Morgunblaðið - 22.09.1949, Blaðsíða 2

MORGUTiBLAÐlÐ
Fimmtudagur 22. sept. 104^,1
Risið ekki hátt á kommúnistuin
;SUMARIÐ 194§ og fram eftir
janúar 1946 var mikill völlur á
reykvískum kommúnistum.
Spásögn heildsalanna
tveggja
Heiidsalinn Hauku.r Björns-
íion, einkavinur Brynjólfs'
Bjarnasonar og Hinriks Ottó-
sonar, fór þá víða um bæinn
vi<3 að prakka út sænsku hús-
unum, er hann hafði umboð fyr-
ir. Þjóðviljinn studdi hann
dyggilega í þeirri iðju. Var
stundum svo að sjá af því blaði
sem velfarnaður íslenskrar al-
þ)ýðu væri helst undir því kom-
inn, að hjer yrði byggð sem
allra flest sænsk hús.
Haukur ljet sjer aftur á móti
■ekki síður títt um útbreiðslu
líommúnismans en sænsku hús-
anna. Eitt af því, sem hann
bar mest í munni sjer, var, að
ikommúnistaflokkurinn væri þá
orðinn stærsti flokkurinn í
Reykjavík.
Annar heildsali, einkavinur
Einars Olgeirssonar, maður,
sem kommúnistaflokksdeildin
hjer hefur látið sjer mjög annt
um og í launaskyni hefur greitt
götu helstu flokksdeildarbrodd
anna, var á bæjarstjórnar-
kosningadaginn í janúar 1946,
staddur í New York. Hann lýsti
j)V? þá með mikilli gleði, að
þenna dag mundi „íhaldið“
missa völdin í Reykjavík og
kommúnistar taka við.
Síeinþór ruglast í
tölunum
Að kvöldi þess sama dags var
Steinþór Guðmundsson staddur
á einum ganginum í Miðbæj-
arbarnaskólanum, þar sem
kosningin fór fram. Steinþór
sagði þá, að vísu með hæglæti
en talsverðum drýgindum:
„Nú eigum við hátt á tíunda
þúsund atkvæði í kössunum“.
Þegar talið var, reyndust at-
kvæði kommúnista nær þrem
þúsundum færri en Steinþór
hafði sagt fyrir.
Haukur vill ekki
hitta sakadómara
Heildsalinn. sem var gleiðast-
ur úti í New York, vill nú ekki
láta jafn mikið bera á komm-
únistavináttu sinni sem þá.
Haukur Björnsson er fyrir
'löngu hlaupinn af landi brott.
Astæðan til þess mun að vísu
fyrst og frémst vera sú, að hon-
urn mun hafa þótt öruggara að
þurfa ekki að mæta hjá saka-
dörnara út af kærum, sem sum-
ir af kaupendum sænsku hús-
anna hafa sent þangað. Sjálfur
sýnist hann hafa nóg að bita og
brenna í Svíþjóð, en þaðan voru
húsin seld hingað. Enda mun
hann telja betri jarðveg fyrir
k:ommúnistaáróður meðal Is-
lendinga þarlendis en hjer.
Ahugi Hauks í þeim efnum
ei erm sá sami. Hvenær, sem á
þarf að halda, er þessi heiðurs
maður“ kallaður til, sendur
borg úr borg, til þess að skipu-
leggja yfirlýsingar „ungra
mentamanna11 um málefni, er
þei^haia epggn kunnugleika á.
Sigurður Guðnason sá,
sem puntar mest
Riöð á kommúnistúm hjer.
iroddarnir tognst í
um fækkandi þingsæti
í bæ er yfirleitt ólíkt lægra nú'
en það var fyrir fjórum árum. |
Kommúnistum hefur og gengið ^
óvenjulega erfiðlega, að berja j
saman lista sinn hjer að þessu
sinni.
Enginn ágreiningur mun
raunar hafa verið um það, að
Einar Olgeirsson, þögli maður-
inn frá Prag, sá er f jekk íbúðina j
hjá ríka heildsalanum, skyldi j
vera efstur. Þrátt fyrir allt, er
hann enn talinn sá. sem minst-
ar óvinsældir hefur af þjónum
Stalins.
