Tíminn - 30.11.1963, Blaðsíða 14

anBBawBBBHBaggs
ÞRIÐJA RIKIÐ
WILLIAM L. SHIRER
Aftur bætti Ribbentrop við ,,við
auka“ með persónulegum fyrir-
mælum við skeytið til sendiherra
síns.
— Ég fer þess á leit, að þér
l'esið aftur þessi fyrirmæli orði til
orðs fyrir Molotov og biðjið þeg-
ar um að fá að heyra um skoðanir
rússnesku stjórnarinnar og Stalíns
í fullkomnum trúnaði má bæta
því við, yður til leiSjbeiningar, að
það gæti verið okkur til mikils
gagns, ef Moskvuferð mín gæti
átt sér stað í lok þessarar viku eða
fyrst í næstu viku.
Næsta dag á fjalltindi síirúm,
biðu Hitler og Ribbentrop þolin-
móðir eftir svari frá Moskvu. Sím-
skeytasambandið milii Berlínar og
Moskvu, var engan veginn fljót-
virkt — en mennirnir, sem voru
í þessu undarlega andrúmslofti í
Bæernsku Ölpunum, virtust alls
ekki gera sér grein fyrir því. Um
17. ágúst var Ribbentrop farinn
að senda „mjög áríðandi" svör
um, að hann hefði aðeins fengið
skeyti utanríkisráðherrans klukk-
an ellefu kvöldið áður, og þá hefði
verið orðið of seint að gera nokkuð
í málinu, og þegar árla morguns
í dag, 17. ágúst, hefði hann feng-
ið viðtal við Molotov klukkan 8
í kvöld.
Þessi fundur átti eftir að verða
hinum æstu nazistum til von-
brigða. Rússneski utanríkisráð-
herrann, sem var búinn að gera
sér grein fyrir ákafa Hitlers og
án efa einnig ástæðunni fyrir hon-
um, lék sér að Þjóðverjunum,
stríddi þeim og hæddi. Eftir að
Schulenburg hafði lesið fyrir hann
skeyti Ribbentrops, lagði Molotov
fram skriflegt svar við fyrstu orð-
sendingu utanríkisráðherrans frá
15. ágúst, en lagði vart eyrun við
þeirri, sem nú var komin.
Þarna var byrjað mjög biturlega
á því að minna nazistastjórnina
á undanfarandi óvináttu Þjóðverja
í garð Sovétríkjanna, og útskýrt,
„að þar til fyrir stuttu hafi Sovét-
stjórnin verið þeirrar skoðunar,
að þýzka stjórnin haii verið að
leita sér að tækifæri til þess að
lenda í átökurn við Sovétríkin. . . .
Svo, ekki sé minnzt á þá stað-
reynd, að þýzka stjórnin hefur
með andkommúnistiska sáttmál-
anum verið að reyna að skapa og
skapað sameinaða aðstöðu all-
margra ríkja gegn Sovétríkjun-
um.“ Það var af þessum sökum,
stóð í orðsendingunni, að Rússland
„tók þátt í að skipuleggja varnir
gegn (þýzkri) árás.“
— Ef þýzka stjórnin (hélt orð-
sendingin áfram) tekur samt sem
áður upp stefnubreytingu, sem
stefnir að alvarlegum bótum á
stjórnmálasambandinu við Sovét-
ríkin, þá getur Sovétstjórnin auð-
vitað ekki annað en fagnað slíkri
breytingu, og er fyrir sitt leyti
reiðubúin að endurskoða stefnu
sína með alvarlega bót fyrir aug-
um hvað við kemur sambandinu
við Þýzkaland.
En þetta verður, stóð í rúss-
nesku orðsendingunni, að gera
„með alvarlegum og hagnýtum að-
gerðum" — ekki með einu stóru
stökki eins og Ribbentrop hafði
stungið upp á.
Með hvaða aðgerðum?
Fyrsta stigið: með gerð verzlun-
ar- og lánasamnings.
Annað stigið, „sem tekið skyldi
skömmu síðar“: Gerð samnings,
þar sem ákvððið væri, að hvorugt
ríkið gerði árás á hitt.
Samtímis öðru skrefinu krafð-
ist Sovétstjórnin þess, „að gerð-
ur yrði sáttmáli, sem skýrði hags-
muni beggja aðila í hvcrju máli
fyrir sig á sviði utanríkismála".
Þetta var meira en ábending um
að hvað viðkæmi skiptingu Austur
Evrópu að minnsta kosti, þá við-
urkenndi Moskva að um slíkt gæti
verið að ræða.
