Morgunblaðið - 26.02.1955, Síða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 26. febrúar 1955
ínrpjuM&MI*
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðann.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur,
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Hagnýtimj anðlinda landsins
Ágætur fyrtriestur
U’
IM ÞAÐ getur naumast ríkt
ágreiningur meðal íslend-
inga, að framtíðarvelferð þeirra
hljóti að verulegu leyti að byggj-
ast á því, hvernig þeim tekst að
hagnýta auðlindir lands síns. En
hverjar eru þessar auðlindir?
Því miður er ísland ekki auð-
ugt að verðmætum efnum í
jörðu. Frá jarðfræðilegu sjónar-
miði er landið ungt. Það er því
fátækt að málmum og öðrum
efnum, sem í mörgum öðrum
löndum eru undirstaða stóriðn-
aðar og námuvinnslu. Margt er
þó ennþá órannsakað í þessum
efnum.
Aðal auðlindir íslands eru
fossa-afl og jarðhiti, gróðurmold-
in og fiskimiðin við strendur
landsins. Af því leiðir að þjóðin
hefur lengstum lifað á landbún-
aði og fiskveiðum.
Baráttan um fossafl
og jarðhita
Síðan hagnýting vatnsafls-
ins hófst fyrir alvöru eru að-
eins liðnir um það bil tveir
áratugir. Fyrir 25 árum tóku
Sjálfstæðismenn upp barátt-
una fyrir stórvirkjunum í ein-
stökum vatnsföllum. Jón Þor-
láksson og Jón
ÓHÆTT er að segja, að Dr.
Arnold S. Aldis, hinn vel mennt-
aði enski skurðlæknir, sem nú
dvelst hér nokkra daga til fyrir-
lestrahalds á vegum Kristilegs
í stúdentafélags, hafi í fyrrakvöld
' flutt afbragðs háskólafyrirlestur,
sem fjallaði um vísindi og helztu
grundvallaratriði kristinnar trú-
ar. Dr. Aldis talaði blaðalaust.
Er hann afar skýr og sérlega lipur
i í allri framsetningu. Leynir sér
' ekki, að hann er þaulæfður ræðu
maður. Málflutningur hans er
j hinn viðfelldnasti, röksemdir hóf-
samar og markvissar. — Menn
i fylgdust með af áhuga, er hann
höfuðatvinnuvega landsmanna, tefldi fram ýmsum staðreyndum
landbúnaðar, sjávarútvegs og nr hinum efnislega heimi, sem
iðnaðar. — Um framtíðarstarf frá vísindalegu sjónarmiði gætu
flokks þeirra komst Ólafur Thors trauðla talizt hending ein eða til-
að orði á þessa leið í ræðu er viljun, heldur hlytu að staðfesta
hann flutti á síðasta landsfundi kenningu Biblíunnar um það, að
flokksins sumarið 1953:
„Um næstu aldamót verða
Íslendingar að .líkindum orðn-
ir 3—400 þús. manna þjóð.
Þessu fólki þurfum við að
sjá farborða og baráttunni í
dag verður að haga með það
fyrir augum, að hinum vax-
andi fólksfjölda séu sköpuð ný
skilyrði til að lifa frjálsu
menningarlífi í landinu við
sem æskilegust kjör í andleg-
um og veraldlegum efnum ...
í þessu skyni munum við
halda áfram þeim rannsókn-
um, sem þegar eru hafnar á
skilyrðum til hagnýtingar á
auðlidum landsins og hraða
framkvæmdum eftir föngum.
Við munum hefja nýja leit að
nýjum úrræðum og nýrri hag-
nýtingu jarðhita, vatnsafls og
hér væri um sköpuð lögmál að
ræða til að þjóna vissum tilgangi
skapara.
Dr. Aldis flytur opinbera fyrir-
lestra með túlk (síra Jóhann
Hannesson) annað kvöld í hin-
um stóra samkomusal KFUM hér
í bæ, kl. 8,30. Einnig á þriðjudags
kvöld í Dómkirkjunni kl. 8,30.
Þar mun og hinn vinsæli söngv-
ari Kristinn Hallsson syngja ein-
söng. Dr. Aldis mun verða aðeins
næstu viku hér á landi, því að
annir kalla hann heim.
Gagnkvœmar heimsóknir
norskra og íslenzkra skóg
ræktarmanna í sc§mar
AKVEDIÐ hefur verið að norskir og íslenzkir skógræktarmenn
skiptist á heimsóknum næsta sumar. Fer þá héðan hópur manna
til Noregs, en hingað kemur jafn fjölmennur hópur frá Noregi.
