Morgunblaðið - 24.02.1952, Blaðsíða 16

M
VeBurúílIf í dag:
Símningskaldi A, rijnins mc3
köflum.
45. tbl. — Sunnudagur 24. febrúar 1952
Reykjavíkwbréf
Sjá bls. f.
aia nyyroa i si
NOKKUR skriður er nú kominn á Væntanlega útgáfu nýyrða
íslenzkri tungtr. Á fjárlögum yfirstandandi ár^ voru veittar 30 þús.
krónur til útgáfunnar. Hefur dr. Sveinn Bergsveinsson verið ráð-
inn til útgáfunnar og er hann þegar tekinn til starfa við verkið.
PrófT Aléxander Jóhannesson^
skýrði blaðamönnum -frá þessu í
gær.
— Það.. var Björn^Olafsson,
menntamálaráðherra, sem átti
frumkýæðið að fjárvéitingunni,
sagði próf. Alexander. Með því
vildi hann að nokkru koma í fram
kvæmd hlutverki Akademíu ís*
lands, þó hún sjálf sé ekki stofn-
uð enn.
NÝ HEITI OG ORÐ VANTAR
Ræddi prófessorinn nokkuð um
nauðsyn slíkrar útgáfu nú végna
hinnar stórkostlegu röskunnar
sem orðið Hefur í þjóðlífi íslend-
inga og gerbreyttra lifnaðarhátta.
Á síðusjtu.. áratugum hafa hér
rutt sér til rúms ýmsar nýjar
starfsgreinar, sem krefðust nýrra
hugtaka og heita. Má í því sam-
bandi nefna flug og flugmál og
rafmagnsiðnað.
Fram ajS.þejsgu, sagði prófessor-
inn, hfffðl' verið notazt Við útlend
orð eða nýyrði eftir hií'.a og aðra,
en 'þau ættu, mjög misjafnlega,
mikinn rétt á sér i málinu. Það
verður þó aldrei á valdi cinnar
dómnefndar að ákveða cndan-
lega hvað nýyrði nsér að festa
rætur í málinu,——, dómur þjóð-
arinnar ræður þar mestu um.
KOMA ÚT Á NÆSTA ÁRI
Starf dr. Sveins verður að
mestu fólgið í söfnun ýrrisra rit-
gerða sem skrifaðar hafa verið
urn nýyrði í ýmsum iðngreinum.
Verður nýyrðunum raðað eftir
stafrófsröð og erle’nda orðið sett
tii hlið,sjónar. Munu þau koma
út,á næsta ári í sérstakri bók. í
sarna fciii .vei'ða. ný.yrði og skrá-
sett þannig. að erlenda orðið
verður tilgreint á undan en það
íslenzka á-éftir. Er naúðsynlegt
að geta flett upp á hvoru orðun-
um sem menn æskja.
ar er meira verk.en flestir mu-u
gera sér í bugarlund. Má ætla
að enn líðí 5—10 ár áður en uc-
gáfa bókarinnar hefst. Hins veg-
ar' er slík útgáfa mjög þýðiagar-
rpikil og slík bók er nauðsynleg
eign hverrar menningarþjóðar.
a
igær
Á FLÓÐI í gærmorgun tókst að
ng vélbátnum Haraldi á öot; en|
hán'n stranda'ði’fyrir viku súðúr
í Sandgerði. !
I gærkvöldi var báturinn við
Hryggju þar og var verið að þétta 1
hann, en allmjög hafði hann
brotnað á skerinu og mikill ieki
komið að honum. Varð- og eftir-
litsskipið Sæb.jörg var væntan-
legt til Sandgerðis i gærkvöldi,
en skipið átti að draga bátinn til
Akraness, þar sem viðgerð • fer
fram á honum.__________
jofi skíðafæri
ítalinn Zeno Cojo, sem vann brunið á Vetrar-ÓIympíuleikun-
um í Osló, kyssir hér austurrísku stúlkuna Gertrude Jokum
Beisser, eftir að húh háfffi unnið brunkenpni kvenna.
STARF ORÐABOKAR-
NEFNDAR GENGÚR VEI.
SlarF - dr. Sveins fellur að
nokkru leyti inn í starf hinnar
vísindáíegu orðabókar, og ■ vinn-
ur hann í náu samstarfi við hana,
en í orðabókarnefnd eru dr. Ein-
ar Ól. Sveinsson, dr. Þorkell Jó-
hannesson og dr. Alexander Jó-
hahnesson, sem er formaður
nefndarinnar.
Orðabókarnefndin hefur þegar
starfað í 4—5 ár og eengu*- starf
hennar vel. Hafa verið orðtekn-
ar allar íslénzkar örðabækur og
orðin skrifuð á seðla. Eru seðl-
arnir sem skrifað hefur verið á
orðnir 3—400 þúsund. en safnað
verður u.m 1 milljón orðum áðu-
en hafizt verður handa um út-
gáfu orðabókarinnar.
