Tíminn - 16.11.1963, Blaðsíða 14

var ný byrjun hjá Þjóðverjunum.
Átylla Weizsackers til þess að
kalla á rússneska fulltrúann var
sú, að ræða skyldi framtíð sovézku
verzl'unarsendinefndarinnar í Prag,
en Rússum var mjög annt um að
hafa hana þar áfram. Diplómatarn-
ir tveir deildu um þetta mál, til
þess að komast að raun um, hvað
bjó í hugum þeirra. Weizsácker
sagðist vera á sama máli og Molo-
tov um, að hið stjórnmálalega og
efnahagslega væri ekki algerlega
hægt að skilja sundur, og lét í
ljós áhuga á, að „koma samskipt-
um Rússa og Þjóðverja í eðlilegt
horf“. Astakhov fullyrti, að Molo-
tov hefði ekki „í hyggju að byrgja
dyrnar fyrir áframhaldandi rúss-
nesk-þýzkum viðræðum“.
Jafn varkárir og báðir mennirn-
ir voru, fengu Þjóðverjarnir samt
hvatningu. Klukkan 10,40 að kvöldi
30. maí sendi Weizsácker „mjög
áríðandi" skeyti til Schulenburg
í Moskvu:
Gagnstætt þeim aðferðum, sem
við höfum fram til þessa ráðgert
að beita, hefur eftir al.lt saman
verið ákveðið að setja sig í sam-
band við sovézku stjórnina.
Vel hefur það getað verið hin
langa leyniskýrsla, er Mussolini
skrifaði Hitler 30. maí, sem
styrkti ákvörðun foringjans um
afi snúa-sér að Sovétríkjunum, en
þó með varúð. Eftir því sem á
sumarið leið, fóru efasemdir
ítalska foringjans að aukast varð-
andi það, að árás yrði gerð svona
fljótt. Hann var þess fullviss, skrif-
aði hann Hitler, að „styrjöld milli
auðvaldslegu, eigingjörnu íhalds-
ríkjanna*- og Öxulríkjanna væri
„óhjákvæmileg“. En — „Ítalía
þarfnast undirbúningstímabils,
sem gæti enzt til árslöka 1942 . . .
Aðeins frá 1943 og þar á eftir
mundu sigurmöguleikai fylgja
(stríðstilraununum“. Eftir að hafa
: talið upp nokkrar ástæður fyrir
jþví, hvers vegna „Ítalía þarfnaðist
] friðartímabils", endaði Mussolini
j með þessum orðum: „Af öllum
|þessum ástæðum óskar Ítalía ekki
j eftir að flýta fyrir Evrópustyrjöld,
enda þótt hún sé viss um, að slík
styrjöld sé óhjákvæmileg“.
Hitler, sem ekki hafði gert sinn
j góða vin og bandamann að trún-
aðarmanni sínum um dagsetning-
una 1. september, spm hann hafði
ákveðið fyrir árásina á Pólland,
svaraði, að hann hefði lesið leyni-
, skýrsluna „af miklum áhuga“ og
stakk upp á, að leiðtogarnir tveir
hittust og ræddust við einhvern
tíma á næstunni. Á meðan ákvað
foringinn að athuga, hvort hægt
væri að gera gat á Kreml-múrinn.
Allan júnímánuð fóru fram undir-
búningsviðræður varðandi nýjan
verzlunarsamning í Moskvu milli
þýzka sendiráðsins og Anastas
Mikoyan, ráðhei-rans, sem.,fór með
mál' varðandi utanríkisverzlunina.
Sovétstjórnin var enn þá full
grunsemda í garð Berlínar. Schul-
enburg sagði í skýrslu í lok mán-
aðarins (27. júní), að Kremlmenn
héldu, að með því að knýja fram
viðskiptasáttmála, óskuðu Þjóð-
verjarnir eftir að eyðileggja samn-
ingaviðræðurnar við Breta og
Frakka. „Þeir eru hræddir uni“,
sagði hann í skeyti til Berlínar,
,,að um leið og okkur hefur tek-
izt þetta munum við láta viðræð-
urnar fara út um þúfur“.
Schulenburg átti langar viðræð-
ur við Molotov 28. júní, og þær
fóru fram á „vinsamlegan hátt“,
sagði hann í „leynilegu og áríð-
andi“ skeyti til Berlínar. Samt sem
áður, þegar þýzki sendiherrann
minntist fullur sannfæringar á
sáttmálann, sem Þýzkaland hafði
verið að gera við Eystrasaltsríkin
um að árás yrði ekki gerð á þau,
þá svaraði sovézki ráöherrann
ónotalega, að „hann efaðist um
endingu slíks sáttmála eftir það,
sem gerzt hefði hjá Pól'verjum".
