Morgunblaðið - 19.08.1947, Blaðsíða 11

Þriðjudágur 19. ágúst 1947
MORCUNBLAÐIÐ
11
íkjeltin og skommarheiti óvoni.
sem œtti nð leggjast oi

ÞAÐ hefir verið áberandi í
Stjórnmáladeilum íslendinga síð
ustu áratugina hvernig einstak-
ar stjettir hafa verið affluttar
og hvernig leitast hefir verið við
að gera jafnvel sjálft heiti
stjetta að skammaryrði en alla-
jafna hafa þessar stjettir verið
þær, sem mikið bar á í athafna-
lífi landsins.
'Aödragandinn
Tildrögin til þessa er vert að
athuga. Fram til 1918 þegar
Danir „viðurkenndu“ að við
yserum sjálfstætt ríki í ríkisheild
Danakonungs, var að mestu bar-
ist um það hvaða stefnu við
ættum að taka á hverjum tíma
í baráttunni við Dani um að fá
4
slíka ,,viðurkenningu“. Fram að
að því var ekki mjög miidð deilt
Um einstakar atvinnustjettir. Þó
bar nokkuð á því að talað væri
Um að embættismennirnir bæru
of mikið úr býtum frá „Lands-
kassanum" og þyrfti úr því að
draga.
Breytingin 1918
Þegar hörðustu deilurnar við
Dani var lokið var einnig ný
enduð harðasta styrjöld, sem þá
þekktist, fyrri' heimsstyrjöldin,
sem svo er oft kölluð, en á þeim
árum höfðu orðið miklar breyt-
ingar í stjórnmálum íslendinga.
með ákv. skattalaga og vegna
ills áferðis verið svo þjakaðir
f járhagslega að þeir voru flestir,
meira eoa minna, orðnir skuldu-
nautar lánsstofnana. Þetta mun
flestum kunnugt, sem fylgdust
með stjórnmálaerjunum á þeim
tíma, eða fyrir um það bil tíu
árum síðan. En það varð mikil
breyting frá því, sem áður var,
þegar styrjöidin hófst. Útgerð-
inni vegnaði vel á styrjaldarár-
unum og þá opnuðust augu
mar.na fyrir því hvers virði
væri fyrir landsmenn að eiga
góða útgerðarm.stj. Síðan hefir
ekki borið á því, að ráði, að út-
gerðarmennirnir væru taldir ó-
þarfir og viðleitni þeirra um
afla og sölu til óþurftar. Orðið
„stórútgerðarmaður" hætti að
verða að skammaryrði og á síð-
ustu dögum kfppast menn við
að lofa framtak á þessu sviði er
margir tugir stærri og minni
fiskiskipa koma nú til landsins.
Heildverslun
Eftir að heildverslun færðist
í aukana í landinu hefur borið
á því, að reynt hefir verið að
við eða sjálfir komist í kynni við
brask eða spákaupmennsku í
einhverri mynd, sem óneitan-
lega er til og þjónar ekki fje-
lagslegum hagsmunum, en slíkt
er undantekning, sem ekkert á
skylt við þá verslunarstarfsemi,
sem hjer hefir verið gerð að um-
talsefni. Að yfirfæra slíka dóma,
sem oft á tíöum eru einnig
sleggjudómar, á stjettina í heild,
sem vissulega vinnur merkilegt
þjóðnýtt undirstóðustarf, nær
engri átt, og sannar aðeins hið
gamla máltæki, að „fár bregður
hinu betra, ef hann veit hið
verra““.
i
Þessi orð Emils Jónssonar eru
mjög athyglisverð og er ekki ó-
þarft að alveg sjerstaklega sje
á þau bent. Þó ráðherrann fylgi
flokki, sem hefir sósialitiska
stefnu dettur horium hvorki í
hug að vanmeta það sem versl-
unarstjettin hefir áður gert, nje
það sem hún nú vinnur, en þetta
sýnir að ráðherrann hefir ekki
látið vissar stjórnmálahugmynd
ir víkja sjer af braut sannleik-
ans.
Það er uppörfun fyrir alla þá,!
gera þá stjett tortryggilega á jsem að verslun starfa og telja
frá ViðskiptanefrE
um framlengingu og skásetningu gjaldeyrls- og
innflutningsleyfa
Athygli innflytjenda og annarra leyfishafa er valdn á
auglýsingu Viðskiptanefndarinnar dags. 16. ágúst, en
samkvæmt henni eiga öll gjaldeyris- og innílutnings-
leyfi og gjaldeyrisleyfi eingöngu að afhendast skrif-
stofu nefndarinnar fyrir 23. ágúst næskomandi.
