einn munaðarleys-
íngi, sem aldrei hefur átt heim-
ili, fær alla til að vorkenna sér,
þegar hann segir írá frá því,
hvernig hann reynir að mennta
sig með því að lesa góðar bækur,
fara í leikhús og nema af öðrum.
Hann býr einn í litlu herbergi og
hefur lítil peningaráð.
Hitler er alls ekki nefndur á
nafn í myndtani. en unglingarn-
ir eru allir fæddir í síðari heims
styrjöxdinni, eða eftir hana, og
því tilheyrir hún fortíðinni fyrir
þeim. Ef ætti að ásaka Bertrand
Blier fyrir eitthvað í sambandi
"ið þessa mynd, þá má segja, að
hann hafi málað of etahliða og
bölsýna mynd af franskri æsku.
ÁLYKTUN UMSÍ
(Framhaiö aí 9 ?P5u)
ástæða til þess, skal stjórn sam-
bandsins leita tilboða hjá trygg-
ingafélögunum.
Á þinginu voru íþróttamálin
mikið rædd og margar tillögur
samþykktar, sérstaklega í sam-
bandi við landsmótið að Laugar
vatni 1965.
Ákveðnar voru keppnisgreinar
mótsins og ákvarðanir teknar um
undirbúning þess og ýmis fram-
kvæmdaatriði mótsdagana.
Nánar verður greint frá *" því
síðar.
FERMINGARVEIZLUR
Tek a8 mér fermingarveiz'ur
• Kalt borö
• Panfið tímanlega
Nánari upplýsingar í síma 37831 eftir kl. 5
T í M I N N , fimmtudaginn 3. október 1963 —.
13