Morgunblaðið - 27.02.1955, Blaðsíða 2
2
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 27. febr. 1955
r .
UtgerðarmenK geta ekki haldið áfrani
átgerð með ankmi tani frá bví s
'b
T TILEFNI af kauphækkunar-
JL kröfum þeim, sem stærstu
jverkalýðsfélögin í landinu hafa
inú borið fram, vill Landssam-
band ísl. útvegsmanna gera grein
fyrir afkomu bátaútvegsins og
fogaraútgerðarinnar á undanförn
tim árum og viðhorfi útvegs-
íaanna til þessara krafna.
Kauphækkunarkröfur þessar,
miðað við dagvinnukaup verka-
manna nema frá 37,2% og allt að
'50,78% hækkun frá núgildandi
samningum og miðað við 3ja
istunda eftirvinnu frá 55,89% og
allt að 78.0% hækkun.
Vélbátaútvegurinn og togara-
jútgerðin hafa verið rekin með
stórkostlegu tapi á undanförnum
árum og hafa útgerðarmenn bæði
vélbáta og togara orðið að leita
aðstoðar hjá ríkisstjórn og Al-
þingi til þess að forðast rekstrar-
stöðvun vegna tapreksturs.
Aðstoðin til vélbátaútvegsins
hefur verið veitt í því formi, að
vélbátaútveginum hefur verið
leyft að selja hluta af gjaldeyri
beim, er fæst fyrir bátaafurðir,
aðrar en síldarafurðir og lýsi,
með verulegu álagi, og tekjurn-
ar af þessari sölu verið notaðar
til þess að halda uppi fiskverð-
inu og greiða niður hluta af út-
gerðarkostnaði. Þessi aðstoð hef-
ur verið veitt vélbátaútveginum
síðan í ársbyrjun 1951. Fyrir-
greiðsla sú, sem bátaútveginum
hefur verið látin í té með rétt-
inum til álags á hluta af gjald-
eyrinum, hefur komið í veg fyrir
stöðvun vélbátaútvegsins, en ekki
nægt til þess að koma í veg fyrir
taprekstur hans.
SKÝRSLUR UM AFKOMU
BÁTANNA
Reikningaskrifstofa sjávarút-
vegsins, sem er opinber stofnun,
hefur gert skýrslu um afkomu
fjölda vélbáta á árunum 1947 til
1953 að báðum árunum meðtöld-
um. Skýrslur þessar ná til vél-
báta úr öllum fjórðungum lands-
ins. Árið 1947 eru skýrslur yfir
139 báta og reyndist tap þeirra
kr. 6.731.820.00, en það er meðal-
tekjuhalli 11,36% af tekjuupp-
hæðinni. Árið 1948 eru skýrslur
um 165 báta og reyndist tap
þeirra samtals kr. 17.017.538.00,
en það er til jafnaðar 32,12% af
tekjuupphæðinni. Árið 1949 eru
skýrslur yfir 175 báta og reynd-
ist tap þeirra samtals kr.
16.582.387.00, en það er til jafn-
aðar 29,23% af upphæð tekn-
arma. Árið 1950 eru skýrslur yíir
160 báta og reyndist tap þeirra
kr. 17.220.093.00, en það er til
jafnaðar 26.57% af tekjuupphæð-
inni. Árið 1951 eru reikningar
yfir 115 báta og reyndist tap
þeirra kr. 6.723.997.00, en það er
til jafnaðar 9.88% af upphæð
teknanna. Árið 1952 eru reikn-
ingar yfir 117 báta og reyndist
j táp þeirra kr. 16.051.551.00 og er
það til jafnaðar 25.33% af upp-
liæð teknanna. Árið 1953 eru
skýrslur yfir 135 báta og nem-
ur tap þeirra samtals kr.
! 13.095.085.00, eða til jafnaðar
j 14% tap af tekjuupphæðinni. Af
, þessum skýrslum sést ljóslega,
! að mikill taprekstur hefur verið
hjá vélbátaflotanum, þau ár, sem
skýrslurnar ná til, og svipaður
taprekstur hefur verið á s.l. ári
og var árið 1953, "því að þótt
; vatrarvertíðin væri hagstæðari
1954 en árið á undan, þá varð
síldarvertíðin sú næstlélegasta,
£. jih komið hefur.
MEÐALTAPIÐ 48 ÞÚS. KR.