Leyfrim, sem berast nefndinni eftir þann thna verður
ekki sinnt.
Reykjavík, 18. ágúst, 1947.
\Jjól?ip tanej^ncli
uplanerncutz

sama hátt og útgerðarstjettin
var gerð áður. Einkum hefir
verið veitst að þeim, sem mikið
hafa flutt inn og þeir taldir
„sníkjudýr á þjóðfjelaginu“. —-
Á þessum tímum höfðu þeir í Hefir þetta verið mikið áróðurs-
rauninni í fyrsta sinni, um marg
ar aldir, þurft að annast sjálfir
sjálfs síns vegna meiri háttar
mál á sviði atvinnulífs, gagnvart
öðrutn fíkjum, vegna sam-
gangnatregðu af völdum stríðs-
ins. — Við þetta stæltust ís-
lendingar, og þau mál, sem
vörðuðu þá erlendis komust
meir i þeirra eigin hendur en
efni vissra stjórnmálaflokka og
reynt verið að koma því inn hjá
almenningi svo að sjálft heitið á
stjettinni yrði að skammaryrði
í munni landsmanna. Einkum
hefir orðið heildsali verið til
þess notað að reyna að koma því
í ílokk nafna sem eru ógeðfeld
eins og t. d. braskari, þjófur og
önnur hliðstæð orð. Þetta hefir
hlutverk sitt mikið, að fá viður-
kenningu fiá þeim manni, sem
fer með viðskiptamál landsins,1
á hverjum tíma. Þessi orð, sem
tilfær hafa verið, skera sig I
greinil. úr því mikla málrófi sem 1
verið hefir í blöðum stjettinni
til óþurftar og til þess fallið að
vekja misskilning um störf
hennar og hlutverk.
'ár
Sá óvani, að reyna að gera
heiti atvinnustjetta í landinu að
skammarheiti, ætti að falla nið-
ur, enda er þeirri sjálfum, sem
slíkri aðferð beita, mestur vansi
að henni.
um bann viS útflutningi erlendra vara í gjafabögglum
Frá og með deginum í dag og fyrst um sinn \erða ekki
veitt leyfi til útflutnings á erlendum vörum í gjafa-
bögglum.
Þau útflutningsleyfi, sem þegar hafa verið veitt og
verða ekki notuð fyrir 1. september næstkomandi, falla
úr gildi frá og með þeim degi.
\Jiks Lip tamálarácivmeijtJ
18. ágúst, 1947.
Flokkar skiptust nu ekki fram-
ar eítir því hvernig menn hugs-
Óttast yfirrál Þjoð-
verið hafði áður. En þá risU i náð talsverðum árangri meðal
harðari deilur innbyrðis í land- j viss hóps landsmanna. — Við
inu en áður höfðu þekkst en þá j þessu hefir lítið verið sagt þar
varð gagngerð breyting á stjórn til nú upp á síðkastið, að reynt
málalífi landsmanna. hefir verið að láta mönnum skilj
í þessum deilum kom margt ast að verslunin nú, eins og hún
fram. Mikið var deilt á íslenska hefir veriö áður, eigi sjer full-
verslunarstjett en þó varð það kominn tilverurjett.
ekki jafn áberandi og síðar. ~ 1 RÆÐU, sem Masaryk, ut
Orö Emils Jónssonar anríkisráðlierra Tjekkóslóvakíu
Á frídegi verslunarmanna fjutti í dag, sagði hann, að sum
uðu um deilur við Dani út af hjelt Emil Jónsson, verslunar- vesturveldanna virtust alls
sambandi landanna, heldur j málaráðherra, ræðu þar serp eþki gera sjer ljórt, við hve
miklu fremur út af atvinnuhags-1 hann tók þáð skýrt og greinilega þág kjör Austur-Evrópuþjóð
munum og ööru slíku. Þegar á fram að verslunarstjettin hafi
leið varð útgerðin aðallega fyrir | unnið mjög erfitt en gott hlut-
K$X$X$X$X$X$><S><exSx$xSxSX$xSx$xSx$x$xSx$X$X$X$X$X$X$X$X$XSxS><SxexS><SxSx3><$><$X$X$xS><Sx$X$X$x3x$"$
>3>^x$x$><$x$x$>3xS>$x$>3xSx$xíx$x$KSxSx$x$xSxSx$xSx$>3x$x$xSx$x$xS><SxexSxe><$xS>.$><3xSx$xexS-.$>$>
| Fimm herhergfi
óskast til kaups, ennfremur verksmiðjusalur, um 100
4> ferm., ásamt 4—5 herbergja íbúð. — Upplýsingar:
1ÍÖRÐUR ÓLAFSSON,
Austurstræti 14 — Simi 7673
$X$X$X$>^X®X$X$X$X$X$X$^X$X$X$^x$X$>4x$X$X$X$X$X$X^><$X$XÍx$>^X$X$>$!<>^X$X$X$X$X$x$X$XjX$X$X

9
vel tryggð, til sölu.
