Tíminn - 02.02.1964, Page 14

Tíminn - 02.02.1964, Page 14
WILLIAM L. SHIRER Eftir a'ð hafa minnzt á fyrstu sigra Þýzkalands í Póllandi, end- aði Hitler með þessum orðum; . . . . Ég mun vera á verði í vestri. Frakldand getur úthellt blóði sínu þar fyrst. Þá mun sú stund renna upp, þegar við getum grafið okkur þar og beint öllum styrk gegn óvininum. Ég færi yður enn einu sinni þakkir rnínar, fyrir allan þann stuðning, sem þér hafið veitt mér á undanförnum árum, og sem ég bið yður um að neita mér ekki um í framtíðinni. ADOLF HITLER Vonbrigði Hitlers yfir því, að Ítalía stóð ekki við gefin loforð, jafnvel eftir að Bretland og Frakk land höfðu staðið við sín, með því að lýsa yfir stríði á hendur Þýzka landi þennan sama dag, voru vel dulin. Hann gat enn haft gagn af vinsemd Ítalíu, þótt hún berðist ekki. En Rússland gat samt hjálpað enn meira. Þegar á fyrsta degi innrásarinn- ar í Pólland, hafði Sovét-stjórnin veitt þýzka Luftwaffe sérstaka að- stoð, eins og kemur fram í þýzkum leyniskjölum. Mjög snemma um morguninn hafði yfirmaður her- foringjaráðs þýzka flughersins, Hans Jeschonnek hershöfðingi hringt til þýzka sendiráðsins í Meskvu, til þess að segja, að hann yrði mjög þaklátur, ef rússneska útvarpsstöðin í Minsk sendi stöð- ugt út kenniheiti sitt, til þess að hjálpa flugmönnum hans í að beina sprengjuárásunum á rétta staði í Póllandi. Eftir hádegi gat Schulenberg sendiherra skýrt Ber- lín frá því, að Sovétstjórnin væri reiðubúin „að uppfylla þessar ósk- ir.“ Rússarnir samþykktu, að koma inn kynningu á útvarpsstöðinni eins oft og hægt væri í dag- skránni, sem þeir sendu út, og bæta tveimur stundum við útsend- ingartíma Minsk-stöðvarinnar til' þess að aðstoða á þann hátt þýzku flugmennina að næturlagi. En þegar Hitler og Ribbentrop voru í þann veginn að leggja af stað frá Berlín seint 3. septem- ber, höfðu þeir í huga miklu um- fangsmeiri hernaðaraðstoð frá Rússum, til þess að tryggja sigur- inn yfir Póllandi. Klukkan 6:50 um daginn, sendi Ribbentrop af stað „mjög áríðandi" skeyti til sendiráðsins í Moskvu. Það var merkt: „Algjört leyndarmál" og hófst með þessum orðum: „Ein- göngu til sendiherrans. Aðeins fyrir yfirmann sendiráðsins. Sér- stök öryggismeðferð. Sendiherr. ann á að leysa dulmálslykilinn sjálfur. Mjög leynilegt." Með mestu leynd buðu Þjóðverj ar Sovétríkjunum að taka þátt í árásinni á Pólland! — Við gerum fullkomlega ráð fyrir að hafa borið pólska herinn ofurliði eftir nokkrar vikur. Við munum þá halda því landsvæði, sem ákveðið var í Moskvu, sem þýzkt yfirráðasvæði með hernámi. Við verðum að sjálfsögðu af hern- aðarlegum ástæðum, að halda áfram aðgerðum gegn þeim pólsk- um hermönnum, sem þá verða til staðar inni á rússneska svæðinu. , Ræðið þetta þegar í stað við Molotov og komizt að því, hvort Sovétríkin telja ekki æskilegt, að rússneskt lið haldi á réttum tíma gegn pólska hernum á rússneska svæðinu, og hernemi þetta svæði. Samkvæmt áliti okkar yrði það okkur ekki aðeins léttisauki, held- ur einnig samkvæmt Moskvusamn- ingunum til hagsbóta fyrir Sovét- ríkin. Það er augljóst, að slíkar að- gerðir af hálfu Sovétríkjanna yrðu „til léttis “fyrir