Morgunblaðið - 30.08.1953, Blaðsíða 11

Sunnudagur 30. ágúst 1953
MORGUNBLAÐIÐ
11
Ný ves zlun í Austurstræti
Fáein orðum „Andvök
M
ur og „
Þessi mynd er tekin í hinni nýju verzlun Heklu í Austurstræti. Hún var opnuð í gærmorgun. Var
þá löng biðröð við dyrnar. í verzluninni eru tvær dsildir, snyrtivörudeild, sem er til vinstri, og raf-
magnsvörudeild, til hægri, en síðan kemur deild hvers konar heimilistækja. Öll innrétting verzl-
unarinnar ber vott smekkvísi, snilldar handbragðs arkitekts og iðnaðarmanna. — Ljósm.: P. Thomsen
syuSegar u
Akureyri 27. júlí ’53.
Skógræktarfélag íslands,
Reykjavík.
Á aðalfundi Skógræktarfélags
ÞESSI vinsæli skóli verður sett-
ur í húsi KFUM og K við Amt-
mannsstíg 1. okt. n.k. og starfar
vetrarlangt. Hann er fyrst og
fremst æt’aður því fólki, piltum
og stúikum, sem stunda vilja
gagnlegt nám samhliða atvinnu
sinni. Eir.skis inntökuprófs er
kunni fullkomlega að gróðursetja
trjáplöntur.
Yngri börn, sem ekki hafa lært
að gróðursetja, ættu ekki að fást
íslands, sem haldinn var á Laug- við að setja niður nema með full-
arvatni á síðastliðnu vori, lét ég orðnum, Ef til vill mætti auka krafizt en væntanlegir nem-
í ljósi það álit mitt, að nauð- áhuga barna og unglinga fyrir j endur ’Verða að hafa lokið lög-
synlegt væri að veita meiri leið- þessu starfi, með því að láta boðinni barnafræðslu eða fá sjálf
beiningar um gróðursetningu trjá þau skrifa í skólunum stuttar jr undanþágu frá slíku, ef þurfa
plantna heldur en gert hefur ver- j verðlaunaritgerðir um gróður- 1 þykir.
ið ,og benti á nokkrar leiðir í því setningu á trjáplöntum, eða t. d. |
efni. — Fundarstjóri óskaði þá gróðursetningaferð í Heiðmörk NÁMSGREINAR
eftir því, að ég kæmi með þessar (Reykjavíkurbörn). j í SKÓLANUM
„tillögur“ sem hann nefndi svo, I útvarpið Þarf að nota meira Kvöldskólinn starfar í byrjun-
skriflega. Til þess vanst nú ekki f þarfir skógræktarinnar heldur ar- °g framhaldsdeild, og eiga
tími þá, enda var þetta ekki frá ' en gerf hefur verið. Auk ágætra e'dri nemendur hans forgangs-
minni hendi hugsað sem tillögur, j erindaj sem flutt hafa verið> og rétt að þeirri síðari, ef þeir
NÚ ERU hundraS ár liðin frá
fæðingu Stefáns G. Stefánssonar.
Skagfírðingar geröu sitt til að
heiðra mirmingía hans. Hafa þeir
með því tiltæki sínsi sannað, að
j enn eymir töluveil eftir af hin-
1 um forna höfðingsskap Skagfirð-
! inga.
En á fleíra er né nauðsyn að
minnast en rsektars-eani og höfð-
ingssgap Skagfii®inga.
Það er aikvmna, a-5 Andvökur
Stefáns G. Stefsnssonar eru ófá-
anlegar ®g ■ svo hefar verið um
langt skeið. Hvaffi skyldi valda
því?
Ekki er ég þess œmkominn að
svara þessu. Hiö, vfldi ég kveða
upp úr m©3, aS ekki má það
rhinna en b.ne.y!«sii kallast.
Nú má gjaniiBítí sýna bókaút-
gefenduxn sanmgáirni. Þeim er víst
féskylft un» þcssar mundir. En
það er enghn a&ökun fyrir Bóka-
útgáfu Menningarsjóðs og Þjóð-
vinaféíagsins, Svo lélegar bækur
hefur sú utgáfa látið frá sér fara
— suraar hverjar. Fyrir nú utan
það, að surnar hafa ekkert erindi
átt til Islendinga, og hirði ég ekki
um að tilgreina titla né höfunda.
