Tíminn - 22.05.1964, Blaðsíða 14

f
CLEMENTINE
KONA CHURCHILLS
og ég sagði: „Vertu ekki í þessum
skóm. Þeir eyðileggjast og þú hef-
ur væntanlega þurft að snara út
þíniun skömmtunarmiðum fyrir
þá.Hún svaraði, að þeir ykju henni
'kjark og ef til vill gætu þeir haft
sömu áhrif á fólkið. Húi\ hélt af
stað prúðbúin og fögur eins og
ætíð. ÉS hef aldrei nokkurn tíma
séð hana öðruvísi en eins og
klippta út úr tízkublaði.
Fyrst fórum við til Paddington,
en þar höfðu sprengjurnar gert
usla. Það hafði mikil áhrif á hana.
Á meðan við stóðum þar við, féll
þar önnui sprengja. Ég vildi ekki
eiga á hættu að hún léti lifið, svo
að'ég stakk upp á að fara til upp-
lýsingamiðstöðvarinnar handan
fljótsins við Battdlsea. Við höfð-
um ekki verið þar lengur en fimm
mínútur, þegar sprengja féll í
nokkurra metra fjarlægð, svo að
við ákváðum að fara til East End.
Við fórum þangað, en innan
þriggja mínútna hrópaði vörð-
ur: „Fljótt“', og síðan næstuim
hratt hann henni inn í götubyrgi
úr múrsteinum. Næstum í sama
bili höfnuðu þrjú flugskeyti fyrir
framan okkur og í kringum okk-
ur. „Ég held okkur væri nær að
halda heim“, sagði ég. „Þetta er
orðið heldur háskalegt.“ j
Við hiupum inn í bílinn. Ég
hafði bandarískan bílstjóra,
Pauline Fenno að nafni, Hún
gætti þess alltaf mjög vel að hafa
gluggarúðurnar hálfskrúfaðar nið-
ur. Þegar við ókum áleiðis til
Westminster, heyrðum við í
sprengju fyrir ofan okkur. Bíllinn
fyrir framan okkur stanzaði. Fjór-
ir menn stukku út og fleygðu sér í
götuna. Það var ekkert fallegt,
sem kom út úr bílstjóranum mín-
um. Hún sagði, að mennirnir væru
í meiri hættu af að lenda undir
bílnurri okkar en nokkurn tíma af
sprengjunni. í sama bili féll
sprengjan til jarðar og allar rúð-
Ur í verzlununum í kringum okk-
ur brotnuðu í smátt.
Við héldum áfram og umferðar-
Ijósin fyrir framan okkur skiptu
yfir á rautt, og bílstjórinn minn
stanzaðj ósjálfrátt. Við vorum í
eina bílnum, sem sjáanlegur var.
Skyndilega sagði bílstjórinn: „Ég
er nú meira fíflið. Vegna þess að
ég vinn á Englandi, hef ég stanzað
við þetta rauða ljós, sem skiptir
engu máli, þegar flugskeytin eru
á hælum okkar.“ Hún bætti við:
„Það, sem mér finnst leiðinlegast,
|er, að ég fæ ekki einu sipni al-
; mennileg eftirmæli, ef við verð-
|um sprengd í loft upp. Þau verða
Saðeins:,, Lafði Reading, frú Chur-
ehill og vinkona." ‘
Ég verð að játa, að ég var mjögi
fegin, þegar ég hafði komið frúj
Churchill heilu og höldnu til baka|
í Annexíuna. Mér fannst ábyrgð;
mín tvöfaldast við þá staðreynd, I
að hún var afar mikilvæg persóna, I
o? of mikilvæg til að verjandi i
væri að taka hana út í þennan
ófögnuð.“
Önnur vinkona Clementine, lafði
Hillingdon, varaformaður Sjálf-
boðaliðssveita kvenna, fór með
henni í ferð til Norwich, en þang-
að fór hún til að vera við stofnun
ensks-bandarísks hermannaklúbbs.
Hún segir^svo frá:
„Þegar við komum til Norwich,
var fyrst borgaraleg móttaka með
borgarstjóranum, hershöfðingjum
og öðrum álíka. í miðju hádegis-
vefðarsamkvæminu hvíslaði ein-
hver í eyra borgarstjórans: „For-
sætisráðherrann vill fá að tala við
yður.“
Borgarstjórinn gekk því út. Hann
kom aftur og var allreiðilegur á
svip. „Getið þér hugsað yður ann-
að eins“, sagði hann við mig.
