Vísir - 20.06.1935, Page 21

VÍSIR
21
Örðugleikar íslensks
iðnaðar.
Viðtal við formann Félags íslenskra iðnrekenda, Sigurjón Péturs-
son verksmiðjustjóra á Álafossi.
I
Um það blandast engum manni
hugur, að mikill gróandi er nú á
tímurn í íslenskum iðnaði, og aS
iðnaSarmáium þjóðar vorrar fleyg- -
ir árlega fram svo aS um munar.
Sú var tíSin, aS mestallar iSnvör-
ur, sem vér þörfnumst, voru flutt-
ar hingaS unnar, og miljónum
króna var sóaS til útlanda bein-
línis i vinnulaun handa erlendum
verksmiSjueigendum og verkalýS.
Þetta var eSlilegt. ÞjóS vor var
félaus og langkúguS. Hana skorti
bqkstaflega allt til viSreisnar á
sviSi íslenskra iSnaSarmála. Hún
átti ekki einu sinni neinn visi til
Sigurjón Pétursson.
])ess aS hlúa aS. Oldum saman
hafSi önnur smáþjóS hugsaS fyrir
islensku þjóSina á sviSi verslunar
og verklegra framkvæmda yfir-
leitt, og þegar þjóSin loks losnaSi
undan oki þessarar þjóSar, stóS
hún um stund og skimaSi i allar
áttir til þess aS átta sig eins og
maöur, sem lengi hefir veriS inni
i myrkri og kemur loks út í dags-
birtuna.
II
En nú er loks kominn skriSur á
íslensk iSnaSarmál. Á ári hverju
rísa hér upp ný iSnaSar- og iSju-
íyrirtæki, sem fullnægja, eSa eru
í þann veginn aS fullnægja þörf
landsmanna hvert á sínu sviSi.
Þróunin er svo hraSfara i þessum
efnum, aS langfæstir okkar vita
i raun og veru, hvaS er aS ger-
ast. Þegar siSasta iSnsýningin var
haldin hér í Reykjavík, streymdi
fólk þangaS, menn undruSust hina
smekklegu fjölbreytni, sem þá
hafSi marga hverja ekki óraS fyr-
ir aS sjá. og þeir héldu glaSir
heim til sín, trúaSri en áSur á
íslenskt framtak og getu þjóSar-
innar i verklegum efnum.
SiSan hefir þó margt og mikiS
gerst á þessu sviSi. Margar nýjar
iSngreinar hafa risiS hér upp og
eru teknar aS veita fjölda manns
vinnu. í nýtísku stórhýsi á Bar-
onsstíg 2 i Reykjavík eru nú starf-
ræktar þrjár verksmiSjur, sem
veita nál. 40 manns starf. Á Lauga-
vegi 42 er tekin til starfa veiS-
arfæragerS, sem er i þann veginn
aS sprengja utan af sér húsakynni
sin og verSur aS starfa mestallan
sólarhringinn til þess aS haía und-
an eftirspurninni. Þá má minna á
nýtt fyrirtæki, sem nefnist Hamp-
iöjan h.f., viS Þvergötu í Reykja-
vík, og býr þaS til vörpugarn og
bindigarn. Efst uppi í húsi Sænsk-
íslenska frystihússins er veriS aS
búa til lóSabelgi og spara þjóS
\ orri þannig nokkur þúsund kr. af
erlendum gjaldeyri árlega.ÁÆgis-
götu 4 í Reykjavík hafa þeir J. B.
Pétúrsson og Kristinn bróSir hans
stofnað lýsisstáltunnuverksmiSju,
sem vat'alaust getur meira en full-
nægt þörfum vorum á sínu sviSi.>
Á SuSurgötu 10 í Reykjavík er
nýlega tekin til starfa verksmiSja,
sem býr til allskonar sokkabönd,
axlabönd, ermabönd o. fl., en sá
(Framh. á bls. 25),
H.f. Kol & Salt.
HlutafélagiS Kol & Salt er
stofnaS áriS 1915 til aS reka versl-
un meS kol, koks og salt, og
verslar félagiS ennþá meS þessar
vörur eingöngu, þótt margt hafi
breyst, bæSi afgreiSsluhættir og
krófur almennings á þeim tíma,
sem liSinn er frá stofnun félags-
ins. FélagiS keypti i upphafi versl-
unina „Timbur og kol“ er var eign
Björns GuSmundssonar og rak
verslun þessa meS litlum breyting-
um fyrst i staS. Þessi verslun var
hin stærsta í sinni grein hér á
landi á þeim tíma, og hefir H.f.
Kol & Salt ætíS síSan notiS mestu
vinsælda, og alt af veriS stærsta
kolaverslun Iandsins.
ÁriS 1926 keypti félagiS kola-
hegra sinn og var smíSi hans lok-
iS 1927. Var hegranum ætlaS aS
annast upp- og- útskipun kolanna,
sem þá var orSiS nauösynlegt aS
gengi sem fljótast, m. a. vegna
þrengsla í höfninni á vertíSinni. Er
hegrinn eitt af meiri mannvirkjum
bæjaris og setur sinn svip á höfn-
ina. AfgreiSslu félagsins er líka
viS brugSiS fyrir flýti og fara þar
saman afköst hintia nýtísku og
fullkomnu verkfæra og fljótvirku
voga og hinir ötulu og samhentu
afgreiöslumenn.