Tilgangurinn með greinarstúf
þessum er annars ekki sá, að
ráðast á stjórn Bókaútgáfu Menn
ingarsjóðs og Þjóðvinafélagsins,
heldur að benda á tvö hneyksli.
I.
Andvökur má ekki grafa sem
leyndardóm lengur. Úrval það
sem Sigurður Nordal gaf út er
orðið ófáanlegt, enda ekki nema
brot og valið eftir smekk eins
manns, og varð það auðvitað svo
að vera.
Þess vegna er það tillaga mín,
að treysti Menningarsjóður sér
ekki til að sjá um heildarútgáfu
á verkum Stefáns G., þá sé ekki
heldur aðeins ábendingar eða
uppástungur. Þó vil ég nú setja
hér lauslega á blað, það, sem
ég hafði í huga um þetta efni,
ef það kynni að vekja frekari at-
hugun á þessu máli.
Aukin leiðbeiningastarfsemi
um skógrækt, einkum um gróður-
Setningu trjáplantna, er
nauðsynleg.
í fyrsta lagi til að auka þátt
þarf að flytja áfram við og við,
væri mjög mikils virði, að t. d.
skógræktarstjóri og
Skógræktarfélags íslands, og
fleiri þar til hæfir menn, vildu
af og til flytja í útvarpið sam-
töl um skógræktarmál, og til að
byrja með sérstaklega um gróð-
ursetninguna. Slíkir viðtalstím- '
sækja um hana i tæka tíð. Þess-
ar námsgreinar eru kenndar: ís-
formaður lenzka> danska, enska, kristin
fræði, reikningur bókfærsla og
handavinna (námsmeyjum) í
byrjendadeild, en auk þess «pp-
lestur (framsagnarlist) og íslenzk
bókmenntasaga í framhaldsdeild.
Skólinn hefur ágætum kenn-
gefið út eiha Ijóðabók, þótt í
vænna lagi sé — ef þeir vilja. —
Og' þjóðin er því meira- en sam-
þykk. Það stendur aðeins á ráða-
mönnum hennar.
En. það ætti að vera skilyrði-
fyrir styrk til handa útgáfunni,
af opinberu fé, að „Andvökur"
verði hvoru tveggja í senn, ódýr-
ar og óstyttar.
II.
Þá er nú hitt hneykslið. Hér
hefur komizt á sá siður, a"ð gefin
hafa úerið út svo kölluð „úrvals-
ljóð“ ýmissa skálda. Það er Ijótur*
siður, svo maður reyni að hafa
um það hógvær orð. Það er rudda
legt gerræði við góða og gengna
syni þessa lands. Afleiðingarnar
geta allir séð. Er fram líða stund-
ir þekkja menn ekki verk þess-
ara skálda, aðeins „úrvalið“.
Orðið „úrval“ er hættulegt. Menn
taka það bókstaflega og hugsa að
þetta, sem í „úrvalinu“ stendur,
sé það eina, er það skáld, sem í
hlut á hafi orkt að gagni. Eftir
öðru skyggnast þeir ekki.
Það er öllum íslendingum
kunnugt, að ævikjör íslenzkra
skálda hafa verið erfið og meira
,en það. Þó þykjast margir meta
þessa menn mikils — að minnsta
kosti stærstu spámennina, sér í
lagi, ef þeir eru nú dauðir. En
lítið mark tek ég á því tali. Því
að tæplega verður því neitað,
að ekki er með góðu móti mögu-
legt að umbuna þeim öllu lakara,
og svívirða minningu þeirra öllu
ömurlegar en með því að gefa út
fáein kvæði eftir þá og kalla þau
„úrvalsljóð".
