Morgunblaðið - 06.01.1952, Blaðsíða 3

1
' Sunnudagur 6. janúar 1952
MORGXJISBLAÐIÐ
9
Efri hæo 157 ferm. og ris-
hæð í nýju steinhúsi í Hlíð-
arhverfi til sölu. Sérstakt
þvottehús og geymsla í kjall
ara fylgir. Sérinngangur og
sérhiti. Góð lán geta hvílt á
eigninni.
Nýja fasfeignasalan
Hafnarstræti 19. Sími 1518
og kl. 7.30—8.30 e.h. 81546.
Bifsður húl
Öll aðstoð veitt. — Nctt og
dag. Kranaíbíll: Y2 40 kr.
Björgunarfélagið VAKA
Simi 81850.
Afvinn&
Stúlka, vön saumaskap, ósk-
ar eftir vinnu. Tiliboð merkt:
„Vandvirk — 640“, sendist
afgr. M'bl. fyrir miðvikudag-
inn 9. þ.m.
Gott
HERBERGI
TIL LEIGU
í Stórholti. Uppl. í sima
81488. —
1—2 herbergi
með eldunarplássi óskast til
leigu. Tilboð sendist blaðinu
fyrir miðvikudag merkt: „S.
S. — 639“.
Þrjár góðar prjónavélar til
sölu. Uppl. á morgun í síma
4950. —
CHERVOLET
trukkur til sölu. Einnig aft-
ur- og fram housing, gear-
kassi og millikassi, allt í
Chevrolet trukk. Tjarnarg. 8.
Pianókensia
li vrja að kenna aftur nú þeg-
ar. —
Guðríður Guðmundsdóttir
Hverfisgötu 41. Sími 6957.
Saumanámskeið
Námskeið byrja 10. og 11. þ.
m. — Dag- og kvöldtímar.
Upplýsingar Drápuhlíð 41 kl.
4—8 e.m. virka daga.
Rósa Þorstcinsdóttir.
TIL LEBGIJ
gott herbergi með sérinn-
.gangí í Miðbáenum. Tilboð
merkt: „Rólegt — 637“, —
sendist afgr. Mbl. fyrir
þriðjudagskvöld.
STÍJLKA
sem getur tekið að sér heim
ili, óskast í nokkra mánuði.
Upplýsingar i sima 5916.
Smábarnaskólinn
á Framnesvegi 22 hefst aftur
þriðjudag 8. janúar. Get bætt
við nokkrum börnum. Uppl.
frá kl. 1—4 á þriðjudagt og
næstu daga í síma 80365.
Ása Jónsdóttir
uppeldisfræðingur.
Tek að mér
bókhald og vélritun
Veiti einnig aðstoð við skatt
framtöl.
Friðjón Stefánsson
Blönduhlíð 4, sími 5750 og
6384. — •
TIL SÖLU
stigin saumavél í ágætu
standi. Tegund: „Huskvarna“
til sýnis á Njálsgötu 4A.
MBJRVINNA
Tilboð óskast í múrhúðun á
3ja herbergja íbúð á neðri
hæð í bæjarhúsi í Bústaða-
hverfi. — Utveggir séu ein-
angraðir með 7 cm. vikri. —
Skilrúmsveggir hlaðnir úr
sama efni. Veggir og loft
gróf- og fínhúðist. Ketilhús
er þó undanskilið. Skriflegt
tilboð merkt: „Múrvinna
1952 — 638“, sendist blaðinu
fyrir 10. jan. n.lc. og sé þess
getið, hvort handlangun fylg
ir. —
Sni(V
námskeið
hefst mánudaginn 7. jan.
Sigrún Á. Sigurðardóttir.
Grettisgötu 6.
til sölu. — Nr. 16 og nr. 18.
Seljast ódýrt. Upplýsingar á
Vesturgötu 65 II. hæð í dag
frá kl. 3—5.
Silfur&rmhand
með steinum tapaðist föstu-
dagskvöld frá Digranessveg
28 að stoppistöð strætisvagn-
anna. Finnandi vinsamlegast
hringi í sima 1927.
