Morgunblaðið - 30.08.1953, Blaðsíða 6

6
MORGU y BLAÐIÐ
Sunnudagur 30. ágúst 1953
MÁÐUifllMKI 93 M
LDIIM
ÞAÐ var 26. júlí 1921, að fyrsti
þúfnabaninn tók til starfa í Foss-
vogi. Flestir, sem til þekkja
munu það mæla, að þá gerðust
tíðindi í búnaðarsögunni, þó að
gú tækni ætti sér raunar ekki
'langan aldur. Þá var Fossvogur
! ‘ allur óbyggður og óræktaður
liema hið for|ia býli Bústaðir
"innst í Fossvogsdalnum, en nokkr
'íí* skurðir höíðu verið grafnir í
'Ýhýrarnar og mun verkið hafa
""vferið framkvæmt í atvinnubóta-
"'Vinnu, að fyrri heimsstyrjöldinni
*'íokinni.
I FOSSVOGI
Nú er mikið um breytt í Foss-
vogi. Þar er komin byggð og sí-
_,r?ektun. Og það öfugstreymi er
jafnvel farið að gera vart við
sig, sem oít fylgir fjöibýlinu, að
farið er að taka ræktað land í
byggingarlóðir og hjallastæði og
eyða þannig þeim gróðri og verð-
. mætum, sem vinna og trú á gróð-
, ur hefir skapað. En á meðan
snældan snýst ekki lengra í þá
átt, en orðið er, er margt að sjá
í Fossvogi. Hér er gróðrarstöð
Skógræktarfélags Reykjavíkur
og hér ræktar Hermann Jónas-
son, ráðherra, úrvalsbirki. Hér
búa þeir við lítil lönd, en mikinn
. hlut, Þórður hreppstjóri og Geir
í Eskihlíð og er þá seilst inn í
Kópavogshrepp. Hér eru stein-
gerfingar í sjávarbökkunum. Hér
er Kirkjugarðurinn nýi og bál-
stofan. — Þangað á margur er-
iirdi um það er líkur. En nú skal
( fremur athuga líf og gróður inn-
ar í dalnum.
’ Hér eru illa ræst og illa ræktuð
'tún, en hér eru líka vel ræktuð
tún. Hér. eru ræktuð blóm til
sölu og hér eru ræktaðir kálakr-
ar svo að dagsláttum nemur. Á
hverjum bletti er bekkur setinn.
Hér eru vönduð hús og sumar- 1
bústaðir byggðir við blessun Fjár
hagsráðs. En hér eru líka hús af j
Vanefnum gerð, og sennilega án
þeirrar blessunar. |
Og hér er verið að grafa fyrir
hinu nýja sjúkrahúsi höfuðborg-
arinnar, sem koma skal. !

Bústaðablettur 23. Séð heim til gaiðbóndans Sigur’ojörns Björnssonar, frá Fossvogsvegi. Gamli sum-
arbústaðurinn til vinstri, íbúðarhúsið til hægri á myndinni. Það er kál í margar máltíðir matar,
í brekkunni niður af bænum.
veg neðan Bústaðavegar. Blett-
urinn er 3,3 ha að stærð. Þessi
blettur á sína ræktunarsögu, eins
og aðrir biettir í Fossvogi, og
hana allmerkilega. Bletturinn
liggur það hátt í hiíðinni, að mýr.-
lendinu sleppir og jarðvegurinn
i er mestmegnis það, sem vér í
daglegu tali köllum „holtaleir“.
Alls ekki girnilegur jarðvegur
i til ræktunar, en mikið má ef vel
I vill, og farið er um moldina trú-
j um höndum.
) Hér býr Húnvetningur, Sigur-
björn Bjornsson, rúmlega þrem-
ur árum yngri en öldin okkar,
með konu sinni Fanneyju Guð-
mundsdóttur, ættaðri úr Önund-
arfirði. Sigurbjörn er kominn
norðan úr Þorgrímsstaðadal, á
Vatnsnesi. Þar reyndi hann ung-
ur, á afréttarnýbýli, með föður
sínum, frostaveturinn 1917—1918
og snjóaveutrinn mikla 1919—
1920.
landnámskofinn al'nærri stór-
myndarlegu íbúðarhúsi, land
fullræktað og búsældarbragur á
öl’u. En hvað er hægt að gera
með þrjá og hálfan ha af holta-
leir suður í Fossvogi?
— Hvað ræktar þú í tölum tal-
ið? ^
— Kartöflur í 1 ha, kál 1 ha,
dálítið af gulrófum, vermireitir
um 1000 fermetrar, og svo er tún-
blettur eins og þú sérð.
