Tíminn - 22.10.1963, Page 9

ALDARAFMÆll Ólafíu Jóhannsdóttur

Siiilll
f DAG eru 100 ár liSln frá fæSingu Ólafiu Jóhannsdóttur. Hún var fædd
aS Mosfelli I Mosfellssveit 22. október 1863 og voru foreldrar hennar séra
Jóhann K. Benediktsson og RagnheiSur Sveinsdóttlr. Ólafía ólst upp I
Reykjavík, allmikið á hetmili Benedlkts móðurbróður slns dómara og
sýslumanns og var þar samtimls í uppvexti Einari siðar skáldi. Ólafla
hugðtst lesa tll stúdents og var meira en hálfnuð á þeirrl leið, en brá
þá á það ráð að fara utan I skóla í Askov en hélt síðan til Osloar. Ævl
hennar varð óvenjuleg baráttusaga fyrlr mennlngar- og mannúðarmálum,
og var starfsvangur hennar bæði í Reykjavik og Noregl. Hún ferðaðist
bœði um Bandarikin og Bretland á vegum Hvíta bandslns. Henni varð
ótrúlega mikið ágengt enda nægðl hennl ekkl að tala máll sínu heldur
sýndl trú sína I verkl. Hún léit í Noregi 21. júní 1924.
mirfun, ekki síður en aðrir þættir
niannlegra viffskipta. í fátæku þjóff
íélagi eins ug okkar var fram und
ir miðja öldina horfði setning þess
ava lagagreinar til stórbóta, en ár-
ið 1963 er hún ekki lengur rétt-
lát, miðað við efnahag þjpðfélags
ins Þess vegna þarfnast hún breyt
inga.
Öryrkjar, sem starfa með lík-
um afkös’ .im og heilbrigt fólk,
vinna aff öðru jöfnu undir þyngra
álagi en þeir, sem heilbrigðir eru.
Er orkunýtingin þeim mun meiri,
sem örorkan er á hærra stigi. Af
þessu leiðir að búast má við að
sfarfsaldur öryrkja sé styttri en
heilbrigðs fólks. Þetta mikilvæga
atriði í iífi og afkomu öryrkja
verður að þessu sinni ekki rætt
ná< ar, en aðeins bent á eitt atriði
í regluge-5 um úthlutun örorku-
styrkja söm umbóta þarf.
Margar liúsmæður, sem eru mik
iff íatlaðar munu vera meðal þess
fólks, sem í síðustu lög gefast
upp fyrir erfiðleikunum í starfi
sínu en annast heimilisstörf sín
svu lengi sem kraftar endast. jafn
vel þótt þær biði við það aukið
tjón á hsilsu sinni. Um réttindi
slikra húsmæðra segir í reglum
um úthlutun örorkustyrkja, útgefn
un' af fétagsmálaráðuneytinu 27.
nóv 1961:
„Ekki ssal úrskurða húsmóðux
öro’'kustyr£, nema að sannað þyki
að um vetulegan aukakostnað sé
að ræða við heimilishaldið. vegna
örorku hernar, svo sem aðkeypt
'núshjálp, eða atvinnuleysi fyrir-
vinnunnar af beim sökum.“
Þetta reglugerðarákvæði getur
hvorki talitr réttlátt né hagkvæmt,
svc að noiað sé áður tilvitnað
orbalag úr því nefndaráliti, sem áð-
an var minnzt á. Það vekur jafn-
vf 1 nokkra undrun, að þeim ágætu
husmæðrum, sem í nefndinni voru
skyldi ekki takast að fá þessu á-
uvæði breitt til betri vegar.
Þetta áicvæði er óréttlátt m.a.
vegna þess. að það stefnir í öfuga
átt við almenna þróun trygging-
anna um bótarétt án tillits til efna
hags og reyndar í fleiri greinum.