Ætlunin var hinsvegar sú, að
bola Sigurði Guðnasyni út af
listanum. En gamli maðurinn
sýndi meiri þrákelkni en búist
hafði verið við af honum og
vildi hv.ergi víkja. Þegar litið
er á þann broddborgarabrag, er
einkennir listann í heild, er og
skiljanlegt, að broddarnir hafi
að lokum orðið fegnir að lofa
Sigurði að vera, því að hann er
helsta puntið, sem þeir geta stát
að af.
Leynifundur Brynjólfs
í Eyjum
Brynjólfuf Bjarnason hafði
ætlað að bjóða sig fram í Vest-
mannaeyjum sem áður. Vest-
mannaeyingar vildu hinsvegar
ekkert af honum vita. Mörg boð
hafa af þessu tilefni gengið á
milli með misjafnlega vinsam-
legum blæ. Var Vestmannaey-
ingum harðbannað að ákveða
framboð í Eyjum, fyrr en sjeð
væri, hvernig færi í Reykjavík.
Þegar þeir gerðu sig líklega
til að taka ákvarðanir sínar
sjálfir, flaug Brynjólfur Bjarna
son til Eyja. í síðustu viku,
ásamt Isleifi Högnasyni. Fór
hann þar mest huldu höfði og
sat á leynifundum lengst af um
nóttina.
Niðurstaðan varð sú. að
Eyjamenn urðu að láta í minni
pokann og fresta ákvörðun
framboðs um sinn. En þeir
munu hafa komið Brvnjólfi í
skilning um, að honum yrði síst
til vinnings að bjóða sig fram
í Eyjum. Áreiðanlegt væri, að
fylgi hans myndi minka þar
stórlega, enda hefði hann ekk-
ert sinnt Eyjamönnum eða mál
efnum þeirra frá því að hann
varð uppbótarþingmaður það-
an. Hvað sem liði fylgi flokks-
deildarinnar í heild meðal Eyja
manna og horfurnar mundu
síst vera bjartari i Eyjum en
annarsstaðar, þá væri þó áreið-
anlegt, að engir kommúnistar
ættu þar minna fylgi að fagna
en Brynjólfur.
Hefnd Brynjólfs
Brynjólfur Ijet þenna fróð-
leik sjer að kenningu verða og
heímtaði sig inn á lista i Reykja
vík. Reiði hans varð hinsvegar
svo mögnuð, ,að hann hjet kom-
múnistum í Eyjum því, þeir
skyldu engan fá kosinn. Hann
gat raunar ekki neitað þeim um
frambjóðanda. en hann bannáði
frambjúíandanum að vera á
landslista og svifti hann þar
með uppbótarþingsætis mögu-
leikum, sem er eini hugsanlegi
möguleikinn til að kommúnist-
ar í Eyjum fái mann kosinn.
Auðvitað gat enginn risið
gegn beinum fyrirmælum aðal-
umboðsmanns Kominform, en
með misjafnri gleði mun það
hafa verið, sem flokksdeildar-
menn í Reykjavík neyddust til
að taka Brynjólf til framboðs.
Hrakningar Sigfúsar
Tilgangurinn var þá sá, að
ryðja Sigfúsi Annesi af listan-
um. Mun hafa verið leitað
norður í heimabygðir Sigfúsar
við Eyjafjörð og spurst fyrir,
hvernig því yrði tekið, ef hann
væri þar í kjöri, og þá e. t. v.
raðað á landslista. En þar var
fyrir skólabróðir Gottwalds,
maðurinn, sem sagði, „hvað
varðar mig um þjóðarhag“, og
hjelt hann fast í efsta sæti sitt
á kommalistanum í Eyjafirði.