Hitler og Ribben- trop. Það myndi ekki aðeins koma í veg fyrir misskilning og átök milli Þýzkalands og Rússlands, þegar til skiptanna kæmi, heldur taka mesta broddinn af árás naz- ista á Pólland og beina sökinni að Sovétríkjunum. Ef þeir fengju hluta af herfanginu, hvers vegna| ættu þeir þá ekki að bera hluta af i sökinni? Sá Þjóðverji, sem þyngst var í sinni, út af afleiðingunum þenn- an sunnudag í Berlín, eftir að upp komst, að Bretland var komið í stríð við Þýzlcaland, var Erich Rader aðmíráll, yfirmaður þýzka sjóhersins. Styrjöldin hafði komið fjórum til fimm árum of snemma fyrir hann. Framkvæmd Z-áætl- unar nazistanna átti að vera lokið í fyrsta iagi árið 1944—45, og þáj hefði Þýzkaland haft yfir að ráða all'góðum sjóher, sem það gæti mætt Bretum með. En nú var 3. september 1939, og Rader vissi, jafnvel þótt Hitler vildi ekki hlusta á hann, að hann hafði hvorki yfir að ráða skipum né kaf- bátum, sem gátu staðizt brezkaj flotanum snúning í stórstyrjöld.1 Aðmírállinn trúði dagbókinni sinni fyrir þessu: í dag brauzt út styrjöldin viðj Frakka og Englendinga, styrjöldin, sem foringinn hafði fullvissað okkur um, að við þyrftum ekki að búast við fyrr en árið 1944—45. Foringinn trúði því fram á síð- ustu stundu, að hægt væri að kom- ast hjá henni, þótt það þýddi, að fresta yrði lokauppgjörinu á Pól- lands-vandamálinu . . . Hvað viðkemur sjóhernum, þá er hann greinilega á engan hátt fær um að • standa í mikilli bar- áttu við Stóra-Bretland . kaf- bátaflotinn er enn allt oí veikur til þess að geta haft úrslitaþýð- ingu í styrjöldinni. Skipastóllinn er svo miklu mínni og langtum veikari en floti Breta, að jafnvel þegar hann er eins mikill og hann getur verið, þá geta hermennirnir ekki gert annað en sýna, að þeir kunni að deyja tignarlega . . . Samt sem áður gerði þýzki sjó- herinn arás klukkan 9 að kvöldi 3. september 1939, á þeirri stundu, sem Hitler var að yfirgefa Berlín. Án aðvörunar sendi U-30 kafbát- urinn sprengju að brezka farþega- skipinu Athenia, og sökkti því um tvöhundruð milum vestur af He- brideseyjunum, þar sem það var á leið frá Liverpool til Montreal með 1400 farþega innanborðs. Þar af fórust 112 manns, þeirra á með- al tuttugu og átta Bandaríkja- menn Síðari neimsstyrjöldin var hafin. Tilkynning um atvinnuleysisskráningu Atvinnuleysisskráning samkvæmt á'kvörðun laga nr. 52 frá 9. apríl 1956, fer fram í Ráðningarstofu Reykjavíkurborgar, Hafnarbúðum v/Tryggvagöíu dagana 3., 4. og 5. febrúar þ. á., og eiga hlutað- eigendur, er óska að skrá sig samkvæmt lögunum að gefa sig fram kl- 10—12 f.h. og kl. 1—5 e.h. hina tilteknu daga. Óskað er eftir að þeir, sem skrá sig séu viðbúnir að svara meðal annars spurningunum: 1. Um atvinnudaga og tekjur síðustu þrjá mánuði 2. Um eignir og skuldir. Borgarstjórinn í Reykjavík 5 að borð, utan það sem hann hafði l'átið mjög skýrt í ljós, að hann hirti ekki um samneyti við hana? Livvy l'eit snöggvast í spegilinn, svo gekk hún niður í dagstofuna til liinna. Þau sátu hringinn í kringum borðið. Maggie hafði borið fram skinku, salat og ýmiss konar á- vexti. Adrienne brosti til hennar. Liwy horfði á hana og hugsaði eins