„Þetta var forsætisráðherrann,
sem spurði hvort ég gætj séð um
að svefnvagn væri tengdur við
lestina, sem þið takið klukkan 4
í dag. Hann var hræddur um, að
frú Churchill mundi verða mjög
þreytt. Hvernig á ég að fara að
því að fá svefnvagn? Hvað sem
öðru líður, kemur þetta mér ekki
við.“
En einhver hefur gert eitthvað,
og þegar við gengum upp á braut-
arpallinn með öllu tignarfólkinu
þarna á staðnum, var okkur vísað
inn í fyrsta farrýmis vagn. Dyr-
unum var skotið upp á gátt, og þar
gat að líta tvö rúm — sitt við
hvorn vegg klefans. Frú Churchill
hvæsti að mér: „Ef þú leggst ekki
niður, þegar við komum inn í
þessa lest, þá kreisti ég úr þér
líftóruna!" Svo að við lögðumst
I
báðar fyrir, unz lestin var komin
út af stóðinni, en þá stóðum við
á fætur og fórum inn í matvagn-
ínn og fengum okkur te.
Þetta sýnir hve vel hann hugs-
aði til hennar mitt í hörmungum
styrjaldarinnar. Þó að hann .væri
önnum kafinn, hringdi hann til
að reyna að koma í veg fyrir að
hún yrði of þreytt, og til að
tryggja, að hún gæti hvílzt nóg á
heimleiðinni“.
Þó að Winston neytti stöðu
sinnar stundum til að ná vissum
forréttindum fyrir konu sína, sem
hann taidi aðeins rétt, að hún
fengi að njóta eftir allt sitt starf
og óþægindi, er hennar starf hafði
ií för með sér, kom sjálfsvirðing
! hans í veg fyrir að hann léti uppi
ýmsar opinberar ráðagerðir, sem
fjölskylda hans gæti haft hagnað
! af.
Stuttu eftir að fataskömmtunin
var sett á, kom Clementine til
klæðskera og sagðj um leið og
hún rétti honum skömmtunarmiða
fyrir nýjum kjól: „Ég varaði mig
ekki frekar en hinir“. Hún bætti
við: „Það skrýtna við þetta er,
að maðurinn minn sagði fyrir
löngu: „Þú ættir að kaupa fyrir
mig einn eða tvo vasaklúta. Maður
veit aldrei nema sett verði á
skömmtun. Þessa vasaklúta
keypti ég aldrei. Ég hélt að hann
væri að gera að gamni sínu.“
Líf hennar í Downing Street var
einmanalegt, enda hitti hún fáa
vini, aðra en þá, sem voru í innsta
stjórnmálahringnum. Henni fannst
það vera skylda sín að vera heima
eins mikið og kostur var, svo að
Winston gæti hitt hana þar fyrir,
hvenær sem hann kynni að koma
heim. Hún vissi að hann þarfnað-
ist hennar nú, meira en nokkru
sinni fyrr. Hann átti hægara með
1 að tala við hana en nokkurn
annan.
Alltaf þegar hann kom í Ann-
exíuna frá nr. 10, beið hún hans
! þar, til að bjóða hann hjartan-
lega velkominn. Hún heilsaði hon-
um aldrei með neinum látum,
! t eldur var kveðja hennar oft ekki
önnur né meiri en að leggja hönd
| sína á arm hans, en það voru aug-
ljós þau áhrif, sem það hafði á
| bann.
Strax og hann kom inn í forstof-
una, hrópaði hann eins hátt og
I hann gat: „Clemmie, elskan!
Clemmie, elskan!“ Stundum hrað-
; aði hún sér til dyranna til að taka
! á mótj honum. Væri hún í her-
bergi sínu, fór hann til hennar.
I Hún gat alltaf heyrt á rödd hans
. hvernig gengið hafði um daginn,
.og ef illa hafði gengið, hughreysti
I hún hann. Honum létti mikið, þó
að ekki \ æri nema að heyra töfr-
andi rödd hennar, heyra hana
segja blíðlega: „Þetta gengur á-
reiðanlega vel. Þú gerir það, sem
þú getur." Hann trúði henni fyrir
jöllu sínu hugarangri og áhyggj-
um.
j Þá sjaldan, að engir gestir voru
hjá þeim, snæddu þau saman í
borðstofunni eða að henni var
borinn málsverðurinn í rúmið, og
þá sat hann við rúmstokk hennar
með bakkann fyrir framan sig.Eitt
slíkt kvöld kom hann frá Downing
Str. 10 og var hryggur vegna ein-
hverra íllra frétta og augu hans
voru rök af tárum. Clementine
sendi eftir matarbakka fyrir hann
og hann snæddi í svefnherbergi
hennar.
