Morgunblaðið - 24.02.1952, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 24. febr. 1952
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórl: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)'
Lesbók: Árni Óla, simi 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjörn, au-glýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriítargjald kr. 18,00 á mánuði, innanlanðs.
1 lausasölu 1 krónu eintakið. Kr. 1,25 með Lesbók.
F\ijósnir Hússa á
l’EGAR uppvíst varð um hinar
víðtæku njósnir Hilding Ander-
sons í Svíþjóð á s. 1. ári vakti
'það mikla athygli á öllum Norð-
urlöndum. Þessi ungi Svíi hafði
rekið njósnastarfsemi fyrir
Rússa innan sænska flotans og
útvegað þeim margvíslegar upp-
lýsingar um landvarnir Svía að
öðru leyti.
> Andersson, sem var heitttrúað-
ur kommúnisti, lýsti því yfir fyr-
ir rétti, að hann teldi það skyldu
sína gagnvart samvizku sinni,
að stunda þessa iðju fyrir er-
lent herveldi. Með henni legði
hann fram sinn skerf til „efling-
ar heimsfriðarins“ og réttlætis í
heiminum.
Þessi yfirlýsing gaf mjög góða
hugmynd um afstöðu kommún-
ista allra landa til ættlanda sinna
annars vegar en Sovét-Rússlands
hins vegar. Hagsmunir Svíþjóðar
skiptu Hilding Andersson engu
máli. Gagnvart samvizku sinni
taldi hann sér skylt að útvega
Rússum sem nákvæmastar upp-
lýsingar um varnir lands síns.
í hvaða skyni getur slík iðja
verið stunduð?
Kommúnistar segja að tilgang-
ur hennar sé efling heimsfriðar-
ins. Þeir halda því með öðrum
orðum fram, að með því að út-
vega erlendu herveldi upplýsing-
ar um landvarnir Svíþjóðar, hSfi
Andersson verið að skapa sænsku
þjóðinni aukna möguleika til þess
að njóta friðar og öryggis!!!
En til hvers er líklegast að
Rússar ætli sér að nota þessar
upplýsingar?
Nokkurn veginn heilvita
menn geta varla gert ráð fyr-
ir öðru, en að þeir hafi viljað
fá þær til þess að eiga auðveld
ara um vik með að gera árás
á Svíþjóð. Engum skyní born-
um manni dettur í hug að
sænska þjóðin hafi árás á
Sovétríkin í huga. Svíar-hafa
verið hlutlausir í tvéimur síð-
ustu heimsstyrjöldum. Af
ótta við Rússa hafa þeir ekki
treyst sér til þess að taka þátt
í varnarbandalagi lýðræðis-
þjóðanna, enda þótt vitað sé
að þeir séu stefnu þeirra í ör-
yggismálum sammála.
Nú nýlega hefur verið flett of-
an af nýju njósnamáli í Svíþjóð.
Ungur kommúnisti, ritstjóri eins
af blöðum kommúnistaflokksins,
hefur orðið uppvís að njósnum
fyrir Rússa um langan tíma.
Hlutverk hans hefur sérstaklega
verið það, að veita upplýsingar
um undirbúning að brottflutningi
fólks úr borgum og þéttbýli ef
til styrjaldar kynni að koma.
Fyrir þetta starf hafa Rússar
borgað þessum þjóni sínum sæmi
legt kaup. Rannsókn þessa máls
er ennþá skammt á veg komið.
Að öllum líkindum á margt eft-
ir að koma fram í dagsljósið við
frekari rannsókn eþss. En það
er auðsætt orðið, að Rússar
leggja verulega áherzlu á njósna-
starfsemi sína á Norðurlöndum.
Til hennar spara þeir hvorki fé
né fyrirhöfn.
Yfirvarp hennar er að sjálf-
sögðu það, að Sovétríkin þurfi
að tryggja sig gegn árás þess-
ara smáþjóða!!
