Morgunblaðið - 26.02.1955, Blaðsíða 2
2
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 26. febrúar 1953
Kaupmáttur launanna
Framh. af bls. 1
stig, sem hér munar, og er því
vegið tímakaup Dagsbrúnar kr.
15,23 frá 1. marz næstkomandi.
DAGVINNUTAXTI
DAGSBRÚNAR
Hinn almenni dagvinnutaxti
Dagsbrúnar, sem samkv. ofan-
greindu er látinn gilda að % við
útreikning hins vegna tímakaups,
annars vegar svarandi til kaup-
gjalds í janúar 1953 og eftir þeim
skatt- og útsvarsstiga, er var í
gildi 1953, hins vegar svarandi
til kaupgjalds í janúar 1955 og þá
j Til þess að hugmynd fáist um
þýðingu mismunandi rhikillar
yfirvinnu í þessu sambandi — ef
1 menn vilja taka tillit til slíks —
j má geta þess t.d., að sé reiknað
eftir þeim skatt- og útsvarsstiga, ' með 3ja klst. eftirvinnu á viku
er var í gildi 1954, — enda er ekki ! til jafnaðar nú, en með engri
enn vitað, hver útsvarsstiginn * *
verður í ár.
Akureyri, 25. febr.
ENN er ófært hér að aðalhafskipabryggjunni, Torfunefsbryggju.
Eru farrnskipin því afgreidd við gamlar trébryggjur á Odd-
eyrartanga, sem mjög eru óhentugar fyrir vöruafgreiðslu.
er sem hér segir:
Janúar 1953 kr. 14,60
Janúar 1955 kr. 14,69
Marz 1955 kr. 14,88
Samkvæmt þessu er vegið dag-
tímakaup Dagsbrúnar 2,3%
liærra en almenna tímakaupið.
Með því að athugunin tekur til
^ekjuskatts og útsvars af verka-
mannslaunum jafnhliða öðrum
útgjöldum, nægir ekki að finna
vegið tímakaup á þeim tíma, sem
liér um ræðir, heldur verður í
því sambandi að miða við ákveðn
ar árstekjur. Niðurstaðan í því
efni var sú, að miðað er við fulla
dagvinnu að viðbættum 3 eftir-
vínnustundum á viku til jafnað-
ar. Kemur þetta nokkuð vel heim
við urtaksrannsókn, sem gerð var
á tekjum verkamanns í Reykja-
vík 1953 og ætti ekki að vera
fjarri sanni. Árstekjur verka-
manns verða þá 39,227 kr, miðað
við kaupgjald í janúar 1953,
39.477 kr. miðað við kaupgjald
1 janúar 1955, og 39.984 kr. miðað
við kaupgjald í marz 1955, sam-
kvæmt núverandi kjarasamning-
um. Hér er alls staðar miðað við
300 vinnudaga á ári.
Ekki hefur verið tekið tillit til
breytinga á yfirvinnumagni á
umræddu tímabili. Flest bendir
til þess, að yfirvinna hafi farið í
vöxt, en deila má um, hvort rétt
se að taka tillit til þess í athugun '
sem þessari.
Niðurstöðurnar eru þessar:
Á fyrri tíma skattur 729 kr.
og útsvar 3.000 kr., alls kr.
3.729. Á síðari tíma skattur
464 kr. og útsvar 1.800 kr.,
alls 2.264 kr.
Breyting framfærslukostnaðar
frá janúar 1953 til janúar 1955
er síðan fundin á þann hátt, að
útgjaldaupphæðir á fyrri tíman-
um samkv. grundvelli Kauplags-
nefndar eru margfaldaðar með
vísitölu fyrir breytingu sömu
liða í framfærsluvísitölunni. Út-
gjaldaskiptingin samkv. áætlun
Kauplagsnefndar er þannig látin
ráða, en einstakir liðir hennar
eru færðir fram til janúar 1955
í hlutfalli við breytingu sömu
liða framfærsluvísitölunnar á
sama tímabili. Þessi aðferð er að
visu ekki nákvæm, en þó leyfileg
og verður að nota hana vegna
þess að grundvöllur Kauplags-
nefndar liggur ekki fyrir^ nægi-
lega sundurgreinaur. — Útgjöld
til skatts og útsvars eru ákveðin
sjálfstætt fyrir hvorn tímann um
sig, eins og áður segir. Lækkun
þeirra síðan 1953 nemur 39,2%.