Útgáfa vismdalegrar orðabók-
GOTT skiðafæri er nú við skíða-
skálana, og Jór allmargt manna á
skiði í gærkvöldi.
Leiðin að Kolviða:hóii var
troðin í gær og er hún lær stærri
bifrciðum. Verður efnt til skiða-
ferða í dag.
Flóéalda geTÍr usla í
llara sair.kosnuhúss
BLÖNDUÓSI, 23. febrúar; — Fyrstu þrjá daga síðastliðinnar viku
var asahláka í Húnavatpssýslu. Síðan gerði frost, en í hlákunni
fyrstu daga vikunnar roýftdaðist jakastífla í Sléttá,. sem rennur
ISvínavatn. Á kafla.rénnur áin í gljúfri og þar hefir stíflan mynd-
ast án þess áð menn veittu henni eftirtekt.
3 ftúsund ksr. i
og úfivarpsfæki sfoii
í FYRRINÓTT var innbrot f"ramið í Viðtækjaverzlun ríkisins, sem
er til húsa í Garðastræti 2. Var þaðan stolið úr peningakassa um
þrjú þúsund krónum í peningum og auk þess nýju útVarpstæki.
SKIPTIMYNTIN
SKILIN EFTIR
Þeir sem þarna voru að verki,
hafa farið inn um glugga á kjall-
ara hússins. Var það gluggi í mið-
stöðvarherbergi og var hann óT
lokaður. Siðan lá leiðin upp á
hæðina -fyrir ofan og þar -var
farið inn í skrifstofu Viðtækja-
verzlunarinnar. Þar var peninga-
kassi á skrifborði. Var hann tek-
inn og farið með hann út í húsa-
garðinn.
Þar var. kassinn brotinn upp
og tæmdur að öðru leyti en því
að skiptimynt var l.átinn óá-
reitt. VarÁekið úr kassanum um
3'þús. krónur í seðium.
SýefÍKg áhugamanna um
royradllsi fær géða dósna
f GÆRDAG kl. 2 e. h. var opnuð, í Listamannaskálanum mynd-
listarsýning norrænna áhugamanna. Á sýningu þessari eiga Norð-
uriöndin sína deildina hvert. Á sýningurini eru alls 128 verk og
eru flest í íslenzku aeildinni.
MARGIR GESTIR
Fjöldi gesta var við opnunina
í gær, þar á meðal sendiherrar
Nprðjrnanna og Dana.
Axel Helgason, formaður
Myndlistarfélags áhugamanna
bauð gesti velkomna með ræðu,
en því næst tók til máls fræðslu-
málastjóri. Hvatti h'attn fpík til
að skoða þessa sýnirgu áhuga-
pianna í myndlist.
STRAUMUR SÝNINGAR-
GESTA
Gestirnir skoðuðu síðan sýn-
inguna og var góður rómur áð
henni gerður. — Klukkan 4 e. h.
var sýningin opnuð almenningi.
Var stöðugur straumur fólks í
Listamannaskálann í gær, en
sýningin verður opin fram yfir
aðra helgi.
ynnmgi
Ferðaiélagsins
í Bæjarbíói I dag
FERÐAFÉLAG íslárids' h'efir á-
kveðið að efna til kynningar-
funda víðs vegar utan Reykja-
víkur á næstunni. Hyggst félag-
ið með þessum 'fundum kynna
landið, náttúrufegurð' þess, sér-
kenr.ileik og töfra,.Qg jafnframt
kynna starfsemi félagsins og
vekja áhuga almenp>ngs-.4-gagn-
semi þess og menniíjgarlegri við-
leitni í þá átt að glæða áhuga
fólks á ferðalögum og auka kynni
þess á landinu.
Fyrsti fundurinn .verðúr í dag
í Bæjarbíói, Hafnarfírði kl. 3 e.h.
Þar mun forseti 'féldgsíns, Geir
H. Zoega vegamálastjóri, skýra
frá starfi og tilgangi félagsins,
Pálmi Hannesson -rektor flytur
erindi um Kjöl og sýnir þaðan
skuggamyndir í litum, Hallgrím-
uj Jónasson kennari lýsír ævin-
týri á öræfum og loks verður
sýnd litkvikmynd -úr -Þjór,sárdal,
sem Ósvald Knudsen málara-
meistari hefir tekið. Kvikmynd
þessi var sýnd á fundi Ferðafé-
lagsins hér í Rvík í -haust er leið
og vakti mikla hrifr.ing-u.- áhorf-
enda. , . * v/,
> Nokkru neðar við gljúfrið, þar
sem sléttar grundir eru í daln-
um, stendur samkomuhús og
Auðkúlurétt. í kjallara sam-
komuhússins, en hann er að
mestu upp úr jörð, er til heimil-
is Sigurbjörn Sigurðsson, bíl-
stjóri, kona hans og tvö börn, hið
yngsta á fyrsta ári.
