Morgunblaðið - 24.02.1952, Blaðsíða 9

Sunnudagur 24. febr. 1952
9
MORGUNBLAÐIÐ
Uuprdagur
21 fsbsýar
\ Togaradeilan á nýju
stigi
TOGARADEILAN er nú komin
á nýtt stig. Verkfall hófst á meg-
inhluta fiotans s. I. miðvikudag
á miðnætti. Viðræður sáttanefnd
ar og deiluaðilja héidu þó áfram
þangað til á föstudagskvöld. Þá
yar þeim hætt án þess að ákveð-
ið væri, hvenær þeim skyldi
fram haldið. Síðan hefur ekk-
ert verið aðhafst tii þess að koma
á sáttum.
Einn togari hefur þegar stöðv-
ast af völdum verkfallsins. Hinir
jnunu svo smám saman leggjast
í höfn, unz 35 skip, fullkomnustu
framleiðslutæki þessarar þjóðar,
hafa verið bundin við bryggjur í
Fæykjavík, Hafnarfirði, Keflavík,
Patreksfirði, ísafirði, Siglufirði
<og á Akureyri.
Á Akranesi, Seyðisfirði, Eski-
firði, í Neskaupstað og Vest-
mannaeyjum munu 8 nýsköpun-
artogarar hinsvegar halda á-
fram veiðum.
Ágreiningur um
26 mínútur
AÐALKRÖFUR sjómanna hafa
verið þrjár. I fyrsta lagi um
12 stunda hvíld á ísfisksveiðum
fyrir erlendan markað. Áður
hafði verið samið um þann hvíld-
artíma á ðllum öðrum veiðum.
í öðru lagi kröfðust sjómenn
fullrar verðlagsuppbótar á fast
mánaðarkaup. !
í þriðja lagi var það krafa
þeirra, að aflaverðlaun hækkuðu
á saltfiskveiðum og á öllum öðr-
um veiðum en isfisksveiðum fyr-
xr erlendan markað.
Útgerðarmenn hafa að veru-
legu leyti gengið að þessiim
aðalkröfum. Þeir hafa sam- j
þykkt 12 stunda hvíldina með
tveimur skilyrðum. Mafa sjó-
menn gcngið að öðru þeirra,
en hafnað Mnu síðara, sem
er um aukavaktir á ísfisks-
vciðum. Sú krafa útgerðar-
manna hefði í för með sér,
að meðaltali 28 mínútna leng-
ingu vinnutímans á heímamið
um á sólarhring, miðað við
30 daga veiðiferð cn 3G mín-1
útna Iengingu á fjarlægum
miðum.
Um þessar 26 og 36 mínút-
ur virðist aðal ágreiningurinn
vera. ^
Þá hafa útgerðarmenn sam-
þykkt fulla visitöluuppbót á fast
mánaðarkaup og hækkun afla-
verðlauna á saltfiskveiðum úr
kr. 4.75 á smálest í kr. 5.75 á
smálest. En sjómenn höfðu kraf- (
izt hækkunar upp í 6 kr. á smá- (
lest. Þar ber því mjög lítið á
milli.
Lélegar
aívinnubætur
TJNDANFARNAR vikur hafa
verið erfiðar fyrir landverkafólk
í kaupstöðum og sjávarþorpum
landsins. Allmikils og tilfinnán-
legs atvinnuleysis hefur víða
orðið vart. Kommúnistar og krat-
ar hafa kennt ríkisstjórninni
þessa erfiðleika ,sem að lang-
samlega mestu leyti hafa sprott-
ið af hinni erfiðu vetrarveðráttu
og aflaleysi á miðum bátaflotans.
Þessir tveir keppinautar
bera alla ábyrgð á því, að
samkomuiag hefur ekki náðst
um kaup og kjör á togurun-
um. Það er á þeirra ábyrgð,
sem það kann að gerast að
togaraflotanum verði lagt í
höfn á næstunnj meðan at-
vinnuleysi sverfur að fólkinu
í útgerðarstöðvum þeirra.
Það er að vísu fjarri lagi að
sjómennirnir á togaraflotanum
fylgi allir þessum flokkum að
málurn. En allt bendir til þess,
að ef sjómennirnir réðu sjálfir,
þá hefði verið unnt tað ná sam-
komulagi um ágreiningsatriðin,
ekki víðtækari en þau eru nú
orðin.