Því svo er margt sinnið sem
skinnið. Þó að eitt kvæði eigi
ekki erindi til eins, þá grípur það
einmitt annan. Þess vegna verð-
t ur það að teljast nokkuð þræls-
annað ráð vænna en að þingmenn J lega gert að grípa fyrir munn
hefji störf Alþingis á því að' okkar beztu skálda, og það er
urum á að skipa og notar mjög
ar munu áreiðanlega fá marga hagkvæmar kennslubækur, sem
áheyrendur. ' miðaðar eru við námsáætlun
aimfinm'Ticto Einnig mundu hinir yngri hlust hans gérstaklega og ótrúlega
toku ai enmngs emkum y g endur útvarpsins veita fulla at- mikið ma af læra £ skömmum
folksms, i sjalfboðavmnu við ; hygli stuttum frásögnum í barna tima gkólann hafg - þeim
32
vinna sér einu sinni til ómótmæl-
anlegs sóma með því að sam-
þykkja fjárveitingu til útgáfu á
Andvökum Stefáns. Það væri og
er ekki nema sjálfsagt þjóðnytja-
starf. Því það vita fjölmargir,
sem komnir eru til vits og ára,
að fleiri en marga grunar hafa
sótt í ljóð Stefáns G., kraft og
seiglu, er þeir voru að því komn-
ir að bugast í örðugri lífsbaráttu
og ömurlegum kjörum. Ef þetta
er rétt með farið hjá mér, liggur
þá ekki í augum uppi nauðsyn
þess að gefa yngri kynslóðinni
kost á að kynnast þessu heil-
brigðasta skáldi okkar. Margan
strákinn mætti stæla og herða
með ljóðum Stefáns. Gætu marg-
ir kennarar, sem kynnu og
nenntu að beita ljóðum Stefáns
við kennslu sína, náð þar góðum
árangri í að þroska nemendur
groðursetmngu og í oðru agi, tima um gróðursetningu og lífs- árum, sem hann hefur starfað, sína.
til þess að groðursetnmgm veroi. haráttu hinna ungu trjáplantna, sótt þúsundir nemenda frá ferm- Það gengur ekki á öðru nú á
eins vel af hendi leyst °S kostur ^ og ekki siður samtali um þetta ingaraldri og fram til fertugs. dögum en umkvörtunum um
er á. En skorti þekkmgu, ahuga efni við horn! sem hefðu verið Hefur það mjög færzt í vöxt upp ' vonda, háskasamlega tíma, og
°®’,VannV . ni^.eim’ sem ae með í gróðursetningarferð. j.á síðkastið, að þangað leiti fólk I siðspilltan æskulýð. Hvers vegna
gróöursetningunni vinna, verður i jviikið gígn gæti orðið að því, til náms víðsvegar af landinu grefur þjóðin þá helgustu fjár-
verkinu meira og^minna ábóta- j að prenta stu+tar, einfaldar leið- samhliða starfi sínu eða námi í | sjóði sína í jörðu, einmitt þá fjár-
sjóði, er mest og bezt áhrif gætu
haft á þjóðina til heiltarigðs hugs-
unarháttar og manndóms?
Ráðamenn þjóðarinnar hafa
skyldum að gegna. Þeirra orðstýr
þjóðhættulegra en margan grun-
ar.
Að endingu vil ég skjóta því
fram, sem mér þykir undarlegast
í þessu máli. Hvernig skyldi
standa á því, að þau skáldin, sem
lifandi eru, virðast klumsa cg
láta ekkert til sín taka þennan
úrvalsljóða-ósóma.
Sjómenn segja: „Ekki vantar
keiluna kjaptinn“. Og sumir
halda, að helzt kynnu nú skálclin
að koma „fyrir sitt hjarta orði“.
En ég er farinn að efast um það
— efast um það svo lengi sem
þeir gera ekki gangskör að því
að bera hönd fyrir höfuð liðinna
bræðra sinna.
Sigurður Haralz.
sjávarbolni
vant, hversu gott eftirlit sem með heiningar um gróðursetningu trjá sérskólum.
því er haft.
Afleiðingarnar verða svo óeðli-
lega mikil vanhöld á plöntunum,
sem verður til þess að lama trú
manna á skógræktinni. Auk þess
eru trjáplönturnar of dýrmætar gróðursetningu, og væri æskilegt
til þess að ekki sé vandað til gróð ( að Skógrækt ríkisins hefði þær
ursetningarinnar eins vel og hægt til sölu til skógræktarfélaganna.1
er. | Smákassa mætti einnig hafa fyrir
! plönturnar, svo ræturnar þorni
Þeir, sem að gróðursetningunni ekki eins á meðan á gróðursetn-
Vinna, verða að hafa það í huga, ingu stendur. Slíka kassa gætu J
að hver planía þarf að geta lifað skóladrengir smíðað í handavinnu j
80—100 ár og orðið að stóru tré, tíma í barnaskólunum, a. m. k.