HÁLFAN MÁNUÐ
í ÞRÆNDALÖGUM
Skógræktarfólkið mun starfa
við skóggræðslu um hálfs mán-
aðar skeið. Fara íslendingarnir
til Þrándheims með flugvél, en
þaðan flytur flugvélin Norð-
mennina. Munu íslendingarnir
vinna við skógræktarstörf í
Þrændalögum. Óákveðið er hvar
norska skógræktarfólkið mun
verða við störf hér á landi.
50 MANNS
Þessi skipti munu fram fara i
byrjun júnímánaðar, og munu í
hópi íslendinganna verða 50, og
jafnmargir Norðmenn, og standa
vonir til þess að hvert einasta
skógræktarfélag hér á landi sendi
mann til þátttöku í skógræktar-
förinni til Noregs.
ÞRIÐJA
SKÓGRÆKTARFÖRIN
Þetta verður í þriðja skiptið,
sem norskir og íslenzkir skóg-
ræktarmenn fara í gagnkvæmar
\Jeluahandl ihri^ar:
við í fátækt, úrræðaleysi og
fávizku höfum vanrækt að
færa okkur í nyt.“
„Fædd í gær“.
VELVAKANDI góður!
........ _ .. Ég kom inn í búð í gær, í
miðbænum, þar sem seldir eru
vindlar o. m. fl. Þar var ung og
lagleg stúlka, sem veitti þjón-
Þannig hefur Sjálfstæðisflokk- Ustu. Ég bað um einn vindil. Litla
- » • f x ur'nn markað stórhuga og raun- laglega stúlkan snéri sér á hæli,
a Reymstað hæfa stefnu í framfaramálum stakk hendi niður í vindlakassa,
logðu fram vi urlegar og vel þjóðarinnar. Hann hefur með sem tá á hillunni og sjá! - Við
undirbunar tillogur a. Alþingi ábyrgu og þrotlausu starfi haft fingur hennar loddi einn vindill,
um hagnytingu fossaflsms til forgongu um þá hagnýtingu auð- sem hún rétti mér miög h
orkuframleiðslu í almenmngs- linda landsins, sem þegar hefur
þágu. Eftir harða baráttu gegn verið framkvæmd. En hann hef-
afturhaldi Framsóknarflokks-' ur jafnframt reist það merki,
ins tókst Sjálfstæðismönnum sem siglt verður eftir á komandi
í Reykjavík að hrinda fyrstu árum í því mikla starfi, sem enn-
virkjun Sogsins í framkvæmd. þá er óunnið að hagnýtingu hvers
Síðan hefur hver stórvirkjun- konar náttúruauðæva landsins.
in þar rekið aðra. Höfuðborgin,

undir forystu Sjálfstæðismanna,
hefur þannig haft alla forgöngu
um brautryðjendastarfið á sviði
orkuframleiðslunnar.
Sama máli gegnir um hagnýt-
Útvegun fjármagns-
ins er aðalatriðið
Fram hjá
þeirri
,------* ---- gengið
tóku upp baráttuna fyrir hagnýt- , þröskuldurinn á vegi
ingu jarðhitans. Sjálfstæðismenn verður ekki
staðreynd
að aðal-
atvinnu- *
tökum síðari kostinn, verðum vér
að bera virðingu fyrir máli því,
sem vér tölum og forfeður vorir
hafa talað í þúsund ár og meira
en það. — G. J.“
E'
ingu heita vatnsins í Mosfells- ^ lífsuppbyggingar íslendinga er versklega. Ég stillti mig um að
sveit til upphitunar höfuðborg
inni. Einnig þar mættu þeir and-
úð og afturhaldi Framsóknar-
flokksins, sem fór þá með stjórn
landsins. En glæsileg framfara-
mál verða ekki kæfð til lengdar.
Undir forystu Péturs heitins
Halldórssonar og Bjarna Bene-
diktssonar var hitaveitunni lok-
fjárskorturinn. Á það benti finna að þessari þjónustu ungu og
Magnús Jónsson alþingismaður laglegu stúlkunnar, greiddi minn
einnig í glöggri ræðu er hann' vindil og fór. Á leiðinni út datt
flutti á Alþingi s.l. fimmtudagj mér í hug: Skyldi hún hafa lært
Komst hann þá m. a. að orði á þetta af því að sjá „Fædd í gær“?