Og um heimsókn Ribbentrops,
sem stungið hafði verið upp á,
sagði Molotov, að Sovétstjórnin
væri „mjög ánægð“ yfir hugmynd
inni, „þar eð hún sýndi ljóslega,
að Þjóðverjum væri alvara fyrst
þeir hygðust senda jafn háttsett-
an og mikinn stjórnmálamann og
leiðtoga. „Þetta var mjög ólíkt“,
bætti hann við, „því að England
hafði sent Strang, sem aðeins var
annars flokks stjórnmálamaður,
til Moskvu. Samt se'm áður krafð-j
ist heimsókn þýzka utanríkisráð-j
herrans mikils undirbúnings. |
Sovétstjórninni líkaði ekki það
mikla veður, sem gert yrði út af|
ferðinni. Hún var undir það búin
að vinna hagnýtt verk án mikilla
láta“.
Molotov minntist alls ekki á
hina áríðandi, sérstöku tillögu
Ribbentrops um, að hann kæmi
til Moskvu um helgina, og Schul-
enburg, sem ef til vill hafði misst
að nokkru kjarkinn í þessum við-
ræðum, lagði ekki hart að honum
með þetta.
Næsta dag, eftir að skýrsla
sendiherrans hafði verið send,
gerði Ribbentrop það hins vegar.
Augljóst er, að Hitler var nú að
verða örvæntingarfullur. Frá sum
arbækistöðvum hans í Obersalz-
berg fór enn eitt „mjög áríðandi“
skeyti til Schulenburgs 18. ágúst,
undirrilað af Ribbentrop Það kom
í þýzka sendiráðið í Moskvu klukk
an 5:45 um morguninn hinn 19. og
fól sendiherranum að „koma þeg-
ar í stað í kring viðtali við Molo-
tov og gera allt, sem hægt væri
til þess að sjá til þess að það ætti
sér stað án tafar“. Það mátti eng-
an tíma missa. „Ég bið yður“,
sagði Ribbentrop í skeytinu, „að
segja eftirfarandi við Molotov":
. . . Við myndum einnig, undir
venjulégum kringumstæðum, vera
tilbúnir til þess að bæta sambúð-
ina milli Rússa og Þjóðverja á
venjulegan hátt eftir diplómatísk-
um leiðum. En ástandið í dag ger
ir nauðsynlegt, að því er foringinn
ál’ítur, að beita öðrum aðferðum,
sem myndu hafa í för með sér
fljótvirkari niðurstöðu.
Þýzk-pólska sambandið verður
alvarlegra með hverjum deginum,
sem líður. Við verðum að taka
með í reikninginn, að þeir atburð
ir gætu att sér stað, sem myndu
gera óhjákvæmiíegí, að til átaka
kæmi . Foringinn álítur nauð-
synlegt, að okkur verði ekki kom-
ið að óvörum í pólsk-þýzkum átök-
um á meðan við erum að leitast
við að bæta sambúðina við Rússa.
'Því telur hann nauðsynlegt, að
áður hafi verið gengið frá málun-
um við Rússa, þó ekki nema af
þeirri ástæðu, að litið hafi verið
á hagsmuni þeirra, ef til slíkra
átaka kæmi, en það yrði að sjálf
sögðu erfi'tt, ef þetta hefði ekki
verið gert áður.
Sendiherranum var ' sagt að
segja, að „fyrsta skrefið" í við-
ræðunum. sem Molotov hafði
nefnt, gerð viðskiptasamnings,
hefði þegar verið tekið í Berlín,
einmitt þennan sama dag (18. ág.),
og nú væri kominn timi til þess
að „ráðast“ í annað stigið. Til þess
að það mætti verða, stakk þýzki
utanríkisráðherrann upp á, „að
hann legði þegar í stað af stað til
Moskvu", en þangað kæmi hann
með fullt vald frá foringjanum,
sem „hefur veitt mér heimild til
þess að ganga fullkomlega og í
heild frá öllum vandamálunum“.
í Moskvu, bætti Ribbentrop við,
myndi hann „hafa aðstöðu . . . til
þess að taka óskir Rússa með í
reikninginn“
Hvaða óskir? Þjóðverjar voru
ekki að fara neitt í kringum hlut-
ina lengur.
— Ég hefði einnig aðstöðu til
þess (hélt Ribbentrop áfram) að
undirrita sérstakan sáttmála, sem
myndi samræma hagsmuni beggja
aðila, hvað við kæmi ufanríkis-
stefnunni yfirleitt. T. d. taka á-
kvarðanir í sambandi við hags-
munakröfur við Eystrasaltið. Sam
komulag þess eðlis getur þó að-
eins náðst með viðræðum.
Við þessu mátti sendiherrann
ÁSTIR LÆKNISINS
ELIZABETH SEIFERT
26
læknis við ýmis smáatriði, sem
taka þyrfti tillit til.
Phil kvaðst hafa áhuga á verk-
efninu, en kvaðst hafa komið til
Boone til að stunda rannsóknir.