Þetta ákvæði er óhagkvæmt, séð
írá þjóðhagslegu sjónarmiði,
vegna þess. að hér er um mikil-
væg störf að ræða. Þar er þess
vegna hagkvæmara að veita hús-
móður meff skerta orku einhverja
hjálp til þess að annast heimilis-
stöj-fin, ,'afnvel þótt kostnaðurinn
vei ði eicki sannaður með reikn-
ingum, að ekki sé minnzt á hitt
atnðið, að fjölskyldufaðirinn þurfi
að leggja niður vinnu), heldur en
bíða þess að ko-sta þurfi sjúkra-
húsvist fyrir hana sjálfa, þegar
orkan er tæmd vegna ofþreytu,
og sjá þá börnum hennar fyrir
upyeldi eftir öðrum leiðum.
örorkulífeyrir á að greiðast án
tillits til efnahags, eins og aðrar
bæ'ur almannatrygginga. En með
an efnahagur þjóðfélagsins þykir
ekk’ bær þess, að öryrkjar hafi
full bótaréttindi, þarf að minnsta
kosti að hækka að mun frá því,
sem nú er. það tekjuhámark, sem
niðurfelling réttar til örorkulífeyr
is er við miðuð.
Einnig parf að breyta reglum um
úthlutun örorkustyrkja, dags. í fé-
lagsmálaráðuneytinu 27. nóv 1961.
Það er eitt af aðkallandi verk-
efnum öryrKjasamtakanna ag fá
fra ngengt brevtingum i þessa átt.
Sigursveinn D. Kristinsson
f
Uppherðing
í starfinu?
Eins og við var að búast, hafa
blöð eins og Morgunblaðið og
Vísir, fundið sig knúin til að
ræða sjónvarpsmálið undanfarið,
enda hefur komið á daginn, að
afleiðingarnar af leyfi því, sem
ríkisstjórnin veitti varnarliðinu
til að sjónvarpa á auknum styrk,
eru umfangsmeiri en almennt
mun hafa verið ólitið í fyrstu.
Jafnframt þessu hefur hermanna
sjónvarpið ekkert gert til þess
að herða á tilkomu íslenzks sjón
varps, en einhverjir munu hafa
ljáð útfærslu hermannasjónvarps
ins atkvæði sltt með það fyrir
augum, að hermannasjónvarpið
flýtti fyrir íslenzka sjónvarpinu.
Þegar bent er á gallana, sem
fylgja því, að hér á landi skuli
vera um fimm þúsund sjónvarps
tæki i notkun á sama tíma og
ekkert íslenzkt sjónvarp er starf
rækt, er engu líkara en verið
sé að hrófla við heilagri stofnun,
þar sem hermannasjónvarpið er.
• Því er jafnframt haldið fram,
að ekki sé leyfilegt að nefna það
hermannasjónvarp, þó að í þvf
orði felist ekkert annað en að-
greining frá t.d. sjónvarpi sem
væri rekið af íslenzka rtkinu.
Á laugardaginn birtir Morgun-
blaðið grein eftir einn bl'aða-
manna sinna, sem er eins konar
svar við fréttum Tímans um her-
mannasjónvarpið og áhrif þess
og útþenslu. í þessari grein seg-
ir m.a.: „— en í Tímanum, eins
og fyrri daginn, er málið alit séð
í ljósi pólitiskrar tækifæris-
mennsku, rangar eða vísvitandi
faisaðar upplýsingar gefnar, og
síðan að vanda lagt út af þeirn".
Það sem Tíminn sagði um her-
mannasjónvarpið og áhrif þess
daginn áður, var í stuttu máli
þetta: Hermannasjónvarp það,
sem ríkisstjórnin leyfði á sínum
tíma, hefur l'eitt af sér minnk-
andi aðsókn að kvikmyndahúsum.