FLÓÐALDAN SKALL
A HÚSIÐ
Á föstudaginn var húsbóndinn
ekki heima og konan ein með
börnin, er hún allt í einu fákk
símakall frá Litladal, þar sem
henni var sagt að flóðaida væri
á leiðinni biður dalinn og' henni
ráðlagt að forða sér sem skjót-
ast. Hún hafði ekki önnur ráð
en að þrífa börn sín og koina
þeim upp á pallskörina í sam-
komuhúsinu. Var hún ekki fyrr
komin með þau þangað en flóð-
aldan skall á húsinú, braut úti-
dyrahurð og glugga og fyllti í-
búðina vatnsflaum. En það vildi
henni til, að fólkið í Litladal sá
til flóðöldunnar ,er hún barst
óðfluga niður dalinn.
EKKI VARANLEGAR
SKEMMDIR
Nokkur spjöll munu líka hafa
orðið á Auðkúlurétt, en þó ekki
! teljandi tjón af né varanlegar
skemmdir á samkomuhúsinu.
Segir fréttamaður blaðsins á
Blönduósi, að ekki sé kunnugt
um, að slík flóð eða jakastíflur
hafi komið í þessa á fyrr.
í FYRRADAG var almennt mjög
sæmilegur afli hjá bátum á Suð-
urnesjum og úr verstöðvum hér
í Faxaflóa.
Kunnugir telja sennilegt að
þessi dagur hafi verið^mesti afla-
dagur vertíðarinnar. í gær voru
bátar’ á sjó en ekki mun aflinn
hafa verið eins góður til jafnaðar
á alla bátana.
Herkjasöludagur
Swsinadeilí
í Reykjavfk ;
Heiðruðu Reykvíkingp.r!
SIÐAN kvennadeild Slysavarna*
félagsins hóf starf sitt, hefur>
deildin ávallt gefið Reykviking-
um kost á því að taka virkan þátt
í starfi sínu, með því að bjóða til
kaups merki Siysavarnadagsins.
Það er því von okkar nú sem
fyrr, að þið sýnið okkur gjafmildi
og skilning í þessu starfi. Þetta
nýja ár hefur ekki byrjað með
vægð, hrseðilegir atburðir hafa
gerst, bæði á sjó og landi. Menn
hafa drukknað upp við landsteina
án þess að bæet hafi verið að
hafsst nokkuð til bjargar. Ykkur
er öllum áreiðanlega minnistætt.
þegar fréttin barst um það, að
mót.urbáturinn Grindvíkingur
fórst með fimm vöskum ungum
mönnum. Konur missa sonu og
maka, börn verða föðurlaus. —•
Mótorbáturinn Valur frá Akra-
nesi fórst með öðrum hóp ungra
mana, og Evfirðingur fórst við
H.ialtlandseyiar með sjö vöskum
mönnum. Af ísfirzkum bát íórust
tveir menn oe fjölda manna tek-
ur út af nýsköpunartoguri’m og
enn aðrir verða úti á milli.bæja
í vondum veðrum.
Allt þetta mmnir okkur á hróp
um hjálnf bæði á sjó og landi. En.
þá kveða við í eyrum vorum:
„Alfaðir taktu ekki aleigu mína“„
Þessi orð Wjóta að minna konur
og menn á að gera skyldu sína
gagnvart þeim, sem sorgin sækir
heim.
Allt þetta minnir okkur á
hversu þörfin er mikil til að út-
vega hin fullkomnustu björgunar
tæki, sem vísindin telja bezt og
fullkomnust á hverjum tíma.
Reykvíkingar! Hjálpið okkur
til að ná þessu takmarki. Kaupið
merki dagsins og sækið dans-
skemmtun, sem haldin verður í
Sjálfstæðishúsinu í kvöld til á-
góða fyrir starfið og síðast en
ekki síst, kaupið miðdagskaffið í
dag í Breiðfirðingabúð, sem þar
verður framreitt af konum Slysa
varrafélagsins.
Allur ágóðinn rennur til starf-
semi félagsins.
Konur! Sendið börn ykkar til
að selja merki dagsins, sem af-
hent verða í sk.rifstofu Slysa-
varnafélagsins, Grófin 1.
O, reynið að binda um blæðandi
sár
biðjið þeim líknar, sem fella nu
íár.
Komið í veg fyrir vonlevsi og •
harm
vekið upp gleði í sorgþrúngnum
baTrn.
GuSrún GuSIaugsdóttir.

2/380