Eftir að Eyjafjarðartilraunin j
reyndist árangurslaus, var þreif j
að fyrir sjer í Gullbringu og
Kjós. Þar hafði Sigfús Annes
verið í kjöri áður fyrri, en við
svo tiltakanlega lítinn orðstýr,
að menn minust þess enn mörg-
um árum síðar. Hugðu allir það
óráðlegt, að sýna guðsmanninn
þar aftur. <
Katrín vill meiri tekjur
Að lokum varð það til bjarg-
ar Sigfúsi, að ungfrú Katrín
Thoroddsen neitaði með öllu að
vera áfram á þingi. Hún sagð-
ist hreint út ekki hafa efni á
því, að sitja þar lengur. Henni
væri ömögulegt að stunda sjúk
linga sína, ef hún mikinn hluta
árs ætti mikinn eða mest-
an hluta dags að sitja bundin
við þingstörf. Með þessu færi
„praksisinn" forgörðum og hún
tapaði stórfje. og gæti ver en
áður útbreitt kenningar komm-
únismans um leið og hún sinti
læknisstörfunum.
Ungfrú Katrín er skapföst,
þegar hún tekur ákvörðun sína,
enda er henni þrátt fyrir um-
hyggju sína fyrir kommúnism-
anum, ekki sama um hin ver-
aldlegu gæði. Henni varð því
ekki haggað, og var hún þess-
vegna flutt í vonlaust sæti og
Sigfúsi lofað að dingla, þar sem
flokksdeildarbroddarnir verða
að láta sem þeir telji dálitla
von, þótt allar líkur sjeu til,
að sú von reynist haldlaus á
kjördegi.
Sumir höfðu haldið, að á-
stæðan til tregðu ungfrú Kat-
rínar til að bjóða sig fram að
þessu sinni, væri sú, að hún
hefði sannfærst um, að eiður-
inn, er hún vann um sjálfstæði
íslenska kommúnistaflokksins
gegn Rússum, hefði verið rang-
ur. Auðvitað hlýtur jafn-
greihdri kqnu og ungfrú Ka.t-
rínu nú orÓið að vera Ijóst, að
hún fpr þá með staðlausa stafi.
En hún hefur ekki .heilindi til
að játa það, því miður vegna
hennar sjálfrar. Hana skortir
og heilindi til að segja frá hinni
sönnu ástæðu þess, að hún er
flutt neðar á listann nú en áð-
ur, og lætur svo sem það sje
vegna þess, að hún vilji endi-
lega vera í sem allra harðastri
baráttu!!!
I
Utanbæjarmennirnir 3
Mannfátækt komrnúnista hjer
í bæ, kemur í engu betur fram
en því, að af 16 frambjóðendum
þeirra hjer, eru þrír utanbæjar-
menn:
Kompásakonni, sem býr
fram á Seltjarnarnesi. Aðstoð-
arlæknisfrú á Vífilsstöðum,
dóttir eins ríkasta manns í Hafn
arfirði, og skáldið með bílana
tvo og skrauthýsið á Gljúfra-
steini. Hefðu það þótt nokkur
undur fyrir fjórum árum, þeg-
ar kommúnistar þóttust vera
orðnir stærsti flokkurinn í
Reykjavík, að mannfæð þeirra
væri nú orðin svo ber hjer í bæ,
að þeir gætu ekki komið saman
16 manna lista án þess að sækja
þrjá út fyrir bæjartakmörkin.
ræða öryggismá!
AÐALFUNDUR fjelags ís-
lenskra bifreiðaeftirlitsmanna,
var nýlega haldinn í Reykjavík.
Fundurinn gerði m.a. álykt-
anir til innflutnings- og gjald-
eyrisyfirvalda landsins, um
nauðsyn þess, að aukinn yrði
innflutningur á varahlutum til
bifreiða og þá sjerstaklega
þeirra hluta, er snerta öryggis-
tæki bifreiðarinnar.
Aldrei hefir það komið betur
í ljós, en á síðastliðnu sumri,
hvað mikill skortur er orðinn
á nauðsynlegum var^hlutum,
t.d. í stýrisbúnað, hemla, ljós
og m. fl.
Ennfremur var vegamála-
stjórninni bent á nauðsyn þess
að samræmd verði gerð og lit-
ur umferðamerkja í bæjum,
kauptúnum og við vegi lands-
ins.
Eins og nú er, eru umferða-
og hættumerki ekki af sömu
gerð allsstaðar á landinu og má
það teljast óviðunandi.
Einnig er nauðsynlegt að sett
verði greinileg merki við vega-
ræsi þau, sem mjórri eru en veg
urinn crg mætingastaði á mjóum
vegum.