— Já, og ég sé að þú hefir ekki
verið neitt sinkur á land, er þú
byggðir íbúðarhúsið og mark
(Ljósm. Mbl.: Ol. K. M.)
Gullauga. Akurinn er jafn og
hvergi sér sýki á grasi.
— Ertu laus við stöngulsýki?
— Já, það er ekki nema sóða-
skapur að hafa hana í kartöflun-
um. Og svo úða ég gegn mygl-
unni.
Svo er það kálið. í brekkunni
niður með Réttarholtsveginum er
drýgsti kálakur, sem ég hefi séð
hérlendis. Þessi akur myndi
þykja prýðilegur hvar sem væri
á Norðurlöndum.
Við göngum um akurinn, eða
réttara sagt stiklum á milli kál-
Það hefði þótt með ólíkindum
fyrir 30 árum, að sá gróður og
mannvirki risu af jörðu í Foss-
vogi, sem orðið er og nú eru
döfinni.
BUSTAÐABLETTUR 23
Þar sem Fossvogsvegur endar í
illa gerðum botnlanga, og Rétt-
arholtsvegur leggur á brattann,
inn og upp hlíðina, í Fossvogs-
dalnum innantil, er Bústaða-
bglettur nr. 23, við Réttarholts-
Hér syðra tók við vinnu-
mennska á Blikastöðum, hjá
ræktunarbóndanum Magnúsi Þor
lákssyni, og verkamannsstarf við
Reykjavíkurhöfn. Þá fékk Sigur-
björn ráð á Bústaðablettinum
ásamt félaga sínum og fór að
gulta þar við kartöflurækt í frí-
stundum sinum, eins og hann
á orðar það. Lítill sumarbústaður
á blettinum er frá þeim árum.
Árið 1945 sest svo Sigurbjörn að
þarna, ssm gatðbóndi, og hið
reisulega íbúðarhús er frá 1947.
En það er ekki tilgangurinn að
skrifa ævisögu Sigurbjörns, held-
ur um Bústaðablettinn. Að koma
þangað minnir mig dálítið á býli
sumra landnemanna íslenzku og
norsku í Vesturheimi. Fyrsti
aðir þér trjágarð umhverfis það.1 hausanna> ,sem standa svo þétt
að hvergi sér í mold, blöðin þekja
jörðina.
— Hvaða tegundir eru þetta?
— Fyrst er nú blessað blóm-
f kálið. Svo er hvítkál eins og þú
■ sérð. Þarna er Ditmarsker. Það
trjánna. 5 ára birkið teigir sig j er fljótvaxið en þolir enga
nú í axlarhæð, limgarður úr víði| geymslu að ráði. Það sem maður
hefir þegar náð mjaðmarhæð, en getur ekki selt síðsumars og að
barrtré eru enn lægri í lofti. | haustinu vill því verða lítils
— Hefur þú ekki eitthvað af: virði. — En þetta hérna er Júlí-
skepnum? Ekki lifir þú á birki-1 kóngurinn norski, sem þú útveg-
Trjám hefir verið plantað á 3
vegu umhverfis íbúðarhúsið,
mest birki. Það er ekki plantað í
einsettar raðir, það er plantað á
allstóra vallarfleti og svo þétt,
að ekki er nema 1 metri á milli
ekki hvað verður úr þessu, en
það er gaman að reyna það.
LÆRDÓMUR OG REYNSLA
Svo fræðir Sigurbjörn mig um
uppeldi trjáplantna. Eg skil að
I hann fer þar dálítið sínar eigin
| götur, en ég sé líka á plöntunum,
| að hann kemst leiðar sinnar. Og
! að lokum spyr ég hvernig hann
j hafi komizt- leiðar sinnar í garð-
j ræktinni, á köldu heldur lélegu
landi, með eitt lítið gróðurhús til
j voreldis. Ég forma spurninguna
á venjulegan hátt:
— Hvar lærðir þú garðyrkju?
— Lærði? — Eg hefi hvergi
; lært neitt. — Það er að segja, ég
; hefi lesið garðyrkjurit, t. d. fyrst
! bækur Einars Helgasonar, kart-
1 öflupjesann hans Árna Eylands
o. fl. þess háttar, og svo hefi ég
þreifað mig áfram og reynt að
sinna þessu, gera hlutina sæmi-
lega vel og á réítum tíma.
— Svo þetta er þá allur gald-
urinn.
