Morgunblaðið - 19.08.1947, Blaðsíða 2

MORGUTSBLAÐIÐ
Þriðjudagur 19. ágúst 1947! j
Víðtækar ráðstafanir til rjett-
látrar vörudreifingar
Forsetaveisla bæjarstjórnar
á 161. afmælisdegi Reykjavíkur
VIÐSKIFTANEFNDIN
hefir gert víðtækar ráðstaf-
anir til þess að koma í veg
fyrir frekari birgðasöfnun
einstaklinga en orðið er með
því að setja reglur um sölu
á kornvöru, vefnaðarvöru,
'búsáhöldum og hreinlætis-
vörum, en áður var búið að
setja reglur um skömmtun
á kaffi og skófatnaði. Eru
þessar ráðstafanir gerðar til
bráðabirgða og vegna þess,
hve mikið hefir borið á því
undanfarna daga, að nauð-
synjavörur væru keyptar í
•óeðlilega stórum stíl í versl-
unum.
Ennfremur hefir Viðskifta-
:nefnd kallað inn öll innflutn-
:.ngs- . og gjaldeyrisleyfi, sem
veitt eru fyrir 1. ágúst s.l.,
og þau leyfi, sem útrunnin voru
::yrir síðustu mánaðamót til
þess, að reyna að koma á sam-
:.æmi á leyfisveitingar og getu
’oankanna til að aígreiða veitt
'..eyfi og ganga úr skugga um
ivað notað hefir verið af veitt-
um leyfum. .
,'ákömmtun og sölutakmörkun.
4ður hefir hjer í talaðinu ver
io ;agt frá skömmtun á kaffi
og skófatnaði, en í gær hófst
tak nörkun á afhendingu ýmsra
au, ara nauðsynja, svo sem korn
vcj , búsáhöldum, hreinlætis-
vöj ,.m og vefnaðai vöru. Sölu-
taK .örkunin verður þannig
ira i ícvæmd, að verslunum er
óhef _iilt .að afhenda viðskifta-
vinu ,i meiri’ birgðir af þessum
vöru í en eðlilegt má teljast og
ekk. neiri en sem svarar viku-
íorða, og er þá miðað við fyrri
venj uieg viðskifti.
Su.asöluverslunum er gert
að sk/ldu að skrá öll þessi við-
skhi og ennfremur að skrá
naíj, og heimilisfsng þess er
ut tct iv, sem síðan kvittar fyr-
ir viö.kiftin. En plögg þessi fær
Skönj ntunarskrifstofa ríkisins.
Ei .»g þegar skömmtun kann
aö véí öa á þessum vörutegund-
uin vurður dregið frá skammti
viðku/nanda, sem hann hefir
þega. tekið út.
Á eðan á þessum bráðabirða
ráð.j funum stendur er óheim-
íit a afgreiða þessar takmörk
uðu >rutegundir í tolli og heild
vei air mega ekki afhenda
þai i smásala.
Væn t skilnings almennings.
V 'skiftanefndin væntir þess,
að k menningur skilji, að þessar
xáð cafanir eru nauðsynlegar til
þesi að tryggja að þær vörur er
til eru í landinu skiftist sem
jaínast niður á hvern og einn
ibúa landsins, og að landsmenn
íivni fullan þegnskap í þessum
1j alum.
Það er rjett að geta þess, að
< nn hafa ekki verið ákveðnar
okömtunarreglur fyrir þessar
vörutegundir og verður ekki
gripið til skömtunar nema að
brýna nauðsyn beri til, en þess
er þá líka vænst að almenning
ur kalli ekki yfir sig enn frekari
skömtun með óeðlilegri birgða
söfnun á einni eða annari vöru
tegund.
Sölutakmörkun á nokkr-
um nauðsynjavörum og
reynt að koma lagi á
gjaldeyrisskuld-
bindingar
Virðist þegar verið farið að
draga úr því kaupæði, sem greip
almenning í vikunni sem leið og
er þess að vænta, að þessi alda
sje gengin yfir.
Keynt að afmá vanskilaorð af
íslcndingum.
Viðskiftanefndin hefir enn-
fremur ákveðið að kalla inn öll
innflutnings- og gjaldeyrisleyíi
sem veitt voru fyrir 1. ágúst og
sem útrunnin voru fyrir síðustu
mánaðamót. Verður að sækja
um endurnýjun á þeim leyfum,
sem utrunnin eru. Er þetta gert
til þess að „gera upp“ og fá yfir
lit hvað notað hefir verið af
veittum leyfum og hvað pantað
hefir verið út á þau. Er þetta
nauðsynlegt fyrir framtíðarstörf
nefndarinnar og áætlun um
hvernig hægt verður að haga
leyfisveitingum í framtíöinni,
Verður lögð á það megin-
áhersla, að afmá vanskilorð
það, sem komið er á Islend-
inga með því að greiða fyrir
gjaldeyrisgreiðslum á þeim
vörum, ,sem pantaðar hafa
verið til landsins og komnar
eru hingað eða væntanlegar
eru á næstunni og leyfi er
fyrir. Er því nauðsynlegt, að
ábyggilegar skýringair fylgi
öllum leyfum, sem send
verða til skrásetningar. —
Frcstur til að skila leyfum
er til :n.k. laugardags.