Töknm í saum
sniðin kven- og barnafatnað.
Sauma- og vefstofan Ásar
Fjólugötu 19B.
Erímerki
Frimerkjakaupmaður í Dan-
mörku vill komast’í samband
við þá, sem geta selt notuð
og ónotuð íslenzk frimerki.
Tilboð. merkt: „Frimærker",
legfeist inn á afgr. Mbl.
&
í

■&*
Landbúnaðuriiin 1951
Framh. al bls 2
'■%kipta á svaeðinu frá Hvalfirði
að Ytri-Rangá, alls um 45 þús.
fiár fullorðið og veturgamalt, en
það lætur nærri að sú fjártala sé
um leið slátrun umfram venju á
þessu svæði. Engin lömþ voru
flutt inn á svæðið.
Til Eyjafjarðar og Skagafjarð-
ar voru flutt um 3500 lömþ úr
Þingeyjarsýslu. Á Borgarfjarð-
atsvæðið, þar sem skorið var nið-
ur 1950, voru alls flutt um 18
þús. lömþ. í Mýrasýslu og hreppa
í Dalasýslu sunnanverðri, voru
fiutt um 7000 lömb, sem keypt
voru í Dalasýslu norðan til, í
tlúr.avatnssýslu og í Bæjarhreppi
í Strandasýslu. En í Borgarfjarð-
ars. voru flutt um 11 þús. lömb
frá Vestfjörðum. Auk þess voru
fíutt þangað eða áleiðis 2500
lömb frá Vestfjörðum — Hólma-
víkursvæðinu — sem svo var
slátrað, er mæðiveiki varð vart
á nýjan leik í Hólmavík.
VÁVEIFLEGAR FRÉTTIIl
Eftir því sem fjárskiptunum
hefur miðað betur áleiðis, hafa
glæðst vonir bænda um aukinn
og bættan fjárbúskap. Það ýtti
undir er sala á dilkakjöti til
Bandaríkjanna hófst í tilrauna-
skyni haustið 1950 og er fram-
hald varð á þeirri tilraun í haust,
en þá voru fluttar þangað um
500 smálestir af dilkakjöti, og
gert er ráð fyrir að flytja út á
sama hátt eitthvað meira í vet-
ur. Bændum og öllum landslýð
þóttu það því hinar hörmuleg-
ustu fréttir er mæðiveiki varð
vart á ný í Hólmavík nú í haust,
þar sem skorið hafði verið nið-
ur til fjárskipta haustið 1947.
Menn spurðu og spyrja enn: Er
spilið tapað? Eru fjárskipti þau,
sem fram hafa farið unnin fyrir
gýg? Kemur mæðiveikin til að
gjósa upp á ný hér og þar um
landið? Og þótt flestir voni hið
bezta og geri ekki ráð fyrir svo
iliu, valda þessi tíðindi miklum
vonbrigðum og hvað mest fyrir
þær sakir, að í sambandi við hin
nýju mæðiveikistilfelli í Hólma-
vík kom í ljós, að mjög slælega
hefur verið að unnið við vörzlu
og fjárskipti sums staðar undan-
farin ár. Fyrirmæli sauðfjársjúk-
tíómanefndar hafa stundum verið
að litlu höfð, án þess að hún
hafi beitt viðurlögum.eða getað
bót á ráðið. Það furðulega hefur
cinnig komið í ljós, að samvinna
núlli sauðfjárveikivarnanna og
þeirra fræðimanna, er vinna að
rannsókn sauðfjársjúkdóma, hef-
ur eigi verið nánari en það, að
hmir síðarnefndu virðast ekki
hafa verið með í ráðum um hve
fljótt var farið að taka líflömb
til flutnings og fjárskipta inn á
ný fjárskiptasvæði frá svæðum,
þar sem áður höfðu farið fram
fjárskipti. Yfirleitt mun það hafa
verið gert eins fljótt og eitthvað
féll til af lömbum umfram heima
þarfir.
Nú er ekki eftir nema síðasti
áfangi fjárskiptanna, hluti af
Rangárvallasýslu og hluti af V.-
Skaftafellssýslu og enn verður
að vona að vel fari. Ótrúlega
mikið af framtíð búskapar á
landi voru eru við það bundin.