En í huga mér vefjast spurn-
ingar. Er það ekki eitthvað
! meira? Veldur ekki hver á held-
j ur? En hvað um það. Bústaða-
^blettur 23 ber því vottinn í senn,
hve undur geta skeð þegar manns
I höndin og mannsviljinn taka
I mátt moldarinnar í þjónustu sína,
á réttan hátt, og hve illa ræst og
illa ræktað tún, eins og vér sjá-
um þau alloft víða hér í nágrenni
höfuðborgarinnar, eru víðsfjarri
því að gefa rétta hugmynd um
I hvað hér er hægt að gera í rækt-
unarmálum og hvað borgar sig
að gera.
I Bústaðablettur 23 sannar enn-
fremur, að víðáttan er ekki fyrir
öllu.
Um leið og ég ek niður Réttar-
holtsveg dettur mér í hug:
Hvað myndi höfuðborgin geta
grætt á því ef sömu höndum væri
farið um stærri verkefni hér í
! borg, á sviði ræktunar og garð-
prýði, eins og gert er á Bústaða-
bletti númer 23?
Á. G. E.
angan, og eitthvað verður þú að
gera við töðuna?
-— Hún er nú ekki mikil og ég
sel hana. Ég hefi um 200 hænsni,
það er nú allur bústofnin. Mat-
jurtaræktin er aðalatriðið.
ÞAD ER SOÐASKAPUR
AIJ HAFA STÖNGULSÝKI
í KARTÖFLUNUM
— Hvaða matjurtir gefa mest
af sér?
— Kartöflurnar spretta allt af
vel, bara mismunandi vel.
Við lítum á kartöfluakurinn.
Það er Eyvindur, Ben-Lemond og
le'.
Að húsabaki á Bústaðabletti 23. Bóndinn og skógarlnndurinn sem bráðum skýlir húsum og vermi-
reitum. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
aðir mér.
— Sleppum því, en líklega hef-
ir Fjárhagsráð gert margt vit-
lausara heldur en þegar það end-
urskoðaði neitun sína og leyfði
þér að fá matjurtafræ frá Noregi
lyrir 60 krónur, eða hversu reyn-
ist kóngur sá? Er eitthvað í hann
varið?
— Já, sannarlega, hann er á
mörkum sumarkáls og vetrar-
káls. í fyrra tókst mér að geyma
hann til jóla, og það er mikils
virði. Það stóreykur söluhorf-
urnar og sparar gjaldeyri, ef þá
er ekki flutt inn kál til að eyði-
leggja söluna.
Ég renni augunum um kálak-
urinn og reikna í huganum,
hausatölu og þyngd á einum ha.
En svo' dettur mér í hug útsvars-
skráin og hætti að reikna.
— Hvernig ferð þú að því að
koma kálinu, og raunar öllu hér,
svo vel til vegar?
— Ég el plönturnar upp í mold-
arpottum og passa vel að vökva
akurinn.
— Vökva, ét ég eftir. Ég hélt
að ekki vantaði úrkomuna hér
sunnanlands.
— Það er nú svona samt, það
verður að vökva, og vökva mikið
ef kálið á að ná jafnri sprettu.
í vermireitunum er mikið af
blómum í uppeldi — plöntur til
næsta árs, en þar er einnig tölu-
vert af trjáplöntum, og einnig' í
beðum.
— Ætlar þú að fara að keppa
við skógræktina?
— Nei alls ekki, en ég hefi
gaman af þessu, og svo hefi ég
orðið þess var að fólk í bænum
vill fá vænar þroskamiklar trjá-
plöntur í garðana sína, og þegar
það kaupir ekki nema fáar plönt-
ur til að setja við hús sín, til
prýðis, þá er meira um vert að
plönturnar séu efnilegar heldur
en hitt hvort þær kosta krónunni
meira eða minna. Ég veit raunar
Saumastofa
mín
Langholtsvegi 139, tekur
aftur til starfa 1. sept. að
loknu sumarleyfi. Sauma úr
mínum eigin efnum og við-
skiptavina. Sníð, þræði sam-
an og máta.
Henny Otlósson.
Minningarkort
Krabbameinsíélags
íslands *
fást á neðangreindum stöð-
um: Lyfjabúðunum í
Reykjavík og Hafnarfirði
(ekki í Laugavegsapóteki),
Pósthúsinu í Reykjavík cg
öllum póstafgreiðslum út
um land, skrifstofu Krabba-
meinsfélags Reykjavíkur,
Elliheimilinu Grund, Guð-
björgu Bergmann, Háteigs-
veg 52.