| Fall Singapore var mikið áfall
1 fyrir Winston. Það var honum
jjafnvel enn meira áfall en fall
Frakklands, enda hafði hann eins
|og allir aðrir, álitið þessa austur-
' lenzk herstöð óvinnandi. Hann
43
Stornj höfuðið og pírði augun á
Harri. Að lokum sagði hann: ’
— Tja . . . hm . . . Það gæti
verið eitthvað til í þessu. Að
sjálfsögðu er ekki unnt að varpa
þessu frá sér sem möguleika. Ef
það bara foefði verið einhver ann-
ar en Lindkvist. Ef hér hefði ver-
ið um mann að ræða, sem væri
uppstökkur og fljótfær og sæist
lítt fyrir, væri ég á sama máli.
En Lindkvist virðist hins vegar
vera stöðugur í rásinni, gáfaður
og hugsa skýrt. Gæti það í raun
og veru hugsazt, að maður með
slíka eðliskosti, sem þar að auki
hefur náð svo góðum starfsgrund-
velli eftir áralanga fórnfúsa bar-
áttu, færi að fórna öllu nú af ein-
skærri hefndarfýsn?
— Ef til vill hefur hann verið
viss um, að hann slyppi . . .
— Það er hver sakamaður. En
þarna liggðr einmitt hundurinn
grafinn. Lindkvist virðist ekki
vera neinn sak^naður. Hann virð
ist vera skarpgreindur lögfræð-
ingur, sem athugar gaumgæfilega
allar hliðar, áður en hann athafn-
ar sig ...
— Kannske hefur hann verið
búinn að velta þessu lengi fyrir
sér, og svo þegar honum loks
gafst tækifæri . . .
— Kannske . . . Storm grfetti
sig og lagaði hálsbindið. Harri
veitti því athygli, að hálsbindið
fór vel við jakkafötin og var
smekklega bundið og hnúturinn
sat á sínum rétta stað. En hann
fékk hins vegar annað að hugsa
um, þegar Storm sagði: — Hvern-
ig getið þér skýrt hvarf frú Lat-
vala? Hvað það snertir, hlýtur þó
Lindkvist að vera saklaus., Hann
var lokaður inni í klefanum.
Harri ók sér vandræðalega í
stólnum. — Ef til vill var það
aðeins slysni, |ð hún féíf fyrir
borð. Kannafc»^tnissti hún jafn-
rægið ...
— Það var blíðalogn, þegar far
ið var úr Visbyhöfn. Skipið valt
ekki og borðstokkurinn var hár.
— Það er satt.
— Það var, þegar frú Berg
hvarf í hafið, sem veðrið var
slæmt.
— Já . . .
Storm hreytti nú út úr sér
gremjulega: — Þetta er það
versta helvítis mál, sem ég
nokkru sinni fengið til úrlausnar.
Það er hvergi að finna fastan
punkt, og það er eiris og allt
renni jafnóðum út á milli fingr-
anna á manni. Enginn hefur séð
nokkurn skapaðan hlut, engir
sjónarvottar, ekkert morðvopn
sem hægt væri að láta rannsaka
. . . Aðeins grunur, veikar efa-
semdir, byggðar á kenningum,
þola ekkj nánari athugun og skilja
eftir rómantískt væmnisbragð í
munninum á manni. Og ofan í
kaupið á þetta allt sér stað á nið-
dimmri nóttu úti á rúmsjó — og
nú er langt um liðið — og vind-
urinn hefur bókstaflega feykt öllu
í burtu, sqm gæti orðið til nokk-
urrar hjálpar. Og svo spyr vinur
okkar, Karhuvaara, aðstoðarsjeff-
ann á hverjum morgni, hvort eitt-
hvað nýlt sé að frétta af málinu.
Og bætir svo við: Herðið ykkur,
strákar! Blöðin vilja vita, hvort
við höfum gert eitthvað. Mann
langar helzt til að berja í borðið
og. ..
Storm þagnaði skyndilega, þeg-
ar hann minntist þnss, að Harri
var sérlegur skjólstæðingur Kar-
huvaara. Ungi maðurinn virtist
hafa orðið skelfdur undir reiði-
lestri Sorms. Þeir sátu þögulir
drykklanga stund og fskur í bíl-
hemlum barst inn um opna glugg
ana.