Þegar Schulenburg endursagði við-
ræðurnar í nokkrum orðum hljóð-
uðu þær þannig:
Skoðun mín er sú, að Sovét-
stjórnin hafi mikinn áhuga á að
kynnast stjórnmálalegum skoðun-
um okkar og að viðhalda samband
inu við okkur. En þrátt fyrir hið
greinilega vantraust, sem fram
kom í öllu, sem Molotov sagði, þá
lét hann samt í það skína, að
æskilegt og mögulegt væri, að
eðlilegt samband kæmist aftur á
við Þýzkaland.
Sendiherrann fór fram á að fá
símsend fyrirmæli um það, hvað
hann ætti að gera næst. Schulen-
burg var einn þeirra síðustu, sem
lifði af í flokki Seeckt, Maltzan
og Brockdorff-Rantzaus, sem vildu
eindregið koma á friði við Sovét-
ríkin eftir 1919, og hafði lát-
ið það vitnast í Rapallo. Eins og
greinilega kemur í Ijós í sending-
um hans til Berlínar allt árið 1939,
þá reyndi hann af heilum hug að
koma á því nána samstarfi, sem
verið hafði fyrir hendi á dögum
Weimar-lýðveldisins. En eins og
svo margir aðrir þýzkir diplómat-
ar af gamla skólanum, skildi hann
lítið í Hitler
Skyndilega 29. júní skipaði Hitl-
er úr fjallagreni sínu í Berchtes-
gaden, að hætt yrði viðræðunum
við Rússa.
Berchtesgaden, 29. júní 1939.
. . . Foringinn hefur ákveðið
eftirfarandi:
Skýra á Rússunum frá því, að
við höfum getað séð af afstöðu
þeirra, að þeir hafa komið því svo
fyrir, að áframhaldandi viðræður
byggjast á því, að gengið verði
að undirstöðuatriðum efnahags-
viðræðna okkar eins og ákveðið
var í janúar. Þar sem við gátum
ekki gengið að þessum atriðum,
höfum við ekki áhuga á því, að
efnahagsviðræðurnar verði tekn-
ar upp aftur við Rússa nú sem
stendur.
Foringinn hefur samþykkt, að
þetta svar verði látið bíða í nokkra
daga.
Reyndar fór það svo, að megin
hluti þess var sendur í símskeyti
til þýzka sendiráðsins í. Moskvu1
næsta dag.
Utanríkisráðherrann (sagði ■
j Weizsacker í skeytinu) . . er þeirr
■ ar skoðunar, að á stjórnmálal'ega
sviðinu hafi nóg verið sagt, þar
til nánari fyrirmæli bera*it, og að
ekki skuli hefja viðræðurnar nú
þegar af okkar hálfu.
Hvað við kemur mögulegum
ofnahagsviðræðum við rússnesku
stjórnina, þá hafa enn ekki verið
teknar ákvarðanir um þær hér.
Á þessu sviði eruð þér einnig
beðnir um að gera ekkert um sinn,
heldur oíða nánari fyrirmæla.
Ekkert það kemur fram í þýzk-
um leyniskjölum, sem skýrt gæti
þessa skyndilegu hugarfarsbreyt-
ingu Hitlers. Rússarnir höfðu þeg-
ar byrjað að leggja fram mála-
miðlunartillögur í tillögunum,
sem komu fram í janúar og febrú-
ar. Og Schnurre hafði varað við
því 15 júní, að það yrði Þýzka-
landi til tjóns bæði efnahagslega
og stjórnmálalega, ef viðræðurn-
ar færu út um þúfur.
Ekki getur heldur hin grýtta
leið ensk-fransk-sovézku viðræðn-
anna hafa dregið svo mjög kjark-
inn úr Hitler, að hann tæki henn-
ar vegna slíka ákvörðun. Hann
vissi það af skýrslum þýzka sendi-
ráðsins í Moskvu, að Rússland og
Vesturveldin voru komin í ófærur
vegna spurninga sinna um trygg-
ingu til handa Póllandi, Rúmeníu
og Eystrasaltsríkjunum Pólland
og Rúmenía voru fús til þess að
þiggja tryggingu Bretlands og
Frakklands, sem varla gátu hjálp-
að þeim, ef til þýzkrar árásar
kæmi, nema með því að nota
óbeinar leiðir til þess að kom»
upp vestrænni vörn. En þessi lönd
neituðu að taka við tryggingu af
hálfu Sovétríkjanna, eða meira að
segja leyfa hermönnum þeirra að
fara yfir landið til þess áð mæta
þýzkri árás. Lettland, Eistland og
Finnland höfnuðu einnig ákveðið
14
Eg samgladdist honum vegna
persónutöfra hans, því að nú þurfti
hann svo sannarlega á þeim að
halda. Hefði ekki verið þetta töfr-
andi bros, djúpa hlýja röddin,
brún augun ... — Frú Lowe,
sagði hann blátt áfram, ég gerði
fastlega ráð fyrir, að þér hefði
borizt til eyrna, að ég er á förum
héðan.