Á meðan á athugun veittra
leyfa stendur, verða engin ný
leyfi veitt og tilgangslaust að
sækja um ný leyfi.
Nefndin hefir hugsað sjer að
í framtíðinni verði fullkomið
samræmi milli leyfa, sem veitt
verða og getu bankanna til að
greiða þau og mun leita sam-
vinnu við bankastofnanirnar
um það.
Gjaldeyriserfiðleikarnir.
Öllum eru kunnir þeir gjald-
eyriserfiðleikar, sem þjóðin á
nú við að búa. Þetta er þriðja
sumarið, sem síldveiðarnar
bregðast gersamlega en á þeim
var öll von landsmanna um
aukinn gjaldeyri á þessu sumri
bygð.
Það er augljóst, að nú verður
að fara skynsamlega með þann
gjaldeyri, sem þjóðin aflar og
að allir verða að taka höndum
saman um að leysa úr vanda-
málunum og á meðan á erfið-
leikunum stendur verður hver
að láta sjer nægja sinn skamt.
500 skip sokkin
í þýskum höfnum
HAMBORG.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins frá Kemsley.
BJÖRGUNARSTARF í Kiel, Hamborg og öðrum hafnar-
borgum breska hernámssvæðisins í Þýskalandi. til þess að
bjarga sem flestum skipum mun aukast á næstunni til þess að
hreinsa hafnirnar.
Samtals þarf að taka burtiU 1
500 skip, sem eru að smálesta-1 úr nokkrum skipum verður
tali rúmlega 1,000,000, og er(flutt til Rretlands.
áætlað, að það muni taka fimm
ár að hreinsa alveg til. Rreskir
verkfræðingar munu stjórna
verkinu, en að öðru leyti verð-
300 þúsund smálesti.r
Frá stríðslokum hafa verið
tekin upp skip að smálestatölu
ur eingöngu notast við þýskt 300,000. En viðgerðarstarfið
vinnuafl. hafði lagst mikið tú niður þar
til nú, að ákveðið er að hraða
200 skip í Kiel þvi eftir getu.
I Kiel þarf að taka upp 200
skip, sem samtals eru 150,000. Ilafnirnar í lag
smálestir. Mestur hluti þeirra Hafnirnar í Norður-Þýska-
verður aldrei nothæfur, en landi eru óðrun að komast í lag
vöntun er á stáli, svo að þýski f og nú þegar er nokkur útflutn-
iðnaðurinn getur notfært sjer (ingur frá Þýskalandi til Bret-
það og verður það notað við(lands um þessar hafnir byrj-
endurreisn Þýskalands. Stálið aður.
EINS og venja er orðin á af
mælisdegi Reykjavíkur hjelt
bæjarstjórn forseta Islands og
forsetafrúnni samsæti að Hótel
Borg í gær, en þá var 161. af-
mælisdagur borgarinnar. Með
al gesta voru ríkisstjórnin,
sendiherrar erlendra ríkja,
ýmsir embættismenn og starfs
menn bæjarins.
Borgarstjóri Gunnar Thor-
oddsen stýrði hófinu, en vara
forseti bæjarstjórnar Hallgrím
ur Benediktsson, flutti eftirfar
andi ræðu:
„Herra forseti íslands, Sveinn
Björnsson, virðulega forsetafrú.
Það er Reykvíkingum og bæj-
arstjórn þeirra heiður og ánægja
að hafa yður sem gesti á þess-
um hátíðisdegi borgarinnar. Við
þökkum yður fyrir komuna og
bjóðum yður hjartanlega vel-
komin.
Ýmis sameiginleg einkenni,
uppruni og eiginleikar, verða
þess valdandi, að einstaklingarn
ir mynda þ.jóðir. En þrátt fyrir
þessi sameiginlegu einkenni ber
ávallt að hafa í huga, að ein-
staklingarnir, sem mynda þjóð-
irnar, haía mismunandi skoðan-
ir á flestum hlutum og deila
eðlilega um þessi mismunandi
sjónarmið sín. í litlu þjóðf jelagi,
sem okkar, er ávallt meiri
hætta á, að deilur þessar verði
harðar og óvægar, — en’ þó
mega þær aldrei magnast svo,
að hin sameiginlegu einkenni
gleymist, þau einkenni, sem
binda okkur saman í íslenska
þjóð. Vjer verðum að hafa með
okkur það sameiningartákn,
þann Þorgeir Ljósvetningagoða,
sem afstýrir slíkri örlagaríkri
gleymsku og upplausn.