E. t. v. sýnir ekkert betur en
þessi afstaða til Norðurlanda,
hversu hyldjúp hræsni liggur til
grundvallar „friðar“-áróðri
kommúnista. Norðurlandaþjóð-
irnar eru friðsömustu þjóðir
heimsins. Þeim kemur ekki í
hug á:ás á nokkra aðr’a þjóo.
Vegna smæðar sinnar hafa þær
'heldur enga möguleika til þess
að hefja árásarstyrjöld, allra sízt
á hernaðarstórveldi eins og
Sovét-Rússland. En kommúnistar
ætla fólki samt að gleypa þá
flugu, að Rússum stafi raunveru-
leg hætta af „stríðsundirbún-
ingi“ Svía, Norðmanna og Dana.
j Svo blind er oftrú þessara svart-
álfa á heimsku og fáfræði.
j Þeirri spurningu hefur verið
beint til fimmtu herdeildarinnar
hér á íslandi, hver afstaða henn-
) ar sé til yfirlýsingar Hilding
'Andersson. Við þeirri fyrirspurn
hefur ekkert svar borizt ennþá.
Full ástæða er því til þess að
endurtaka hana nú.
Hver er afsiaða kommún-
istaflokksins á íslandi til
njósnastarfsemi Rússa á
Norðurlöndum? Er það álit
hans, að hún sé líkleg til
„eflingar heimsfriðnum“? Er
það ennfremur skoðun „Þjóð-
vilja“-manna, að Hilding
Andersson og aðrir njósnarar
Rússa í Svíþjóð hafi ekki svik
ið land sitt með moldvörpu-
starfi sínu? Munu þeir telja
slíkar njósnir Rússa á íslandi
með atbeina íslenzkra komm-
únista sjálfsagðar og' eðlileg-
Þess verður að vænta að
kommúnistar hliðri sér ekki við
að svara þessum fyrirspurnum.

Fórnardýr
TRYGVE LIE, aðalritari Sam-
einuðu þjóðanna, hefur nýlega
birt skýrslu um manntjón banda-
lagsríkjanna í Kóreustyrjöldinni.
Samkvæmt henni eru rúmlega
47 þús. manns fallnir, 183 þús.
særðir og 76 þús. týndir eða
fangar.
I’ Samtals nemur manntjón Sam-
einuðu þjóðanna rúmlega 306
þús. manns, sem eru fallnir,
særðir eða týndir.
| Samkvæmt tölum, sem birtar
hafa verið um manntjón komm-
únista, bæði Norður-Kóreu-
manna og Kínverja, má gera ráð
fyrir að mannfall þeirra hafi
verið allmiklu meira en Sam-
einuðu þjóðanna.
I Það er af þessu auðsætt, að
fórnardýr hinnar kommúnisku
árásarstyrjaldar í Kóreu eru
orðin mörg. Mikið blóð hefur
| runnið austur þar. Miklar þján-
ingar hafa ennfremur verið lagð-
ar á þjóð þess lands, sem barizt
hefur verið um. Þó er þessi
styrjöld ennþá bundin við til-
tölulega lítinn landskika.
Undirbúningur vopnahlésum-
pæðnanna í Panmunjom virðist
ennþá eiga langt í land með að
stöðva blóðsúthellingarnar. —
Áhugi kommúnista, sem hófu
þessa, styrjöld, virðist vera lítíll
fyrir 'áð komast að raunverulegu
samkomulagi um sjtöðvun vopna-
viðskipta. Hver vikan og mán-
uðurinn á fætur öðrum líður án
þess að samningaþöfinu linni.
Sameinuðu þjóðirnar hafa
sýnt mikla þrautseigju og þol-
inmæði í þessum vopnahlés-
umræðum. Takmark þeirra er
að koma í veg fyrir útbreiðslu
styrjaldarinnar um leið og
þær hindra ofbeldið í að Ieika
lauscm hala í heiminum.