MeSal þess eftirtektarverSasta
af þeint nýjungum, sem félagiS
hefir tekiS upp, má nefna aíhend-
ingartrektir fyrir kol. Eru þaö há-
ar trektir, sem taka alt aS 50 smá-
lestir í einu. Er kolunum lyft upp
í trektir þessar meS hegranum, en
siSan er þeim hleypt yfir ristar
og hörpuö, áSur en þau renna
niður i poka, sem um leicS eru vegn-
ir og síöan látnir á bila. Trektirn-
ar opnast og lokast meS vogar-
stöng og getur æfSur viktarmaö-
ur fylt poka og vegiS meS 1—2
handtökum. í sumum tilfellum eru
kolin látin úr trektunum laus á
bíla og bílunum síSan ekiS yfir
bílavigt. Bílavigt þessi, sem er ein
hin fyrsta, sem komiS var upp hér,
er bygS af LandssmiSjunni 1933.
Getur hún vegiö alt aö 5 smálest-
ttm í einu. ÞaS er óþarfi aS benda
á, hve tæki þessi flýta stórum fyr-
ir afgreiöslu, enda þolir félagiö
samanburS viS fremstu samskonar
fyrirtæki erlend, hvaS afgreiSsIu
snertir.
Kol & Salt er stærsti innflytj-
andi að kolum og koksi, og nem-
ur árlegur innflutningur þess um
yí af heildarinnflutningi til
Reykjavíkur og um helmingi af
þeim innflutningi, sem ætlaöur er
til SÖlll.
Frá öndveröu hefir þaö veriö
ntark og miS félagsins aS flytja
einungis inn bestu tegundir kola
og eins margar tegundir og unt er,
til þess aS geta fullnægt öllum
kröfum. Hefir félagiö því aö staS-
aldri meiri birgðir tiltölulega en
aörar kolaverslanir. FélagiS hefir
um mörg ár haft einkasölu á hin-
um viöurkendu pólsku „Robur“-
kolum, en þau eru framleidd í
Efri-Slésíu, þeim hluta, sem ÞjóS-
verjar mistu til Póllands árið 1918.
Nýlega er byrjaS á að flytja inn
kol frá SuSur-Wales, en þau eru
meS kraptmestu kolum, sem völ er
á og hafa um 20% meira hitagildi
en venjuleg gufukol, þótt veröiö
sé aöeins 10% hærra. Kol þessi
eru auSvitað of sterk fyrir smærri
miSstöSvar og eldfæri, en hafa
reynst ágætlega í skip. Fyrir
smærri neytendur hafa pólsku kol-
in aftur á móti reynst meö fádæm-
um vel, enda eru þau fljót í eld,
sóta lítiS og notast vel.
FélagiS selur eingöngu bestu
tegundir af MiSjarSarhafs-salti og
lætur þaS efnagreina sýnishorn úr
hverri sendingu á efnarannsókna-
stofu ríkisins til tryggingar fyrir
viöskiptamenn sína.
Meöal stærstu viðskiptamanna
félagsins má nefna rnargar opin-
berar byggingar, skip ríkissjóSs
og Revkjavíkurbæ, ýms stór iön-
fyrirtæki og fjölda erlendra út-
geröarfélaga. FélagiS hefir á hendi
uniboS og afgreiðslu á skipum
spanska útgerðarfélagsins Pysbe í
San Sebastian, er á sex stærstu
gufutogara heimsins.
Félaginu er þaS fullkomlega
ljóst, aS mikil ábyrgS hvílír á jafn
stóru fyrirtæki, er verslar ein-
göngu meS tvær aSal nauðsynjar
landsmanna, kol og salt. ÞaS hag-
ar því starfsemi sinni þannig t
hvívetna, að viðskiptamönnum
þess séu trygS vörugæSi, rétt út-
lát og fljót og lipur afgreiSsla, og
er félagiS altaf reiðubúið til aS
gefa viðskiítamönnunum tækifæri
til aS sannfæra sig um að þetta
er rétt.
VerSlag félagsins er miðaS viS
læg'sta verslunarhagnað og bygt á
öruggum viðskiftum, enda er þaö
kröfuhart um greiöslur á réttum
tíma og skiftir ekki án tryggingar
viB þá, sem þaS telur vafasama
greiSendur. Er það meSal annars
gert meS þaS fyrir augum, að
skilamennirnir þurfi ekkí aö borga
fyrir vanskilamennina með óeSli-
lega háu vöruverði.
Stjórn félagsins skipa nú: Egg-
ert Claessen, hæstaréttarfnálaflutn-
ingsmaður, Hallgrímur Benedikts-
son, stórkaupmaSur, Hjalti Jóns-
son, konsúll og Þorsteinn Þor-
steinsson, skipstjóri, en fram-
kvæmdastjóri félagsins er Krist-
ján Karlsson, fýrv. bánkástjóri.
5*