IÍÖRÐUR ÖLAFSSÓN,
Austurstræti 14 — Simi 7673
x$x$>^>^<$><$x$><$><$x$>^><$><$><$x$x$><$x$x$x$x®x^x$xSx$x$><S><^'^x$><5><$><$>^>^><J <J>
3*$><$><$^<s^<s><§><s><ex§><ex^<$x$><ex$><$><^
barðinu á þessari nýju flokka-
skiptingu í stjórnmálum og svo
langt .komst það að það varð að
„skammaryrði" að vera „stór-
útgerðarmaður". — Þetta mun
haía stafað af því að á þeim
tíma velti togaraútgerðin miklu
fje og þeir, sem hana. stunduðu
urðu þess vegna fremur fyrir ár-
ásum en aðrar atvinnustjettír,
sem ekki veltu eins miklu eða
minna.
Þar kom að á Alþingi var lágt
fram frumvarp um að lagt
skyldi niður útgerðafjelag, sem
þá var talið öflugast hjer á landi
Þetta var vitanlega stjórnmála-
leg herferð á hendur þeim
mönnum, sem þá voru taldir
allra manna mestir óþurftar-
menn í þjððfjelaginu, en það S
voru „stórútgerðarmenn". En þó
þessir menn væru kallaðir „stór-
útgerðarmenn“ höfðu þeir þó
verk. Hann sagöi:
„Verslunarstjettin íslenska er
þó, þrátt fyrir þetta sem jeg nú
hefi sagt, sú íslenskra atvinnu-
stjetta, sem misjafnlegastan
dóm hefir hlotið og stundum
ærið ómildan.
Jeg hygg að þessu valdi fyrst
og fremst, að þeir, sem dæma,
þekkja ekki sem skyldi það,
sem þeir eru að leggja dóm á,
en hafi ef til vill orðið varir
irnar ættu að búa. Þæf hefðu
orðið fyrir sárri revnslu, sem
þær kærðu sig ekki um að fá
meira af. Þessvegna væru þær
uggandi yfir þeirri ráðabreytni
sem sýnilegt væri að ætti að
hafa í frammi í Þýskalandi,
nefnilega að fá Þjóðverjum yf
irráð i lluhr og Rinarlöndun-
um.
Slikt væri hnefahögg framan
í þær miljónir manna, sem
þráðu frið og farsæld í heim-
inum. — Reuter.
Afwlnsía
Nokkra mcnn vantar í girðingavinnu úti á landi. —
Upplýsingar á skrifstofu sauSfjárveikivarnanna, Ilverf
isgötu 21, í dag eftir kl. 1.
: >$x®x$x$x$x$>$>$x$x$x$>$x$x$x$>^x$x$>^x$x$x$x$><$x$xjx$>^x$x$^x$x$><$xíx$><>$><»<!x$x$>^x$x$x^>
© 13 B ©
mm
»<$><$<$X$X$>^X$X$XÍX$^X$X$X$>^X$X$X$X$X$X$X$X^X$X$^X$X$^X®X$X$X$X$X$>^X$X$X$>^X$X$X$>^X$X$>.
SkrlfsfiofufóSk
2 karlmenn og 1 stúlka óskast til vinnu í opinberri
stofnun. Tilboð, ásamt launakröfu og upplýsingum
um menntun og f)'rri störf, leggist inn á argr. blaðs
þessa, fyrir laugardaginn 22. þessa mánaðar, auökcnnt:
„Opinber s’ )fnun“.
óskast til leigu nú þegar eða í haust. Fynrframgreiðsla
20—25 þús. kr. Fyllstu reglusemi heitið. — Tilboð
leggist inn ó afgreiðslu Morgunblaðsins f\rrir miðviku-
dagskvöld, merkt: „Rcgluseini“.
$x$x$x$x$x$>^>^$x$x$x$^<$x^<$>^x^$x$x$x$>^x$x$x$>^><$>$><S><S><$x$x$><$><J>.$x$>$^xJ'^k$x$x$><íx$^X
| Gefum smýðað giuoffa
úr 2^2"x5" með stuttum fyrirvara.
'bmir k.f.
trjesmiðja, Fláaleitisveg 39, simi 6069.