En kommúnistar og fylgifé
þeirra, kratarnir, eru í stöðugu
kapphlaupi um fylgi sjómanna.
m
Frá síðasta togaraverkfalli. — Togararnir bundnir við bryggju
í Reykjavíkurhöfn. — Á þessi mynd að verða að raunveruleika að
nýju á næstunni.
Þessvegna æsa þeir hvor aðra
upp og skeyta engu þótt ágrein-
ingur, sem ekki er stórvægileg-
ur, hafi í för með sér stöðvun
togaraflotans á þeim tíma, sem
siík framleiðslustöðvun er til-
finnanlegust fyrir atvinnulítið
fólk í landi. Þannig leika þessir
samvizkulausir loddarar sér að j
fjöreggi þjóðarinnar.
Þessi afstaða kommúnista er
vel skiljanleg. Þeirra hlutverk er
það eitt að eyðileggja efnalegt
og pólitískt sjálfstæði þessarar
þjóðar. En um Alþýðuflokkinn
gegnir öðru máli. Á hann hef-
ur hingað til verið litið sem á-[
byrgan lýðræðisflokk. En þess
aumara er það hlutskipti, sem
hann hefur valið sér í ánauð hjá
kommúnistum.
0
Hagur útg’erðarinnar
FYRIR skömmu bað Mbl. komm-
únista og krata að safna saman
reikningum bæjarútgerðanna
frá s. 1. ári þannig, að gróði
þeirra sæist. Þeir hafa ekki lagt
það ómak á sig. Hversvegna?
Vegna þess að þessi opinberu fyr
irtæki hafa yfirleitt stórtapað á
útgerðinni s. 1. ár. Vestmanna-
eyjakaupstaður hefur t. d. orðið
að gefa um 900 þús. kr. með
tveimur skipum.
Svipuð saga hefur gerzt hjá
útgerðarfyrirtækjum einstakl-
inga. Langsamlega flest þeirra
hafa verið rekin með tapi.
Það hljómar vel að taka und-
ir kröfu sjómanna, sem vinna
erfiða vinnu, um kjarabætur.
En ljóminn fer af þeirri afstöðu
þegar fyrirsjáanlegt er, að stefnt
er út í aigera ófæru um rekstur
þessara skipa.
Það er þjóðarhneyksli ef tog
araflotinn á að liggja við Iand
festar um lengri eða skemmri
tíma vegna þess ,sem nú ber
á milli. Afleiðing' þess getur
ekki orðið önnur en stóraukið
atvinnuleysi víðsvegar um
land. Kommúnistar nxunu að
sjáifsögðu bíta liöfuðíð af
skcmminni'með því að kenna
það öðrum. En slík falsyrði
eru svo gegnsæ, að ótrúlegt
er að nokkur heilvita maður
leggi á þau trúnað.
Búnaðarþing
Á MÁNUDAGlNN kemur hefst
Búnaðarþing hér í Reykjavík. Bn
undanfarna daga hafa ýmsir for-
iistumenn landbúnaðarmálanna
setið hér á ráðstefnum til að und-
h'búa þingið/filraunaráðhefur m.
a. haldið hér fundi. Ætlast var til,
að nefnd sú, sem Framleiðsluráð
skipaði, til að rannsaka kornrækt
armálið, hefði lokið störfum áð-
ur en búnað.qrþing kæmi saman. j
Nefnd þessi hefur safnað skýrsl
um um þær tilraunir til korn-
■ræktar, sem átt hafa sér 'ptað
víðsvegar um landið eftir að
Klemens Kristjánsson hóf merki
körnrækt'ar hér á landi fyrir 28
árum síðan.
Nýlega átti ég tal um það við
glöggan og, greinargóðan sunn-
lenzkan 'bónda, hversu þessum
dreifðu . .kornræktartilraunum
bænda víðsvegar um iand. hefur
miðað hægt áfram. Leit hann svo
á, að órsök' bessa- væri augljós.
Bændur hefðu lagt út í þessa ný-
breyt-ni í búskap sínum, án bess
að tryggja sér nægilega þekk-
in'eu og verklega kunnáttu sem
útheimtist. til að hæet sé að ’-eka
kornrælst hér á landi með góðura
ár,"^<rri.