10—20 metra á hæð. I þeir sem eru í skógræktardeild,
plantna, sem komizt geta fyrir | Núverandi fræðslumálastjóri,
á litlu blaði, og dreifa þeim út hr- Helgi Elíasson, sem árum
til þeirra, sem þátt taka i gróð- . saman hefur fylgzt með starfi
ursetningu. | Kvöldskólans og jafnan sýnt því
Plöntuskeiðar ætti að nota við ful-an skilning og velvild, hefur j minnkaði ekkl þott brygðust
látið svo um mælt í bréfi til1
menntamálaráðuneytisins,
að
mannlega við og réðu bót á þessu.
, , , _ ,, , , ,— Ekki einhvern tímann eftir
hann teldi sig meðmæltan þvi, | ,
_ .. h i i •* „ t duk og disk, heldur strax a kom-
að unglmgar, er lokið hefðu ,. ° , .
, ... „ • • •„ andi vetri.
barnaprofi, en fengiu af heimilis-, s .... , , . .. . , ..
• . „ _ , , • , , I íuh seldist meira afengi hia
astæðum að stuncla vinnu, sæktu , , .
| vmverzlununum en dæmi eru til
í nokkrum mánuði öðrum. Ætti
ríkiskassanum því ekki að verða
ofraun að láta örlítið brot af þeim
í leiðinlega fengna gróða renna til
LUNDÚNUM, 26. ágúst — Danska
farþegaskipinu, Kronprins Frede
rik, sem brann og sökk í Harwieh
í sumar, hefur nú verið náð á flot
Skipið er eign Sameinaða gufu-
skipafélagsins. Verður það nú
dregið til Helsingör, þar sem það
verður tekið til gagngerðrar við-
gerðar. — Er þess vænzt að skip-
ið geti aftur hafið farþegaflutn-
inga í maímánuði næsta ár.
—NTB.
l'ramh. á hU. I?
t. v. tekið þegnskylduvinnu
Kennsla í gróðursetningu trjá- J og þyrftu skógræktarfélögin ekki þjónustu sína, þyrfti fyrst og styrktar þessu þjóðnytjamáli.
Þ1 antna ætti að fara frarn í öllum að greiða mikið fyrir svona fremst að vinna að því meir en | Það er aðkallandi að byrgja
barna- og unglingaskólum, fyrst kassa. 1 gert hefur verið, að glæða skiln- ekki lengur fyrir svo gersamlega
bóklega og síðan verklega. Verk- ’ Ég orðlengi þetta svo ekki ing hinnar uppvaxandi kynslóðar geðheilbrigt skáld eins og Stefán
]ega kennslan gæti e. t. v. farið meir. En ég lít svo á, að til þess á gróðri og ræktun. Enda mun G. er. Ekki sízt ef við erum nú
fram á sarna tíma og sundnámið. I að áframhaldandi, vaxandi sókn það henni sjálfri einnig fyrir stödd úti í öllum veðrum válynd-
Þarf sem fyrst að ná því marki,; geti orðið á skógrækt í landinu, heztu. um, og tunga okkar jafnvel í
að öll börn, sem orðin eru 12 ára, og til þess að skógræktin geti e. Þorst. Davíðsson. hættu stödd. — íslendingar geta
SamniiHiayiSreeður
SAIGON og PARÍS, 28. ágúst —
Samningaviðræðunum urn sjálf-
stæði Kambodíu, sem staðið hafa
síðan 24. ágúst lauk í dag. Náðu
samningamenn Kambodíu og
Frakklands samkomulagi um 2
aðalatriði, þau að hið nýja ríki
skuli sjálft fara með lögreglu-
og dómsmál. Enn er ekki sam-
komulag um ýmis atriði svo sem
hermálin, en talið er víst að