FRAMFÆRSLUKOSTNAÐUR
1953 OG 1955
Tii þess að vitneskja fáist um
breytingu á kaupmætti launa frá
janúar 1953 til janúar 1955 þarf
að bera kaupið á hvorum þessara
tíma saman við verðlag sama
tíma. Mælikvarðinn, sem hér er
notaður, er vísitala framfærslu-
kostnaðar, en vegna hinna stór-
ieildu breytinga, sem orðið hafa
síðan núverandi' framfærsluvísi-
"tala tók gildi í byrjun síðari
beimsstyrjaldar, hefur hún tak-
markað notagildi í þessu efni. í
þess stað er stuðzt við rannsókn
á neyzlu launþega hér í bænum,
sem er nú verið að gera á vegum
Kauplagsnefndar til undirbún-
ings nýjum vísitölugrundvelli, ef
til kæmi. Rannsókn þessi er ekki
langt á veg komin og ekkert er
•enn vitað um endanlegar niður-
stöður hennar. En þar sem ekki
er fyrir hendi annar betri grund-
völlur að byggja á, hefur verið
stuðzt við þessa rannsókn, Hér
■er um að ræða meðaltal útgjalda-
skiptingar hjá úrtaki 25 verka-
mannafjölskyldna, með samtals
96 einstaklingum, þannig að segja
má, að meðalfjölskyldan sé hjón
með 2 börn. f þessum neyzlu-
grundvelli eru, eins og við er áð
búast, útgjöld til brýnna nauð-
synja mun minni að tiltölu en í
grundvelli framfærsluvísitölunn-
-ar, en útgjöld til ýmissa annarra
þarfa þeim mun meiri að tiltölu.
iEr þetta venjuleg afleiðing bættr-
ar éfnahagsafkomu, enda leikur
ekkí vafi á því, að lífskjör verka-
manna í heild hafi batnað veru-
lega síðan grundvöllur fram-
færsluvísitölunnar var ákveðinn
fyrir um það bil 15 árum.
MIKIL LÆKKUN
SKATTA OG ÚTSVARS
Útgjöld til skatts og útsvars á
bvorum tímanum um sig eru ekki
samkvæmt heimild Kauplags-
néfndar, heldur er sá liður
ákveðinn á þann hátt, að Skatt-
stoftn reiknaði út tekjuskatt og
útsvar af fyrrgreindum árstekj-
um'kvænts mamns með- 2 börri, •
HEILDARUTGJOLD
VF.RKAMANNAFJÖLSKYLDU
Við samanburð á reiknuðum
heildarútgjöldum verkamanns-
fjölskyldu 1953 og 1955 kemur
það í ljós, að framfærslukostnað-
ur hefur á þessu tímabili lækkað
um 0,4%, ef skattur og útsvar er
meðtalið í útgjöldum, en hækkað
um 3,6%, ef þeim er sleppt. Hér
er þess að gæta, að hækkun húsa-
leigu frá 1953 til 1955 er sjálf-
sagt talin of lág með því að miða
við hækkun húsnæðisliðs fram-
færsluvísitölunnar, eins og hér er
gert, enda gilda sérstök ákvæði
um útreikning á húsnæðislið
framfærsluvísitölunnar. Verður
vikið nánar að þessu síðar.
Hækkun framfærsluvísitölunn-
ar sjálfrar á umræddu tímabili
! er 2,1%, en þar er þess að gæta,
| að engir beinir skattar eru í
* grundvelli hennar. Eins og áður
segir er hækkun framfærslu-
kostnaðar samkv. grundvelli
Kauplagsnefndar 3,6%, ef tekju-
skatti og útsvari er sleppt, og er
það miklu meiri hækkun en
framfærsluvísitalan sýnir á sama
tímabili.
I
• BREYTING KAUPMATTAR
I LAUNA FRÁ 1953 TIL 1955
Þegar hlutfallið milli kaups
og framfærslukostnaðar í jan.
1953 annars vegar er borið
saman við hlutfallið milli
kaups og framfærslukostnað-
ar í janúar 1955 hins vegar,
kemur í ljós, að kaupmáttur
Dagsbrúnarkaups hefur auk-
izt um 1,1% á umræddu tíma-
bili. Er þá miðað við kaup-
gjald í janúar 1955 og við
grundvöll Itauplagsnefndar
að meðtöldum skatti og út-
svari, En ef sleppt er skatti og
útsvari, þá hefur kaupmáttur
launa rýrnað um 2,9%.
Kaupgjaldsvísitalan er samkv.
gildandi kaupsamningum reikn-
uð út á 3ja mánaða fresti, og hún
er í janúar 1955 tveim stigum
lægri en hún væri, ef hún væri
reiknuð eftir framfærsluvísitölu
þess mánaðar. Miðað við kaup
eftir kaupgjaldsvísitölu svarandi
til framfærsluvísitölu janúar-
mánaðar 1955 — sem nú er vitað
að verður gildandi kaupgjald frá
1. marz 1955, samkvæmt núver-
andi kjarasamningum — hefur
kaupmáttur launa hækkað um
2,4% á umræddu tímabili, ef
skattur og útsvar er með, en
rýrnað um 1,6%, ef þeim er
sleppt.