En ef svo\,hörmulega skildi fara
að mæðiveikin gengi aftur, er
auðsætt að taka verður upp aðra
stefnu í málinu, tíg þá er ekl.i
r.ema eitt til. Það er að taka þar
upp þráðinn, sem frá var horfið
1946; í frumvarpi því um varnir
gegn útbreiðslu næmra sauðfjár-
sjúkdóma, sem þá var lagt fyrir
Alþingi og samið var af þremenn
ir.gunum Jónasi Jónssyni, Jóni
Pálmasyni og Árna G. Eylands,
að tilhlutun Péturs Magnússonar,
þáverandi landbúnaðarráðherra.
Sjöundi og áttundi kafli þess
frumvarps fjallaði um innflutn-
ing fjár og tilraunir þar að lút-;
ahdi. Var gert ráð fyrir'slíkúm
tilraunum samhliða niðurskurði
og fjárskiptum. Þessir 4 menn
vissu þá vel, að þess var lítil
von, að slíkar víðtækar ráðstaf-
anir nséðú salrfþýkki á Alþingi
Snjóbíll Guðmundar Jónassonar.
e:ns og þá var háttað. En tillög-
urnar voru miðaðar við tvö meg-
iiiatriði:
1. Að ef til vill mætti búast
við að fjárskiptin mistækj-
ust.
2. Að réttmætt væri að búa
við meira. en eitt fjárkyn í
landi hér.
Nú sem þá er mergur málsins
þessi:
Það er ekki hægt að stunda
búskap á íslandi, svo sem þ^rf
þjóðinni til nytja, nema að búið
sé við sauðfé, sem aðalbústofn
eða að einhverju leyti víða um
landið.
Ennfremur: Það er ekki hægt
að búa við sauðfé á íslandi, og
hafa þann arð af því er þarf, til
þess að bændur geti lifað við
mannsæmandi kjör, nema sauð-
féð sé sæmilega hraust á öllum
árstímum.
Afleiðingin af þessu er ofur
einfaldlega sú, að ef það brejjzt
að ráða niðurlögum mæðiveik-
innar — ef hún breiðist út aftur
— og hinn íslenzki fjárstofn
reynist svo sýktur og sóttnæmur
að eigi verði við það ráðið, þá
er ekkert fyrir hendi annað en
að koma hér upp með kynblönd-
un eða innflutningi nýrra kynja,
sauðfé sem er betra að hreysti og
þess vegna betra til arðs í búi.
Þessi sannindi vildu menn ekki
horfast í augu við 1946 og vafa-]
laust vilja fáir það enn. Úr því
að svo er, mun ekki um annað
að ræða, en að vona hið bezta,
að heppni verði meiri heldur en
forsjá, og mæðiveikin í Hólma-
vík sé ekki forboði meiri tíðinda
og verri af því tagi.
VERÐUR GARNAVEIKIN
YFIRUNNIN?
Um Austurland og víðar er
garnaveikin að verða engu minni
plága en mæðiveikin var annars
staðar. Tilraunum Tilraunastöðv-
ar háskólans í meinafræði með
bólusetningu gegn veikinni er því,
fylgt með mikilli athygli.
Á Suðurlandi var klippt á til-
raunaþráðinn með niðurskurðin-
um í haust. Tilraunir á Austur-
landi voru of skammt á veg
komnar til að gefa ákveðin svör.
En samt gáfu þessar tilraunir þær
vonir, að óskir bænda eystra, um
að farið yrði að reyna bólusetn-
ingu sem víðast, urðu til þess
að í haust voru lömb bólusett
gegn garnaveiki víða um Austur-
land, þótt eigi sé það gert á
grundvelli fullra rannsókna né
vissu um árangur. En takist þetta
svo að veruleg bót sé að, er afar-
r.jikið unnið.
NÝRÆKT O. FL.