Mér . skilst, að b°ð sé o”ðA
nokkuð almenn skoðun meðal
bænda, að skortur á vfrRin^^í
kunnáttu standi íslenzkum bún-
aðarf'-amförum miög fyrir þrif-
ura. Til þess að reka búskap með
nýium ve’'k.færum og aðferðuni,
bnrfá bpir að tileinka sér tækni,
sem eigi kom til grema fvrir
nokkrum árum eða áratugum
síðan.
Þ<‘tt'» álit bænda kw' m.
a. fram í samþykkt er gerð var
á síðasta pðalfundi Búnaðar-
féiags Gnúpverjahrepps þar
Togaradeilan d nýju stigi ® Kommúnistcr cg krdiar bera
dbyrgð á vaxandi atvinnuleysi • Hagur útgerðarinnar ° Bún-
aðarþing heíst á morgun • Hvaneyrarskólinn miðstöð vía-
indalegrar og verklegrar kunnáttu ® Hvað gera þeir á sumr-
Þjóðarmorð ° Evrópuherinn í deiglunni ® Frakkar tor-
tryggnir gagnvart þýzkum hcr.
sem þe;m eintlregnu tilmælum
er beint ti! ungra manna, sem
ætla að gera landbúnað að æfi
síarfi sinu, að þeir afli sér stað
góðrar búnaðarfræðsiu við
bændaskóía, á námskeiðum
éða á fyrirmyndarbúum hér-
lendis eða erlendis.
Segir svo í á'vktuninni;
„Fundurinn telur fagþekk-
ingu höfuðnauðsyn bænduro,
svo margþættum störfum sem
þeir verða að kunna skil á. er
stunda land.búnaðarstörf á vor
um dögum.“
Kvannéyrarskóli
MÖNNUM er nú orðið bað Ijóst,
að tengja þarf verklega og
fræðilega kennslu í kornrækt við
bændaskólana og þá íyrst og
fremst Hvanneyrarskóla. Þar eiga
bændur og bændaefni að hafa
ereiðan aðgang að allri þeirri
verkkunnáttu, sem nauðsynleg er
til þess að reka hér m. a. korn-
rækt í stórum stíi. En eins og
kom fram í útvarpserindi Árna
G. Eylands er hann flutti
skömmu eftir áramótin síðustu,
ér eðlilegt og hagkvæmt að tensja
leiðbeininga-starfið yfirleitt
traustari bondum við búnaðar-
skólaná en gert hefur vérið.
Hann leggur það til, að ráðu-
nautar gúnaðarfélags íslands
stiórni tilra'unum. hver í sinni
arein við. bændaskólana tvo eða
í næsta nágrenni þeirra. Hrossa-
ræktarráðunauturinn á Hólum,
nautgriparæktarráðunauturinn á
Hvanneyri og ráðunautur í sauð-
fiárrækt starfi, í sambandi við
kynbótabúið á Hesti.
Ennfremur benti hann á. í er-
indi sínu, að búnaðardeild
Atvinnudeildarinnar sé illa stað
sett hér í Reykjavík. Enda hefur
það reynzt vandkvæðum bundið
að fá hér í nágrenni höfuðstaðar-
ins hentug starfskilyrði fyrir
hana, jarðnæði öhentugt og af
skornum skammti. Hefur starí-
semin því verið hér á nokkru
lejdi á hrakhólum, verið flutt
stað úr stað.
En á Hvanneyri er nú veitt
framhaldsnám fyrir búfræðinga,
sem eiga að hafa á hendi leið-
beiningarstarfsemi í framtíðinni.
Eðlilegast væri, að efla Hvann-
eyrarskóla sem miðstöð vísinda-
legrar og verklegrar kunnáttu
fvrir bændur. iandsins. Þar verði
búnaðarrannsóknir, fræðslu og
leiðbeiningamiðstöð er fullnægi
auknum kröfum til þekkingar á
nýjum aðferðum og háttum í
búnaði landsmanna.
Kvað gera þeir á
sumrin
FYRIR nokkru kom kommúnist-
inn Jón Rafnsson heim úr kynnis
í*r til , Ráðstjórnarríkianna.