— McNaire segir, að þér séuð
fær skurðlæknir, sagði forstöðu-
maðurinn.
— McNaire hefur verið mér á-
kaflega vinsamlegur.
— Ég hef aldrei vitað til þess,
að hann hældi nokkrúm, sem ekki
hefur átt það skilið.
— Þákka yður fyrir, herra.
Síðar átti Phil eftir að líta á
samstarf sitt við'tæknifræðingana
sem réttlætingu á þessu ári, sem
hann eyddi í St. Louis. Honum
varð skjótt ljóst mikilvægi þess
verkefnis, sem hann var að fást
við. Hann hafði séð svart-hvíta
sjónvarpssehdingú á fuppskurði,
og hann áttaði sig fljótt á þeim
vandamálum, sem leysa þyrfti. Ef
vel tækist til með litasendingu,
mi'ndu þeií' lO'Sna við hina hvim-
leiðu gráu skugga, sem rugluðu
stúdentana og áhorfendurna, t.d.
við sendingu á taugauppskurði í
svart-hvítu.
Litasjónvarp ýrði betra en kvik-
mynd af sama atriði, vegna þess
að við sjónvarpssendinguna, yrðu
hvorki áhorfendur né þátttakénd-
ur vissir um, að uppskurðurinn
mundi heppnast. Ef mistök yrðu,
mundu stúdentarnir læra af þeim,
læra, hvernig vandinn yrði leystur
o.s.frv.
Vikum og mánuðum saman vann
Phil með tæknifræðingunum að
því að leysa öll þau vandamál,
sem smám saman skutu upp koll-
inurn. Hvar sjónvarpstækin ættu
að vera staðsett til að gefa sem
bezta snynd? Hve margir skyldu
taka þátt í uppskurðinum? Hvort
skurðlæknirinn ætti að skýra gerð-
ir sínar munnlega um leið og hann
framkvæmdi uppskurðinn? Hvar
hljóðneminn ætti að vera til þess
að vera ekki í vegi fyrir l'æknin-
um? Hvort annar læknir ætti e.t.v.
að vera til staðar til þess að skýra
verkið og grípa in'n í, ef þess gerð-
ist þörf?
Og Phil krufði, meðan tækni-
fræðingarnir gerðu sínar tilraun-
ir með upptökur og sendingar.
Hann var óþreytandi að finna ráð
til að lagfæra galla, sem fram
komu, og hann gekk að slarfinu
með áhuga og elju. Hann reyndist
mjög hæfur til sjónvarpsmyndun-
ar, og rödd hans, mjúk en skýr,
var sérstaklega vel fallin til þess
að tala í hljóðnema.
Svo kom að því, að stúdentum
ýar safnað að sjónvarpsskermin-
um til að sjá Phil kryfja. Annar
skurðlæknir var meðal áhorfenda,
að ósk Phils, til þess að skýra það,
sem fram fór, en hann þurfti varla
að opna munninn, skýringar Phils
sjálfs reyndust fullkomlega nægi-
legar og skýrar.
Stúdentarnir urðu hrifnir af
sendingunni og fóru fram á, að
fá að sjá uppskurð á lifandi fólki.
Það var gert. Og nú streymdu fyr
irspurnir til aðalskrifstofunnar.
Hvers vegna hafði ekki Scoles
læknir framkvæmt uppskurðinn?
McNaire var hæstánægður og
spurði Phil, hvort hann vildi ekki
fara að óskum stúdentanna. Phil
samþykkti að reyna.
Hann gerði einn keisaraupp-
skurð, og að honum loknum hafði
hann eignazt heilan hóp aðdáenda.
Hann var í senn upp með sér, undr
andi og ringlaður. Hann hafði
komið um landið þvert til þess að
hefjast handa á nýju starfssviði,
og hér var hann nú sem miðpunkt
ur í sjónvarpssendingum á ná-
kvæmlega sama verki og hann
hafði unnið í Berilo.
Næsta skref var að sjónvarpa
lengra. Tilraunin tókst mjög vel,
og hvert bréfið á eftir öðru barst
til skrifstofunnar, þar sem óskað
var eftir því, að andlit læknisins
sæist í næstu sjónvarpssendingu!
Hinir læknarnir stríddu Phil góð-
látlega, kölluðu hann sjónvarps-
stjörnuna. Phil var ekki alls kost-
ar ánægður, — og þó! Sjónvarps-
sendingarnar náðu til svo margra
stúdenta og lækna. Það var vel
þess virði að kosta fé til þess, og
ekki sá Phil eftir tímanum. sem
til þess fór.
Hann gleymdi ákvörðun sinni
að snúa aftur til Berilo.
Hann var mjög önnum kafinn
— og mjög ánægður með lífið.