og oft áður: en hvað hún hef- ur einkennileg augu . . . fallega grá með gullnum deplum og ljóm- andi . . . eins og hún búi við stöð- uga innri spennu. Hún tók þátt í samræðunum. Allir reyndu að tala eins og dag- urinn væri á engan hátt frábrugð- inn öðrum dögum, all't sem máli skipti hafði verið sagt meðan hún var uppi á baðherberginu. Adrienne lagði fæst til málanna, enda var hún sú eina, sem ekki heyrði til fjölskyldunni. Fyrir mörgum árum hafði hún búið í Ardern með foreldrum sínum. Síðan hafði hún flutzt til London og þá til París að nema listfræði við Sorbonne. Og ekki alls fyrir löngu hafði hún komið aftur og Cl'ive réð hana sem teiknara við verksmiöjuna. Liwy horfði á hana og hugs- aði: — Hún er mjög falleg. Hvers vegna ætli hún hafi ekki gifzt? Allt í einu sneri Adrienne sér að Ihenni og sagði: — Ég hitti ungfrú Colby í dag og hún bað mig fyrir skilaboð til þín, Liwy: Segið frú Berenger, að við söknum hennar á Barnaheim- ilinu og vonum a'ð hún láti fljót- lega sjá sig. — Og var henni alvara? sagði Liwy undrandi. —Auðvitað var henni alvara, ; skaufr Simon inn í. — Þú-ert ein- 114 mitt uppfylling bæna þeirra, Liv- vy. Það eru ekki margir, sem hafa áhuga á að starfa kauplaust á Barnaheimilinu. Auk þess skiptir það börnin engu, þótt einhver maður sé drepinn. Þau hafa aldrei heyrt hann nefndan og þau eiga enga foreldra, sem hafa áhyggjur af þeim. — Ég hélt að Barnaheimilið kærði sig ekki um auglýsinguna. Blöðin hafa þefað allt mitt einka- líf uppi, eitt sunnudagsblaðanna birti langa sögu um að ég hefði hafizt „frá bláfátækt til auðæfa“ eins og ég væri úr einhverju fá- tækrahverfi og hefði nú hús og fjóra þjóna og ekki bara hana frú Starr! — Þú mátt ekki verða bitur, sagði Maggie. — Blöðin þurfa líka að græða, og þegar við leggjum up í hendurnar á þeim jafn ákjós- anleg efni, finnst mér ekki við getum áfellzt blaðamennina. Simon leit við sem snöggvast. — Ég býst við að Rorke Han- lan . . . — RORKE? Hvað áttu við? hróp- aði Maggie upp yfir sig og roðnaði. — Ég hélt að við hefðum minnzt á hann? Hann var þarna á Torginu fyrir utan dómshöllina. En eins og ég sagði, skal ég veðja, að hann lætur svei mér slá þess upp. Hann þekkti Livvy . . . — Þegiðu, sagði Maggie fljót- mælt. — Rorke hefur aldrei haft áhuga á hneykslismálum: Hún sneri sér hvatlega að Livvy og breytti urn umtalsefni. — Ég enundi hafa samband við ungfrú Colby fyrr eða síðar, ef ég væri í þínum sporum. Ég frétti að þau hefðu tekið á móti fjórum flóttamannabörnum í viðbót. Liwy tautaði eitthvað óskiljan- legt. Hún kepptist við að kyngja skinkubita, en þegar minnzt var í SKUGGA ÓTTANS KATHRINE TROY á Heimilið, fór hún ósjálfrátt að hugsa um það. Þeir tímar, sem hún hafði verið þar og unnið fyrir foreldralausu flóttamannabörnin, höfðu verið mestu gleðistundir hennar í Ardern. Hún var útlærð- ur „fysioterapeut", og það hafði komið að góðum notum, og eftir því, sem Adrienne sagði, yrði svo einnig framvegis. En þau yrðu að komast af án hennar, því að hún hafði í hyggju að fara burt og hún hafði ekki minnzt á það við fjölskylduna enn. Adrienne hallaði sér nær henni. — Hvernig litist þér á að flytja til