' eftirvinnu í jan. 1953, þá hefur
kaupmáttur verkamannstekna
aukizt um 10,5% miðað við kaup-
; gjald í janúar 1955, en um 12,0%
, miðað við kaupgjald frá 1. marz
næstkomandi. í báðum þessum
: dæmum er miðað við grundvöll
j Kauplagsnefndar að meðtöldum
; tekjuskatti og útsvari. Miðað við
| fulla dagvinnu án eftirvþjpu nú,
en við 3ja klst. eftirvinnu viku-
lega 1953, er rýrnun kaupmáttar
tekna tilsvarandi 7,6% og 6,4%.
HÆKKUN HÚSALEIGU
1 Hækkun sú á húsaleigu frá
janúar 1953, sem við er miðað í
ofangreindum útreikningum, er
2%. Það er án efa of lítið en engin
gögn eru fyrir hendi til að áætla
þessa hækkun svo vit sé í. Hins
vegar skal nú gerð grein fyrir
því, hver áhrif það hefur á niður-
stöður þessara útreikninga, ef
gert er ráð fyrir 3—6% hækkun
á húsaleigu, í stað 2% hækkunar.
Aukningin á kaupmætti verka-
mannslauna — með skatt- og út-
svarsgreiðslu — sem eins og áður
segir nem.ur 1,1% miðað við kaup
gjald í janúar 1955 og 2,4% mið-
að við kaupgjald frá 1. marz
næstkomandi, verður þá sem hér
segir við 3—6% hækkun húsa-
leigu:
Tilraunir þær, sem gerðar hafa
verið til að sprengja rennu í ís-
inn upp að Torfunesbryggju,
hafa mistekizt.
SKIP HVERFA OLL FiíA
S’ðan strandferðaskipið Hekla
varð frá að hverfa á þriðjudag-
inn, hafa tvö stór skip önnur
komið hingað, til að ferma vör-
ur, en bæði hafa orðið frá að
hverfa við tilraunir til að komast
að Torfunesbryggju. Þessi skip
eru Reykjaíoss og Katla. Loks
hefur báturinn Drangur reynt að
kcmast að bryggjunni, eftir rauf-
inni, en sama sagan endurtók sig
og báturinn varð eins og skipin
að hverfa frá. — Vignir.
Fjölmennu innanfélags-
móti í hadmint&n
líkur s dag
Keppmin hefur verið og verBur
jöfn og skemmtileg
IDAG kl. 5.40 fara fram úrsiit í innanfélagsmóti Tennis- og
badmintonfélags Reykjavíkur. — Úrslitaleikirnir fara fram i
íþróttahúsi KR við Kaplaskjólsveg. Víst þykir að keppnin verði
hörð, enda kann svo að fára að þrír bikarar verði unnir til eignar.
Mótið hófst s.I. laugardag og var fjölmennt mjög — keppt var í
öllum flokkum karla og kvenna og auk þess í nýliðaflokki.
Breyting kaupmált- Sama,
ar launa miðað við
Hækkun miðað við kaupgjald
húsa- kaupgjald frá 1. marz
leigu í jan. 1955 1955
3% + 0,90% + 2,20%
4% + 0,75% + 2,04%
5% + 0,58% + 1,88%
6% + 0,43% + 1,73%
ÍC MIKIÐ LÍF OG FJÖR
I Það er mikið líf og fjör í
Tennis- og Badmintonfélaginu.
! Félagarnir eru um 200 talsins og
j á vegum félagsins er æft 130
| tíma í viku og eru að meðaltali
fjórir á hverri æfingu. Aðalfund-
ur félagsins var nýlega haldinn
og var formaður kjörinn Einar
Jónsson einn af okkar beztu bad-
I mintonmönnum.
En í innanfélagsmótinu, sem
FYRIRVARAR
Augljóst er, að niðurstöður at-
hugunar þessarar eiga allt sitt
raungildi undir áreiðanleik
þeirra forsendna, sem á er byggt,
en þær geta orkað tvímælis að
ýmsu leyti. Hins vegar er ekki
völ á betri beimildum en hér er
miðað við og er raunar ekki
ástæða til að ætla, að þær séu
fjarri sanni.
Framh. af bls. 1
er aðstoðarutanríkisráðherra,
Andrei Gromyko, fulltrúi Banda-
ríkjanna Henry Cabot Lodge, að-
alfulltrúi hjá SÞ, fulltrúi Frakk-
lands Jules Moch og fulltrúi
Kanada Norman Robertson. Full-
trúi Dag Hammarskjölds, aðal-
ritara SÞ, á ráðstefnunni er að-
stoðaraðalritari, sem sér um mál
varðandi öryggisráðið.