Á BÁT
Reikningaskrifstofa sjávarút-
vegsins hefur þau ár, sem hér
að framan er getið, fengið reikn-
ing@ frá um 40% af vélbátaflot-
; anum, og á þessum árum 1947—
1953 hefur meðaltapið á bát á ári
hverju numið frá 48 þús. kr. árið
194tl, þá hefur minnst tap orðið
á ^ekstrinum en mest 1952 eða
um 130 þús. kr. á bát. Árið 1953
iiam tápið um 97 þús. kr. á bát.
Grefoðrgerð !rá Landssambandi ísf. úfvegsmanna
Heildartap hjá þeim 135 vél-
bátum, sem skýrslurríar ná til
árið 1953, nemur samtals kr.
13.095.085.00. Hjá öllum vélbáta-
flotanum, sem var 311 bátar
talsins, nemur því tapið 32 til 33
milljónum króna á þessu eina
ári, ef reiknað er með sama tapi
hjá þeim bátum, sem Reikninga-
skrifstofan hefur ekki reikninga
frá og hinum sem hún hefur
reikninga fyrir, sem vera mun
mjög nálægt lagi. Eins og áður
segir, er svipaður taprekstur hjá
vélbátaflotanum árið 1954.
AKOMA
TOGARAÚTGERÐARINNAR
Samkvæmt þingsályktun 13.
apríl 1954, voru eftirtaldir menn
kosnir í nefnd til þess að atbuga
hag togaraútgerðarinnar: Björn
Ólafsson, alþm., formaður, Davíð
Ólafsson, fiskimálastjóri, Emil
Jónsson, alþm., Hermann Jónas-
son, alþm., Jóhannes Elíasson,
héraðsdómslögm., Lúðvik Jós-
efsson, alþm., og Ólafur Björns-
son, prófessor. í áliti nefndar
þessarar segir m. a.:
„Nefndin er þess vegna sam-
mála um að álykta, að ekki sé
um minna rekstrartap að ræða
en kr. 400.000.00 á hvern togara
að meðaltali. Er sú upphæð
ákveðin m. a. með tilliti til þess,
að rekstrarreikningar útgerðar-
félaganna sjálfra fyrir 1953
sýndu um 400 þús. kr. meðal-
rekstrarhalla.
Þótt fyrningarafskriftir séu
töluleg útgjöld, verður útgerðin
ekki rekin á heilbrigðan hátt,
nema útgerðin geti lagt fé í fyrn-
ingasjóð á venjulegan hátt. Þess
vegna verður að gera ráð fyrir,
til viðbótar ofangreindu tapi,
fyrningarafskrift af hverju skipi
er nemur að jafnaði kr.
250.000.00.“
Framangreind skýrsla er miðuð
við árið 1953, en síðan hafa kaup-
gjaldsgreiðslur til áhafna togar-
anna verið hækkaðar sem nemur
ca. 450 þúsund krónum á skip
yfir árið. Þar við bætist afla-
brestur á vetrarvertíð 1954.
2 ÞÚS. KR. STYRKUR Á
REKSTRARDAG
Hins vegar var ákveðið með
bráðabirgðalögum í ágústmánuði
1954, að veita hverjum togara
2000 króna útgerðarstyrk á hvern
úthaldsdag frá þeim tíma og var
teknanna aflað með aukaálagi á
bifreiðainnflutningi.
Þrátt fyrir þessa aðstoð er stór-
kostlegur taprekstur á togaraút-
ferðinni, svo reynzt hefur mjög
erfitt að halda henni áfram við
núverandi aðstæður.
Útgerð vélbátaflotans og togar-
anna stendur svo höllum fæti, að
við stöðvun hefur legið um ára-
bil, þrátt fyrir það að afurða-
salan hefur gengið óvenju vel og
greiðlega og þann mikla stuðn-
ing, sem látinn hefur verið í té
af hálfu ríkisins.
Orsakirnar til þessara erfið-
leika útvegsins, eru hinn hái
framleiðslukostnaður, sem stafar
af háu kaupgjaldi og verðbólgu
í landinu. Vér íslendingar getum
ekki ráðið verðlagi afurða vorra
á erlendum mörkuðum, heldur
verðum að selja þær við mark-
aðsverði í samkeppni við fram-
leiðslu annarra þjóða, þar sem
kaupgjald allt og framleiðslu-
kostnaður er miklu lægri en hér
á landi. Verður því oft að selja
íslenzkar útflutningsvörur langt
undir kostnaðarverði þeirra.
