Morgunblaðið - 22.01.1946, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagiir 22. jan. 1946
Samvinna ríkis og bæjar lífsskilyrði fyrir Reykvíkinga
Hjer í blaðinu var nýlega
sýnt fram á hversu fráleitt
það er, að bæjarstjórn
Reykjavíkur geti breytt lög-
um, sem Alþingi setur. Þeg-
ar af þeirri ástæðcT nær það
ekki neinni átt að láta óá-
nægju út af einstökum lög-
um, svo sem húsaleigulögum
hafa áhrif á atkvæði sitt við
bæjarstjórnarkosningar.
Hitt er ^inað mál að brýn
þörf er á nánu samstarfi
milli stjórnvalda bæjarins
og þeirra, sem með ríkis-
valdið fara
Óstjórnin 1934—1939 á
ábyrgð Sigfúsar og fjelaga
hans.
Ógæfa Reykjavíkur á ár-
unum 1927 til 1939 var ein-
mitt sú, að lengst af á því
límabili fóru þeir flokkar
með völd í landinu, sem
fjandsamlegir voru málefn-
um höfuðstaðarins. í þessum
efnum kevrði þó fyrst um
þvert bak á áru.num 1934—
’39, þegar Hermann Jónas-
son var forsætisráðh. með
stuðningi Alþýðuflokksins
og þá ekki síst Sigfúsar Sig-
urhjartarsonar og ýmsra fje
laga hans, sem nú eru í kom
múnistaflokknum.
Á þessum árum var mark
vist unnið að því af hálfu |
ríkisstjóVnarinnar og Alþing
is að gera Reykvíkingum alt
til miska, sem mögulegt var.
Kom það berlega fram í setn
ingu mjólkurlaganna, tak-
mörkun á innflutningi bygg
ingarefnis til bæjarins, setn
ingu framfærslulaganna, er
veltu meginhluta fram-
færsluþunga alls landsins yf
ir á Reykjavík, og ótal
mörgu öðru.
Alþýðuflokkurinn eyðilagði
Byggingarfjelag sjálfstæðra
verkamanna
Af því að andstæðingar
Sjálfstæðismanna eru stund
um að burðast við að færa

Andstæðingarnir vilja
eyðileggja hana
ið við það eitt sitja að beitajnefna mörg iðnaðarfyrir-
valdi sínu á Alþingi til beinn tæki og verslunar.
ar óþurftar fyrir Reykvík- En fjandskapur kommún-
inga. Heldur hefir stjórn j ista kemur glögglega fram
þeirra á málefnum landsins | í sífeldum árásum á þá at-
verið með þeim hætti, að (vinnurekendur, sem halda
mestum örðugleikum hefir þessum atvinnuvegi uppi.
rök að, að Sjálfstæðismenn
hafi vanrækt byggingar hjer
í bænum fyrir 1939, þó að
takmarkanirnar á bygging-
arefni hafi verið aðalástæð-
an, sem dróg úr byggingar-
framkvæmdum, má minna
á framkomu þessara flokka
gegn Byggingarfjelagi sjálf-
stæðra verkamarína. Sjálf-
stæðismönnum þótti að von-
um seint sækjast um fram-
kvæmdir í byggingu verka-
mannabústaða. Þess vegna
var það, að Jón Þorláksson
beitti sjer fyrir því, að sjálf
stæðir verkamenn stofnuðu
sitt eigið byggingarfjelag,
sem átti að beita sjer fyrir
stórauknum framkvæmdum
í þessurh efnum. Var núver-
andi borgarstjóri, Bjarni
Benediktsson þá kornungur
maður, kosinn formaður fje-
lagsins að hvötum Jóns heit.
Þorlákssonar.
Ef sannur áhugi fyrir
auknum byggingum hefði
ráðið afskiftum andstæð
Þessir herrar vildu sjálfir
hafa einkarjett á fram-
kvæmdum í þesáum málum.
Og eru þó auðsæ óheilindin
í árásum þeirra á heildsal-
Ivaldið fyrir Revkjavík.
Kommúnistar eru t. d.
öðru hvoru að birta línurit j ana af því, að vitað er, að
^ • . * , • , . um minkun útgerðar hjeðan þeir taka fegins hendi við
Frammistaða þeirra var þo ^ bænum á árunum frá hverjum heildsala, jafn vel
ekki betri en svo, að í oil- ] fram a þennan dag, en þó af lökustu tegund sje, er
um syeitarf jelögum þar sem; f jölgUn heildsala
þeir hofðu raðm, vanræktu11'ma
þeir að greiða áskilin gjöld ‘
úr sveitarsjóðum í bygging-
arsjóðina.
a sama
Athafnaleysi rauðu flokk-
anna í byggingamálum.
Reýkjavíkurbær undir for
Af hverj velja kommún-
istar einmitt þetta ártal 1927
til að gera samanburðinn?
Það er vegna þess, að á
því ári hættu Sjálfstæðis-
menn að fara einir með völd
vill ganga í þeirra flokk, og
með þeim vinna. Kommún-
istar koma þeim í hverskon-
ar trúnaðarstöður og hlaða
undir þá á alla vegu.