Bjarni frá Hofteigi hefur það eftir
Jóni í Þjóðviljanum, að þar
eystra standi allt í b'óma eins og
vera br" f>-á kommúniskn s'nn-
armiði, Er Bjarnj spyrst fyrir um
líðan og kjör verkamanna þar

eystra og hvað þeir „geri á
sumrin", svarar Jón þessu til:
— „Þá njóta þeir veðurljiíð
Finar úti í sveit: austur í
Úraifjöllum, suður á Krím eða
Kákásus, dvelja á surmn-strnm
verkamanna, synda, tefla, lesa
eiga náðuga daga, eða vinna
utan starfsgreinar sinnar eftir
geðþótta".
Að fengnum þessúm upplýs
ingum þaðan austan að koma
þeirféiagar Hofteigs-Bjarni og
Jón, saman um að tiiveran sé
dásamieg í Ráðstjórnarpara-
dísinni!!!
Hingað tii hefur Jón Rafnsson
e’U'i komizt til að skýra frá fanga
búðunum bar ystra, „stakkanov“
fvrirkomulaginu og hinni skipu-
lögðu verkkúgun þar. Ei til bess
að fullkomna myndina af sólskins
ástandinu kann hann að bæta
þessu -við lýsinguna þegar tæki-
færi ffefst, og hann fær næst rúm
í Þjóðviljanum.
Af frjálsuin vilja?
Enn hefur Þjóðviljanum
ekki tekizt að hafa upp á
neinni þeirri'þjóð í heirninum
er af frjáísum vilja hefur kom
ið upn „ráðstjórnarparadís“
hjá sér, hvernig sem á því
stendur. Getur það vcrið, að
sagnfræðingar og félagsfræð-
ingar þeirra gefist upp við þá
leiða. Eða kveinka þeir sér við
að skýra frá því, að í hinu
andlega föðurlandi þeirra,
Rússlandi, vár það öriítill
minnihlutaflokkur er brauzt
til valda með ofbeldi og svik
um og hefur nú haidið þjóðun-
um í austanverðri Evrópu í
heljargreipum ofbeldis og kúg
unar í rúmlega þriðjung ald-
ar
Þjóðarmorö
UKRAINU rithöfundurinn Ulas
Samchuk, sem nú er búsettur í
Kanada og er ekki síður ^iúnn-
ugur líðan almennings þar eystra
en Jón Rafnsson, hefur skrifað
grein um örlög þjóðar sinnar í
„The Ukrainian Quarterly“. Þar
segir m. a.:
— Nýyrðið þjóðarmorð var
fyrst myndað eftir heimsstyrjöld-
ina síðari. Allir þeir, sem hafa
takmarkaða möguleika til að
hugsa, geta ekki gert sér í hug-
arlund hvað felst í þessu orði.
Lenin var höfundur að þjóð-
ármorðum í-Evrópu en Dsjersjin-
skij kom fyrirætlunum hans í
verk. Tjekan varð arftaki gömlu
dómstólanna. Tjekan, GPU og
NKVD voru nöfn á sömu stofn-
un. En eftirlíkingar komu brátt
upp í öðrum Evrópulöndum, svo
sem Gestapo Hitlers. Fjöldagraf-
ir myrtra manna voru teknar
víða um lönd.
Fvrst voru einstakir hópar
manna teknir fyrir, því næst
stéttir og loks smáþjóðir í heild
sinni. Nú á tímum eru allt upp
í 10 milljóna þjóðir í hættu. Á
næstunni geta það orðið þjóð-
ir heiila meginlanda, sem eiga
tortímingu yfir höfði sér.
En þeir sem eru sama sinn-
is og IIofteigs-Bjarni* og Jón
Rafnsson geta að sjálfsögðu
notið sólar og hvíldar í sam-
félagi við bina austrænu þjóða
niorðingja.
Evrópuherinn í
deiglunni
AÐEINS 7 ár eru liðin síðan að
þýzki herinn var hrakinn inn
fyrir landamæri Þýzkalands og
gjörsigraður þar. Þrátt fyrir það
hefur það verið minning um mátt
hans, sem að verulegu leyti hef-
ur sett svip sinn á -stjórnmál
; Vestur-Evrópú í þeim mánuði,
! sem nú er að líða. Umræðurnar
! um stofnun Evrópuhers hafa und
anfarnar . vikur náð hámarki
sínu.
Það, sem um hefur verið að
| ræða er það, hvort og hvernig
| Þjóðverjar ættu að gerast þátt-
Skólasetrið að Hvarr.eyri.
takendur
Evrópu.
í vörnum Vestur-
Framh. á bls. 11.