Jeg hygg, að í j^ugum ís-
lendinga sje forseti Islands,
Sveinn Björnsson, þetta sam-
einingartákn.
Sveinn Björnsson hefur ávallt
frá því hann fyrst sem ungur
maður tók að hafa afskipti af
þjóðmálum, haft sjerstakt lag
á að laða menn að sjer, afla
sjálfum sjer og hugsjónum sín-
um samúðar og fylgis með ein-
lægum áhuga sínum og persónu-
legu viðmóti. Þannig hefur hann
komið mörgum góðum málum í
höfn, aukið vinsældir sínar og
unnið sjer slíkt traust, að hann
þótti sjálfkjörinn fyrsti forseta
íslands 1944.
Ein af þeim meginstoðum,
sem runnu undir lýðveldisstofn-
Un á íslandi 1944, voru þær
efnalegu framfarir og fram-
kvæmdir hjer á landi, sem orðíð
höfðu frá aldamótum, einmitt
starfsárum Sveins Björnssonar,
og að mörgu leyti fyrir frum-
kvæði hans og atbeina. Þannig
átti Sveinn Björnsson þátt í
stofnun ýmissa þeirra fyrir-
tækja og fjelaga, sem lagt hafa
grundvöll að aukinni hagsæld,
viðskiptum og framleiðslu með
þjóðinni. Reykvíkingar minnast
hans sjerstaklega sem atkvæða-
mikils fulltrúa í bæjarstjórn og
þingmanns Reykjavíkur. — Og
landsmenn allir nutu góðs af
þeim störfum og svo síðar af
störfum hans sem fulltrúa hins
fullvalda íslands á erlendum
vettvangi.
Vjer Islendingar berum virð-
ingu fyrir embætti forseta,
vegna þess, að það er æðsta tign
meðal vor og íslensku þjóðinní
sameiningartákn. En vjer ber-
um ekki einungis virðingu fyrir
tignarheitinu, þegar vjer nú.
hyllum forseta Islands. Vjer ber
um virðingu fyrir manninum,
Sveini Björnssyni, sakir mann-
kosta hans og þess, að hann hef-
ur sem forseti Islands geíið því
tignarheiti líf og gildi.
Og um leið og við minnumst
mannsins, þá hljótum vjer og að
minnast konunnar, forsetafrúar
innar, sem hefur staði við hlið
eiginmanns sín í vanða og eril-
sömum störfum.
Að svo mæltu vil jeg biðja alla.
viðstadda að taka undir með
ferföldu húrra, þegar vjer ósk-
um forseta íslands, Sveini
Björnssyni, og konu hans gæfu
og gengis um ókomin ár.
Forseti íslands og frú hans
lengi lifi“.
Forseti Islands, Svoirm Björns
son, þakkaði boðið fyrir sina
hönd og fðrsetafrúarinnar.
Minntist hann á, að forseti
bæjarstjórnar hefði talað um,
að menn hefðu mismunandí
skoðanir á landsmálum. Erí
hvað sig snerti, þegar hann var
kosinn í bæjarstjóm sem full
trúi Sjálfstæðisflokksins þáver
andi, þá hefði það komið í ljós
á skemmtilegan hátt að skoðan
irnar hefðu verið mjög lítið
skiptar milli flokka er um mik
ilsvarðandi bæjarmál var að
ræða. Hann sagðist heldur ekki
efast um, að svona væri þaS
ennþá, þegar um velferðarmái
bæjarins væri að ræða, þá
væru menn sammála, þótt
þeir aðhyltust mismunandi
stjórnmálaskoðanir. Hann tók
Hitaveituna sem dæmi. er um
mætti segja, að væri það rnaim
virki, scm hefði gert Reykja-
vík heimsfræga.
Endaði forsetinn mál sitt
með því að hera. fram þá ósk
að allir flokkar bæjarstjórnar-
innar mættu vera sammála og
samtaka til stuðnings framfara
málum bæjarins, og óskaði
bænum allra heilla
i
Trygve Lie uokkuð
bjarSsfnn
New York í gærkveldi.
í NÝÚTKOMINNI ársskýrslu
um störf Sameinuðu þjóðanna
segir Trygvi Lie, framkvæmd-
arstjóri S. Þ„ að hann haldi,
að ástandið í alþjóðamálum sje
ekki eins slæmt og margir vilji.
vera láta. Ýmislegt hafi S. Þ.
áunnist í starfi sínu, enda þótt
ekki hafi tekist að ná sam-
komulagi um eftirlit með atom-
orku og afvopnun og enda þótfc
sum ríki hafi ekki alltaf veríe
fljót til að hlýða fyrirskipunum
og tilmælum S. Þ.
Trygve Lie kvaðst ekki trúa
því, að nokkur ábyrgur stjórn-*
málamaður í neinu ríki verald-
ar teldi líkur fyrir styrjöld, j