Fridtjof Nansen á skíðam á Grænlandsjökli.
Morðmeim keiindu öiram þjéiusn
í SUMUM löndum hófst ganga á
skíðum nánast sagt vegna ein-
kennilegra atvika. í Japan og í
N-Afríku orsakaðist það þannig
að snjóstormur herjaði her-
flokka er voru að æfingum í
fjállahéruðum. Slíkur herflokkur
fórst í Japan árið 1901 og 1904
var nær eins farið fyrir hermönn-
um í Atlatsfjöllunum í Algerie.
Peter Ottesen ræðismaður,
Björn Thomassen og Aifred
Hendriksen í Algiere fannst þá
kominn tími til að sýna fram á
gagn skíðanna. Frá þessu segir
lektor Jakob Waage í nýrri bók
„Norsk skíði leggja undir sig
heiminn“. Bókin kom út. nú íyrir
stuttu.
SRAUTIN RUBD
Það voru guljieitarmenn í
Bandaríkjunum, Ástralíu og Nýja
Sjálandi um miðja síðustu öld og
í Alaska um 1900, sem að ruddu
skíðunum brautina. Norskir æfin-
týramenn úr öllum stéttum þjóð-
félagsins, sjómenn sem yfirgáfu
skip sín kennarar, verkamenn,
bændur o. fl. voru í hópi þessara
leitarmanna. Fundu þeir ekki
gull, sem stundum kom fyrir,
gafst þeim að minnsta kosti tæki
færi til að sýna listir sínar á
skíðum.
í Mið-Evrópu má rekja út-
breiðslu skíðanna til norskra
stúdenta sem hundruðum saman
stunduðu nám við ýmsa háskóla
þar. Hið gamla ofðtæki: „Vor
ære og vor magt — har hvide
seil oss bragt“ mætti nota um
starf háskólanemanna og norskra
verkfræðinga í öllum heimsálf-
unum fimm. Það er ekki á svo
fáum stöðum sem þeir hafa orðið
fyrstir til að marka skíðaspor í
snjóinn.
En áhrifamest í þessum efnum
var þó ferð Fridtjof Nansens á
skíðum yfir Grænland árið 1888.
— Ferðasagan kom út á ensku,
frönsku og þýzku 1391 — eitt
hefti í mánuði hverjum. Þeim
var tekið þá eins og kvenfólk tek
ur spennandi framhaldssögum í
dagblöðunum eða ungir drengir
viðburðaríkum Indíánasögum í
dag.
FYPIRSPURNIR BERAST
Það rann upp íyrir fólki hvað
hægt var að gera hefði maður
skíði á fótum sér. Margir skrif-
uðu til Noregs til þess að fá bsr
keypt skíði, stafi og fótabúnað
eins og Nansen hafði lýst í bók-
um sínum. Allir þeir sem ritað
hafa um skíði í Þýzkalandi, Frakk
landi, Sviss, Austurríki og Eng-
landi hafa bent á hvílíka geysi-
þýðingu ferð Nansens hafði fvrir
útbreiðslu skíða í þessum lönd-
um.
En hvað varð það sem clli því
að nnrsk skíði ruddu sér brgut
um allan heim?
Til þess liggja margar orsakir.
Sú áhrifamesta er unpgötvun
Sondre Norheims (1825—1897).
— bindingarnar. Skíða hafa verið
Frh. á bls. 12.

góIHfB tt
■ I ■
mmM
'/eivaJKandj skríiar:
ÖM DHdliEGiI £,irsnm
í dag á bónrlinn að
hygla konu sinni
ONUDAGURINN er í dag, en
svo kallast fyrsti í góu. Eins
og bóndinn átti að fagna þorra
með því að hoppa fáklæadur
þrisvar í kringum bæinn í morg-
unsárið, þá átti konan að taka
móti góu. Skyldi hún hafa yfir
svo felldan formála:
Velkomin sértu, góa mín,
og gakktu inn í bæinn,
vertu ekki úti í vindinhm,
vorlangan daginn.