mín um stundarsakir? Mig lang- ar mjög mikið til að fá þig ,Livvy. Gestaherbergið er að vísu lítið, en ég er að heiman mest allan dag- inn, og þú gætir notað dagstofuna eftir vild. Livvy herti upp hugann. — Þetta er vel boðið, sagði hún, — en ég er að hugsa um að fara aftur til London. Hún varð gripin þeirri undar- legu tilfinningu, að einu þeirra þriggja brygði illilega í brún, en hún vissi ekki hverju þeirra. Svo sagði Maggie stutt í spuna: — Það væri heimskulegt. Lög- reglan og fólkið hér mundi líta á það sem flótta, og fólk færi að spyrja, hvað þú værir að flýja. Ef þú verður hér um kyrrt, munu allir segja, að það sé merki um, að þú hafir ekkert að óttast. Brún augu Maggie mættu. róleg augum Liwy. — En ég afber ekki tilhugs- unina að búa í húsinu! — Og hvers vegna ekki? sagði Simon skilningsssljór. — Frú Starr verður þar ekki lengur. Þú hlýtur að vita, að hún hefur feng i'ð aðra stöðu. Larne er fallegt hús, Livvy! Og þú getur gert það að hamingjuhúsi aftur. Hamingj-' i an veit, að það var það ekki með- ! an Clive var á lífi! — Simon! sagði Maggie þrumu lostinn. — Þú getur að minnsta kosti beðið með að útmála and- styggð þína á bróður þínum í dag. — Gott og vel. Hann roðnaði við — Clive er dáinn, en við skul- um ekki fyllast viðkvæmni af þeirri ástæðu. Hann var skepna! Haldið þið ekki að ég viti það? Hvað annað hef ég gert í verk- smiðjunni en reyna að stilla til friðar þegar hann móðgaði verka- fólkið. — Þú hefðir getað valið heppi- legri stund og stað til að segja okkur, að þú hataðir hann, sagði Maggie þurrlega. — Ég hataði hann ekki. En ég þekkti nann, ég vissi, hvernig hann var, og það vissir þú líka Maggie, ef þú bara kærir þig um að viðurkenna það. — Og hvað ertu eiginlega að gefa í skyn? Rödd Maggie var ís- köld. — Kannski vissirðu ekki, að ég frétti um rifrildið milli þín og Clive, fyrir viku? Hann sagði mér frá því, hann líkti þér við tígris- ynju þegar einhver reynir að ráð- ast á ungann hennar — og hann átti auðvitað við Keith. Ó, Nei, þú elskaðir Clive ekki sérlega heitt, frekar en ég Maggie? — Það getur alltaf komið fyrir að manni lendi saman við ein- hvern. En þótt við Clive rifumst . . . er ekki þar með sagt . . . að ég hafi hatað hann . . . — O, nei, auðvitað ekki, sagði Simon hæðnislega. Livvy hlustaði a orðaskiptin með vaxandi kvíða. llún þoldi ekki meira af svo góðu i dag. Hún spennti greipar í kjöltu sér og sagði stundarhátt: -- Það er reglulcga fallegt af þér að bjóða mé- 'U búa hjá þér, Adriennc!, en ið fara burt héðan, vera i. n fólk, sem ekki þekkir mig g veit elckert um mig. — En þú gelur reitt þig á, að það fær að vita, skaut Simon inn í. — Og þá verður enn erfiðara að búa við það. Þú hlýtur að skilja — Komdv og vertu hjá mér nokkra daga að minnsta lcosti, sagði Adrienne biðjandi, — þang- að til þú hefur ráðið við þig, hvað þú hyggst fyrir Ef þér fellur ekki hjá mér, geturðu bara flutt aftur En taktu enga lokaákvörð- un núna ekki i dag, að minnsta kosti. — Ætii hún gæti það? Orð Maggiear komu snöggt og óvænt, svo að Livvy hrökk við. TÍMINN, sunnudaginn 2. febrúar 1964 \

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.