þessa leið: | Ég tek það fram, að ég er ekki
„Það sem okkur fyrst og fremst að álasa þessari stúlku, hún vissi
skortir til að koma upp t. d. stór- auðsjáanlega ekki betur. En ég
; iðjuverum, sem kosta hundruð vildi með þessum orðum minna
ið til ómetanlegs hagræðis fyrir, milljóna króna er erlent fjár-! forstöðumenn slíkra stofnana á
Reykvíkinga og stórkostlegs magn, því að það er augljóst, að að leiðbeina betur óvönum ungl-
gjaldeyrissparnaðar fyrir þjóð- við höfum ekki til í landinu ingum, sem eru í þjónustu þeirra.
sjálfu það fé sem til þarf. Um
það hafa hins vegar staðið deilur,
hve langt eigi að ganga í þessu
efni“.
Þarna er komið að sjálfum
kjarna málsins. Það er gagnlegt
að þjóðin geri sér sem ljósast.
hvernig hún getur nýtt auðlindir j
ina í heild.
Síðan hafa ýmis byggðarlög,
kaupstaðir, kauptún og einstök
sveitabýli siglt í kjölfarið og hag-
nýtt jarðhitann. Gróðurhúsarækt-
inni hefur jafnhliða fleygt fram.
Fyrir rúml. tveimur árum sam-
þykti Alþingi svo tillögu frá
Sjálfstæðismönnum um rann-
sóknir á jarðhita landsins og
undirbúningi almennrar löggjaf-
ar um hagnýtingu hans.
Heildarlöggjöf um raforku-
framkvæmdir í landinu var
sett fyrir frumkvæði nýsköp-
unarstjórnarinnar vorið 1946.
Áður hafði raforkusjóður ver-
ið stofnaður árið 1942 fyrir
forgöngu Ingólfs Jónssonar
og fleiri þingmanna Sjálfstæð-
isflokksins.
Horft fram á veginn
GJ
Snerpinn“.
Verðum að bera virðingu
fyrir móðurmálinu.
SKRIFAR:
„Kæri Velvakandi!
í þætti þínum h. 16. febrúar s.l.
lands síns og marki stefnuna í' er birt grein frá „skautakarli".
þessum þýðingarmiklu málum. [ | bréfi hans er minnzt á „óupp-
Hitt er þó aðalatriðið, að hún dreginn skríl“. Mig langar til að
hafi innlent eða erlent fjármagn vita, hvað orðið „óuppdreginn"
til þess að ráðast í sjálfar fram- ( merkir í þessu sambandi. Sagt
kvæmdirnar. . er, að klukkur og sum barnaleik-
Sjalfstæðismenn telja að föng séu úregin upp og geta þau
ekki beri að hika við að nota
því einnig verið óuppdregin. En
mér finnst varla hægt að leggja
þá merkingu í orðið á þessum
erlent fjármagn til þess að
hrinda þeim stórframkvæmd-
um áleiðis, sem þýðingarmest- ... *
ar eru, en þjóðina brestur ftað' Helzt dettuf mer 1 hu®- að
þarna se att við fakunnandi ungl-
bolmagn til þess að ráðast í.
Þannig hafa margar smáþjóð- mSa> en hvers vegna er það þá
ir byggt upp bjargræðisvegi sína. ekki notað? Mér finnst blaða-
Ef grundvöllur íslenzks atvinnu- menn ganga full langt í því að
Sjálfstæðismenn hafa þannig I lífs er traustur og heilbrigður, nofa útlend slettuorð og ambög-
unnið markvíst að því undanfar- | mun notkun erlends lánsfjár til ur.
in ár að hagnýta fossafl og jarð- hagnýtingar auðlindum landsins Eigum við að hætta að vera
hita, jafnhliða því, sem þeir hafa
haft forgöngu um uppbyggingu
verða þjóðinni til gæfu og geng-
is.
íslendingar, eða eigum við að
halda áfram að vera það? Ef vér
Burt með dönsku-
sletturnar.
G þakka G. J. fyrir bréfið. Ég
er honum öldungis sammála
um það sem hann segir um móð-
urmálið — og víst er orðið „óupp-
dreginn“ afleit íslenzka. Hins-
vegar geri ég ráð fyrir að lang-
flestir íslendingar séu ekki í nein
um vafa um merkingu þess sem
er: „ósiðaður“ eða „illa upp al-
inn“ en ekki ,,fákunnandi“, eins
og bréfritari minn skilur það.
Þetta orð er auðvitað beint kom-
ið úr dönsku, af sögninni „at op-
drage“ — ein af hinum gömlu
dönskuslettum, sem festst hafa í
málinu en ættu að hverfa með
öllu.
Eins og útborg í London!