í sjónvarpinu voru sýndar í sum
ar a.m.k. þrjár kvikmyndir, sem
reykvískir kvikmyndahúsaeigend
ur áttu í pöntun hjá viðkomandi
félögum. Þeirra á meðal var
næsta jólamynd Gamla bíós. Þess
ar upplýsingar eru eftir forstjóra
Austurbæjarbíós og Hilmari
Garðarssyni í Gamla bíó, sem
jafnframt er formaður Félags
kvikmyndahúsaeigenda. Þá sneri
\ ... ' v:’ ■■
Færri
fara í bíó
Sjónvarpinu
að kenna?
MBI>. hafðl i gtcr U1 al
inmarl Garóars, formannt
r'élags kvlkmyndahúsa-
elgenda, en i J»vi fclagl eru
uióeigcnður i Reykjavik,
dafnarfirði og KópavogiJ
ililmar kvaji aðsókn aS kvik-
aayndahúsum bafa farið
minnkandi á undanförnum
irum. T. ð. hefSl aSsókn i
húsi hans, Gamla hiói, mlnnk
tS um 26—25% á árunum
1954—1962. Illns vegar sa(S-
íst hann ekki hafa tölur um
lielldaraSsóUn allra búsanna.
Kru þvi tölur, sem blrzt bafa
blöðum um þaS efnl og
lasðar eftlr honum, áxizkanlr
vlðkomandi blaSa.
A þessu ári hefSI aSsókn
larið stórminnkandl i öllum
(vlkmyndahúsunum. SagSi
llilmar engan vafa lelka á
|>vi, aS þar aettu siaukln sjón-
varpskaup almennlngs sök á,
þóU ekki vwri hmrt aS aanna
i>að meS tölum.
Frétt í Mbl. síðastliðlnn laugar-
dag: Eru þetta „rangar eða vis-
vltandi falsaðar" upplýslngar.
rétt: „Háskólabíóið, eign Háskóla
Islands, hefur orðið fyrir
þyngsta áfallinu af þessum sjón-
varpssamdrætti, vegna þess að
það er nýbyggt og dýrt hús og
þarf á öllu sínu að halda". Siðar:
„Með þvi að leyfa útfærslu her-
mannasjónvarpslns, hefur rikis-
stjómin visvitandi valdið stofnun
penna, en i Ttmanum, eint og
fyrri daglnn, er' málið allt eéð
1 ljósl póUttskrar tækifnrls-
mennsku, rangar eða vtsvitandi
falsaðar uppiýsingar gefnar, og
•Iðan að vanda lagt út af þelm.
blaðið sér til Friðfinns ólafsson-
ar i Háskólabíó. Eftir viðtalið við
hann var réttil'ega ályktað, að
Háskólabióið hefði orðið fyrir
þyngsta áfallínu vegna minnk-
andi bíósóknar af völdum sjón-
varpsins. Ástæðurnar fyrir þessu
liggja 1 augum uppi og þeirra
var getið í blaðinu, Þar sagði orð
Líkamleg nauðsyn eða atvinnu-
sjúkdómur?
eins og Háskóla íslands ófyrir-
sjáanlegum fjárhagslegum erfið-
leikum vegna Háskólabíós, leik-
húsunum hér í Reykjavlk, og
boðið heim niðurlægjandi ófagn-
aði, sem hermannasjónvarp er á
íslenzkri grund". Þetta er sagt í
ljósi þess, að engin nauðsyn rak
ríkisstjórnina til að leyfa út-
færslu sjónvarpsins. Og óhætt
er að fullyrða, að litill sómi er að
þessu sjónvarpi og öllum þessum
sjónvarpsrekstri, þegar ekkert
er tU í landinu, sem opinberlega
heitir sjónvarp.
Það mun vera fyrrgreint, sem
blaðamaður Morgunblaðsins kall
ar pólitíska tækifærismennsku.
Um hinar röngu og vísvitandi
fölsuðu upplýsingar í málinu er
það að segja, að sama dag og
grein blaðamannsins birtist, er
frétt á baksíðu Morgunblaðsins
með sams konar „rangar eða vís
vltandi falsaðar" uppiýsingar og
blaðamaðurinn sakar Tímann um.