Stjórn fjelagsins skipa nú
þessir menn:
Gestur Olafsson, formaður,
Sverrir Samúelsson, gjaldkeri,
Bergur Arnbjarnarson, Geit
Bachmann.
Snæbjörn Þorleifsson, ritari,
!
Noregs 49 ára
OSLO, 21. sept. — Iðnaðarsam-
band Noregs átti 40 ára afmæli
í dag og var haldin iðnaðarhá-
tíð í því tilefni. Samkoma iðn-
aðarmanna var í dag í hátíðasal
Osló háskóla og voru þar við-
stödd meðal annara gesta Há-
kon konungur. Ólafur krón-
prins og krónprinsessari og Ing-
rid Danadrotning. — NTB.
Staksteinar
Framsókn. j
og Barðaströnd
„SÁLMASKÁLDIГ, sem
við síðustu kosningar féll |
fyrir Framsókn í Barða- <
strandasýslu, hefir undan- |
farið skrifað töluvert unj.
þetta myndarlega hjerað og
þingmann þess, Gísla Jóns-
son alþingismann og fram-
bjóðanda Sjálfstæðisflokks •
ins. Sakar hinn fallni Fram-
sóknarengill þingmanninr.
um að hafa unnið linlega að 1
málefnum Barðstrendinga á 1
þingi. Fer hjer enn sem fyn
að Tímaliðar snúa hlutunum.
við. Það er nefnilega al-
mennt viðurkennt, bæði á
Álþihgi og után þess, að fá- ;
ir þingmenn hafi komið jafn
miklu til vegar fyrir hjerað
sitt og einmitt Gísli Jónsson- !
Gísli Jónsson tók við mjög
vanræktu Framsóknarhjer-
aði og hafði strax á fyrstu
árum þingmensku sinnar
forystu um gjörsamiega
stefnubreytingu í málum
þess. Er Jjað á allra vitovði_,
ekki síst í Barðastranda- 1
sýslu að með komu hans á
þing hefst stórfellt fram- j
kvæmdatímabil í hjeraðinu. i
Þetta vita allir, „sálmaskáld-
ið“ líka. En það heldur að
óhætt sje að segja hið gagn-
stæða. Það fór flatt á þvi við i
síðustu kosningar. Árangur
þess verður ekki betri í þetta
sinn.
, I
. i
Hvar er þrífóturinn
okkar?
í HAFNARFIRÐI er eftirfar-
andi saga sögð:
Einn af verkamönnum bæj 1
arins, sem vinnur við vatns-
veituframkvæmdir kemur
upp á bæjarskrifstofur. Er 1
þar fyrir einn af bæjarfuiitr. 1
Alþýðuflokksins, sem spyr i
hvernig vatnsveitufram- !
kvæmdunum miði áfram. —-
Ljet verkamaðurinn lítið yf-
ir þeim þar sem ekki væru
til nein verkfæri til að vinna !
með, ekki einu sinn Icrani !
heldur þyrfti að lyfta stein- |
um upp á skurðbakka með
handafli. Tæki kannske ált ;
að hálfum degi að bisa við j
einn stein.
Varð þá Alþýðuflokksbæj-
arfulltrúanum að orði: —•
Hvar er þrífóturinn okkar? |
Táknrænt dæmi
í HAFNARFIRÐI er litið á
þetta sem táknrænt dæmi
um framtak og framkvæmd- <
ir Alþýðuflokksins. Stórhug-
ur hans er ekki meiri en j
svo að hann sættir sig við að j
bærinn eigi „þrífót“, nokk-
urskonar trönur, til þess að |
nota í grjótvinnu. Hafnar- j
fjarðarkratana varðar ekk- j
ert um aðstöðu verkamann- j
anna, sem eiga að vinna með
slíkum verkfærum.
„Hvar er þrífóturinn okk- j
ar“, er verðugt einkunnar-
orð fyrir alla stjórnmálabar J
áttu Alþýðuflokksins á ís-
lanai. Það er hörmulegt að '
þróttmikið fcæjarfjelag e!nt
Frh. á bls. 12 j