.. bóndinn hyglar konu sinni.
Á konudaginn átti bóndinn að
hygla konu sinni. Þessar heiðnu
leifar eru nú úr sögunni með
öllu.
Grimmur skyldi
góudagur hinn fyrrti . . .
f>VI ER eins farið um fyrsta í
* góu og marga aðra þá daga,
sem e-inhver átrúnaður hefir
fylgt, að hann er merkur áfangi
í augum veðurspámannanna.
Ef hún góa öll er gpð,
öldin má það muna,
þá mun harpa, hennar jóð,
herða veðráttuna.
Og margir kannast v:ð þetta:
„Grimmur skyldi góudagur hinn
fyrsti, annar og hinn þriðji, þá
mun góa góð verða“.
Þrjú eða sjö ár
VELVAKANDI góður. Mér hef
ir allt af virzt af tali og skrif-
,um annarra, að læknadeildin
væri þyngsta deild Háskólans.
| Hvernig stendur á því, að tveir
j útlendingar Ijúka námi í henni á
þremur árum, þegar íslenzkir
inómsmenn eru 7—3 ár.
* Eru íslenzkir læknanemar
svona tornæmir og námið ekki
eins þungt og af er látið eða geng
ur afrek Norðmannanna krafta-
verki næst?
Þar sem ég hefi heyrt marga
ræða þetta mál nú vegna greinar
í Mbl. um norsku tvíburana,
þætti mér og mörgum öðrum afar
vænt um að fá að yita, hvernig í
þessu liggur. — G.J.“.
Duglegir námsmenn
EG HEPI furðað mig á þessu af-
reki tvíburanna ekki síður
en þú, og hefi enga viðhlítandi
skýringu fengið. Verður helzt að
hallast að því, að þeir hafi sýnt
næstum því ofurmannlega atorku
semi. Ég hefi það að minnsta
kosti fyrir satt, þar til önnur lík-
legri skýring fæst.
Só! tér sorína
SÚ VAR TÍÐ, að menn litu sól-
myrkva óhýru auga, jafnvel
sem tákn og stórmerki. Nú er öld
in önnur, því að mönnum þykir
gaman að virða fyrir sér þetta
fyrirbrigði. Og löngu er nú ljóst,
að sólmyrkvi verður, þegar mán-
inn skyggir á sóluna, þegar hann
ber í hana frá okkur að sjá.
Ef þig skyldi langa til að virða
fyrir þér sólmyrkva, þá er al-
myrkvi á sólu á morgun. Hann
hefst í Reykjavík kl. 8.04 og
stendur til kl. 3.33. Þegar hann
er hér mestur, þá nær hann þó
ekki yfir nema 1/35 af þvermáli
sólar.
Klaupársdagur
4RIÐ 1582 gerði Gregor páfi
XIII. endurbætur á tímatal-
inu, og er það við hann kennt
síðan.
Á íslandi gekk það þó ekki í
gildi fyrr en 1700, en þá kom 1.
marz daginn eftir 18. febrúar.
Hefir það löngum verið kallað
nýd stíll gagnstætt gamla stíl,
sem til þess tíma gilti.
I nýja st-íl er gert ráð fyrir, að
fjórða hvert ár. sé hlaupár — þeg-
ar 4 gánga upp í ártalinu. Alda-
j mótaár eru þó ekki hlaupár nema
j 400, gangi upp í ártalinu. Þannig
verður hlaupár árið 2000. v
j Hlaupár eru að því leyti frá-
, brugðin venjulegum árum, að
j aukadegi er laumað inn í febrúar
(mánuð eftir hinn 24. Samkvæmt
jþessum hugleiðingum okkar er
ihlaupársdagur á morgun.