Horium þótti leitt að verða að
hætta starfi sínu við gamalmenna-
deildina, en með því að leggja að
sér, tókst honum að stunda starf
sitt á fæðingardeildinni eftir sem
áður. Og nú gegndi hann ekki
aðeins aðstoðarstörfum þar, held-
ur skar einnig uþp sjálfur, ef þess
gerðist þörf.
Og hann fékk á ný yfir sig for-
vitni manna og spurningar. Hvers
vegna var hann, svo fær skurð-
læknir sem hann var, að sóa tím-
anum í rannsóknir, sem ef ti) vill
myndu engan árangur bera?
Og störfin hlóðust að honum
rneir og meir, hann fór jafnvel að
taka að sér kenns'u fyrir aðra
lækna, ýmist vegna þess, að þeir
urðu taugaóstyrkir gagnvart hljóð
nemanum og öllum þessum tækj-
um, eða vegna þess að þeir höfðu
ekki rödd til þess að tala í hljóð-
nema. Það var hrein furða, hve
margir snjallir skurðlæknar fundu
til óþæginda gagnvart hljóðnem-
anum. Og vesældarleg rödd svipti
kennsluna gildi sínu að hálfu
leyti. Phil var eins og heima hjá
sér innan um öll tækin, og munn-
legar útskýringar hans höfðu ekki
hin minnstu truflandi áhrif á
handaverk hans. Hann fór að
bræða með sér að taka starfandi
lækna í tíma og kenna þeim að
koma fram við sjónvarpskennslu.
Hann fann til hreykni yfir vel-
gengni sinni og hve fljótt hann
hafði unnið sig í álit. En hann gat
þó ekki fyllilega sætt sig við þessa
stefnu málanna. Jafnvel þegar
Page horfði á hann með nýrri að-
dáun og ræddi við hann af áhuga
á starfi hans, játaði hann fyrir
henni, að starf hans hefði nú
beinzt í aðra átt en hann ætlaði,
þegar hann kom til Boone — Og
ef ég held ekki áfram þessum
rannsóknum mínum, til hvers er
ég þá að þvælast hérna?
— Þú kennir ótal stúdentum,
hvernig þeir eigi að verða góðir
skurðlæknar, sagði hún brosandi.
— Manstu eftir ræðunni, sem
ég hélt yfir þér um nauðsyn gaum
gæfilegrar athugunar á einstakl-
ingnum í sambandi við rannsókn-
ir?
Hún brosti aftur. — Já. sagði
hún þýðlega
— Mundirðu segja, að það
starf, sem ég inni nú af höndum
sem sjónvarpskennari samræmist
þessari sannfæringu minni?
Hún studdi hönd undir kinn og
horfði íhugandi á andlit hans.
Hann hugsaði með sér, að á ná-
kvæmlega sama hátt mundi hún
horfa á hræ af rauðvængjuðum
svartþresti. Þau höfðu rekizt á
hvort annað í dyrunum á matstof
unni. Hann vissi, að hún mundi
heimta að fá að borga sjálf fyrir
sig, en það hefði verið kjánalegt
að borða ekki saman.
— Ég samsinnti því aldrei, að
einn sjúklingur væri meira virði
en hundrað, sagði hún á ögrandi
hátt, sem hreif hann skyndilega,
svo að hann fann til undrunar.
— Ég staðhæfði aldrei, að cinn
væri meira virði en hundrað. Eg
sagði aðeins, að hver og einn væri
mikils virði sem einstaklingur og
að við mættum aldrei gleyma ein-
staklingseðli hans. Eg staðhæfði,
að læknirinn ætti fyrst og fremst
að hugsa um einstaklinginn sem
slíkan. Og í hvert skipti, sem lækn
irinn eykur þekkingu sína og
hæfni, kemur það sjúklingnum,
einstaklingnum, til góða.
— Og starf þitt nú samræmist
ekki þessari sannfæringu þinni?
— Ég eyk ekki þekkingu mína
með þessu. Eg nota sÖmu tækni
og ég hef alltaf gert — en nú und
ir sjónvarpslampa. En . .
— Læknir, það er möguleiki á
þyí, að þessi sama gamla tækni,
sém þú nefnir svo, geri svo mikið
gagn öllum þeim nrörgu sjúkling-
um, sem verða hæfni þinnar að-
njótandi, að það nægi sem ríkú-
legur skerfur til mannúðarstarfa,
ekki satt?
Hann hallaði sér aftur á bak og
horfði undrandi á hana. — Heyri
ég rétt?
Hún roðnaði lítið eitt. — Ég
er mjög hreykin af þér og hinu
nýja starfi þínu, játaði hún dræmt.
I
14
T f M I N N, laugardaginn 30. nóvember 1963.