Hún starði á hann skilningssljó.
— En, Phil . . .
— Eg fer til St. Louis í næstu
viku og mun dveljast þar um skeið
við rannsóknarstörf.
— En það er engin ástæða til
þess, kæri Phil.
— Eg finn mig knúðan til þess,
frú Lowe.
—Ó, þú ert ungur. En þú munt
komast að raun um, að það er
ekki hægt að flýja sorgina á þenn-
an hátt.
— Það er ekki aðeins það. Auð-
vitað vonast ég til, að annríki og
rý viðfangsefni muni dreifa hug-
anum, en . .
— Eg skil, greip frú Lowe Iram
í mjóum, sífrandi rómi. Þú hlýtur
að ásaka sjálfan þig fyrir — fyrir
slysið, sem henti Marynelle.
Roði hljóp fram í kinnar Phil.
Hvernig gat móðir Marynelle vit-
að. að þeim hafði orðið sundur-
orða?
— Eg var því mótfallin, að hún
færi á skíði þessa helgi, útskýrði
frú Lowe. Hún var svo önnum
kafin við allt mögulegt, og hárið
á henni og húðin . . . en þú vildir
fara. Eg ásaka þig ekki, karlmenn
skilja ekki öll þau smáatriði, sem
konur þurfa að hugsa um. En hún
gerði eins og þú vildir. því að
þrátt fyrir allt. var þinn vilji einn-
ig hennar.
Hamingjan góða! Ef Marynelle
ihafði einhvern tíma gert eitthvað,
sem hún vildi ekki sjálf, þá voru
Iþað nýjar fréttir fyrir mig, og
áreiðanlega Phil einnig!
— Svo að þú hefur enga ástæðu
til sjálfsásökunnar, Philip, sagði
frú Lowe ákveðin.
— Hefurðu selt hluta þinn í
sjúkrahúsinu? spurði Eugene í
þurrum viðskiptatón.
— Nei, sagði Phil, alls hugar
feginn að umræðuefnið skyldi snú
ast þá leið. Mér virðist réttast að
athuga minn gang betur, áður en
ég tek fullnaðarákvörðun um það.
— Eg verð að segja, að fyrir
mér lítur þetta einnig út eins og
flótti, sagði Eugene. Mér finnst,
að starfið hér ætti að vera þér fyr-
ir mestu, og mér finnst. að þú
ættir að taka ofurlítið meira tillit
til mömmu, eins og aðstæðurnar
eru.
Phil fölnaöi lítið eitt. Hann hafði
ekki gert sér grein fyrir því, hvern
ig litið yrði á brottför hans í bæn
um, til þess hafði hann verið of
upptekinn af sjálfum sér og eigin
áætlunum. Eg hafði heldur ekki
liáð slúðrinu í bænum eyra, en
ég vissi, að ýmsar sögur voru á
lofti.
— Við pabbi, hélt frú Lowe á-
fram veikum rómi, höfum rætt
um að láta útbúa fullkomna skurð-
stofu á sjúkrahúsinu og helga hana
minningu Marynelle. En ef þú verð
ur ekki þar . . . hún þagnaði.
Eg fann til samúðar með báð-
um aðilum. Frú Lowe hélt sér
dauðahaldi I hverja taug sem
t.engdi hana Marynelle, og Phil var
jafn umhugað að skera á slíkar
taugar.
— Frú Lowe, sagði hann með
hægt. Eg ætlaði ekki að kvænast
Marynelle vegna auðæfa fjölskyldu
hennar, og ég mun heldur ekki
láta þau hafa áhrif á líf mitt, nú
þegar hún er dáin.
Við kvöddum fljótlega eftir
þetta. Lowe-fjölskyldan var særð
og vonsvikin. Hún (hafði ætlað sér
ASTIR LÆKNISINS
ELIZABETH SEIFERT
að reyna að halda í Phil, en mis-
tekizt algjörlega.
Þegar Phil sat í lestinni og hugs
aði um þetta allt saman. fann hann
til sárrar iðrunar. Það var hreinn
óþarfi að særa Lowe-fjölskylduna.
Hann hafði áreiðanlega getað kom
ið kurteislegar fram.
SJÖTTI KAFLI.
Phil skrifaði mér langt bréf um
ferðalagið og komu sína til St.
Louis. Borgin hafði breytzt, sagði
hann, hún var einhvern veginn
hreinni. En, öfugt við það, sem
ætla mætti, þá virtist honum allt
jafn stórt og þegar hann fluttist
þaðað tíu ára gamall til Boston
með foreldrum sínum.