* SÍÐASTI FUNDUR VAR AD
MESTU ÁRANGURSLAUS
Fundur þessi er í beinu fram-
haldi af viðræðum í afvopnunar-
nefnd SÞ, er á sínum tíma lagði
kjarnorkumálin fyrir undirnefnd,
skipaða fulltrúum þeirra landa,
er höfðu kjarnorkuvopn til um-
ráða. Undirnefnd þessi kom sam-
an til fundar í London s.l. vor.
Fundur sá reyndist árangurslaus
að mestu leyti.
Vesturveldin greinir mikið á í
tilraunum þeirra til úrlausnar í
afvopnunarmálinu. Vesturveldin
vilja algjöra afvopnun, miðað við
bæði kjarnorku- og venjulegan
vopnabúnað. Afvopnun þessi á
að fara fram undir alþjóða eftir-
liti. Ráðstjórnarríkin vilja eyði- i
leggingu allra gerða kjarnorku-i
vopna, en venjulegur vopnabún-
aður má haldast óbreyttur miðað
við síðustu áramót. Mundi þetta
veita Ráðstjórnarríkjunum mikla
yfirburði vegna þess, hve þau
hafa yfir miklum herstyrk að
ráða. Hins vegar liggur styrkur
vestrænna þjóða í kjarnorku-
vopnunum.
. i
Wagner Walbom
í úrslitum í 3 greinum.
hófst s.i. laugardag eru þátttak-
endur rúmlega 40 talsins. Úrslita-
leikirnir fara fram í dag og verða
sem hér segir:
* MEISTARAFLOKKUR
KARLA
í einliðsleik keppa til úrslita
Wagner Walbom og Lárus Guð-
mundsson. Walbom heíur verið
ókrýndur konungur badminton-
manna hér á landi um árabil.
Lárus er snjall leikmaður og víst
þykir að hann muni veita Wal-
bom harða keppni. Hefur hann
„leikið sig“ óvenju fljótt upp í
etfsta þrep. meistaraflokks, - En
vinni Walbom vinnur hann bik-
arinn til eignar.
I í tvíliðaleik meistaraflokks
karla keppa til úrslita Walbom
og Einar Jónsson gegn þeim
Ragnari Thorsteinson og Karli
■ Maack. Þeir Walbom og Einar
hafa tvisvar unnið bikarinn.
-o r.:::::;TARAFLGKKUR
2 :ð_klk í moistaraflokki
kvcnna keppa til úrslita Júlíana
Isebarn og Jónína Nieljóhníus-
dóttir. Júlíana hefur unnið bik-
arinn sem um er keppt tvisvar,
og vinnur hann til eignar vinni
hún ennþá. En Jónína vcrður
henni áreiðanlega skæður keppi-
nautur.
í tvíliðaleik kvenna í meistara-
flokki er keppni lokið og sigur-
vegarar urðu þær Hulda Guð-
mundsdóttir og R.annveig Magn-
úsdóttir. Sigruðu þær Jónínu
Nieljóhníusdóttur og Eigríði
Guðmundsdóttur. Var keppnim
afarhörð 17:14 — 13:15 — og
15:12.
TVENNDARKEPPNI
í tvenndarkeppni meistara-
' a flokks leika til úrslita Einar og
Júlíana gegn þeim Walbcm og
Ellen Mogensen.
★ 1. FLOKKUR
í einliðaleik 1. flokks karla
leika til úrslita Sigurgeir Jóns-
son og Kolbeinn Pétursson. — í
tvíliðaleik keppa til úrslita Leif-
ur Möller og Óskar Lá"usson
gegn þeim Kristjáni Benjamíns-
syni og Ragnari Georgssyri.
í fyrsta flokki er lokið tveim-
ur leikjum. — Sigurvegarar í
tvenndarkeppni urðu Kclbeinn
Pétursson og Guðrún Halldórs-
dóttir. Einnig þar var keppnin
mjög hörð 15:5 — 4:15 — 15:6.
Þá sigruðu í tvíliðaleik kvenna
með miklum yfirburðum Hall-
dóra Thoroddsen og Ellen Mog-
ensen.
* NÝLIÐAFLOKKUR
Þar keppa til úrslita í ein-
liðaleik Þórir Jónsson og Óskar
Guðmundsson. í tvíliðaleik stóðu
úrslitin á milli Þóris ásamt Þor-
valdi Þorsteinssyni gegn þeirn
Rafni Viggóssyni og Þorgrími
Tómassyni og sigruðu hinir fyrr-
nefndu eftir harða keppni 15:4
— 11:15 — 15:12.
Eins og úrslitin í þeim flokk-
um þar sem keppni er lokið bera
, með sér, er keppnin á mótinu
' afarhörð. En hin mikla þátttaka
, í mótinu ber ljósast vitni um vin-
sældir. badmintoníþróttarinnar...