Storm varpaði öndinni og
sagði rólega: — Ef ekki verður
unnt að fá nokkurn til að játa,
neyðumst við til að fórna hönd-
um í uppgjöf og láta blöðunum I
té hina velþekktu yfirlýsingu um,
að lögreglan geri allt, sem í henn-
ar valdi stendur og haldi rann-
sókninni áfram. Eða með öðrum
orðum, býr sig undir að gefast
upp. Hvað snertir játningu, höf-
um við hvorki vald né rétt til að
þvinga hana fram. í öðru lagi vit-
um við ekki einu sinni, hvern við
ættum að þvinga til að gefa játn-
ingu, þótt unnt væri.
Harri leynilögreglumaður hætti
á að brosa um leið og hann
mælti: — f þriðja lagi eruð þér
greinilega á þeirri skoðun, að það
sé vonlaust að vænta þess, að ein-
hver játi á sig verknaðinn. Þér
álítið, að sá, sem verknaðinn hef-
ur framið, sé einhver harðsoðinn
náungi, sem ekki játar neitt á
sig ótilkvaddur. Jafnvel þótt sann
anir væru lagðar á borðið. Og nú
höfum við ekki neitt til að
byggja á, hvað þá sönnun . . .
— Rétt athugað. — Það lá við
að kæmi viðurkenningarglampi í
augu Storms, en bros hans var
beizkjublandið um leið og hann
mælti: — Við höfum hér gott
dæmi um, hvernig lögreglan fer
að því að vinna sína stóru sigra.
Gengur skelegg í baráttuna
með lúðrablæstri og söng. Hm . . .
En í alvöru talað. Ég verð einu
sinni að taka fram, að ég mundi
vera miklu ánægðari — sem fag-
maður að sjálfsögðu — ef um
hengdan mann eða skotna konu
væri að ræða. Þá hefðum við að
minnsta kosti „corpus delicti",
líkið, kúluna, reipið, eða einhvern
fjárann . . . Nú höfum við hins-
vegar ekkert. Og loks vitum við
ekki með vissu, hvort konurnar
eru í rauninni dauðar. Ef til vill
hljóp frú Latvala upp í þyrlu . . .
ef til vill var frú Berg, sem við
þó vitum, að datt í sjóinn, fiskuð
upp í skemmtisnekkju Onassis og
situr nú um borð og syngur dúett
með Maríu Callas . . .
Harri leynilögreglumaður hló
við kurteislega. Það var greini-
lega skyssa, þar sem Storm mælti
þurrlega: — Ekki get ég hlegið
að þessu. En það, sem þér sögðuð
um Lindkvist er a.m.k. einkenni-
legt. Ég verð að athuga málið.
Þó að ég sé viss um, að Lindkvist
á eftir að glotta djöfullega, þegar
ég fer að spyrja hann, hvort hann
sé meðlimur Mafiunnar eða hvort
hann hafi að öðru leyti tileinkað
sér aðferðir áhangenda blóðhefnd
arinnar . . .
15. KAFLl
Storm sat í biðstofu lögfræði-
skrifstofu Lindkvists. Vélritunar-
stúlka hafði tjáð honum, að Lind-
kvist væri í réttinum, en hann
mundi vænlanlegur eftir andar
tak.
Lögregluforinginn svipaðist um
í stofunni, á meðan hann beið.
Lindkvist hafði augsýnilega kom-
ið sér vel áfram. Skrifstofan var
nálægt miðbiki borgarinnar, hús-
gögnin voru af nýjustu tízku og
ljóshærð, kurteis stúlka átti sinn
þátt í að gefa skrifstofunni
skemmtilegan svip.
Storm velti því enn einu sinni
fyrir sér, hvernig hann ætti að
vekja máls á erindi sínu, þegar
hann heyrði að hurðinni var skellt
frammi. Lindkvist birtist í dyrun-
um á biðstofunni. Hann bar
skjalatösku undir handleggn-
um og var klæddur fallegum úl-
sterfrakka. Allt benti til, að .
þarna cæri ungur og duglegur
lögfræðingur.
— Góðan daginn, lögreglufor-
ingi. — Lindkvist hafði átt tal við
Storm nokkrum sinnum eftir að
ferðinni lauk og heilsaði honum
því sem gönlum kunningja. —
Hvað liggur yður nú á hjarta?
Gerið svo vel að koma inn.
Storm, sem var í hálffúlu skapi >
ákvað að snúa sér beint að efn-
inu, þegar hann hafði setzt í hæg-
indastól inni á skrifstofu Lind-
kvists.
— Vilduð þér segja mér, hvers
vegna þér hafið hingað til þagað
yfir því, að þér þekktuð frú Berg
frá fyrri tíð?
Lindkvist hrökk víð, Hann
þrýsti fingurgómunum saman og
sat um stund og horfðist í augu
við Storm.
14
TfMINN, föstudaglnn 22. moí 19(4