Hann hafði áformað að fá sér
herbergi nálægt sjúkrahúsinu. En
þar var allt yfirfullt af baseball-
köppum, svo að hann varð að leita
fyrir sér annars staðar. Hann fékk
sér herbergi í gistihúsi í hjarta
borgarinnar Það var hrein tilvilj-
un, að hann skyldi fara á þetta
vissa gistihús, hrein tilviljun að
hann fór niður klukkan sjö í leit
að matsalnum, en villtist inn á
barinn.
— Eg var hungraður, ekki þyrst
ur, svo að ég ætlaði að snúa við
aftur, skrifaði hann. Og þá . . .
Hann sagðist ekki vilja halda
því fram, að hann hefði ekki tek-
ið eftir stúlkunni, sem sat næst
dyrunum. Honum hafði fundizt
hann kannast við baksvipinn,
rnjúka dökka hárið, grannan lík-
amann í rauða kjólnum og vel
skapaða fótleggina. Stúlkan kastaði
lil höíðinu og hló. Phil leit aftur1
á hana, en sneri síðan við og ætlaði
burt.
— Halló, rauðhaus!
Þrátt fyrir rauða hárið, voru fá-
ir, sem kölluðu Phil þetta. Engin
stúlka gerði það, nema — það
hlaut að vera — það var Min!
— Hugsaðu þér Whit, skrifaði
hann. Fyrsta manneskjan, sem ég
rakst á í St. Louis, var Min. Þegar
ég las þetta, tók hjarta mitt við-
bragð.
— Hún hefur breytzt ótrúlega
mikið. Jafnvel þú hefur gengið
fram hjá henni. Þú getur blátt á-
fram ekki gert þér í hugarlund,
hvað ein stúlka getur breytzt á
tveimur mánuðum. Þú manst, hún
var alltaf svo blátt áfram og næst
um því stelpulega klædd. Jafnvel
daginn, sem hún fór frá Berilo,
var hún hún sjálf. En þessi Min!
Þessi rauði kjóll var stórkostlegur,
maður næstum hlaut að flauta. Og
skórnir! Hælar og rautt band, ekk-
ert annað. Og framkoman! Þetta
er ekki lengur hún litla Min. Þessi
Min veit, hvað hún á að segja, og
hún segir það Ef til vill hefur
þetta alltaf búið með henni, við
höfum bara ekki veitt því athygli.
— Framkoma hennar, maður,
og fólkið, sem hún var með. Hún
var þarna með þremur karlmönn-
um og einni konu og sú var aug-
l.ióslega heimavön þarna. Einn
karlmannanna, um fertugt, var
blaðamaður við sama blað og Min.
Annar, glæsimenni, reynsluflug-
maður við stóra flugvélaverk-
smiðju, og sá þriðji — hann var
ai þeirri gerðinni, sem lifir og,
hrærist í dreggjum glasanna og I
skreiðist út, þegar síðasta ljósið
er slökkt. Min var svo ólík þeim
öllum og þó lík þeim. Það tók mig
nokkurn tíma að átta mig á þess-
ari breytingu
— Breytingin er ekki svo slæm.
Hún var svo sæt, að ég hefði getað
staðið þarna og glápt úr mér aug-
un. En samt — þetta var ekki
okkar Min
— Eg fékk mér glas með þeim,
en afþakkaði að koma með þeim
í djassklúbbinn, eins og þau buðu
mér. Eg var þreyttur og minnti
Min á nýafstaðin veikindi mín.
Hún samsinnti, að ég mundi vera
hvíldar þurfi, og þau fóru við svo
búið, en hétu því, að við mundum
hittast bráðlega aftur — og oft.
— Auðvitað var einfaldast að
segja já jg amen við því, Whit,-
en ég vona að, mér veitist létt að
komast hjá því Eg kom hingað
lil þess að vinna, og ég vil byrja
strax á því. Eg ætla að vinna mik-
ið og vinna vel F.g ætla ekki að
skemma lungun á tóbaksreyk á
börum sóa ptningum mínum í vín
og skemmtanir Né heldur ætla
ég að þveiíast um á milli veit-
ingahúsanna með þirmi stúlku
Larry.
Fullyrðingar hans róuðu mig
ekki ögn. Eg vissi, hvað mundi ger
ast, þar sem bau voru bæði sam-
an. Gneistar mundu fljúga.
Phil kom til St. Louis á fimmtu
aegi. Hann hafði nægan tíma til að
skoða sig um í borginni, þar sem
hann ætlaði ekki að mæta á sjúkra
húsinu fyrr en á mánudag. Faðir
hans átti parna heima í tuttugu
ár. hann hafði starfað á sjúkrahús-
T4
T í .V; 1
I - . . -1-
T<,

:?Í3