Allt er þetta forvitnilegt til lest
urs, kannskl elkki sizt vegna þess,
að blaðamaðurinn seglr þessar
visvltandi falsanir vera i Tíman-
um elns og „fyrri daginn”.
— Morgunblaðlð hefur í
tæp tvö ár haft fyrir sið að skrifa
ekki svo um Tímann, að bera
honum ekki á brýn fréttafalsanir
og að falsa upplýsingar eins og
I þetta skipti. Hugsanlegt er, að
þetta sé oröinn kækur hjá öllu
starfsliðinu, og eins konar dag-
leg uppherðing í starfi. Orðalag-
ið er alltaf það sama og án skýr-
ingar, eins og hjá þessum blaða
manni, sem síöan byggir alla vitn
eskju slna I greininni á hinum
„fölsuðu upplýsingum" Timans.
Hjá sæmilega siðuðum mönnum
mundí orðbragð eins og þetta
vera kallað atvimiurógur, og
það má vel vera að blaðamönn-
um Morgunblaðsins sé fyrirskip-
að að halda uppi sllkum atvinnu
rógi gegn blaðamönnum Tímans.
Þá er þetta allt „in the days
work“ og flokkast undir hlýðni,
en spurningin er þá þessi: —
Hverju eru menn að hlýða, þeg-
ar þeir skrifa greinar undlr
nafni. Er þá svona oröbragð
orðlð að likamlegri nauðsyn eða
er það bara atvinnusjúkdómur?
IGÞ.
SKATAFELAGIÐ KRAUNBUAR
Vetrarstarf Hraunbúa í Hafn-
arfirði er að hefjast um þessar
mundir. í félaginu eru starf-
andi tvær stúlknadeildir, tvær
drengjadeildir, öflug hjálpar-
sveit, svannahópur og eldri skát-
ar alls uai 350 manns.
Á s.l. ári var nýtt skátaheim-
ili tekið í notkun ,og hafa hln
bættu starfsskilyrði orðið mikll
lyftistöng fyrir félagsstarfið
allt.
Kraunbúar héldu stórt og vel
heppnað vormót í Helgadal um
hvítasunnuhelgina. Þeir sóttu og
önnur skátamót heim, fóru í
skálaferðir og útilegur í sumar.
fóru í skemmtiferðir og tóku á
móti erlendum skátum.
Hjálparsveitin hefur oftsinnls
verið kölluð út á árinu. Hún
gerir tilraunir með sporhunda
og á nú tvo slíka hunda.
Auk Hraunbyrgis, hins nýja
félagsheimilis, á félagið skála
við Kleifarvatn. Félagið gefur
út prentað skátablað, Hraunbú-
ann.
Félagið hefur ráðizt í það
stórvirki að hafa húsvörð á laun
um í HraunbyrgL Þetta starf
annast Hafsteinn Óskarsson iðn-
nemi og skátaforingi. Hefur
þetta reynzt óhjákvæmllegt þar
sem 2—3 hundruð börn og ung-
iingar leggja leið sína í Hraun-
bylgi í viku hverri yfir vetrar-
mánuðina.
Hafnarfjarðarbær styrkir
skátastarfið i Hafnarfirði með
árlegum byggingarstyrk vegna
Htaunbyrgis auk rlflegs rekstr-
arstyrks.
Stjórn Hraunbúa:
Vilbergur Júlíusson. form.
Hörður Zóphaníass., varaform.
Ása Guðjónsdóttir
Albert Kristinsson
Sigurbergur Þórarinsson
Birgir Rúnar Friðleifsson
og Sveinn Magnússon
Hafði lítið
að geyma
BÓ-Reykjavfk, 21. okt.
VERKAMENN, sem voru að
sprengja fyrir súlum i Sklpholtl 56
í morgun, fundu penlngakaua í
elnni sprengjuholunnl. Þelr kölluðu
á lögregluna, sem gáðl ( kassann.
Innihaldlð var bankabók með 73 kr.
TÍMINN, þrlðjudaglnn 22. október 1963.
9