TT. SKRIFAR:
„Fyrir nokkru átti ég tal við
menntaðan Englending, sem hér
var staddur um stundarsakir og
spjölluðum við um ýmislegt fram
og aftur í bezta bróðerni. Ekki
fór hjá því, að talið bærist að
hinum yfirstandandi deilum milli
Englendinga og íslendinga út af
víkkun landhelginnar. Við rædd-
um þetta öfgalaust þótt allmjög
greindi okkur á í skoðunum, sem
vænta mátti. Mér hefir alltaf ver-
ið hlýtt til Englendinga, hefi haft
af þeim töluverð kynni og því
meiri urðu vonbrigði mín yfir
því, hve mér fannst afstaða þessa
manns óbilgjörn og þröngt mörk-
uð. „íslendingar allir — sagði
hann — eru ekki fleiri en íbúar
í einu úthverfi Lundúna! Hven-
nær hafa brezk stjórnarvöld sett
hag allrar þjóðarinnnar á hakann
fyrir eina útborg í London?!“
Mér ofbauð satt að segja! Er
skilningur brezka stórveldisins á
réttindum smáþjóða slíkur’ Hvað
eigum við eiginlega að halda?
rp rp u
----
Ilættan er ná-
búi öryggisins.
heimsóknir. Hafa ferðirnar heppn
azt vel. Skógræktarfólkið ís-
lenzka hefur lært mikið, sem
orðið hefur því að ómetanlegu
gagni a. m. k. við skógræktar-
störfin, þegar heim er komið.
Ný nmferSamynd
sýnd í dag
í DAG sýnir Slysavarnafélagið í
fyrsta sinn nýja umferðakvik-
mynd, sem félagið hafði forgöngu
um að tekin væri hér í Reykja-
vík.
Myndin er einkum ætluð börn-
um á aldrinum 7—9 ára, enda
verður farið með hana í alla
barnaskóla bæjarins og hún sýnd
skólabörnum á þessum aldri.
Óskar Gíslason og Gunnar R.
Hansen hafa gert myndina og
verður hún sýnd almenningi og
nokkrum gestum SVFÍ í Tjarn-
ar'oíói klukkan 2 í dag og er að-
gangur ókeypis.
Það eru fjögur vátrygginga-
félög hér í bænum, sem kostað
hafa myndatökuna. — Mun SVFÍ
hafa um það forgöngu að fleiri
umferðamyndir verði teknar. —■
Félagið mun bráðlega sýna
sænska umferðamynd, sem eink-
um er ætluð hjólreiðamönnum,
m.a. skellinöðru-ökumönnum.
Jðrragleði í
Bolungayík
BOLUNGAVÍK, 25. febrúar —
Húsbændur hér efndu til Jörva-
gleði (Þorrablóts) 19. febr. s. 1.
Var þar margt til skemmtunar.
Kristján Júlíusson og Sigurður
Friðriksson sungu Glunta og
Sigurður Friðriksson stjórnaði
spurningaþætti. Viðtal var við
aldraðan bónda á Ströndum, Jón
Finnbogason; Kristján Júlíusson
flutti frásögn af þorraþrælsbyln-
um í Odda og Friðrik Sigur-
björnsson talaði um Jórvagleði.
Á borðum var alíslenzkur matur
og etið úr trogum með sjálf-
skeiðingum og skemmtunin hin
þjóðlegasta í hvívetna. Á eftir
var dansað fram eftir nóttu.
Jörvagleðin er nú orðin ein
bezta og vinsælasta skemmtun
sem haldin er hér í Bolungavík
og þótti þcssi ekki takast lakar
en þær fyrri. —Fréttaritari.
Framlög aukin til
jarð\egstilrauna
Á BÚNAÐARÞINGI hefur verið
samþykkt áskorun til Alþingis
um að hækkuð verði framlög til
jarðvegstilrauna. — Ályktun
þingsins er svohljóðandi:
„Tilraunaráð ríkisins hefur lít-
ilsháttar byrjað á dreifðum
áburðatilraunum og benda þær
til góðs árangurs, ef unnt verður
fjárhags vegna að gera þær víð-
tækari. Bændum er einnig að
skiljast nauðsyn þessa máls og
með aðstoð ráðunauta í jarðrækt
og bændanna sjálfra ætti að vera
unnt að þoka þessu mikilvæga
máli fram til ávinnings fyrir
bændur og landbúnaðinn í heild.
Gert er ráð fyrir að tilraunirnar
séu framkvæmdar á vegum bún-
aðarsambandanna, en undir eftir
liti Tilraunaráðs og samkvæmt
fyrirsögn þess.
Búnaðarþing beinir því þeirri
ósk til Alþingis að það hækki
verulega framlag til jarðræktar-
tilrauna svo Tilraunaráð geti tek-
ið upp víðtækar dreifðar áburða-
tilraunir og jarðvegsrannsóknir í
sambandi við þær“.