En þrátt fyrir það þó
Reykvíkingar hafi ætíð
reynt að halda uppi öflugu
atvinnulífi í bænum, verður
að viðurkenna það, að á
mestu óstjórnarárunum með
Hermann Jónasson fór
an
með völd, reyndist Reykvík
með sjerstökum lögum
einkarjett að forustu þessara
mála, ekki verið örari en
svo, að bæjarfjelag Revkja-
víkur hefir á árunum frá því
1941, að það tók að byggja
íbúðarhús af eigin ramm-
leik, bygt miklum mun
inga . Sjálfstæðismanna af meira heldur en Byggingar
byggingarmálum, hefði mátt verkaríianna undir for
landinu. Kommúnistar
ustu Sjálfstæðismanna er' sýna þannig, að þeir telja hið
hinn eini bær, sem ætíð hef sjðasta valdaár Sjálfstæðis-
ir staðið við allar skuldbind manna einna vera það ár,
ingar sínar samkv. þessum'er heilbrigður atvinnurekst ______ ____7 __^_______
lögum. En þrátt fyrir það , ur hafi náð mestum þroska 1 ingum ofraun að útvega öll-
hafa athafnirnar hjá þeim f Reykjavík. Meðan Sjálf-1 um bæjarbúum skaplega at-
mönnum, sem áskildu sjer stæðismenn fóru með völdin vinnu. Það var ekki eins-
í landinu'var eðlileg sam- ,dæmi um Reykjavík, heldur
vinna milli ríkisstjórnar og
bæjarstjórnar.
ætla, að þeir hefðu brugðist
glaðir við, er Sjálfstæðis-
menn vildu þannig leggja
hönd á plóginn um bygging-
ar fyrir þá verst settu. Ekki
síst þar sem þátttakan í
þessu byggingarfjelagi sjálf
stæðra verkamanna var
mjög mikil.
En því fór fjarri, að „vin-
ir alþýðunnar“ tækju þessu
nýja fjelagi með vinsemd
eða greiddu fyrir störfum
þess. Þvert á móti voru sett
sjerstök lög tilþessað hindra
starfsemi fjelagsins og draga
þannig úr byggingum verka
mannabústaða.
ustu Alþýðuflokksmanna.
Þarf óneitanlega meir en
lítil óheilindi til þess fyrir
þá menn, sem þennan feril
eiga, að ásaka Sjálfstæðis-
menn fyrir athafnaleysi í
þessum efnum. En þær ásak
anir eru aðeins eitt dæmið
um sífeldan fjandskap í
garð Reykvíkinga og for-
ustuflokks þeirra, Sjálfstæð
isflokksins.
Af hverju velja kommúnist-
ar árið 1927 til samanburð-
ar?
En andstæðingar Sjálf-
stæðismanna hafa ekki lát-
Eftir að rauðu flokkarnir
tóku við ríkisstjórninni fór
sú samvinna út um þúfur.
Enda gerði ríkið sem það
mátti til að brjóta niður at-
hafnaþrek einstaklinganna,
og þá ekki síst í höfuð-vígi
framkvæmdamannanna
í Reykjavík, þar sem bæjar-
stjórnin hjelt sinni gömlu
stefnu og greiddi eftir föng-
um fyrir staffi slíkri manna.
Ást kommúnista á Ijelegustu
heildsölunum.
Reykvíkingar reyndu þó
að rjetta hlut sinn með marg
víslegu móti og hafa þrátt
fyrir fjandskap ríkisvaldsins
komið upp fjölda atvinnu-
tækja á þessum árum, sem
hafa staðið undir afkornu
fólksins í bænum að veru-
legu leyti. Má þar til einkum
Wm>\;
v ? :-y • ’ ; *
var slíkt ástand um land alt
og miklum mun verra hvar-
vetna þar, sem rauðu flokk
arnir fóru einnig með völd
í bæjar- og sveitarstjórnum.
Reykjavík ein stóð upp úr
þó að ástandið væri eigi gott
hjer, vegna þess að Sjálf-
stæðismenn hjeldu meiri-
hluta sínum í bæjarstjórn
hvað sem á dundi.
Reykvíkingar verða að
tryggja samstarf ríkis og
bæjar.
En einmitt þeim, sem
fengist hafa við bæjarmál-
efni Reykjavíkur, er Ijóst,
að verk þeirra er nær óvinn
andi nema haldið sje uppi
náinni samvinnu milli ríkis
og bæjar. Þess vegna vill
bæjarstjórnin á allan veg
styðja nýsköpunaráform nú
verapdi ríkisstjórnar, sem
starfar undir forustu Sjálf-
stæðismanna. Er það vitað
mál, að sú stjórn er einmitt
að framkvæma stefnu Sjálf
stæðismanna að því er varð-
‘ar öflun nýrra atvinnu-
;tækja og eflingu atvinnu-
lífsins.
Nú er grundvöllurinn lagð
(ur í þessum efnum. En ef
Jsæmilegt öryggi á að fást í
framtíðinni, er nauðsynlegt
að trygt sje sem best, að
þessi samvinna bæjarstjórn
ar og ríkistjórnar haldist. —•
Það verður best gert með
því að Sjálfstæðismenn
vinni glæsilegan sigur í bæj
arstjórnarkosningunum nú.
Það mundi ekki einungis
tryggja, að þeir fari áfram
með völdin í Reykjavík,
heldur einnig Ijetta þeim
baráttuna úti um land og
þar með gera líklegt að hjeð
an í frá verði eigi um lang-
an aldur mynduð stjórn í
ríkinu án forustu Sjálfstæð-
ismanna. En slík forusta ein
getur trygt farsælar fram-
farir byrir bæT og ríki.
IIIIIÍIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUII
Kjósið D - listann