Hið kalda vor og klakinn í jörð
inni tafði nýræktarstörf til mik-
i!la muna. Urðu afköst við ný-
rækt því víða minni heldur en
tii var ætlazt. Skurðgröfur Véla-
sjóðs 30 að tölu voru allar að
verki og þai' að auki skurðgröf-
ur nokkurra ræktunarsambanda.
Vélakostur ræktunarsamband-
anna jókst nokkuð, en þó eigi
rr.ikið, enda höfðu þau flest eign-
azt mikinn og góðan vélakost í
árslok 1950.
Af nýjum ræktunarfélögum
tók ekki nema eitt til starfa á ár-
inu — Búnaðarfélag Djúpár-
hrepps — en tvö ræktunar-
sambönd færðu út kvíarnar. —
Dalvíkurhreppur gerðist aðili að
Ræktunarsambandi Svarfdæla,
og Mýrdalshreppur og Dyrhóla-
hreppur að Ræktunarsambandi
Eyfellinga. Er með þessu stefnt
í rétta átt, því að ræktunarsam-
bóndin eru víða of mörg og of
lítil.
Á árinu voru ræktunarsam-
böndunum greidd framlög til
kaupa á ræktunarvélum sem hér
segir:
6 beltatraktorar með ýtu
1 ýta á beltatraktor
1 brotplógur
3 akurplógar
8 diskaherfi * ]
2 rótherfi
3 kílplógar
1 skurðgrafa
1 ferja og
1 dráttarvagn.
Framlag ríkissjóðs til kaupa á
þessum vélum (50% af verði vél-
anna) var kr. 474.774.48.
Fjögur traktornámskeið vorui
haldin á vegum Vélanefndar rík-
isins, 2 á Hólum í Hjaltadal, 1
á Hvanneyri og 1 í Þykkvabæ
í Rangárvallasýslu. Kennslu
nutu alls 125 piltar.
Hjá Nýbýlastjórn voru 5 skurð-
gröfur að verki er grófu um
73 þús. lengdarm. sem eru um
335 þús. rúmm. í 5 byggðarhverf-
um. En að undirbúningi nýbýla
stofnunar var unnið í 7 byggða-
hverfum. Settar voru upp girð-
ingar 35 km. að lengd. Lagðir 4
km af ræktunarvegum og gras-
fræi sáð í 60 ha lands. En auk
þess eru brotnir og undirbúnir
til ræktunar um 150 ha sem nú
eru í flögum. í byggðahverfum
Nýbýlastjórnar.
Nýbýlastjórn samþykkti stofn-
un 49 (37) nýbýla á árinu.
Jarðræktarstyrkur sem greidd-
ur var á árinu nam 6,86 millj.
króna en 4,38 millj. króna 1950.
Af því voru 2,3 (1,22) millj.
króna vegna skurðagerðar með
skurðgröfum.
Ræktunarsjóður lánaði 472
(345) aðilum 10,6 (7,4) millj. kr.
til ræktunarframkvæmda og
byggingar peningshúsa og ann-
ara útihúsa.
Kaup á tilbúnum áburði á ár-
inu voru 2.480 (2.442) smálestir
köfnunarefni, 1.040 (948) smál.
fosfórsýra og 965 (885) smálestir
kali.
Grasfræsala á vegum SÍS var
72 (84) smálestir, en það svarar
til 1800 ha nýræktar ef reiknað
er með 40 kg í ha. Græsfrækaup
bænda virðast fara minkandi
og er sennilegt að það stafi með-
fram af því, að margir telja sig
verða fyrir vonbrigðum við gras-
fræsáningu. Er það illa farið, en
vafalaust ber tvennt til: kunnátt-
an að rækta sáðsléttur er enn
lítt þroskuð og þar þarf miklu
við að bæta, og að verzlunarvali
á grasfræi til nota hér á landi
er ekki nægilega mikill gaum-
ur gefinn. Það er vandasamt, en
hvort tveggja verður þetta rækt-
unarmönnum þungt í skauti og
kostar bændur stórfé árlega.
SKÓLARNIR
Bændaskólarnir eru fullsetnir.
Á Hólum útskrifuðust 14 nemend
ur vorið 1951 en 40 stunda nú
nám í skólanum, 10 í yngri deijd
Framh. á bls. 6