GETUR EKKI MÆTT
AUKNU TAPI
Vélbáta- og togaraútgerðin
hefur átt við svo mikla örðug-
leika að etja á undanförnum
árum, af þeim ástæðum, er að
framan getur, að útilokað er,
að henni verði haldið áfram,
ef kaupgjald og framleiðslu-
kostnaður hækkar, nema út-
gjaldaaukningin verði borin
uppi með framlagi úr ríkis-
sjóði, leiðréttingu á gengis-
skráningunni eða á annan
hátt.
Verði samið um kauphækk-
anir, án þess að bæta útgerð-
inni jafnhliða útgjaldaaukn-
inguna, sem af þeim stafar, er
bæði vélbáta- og togaraútgerð
inni íþyngt svo, að ekki er
kleift að halda útgerðinni
áfram.
Samþykkir fulltrúaráðsfund-
ur L. í. Ú. því, að tilkynna
deiluaðilum og ennfremur AI-
þingi og ríkisstjórn, að útgerð-
armenn geti ekki haldið áfram
útgerð vélbáta og togara með
auknu tapi frá því, sem nú er.
1
Skáli Fjallamanna í Tindfjöllum
JALIAMENN HAFA Mii
Félagið á nú fvo fjallaskáfa í öræfum iandsins
SÍÐASTLIÐIÐ föstudagskvöld minntust Fjallamenn 15 ára af-
rnælis félagsins, með hófi að Tjarnarkaffi. Var hófið vel sótt,
og fór hið ánægjulegasta fram. Formaður Fjallamanna, Guðmundur
Einarsson frá Miðdal, setti samkomuna með stuttri ræðu og bauð
gesti velkomna.
Stjórnoikjör í FéL ísL rafvirkjn
í GÆR hófst allsherjaratkvæða-
greiðsla um kjör stjórnar og ann-
arra trúnaðarmanna Félags ís-
lenzkra rafvirkja. Kosning fer
fram í skrifstofu félagsins, Eddu-
húsinu við Lindargötu, og stend-
ur yfir frá kl. 2—10 e. h. í dag
og lýkur þá.
í kjöri eru tveir listar: Listi
stjórnar og trúnaðarmannaráðs,
sem er A-listi, og B-listi borinn
fram af Vigfúsi Einarssyni, Eiríki
Þorleifssyni og Bolla Sigurhans-
syni.
Lista stjórnar og trúnaðar-
mannaráðs, sem er A-listi, skipa
þessir menn:
Stjórn:
Formaður: Óskar Hallgrímsson
Varaform.: Páll J. Pálsson
Ritari: Sveinn V. Lýðsson
Gjaldk.: Magnús Geirsson
Aðst.gjaldk.: Jónas Guðlaugss.
Varastjórn: Kristján Benedikts
son og Sigurður Sigurjónsson.
Trúnaðarmannaráð: Svavar
Björnsson, Sigurður Kjartansson,
Einar Einarss. og Grétar Strange.
Varamenn: Tómas Tómasson,
Auðunn Bergsveinsson, Ragnar
L. Jónsson og Haraldur Her-
mannsson.
Stjórn Styrktarsjóðs: Ritari:
Aðalsteinn Tryggvason. Gjaldk:
Gunnar Guðmundsson.
Varamenn: Marteinn P. Krist-
insson og Guðmundur Andrésson.
Afmælisfagnaður
Hvafar á þriðjud.
NÆSTKOMANDI þriðjudags-
kvöld, minnist Sjálfstæðiskvenna
félagið Hvöt, afmælis síns með
samkomu í Sjálfstæðishúsinu.
Samkoman hefst kl. 7,30, með
sameiginlegu borðhaldi. Verður
margt til skemmtunai, svo sem
venjulega á Hvatar-samkomum.
Undir borðum verður skemmt
með ræðum og söng. Þá mun
Haraldur Á. Sigurðsson skemmta
af sinni alkunuu snilld, og þarf
ekki að taka neitt nánar fram
um vinsældir hans.
Félagskonur ættu að sækja
sem allra fyrst aðgöngumiða
handa sér og gestum sínum, en
þeir eru afgreiddir á eftirtöld-
um stöðum: Verzlun Egils Jacob-
sen, hjá Ástu Guðmundsdóttur,
Suðurgötu 35 og Maríu Maack,
Þingholtsstræti 25.
Konur ættu að hafa það hug-
fast, að með því að fjölmenna
stuðla þær að glæsileika fagn-
aðarirísl.....■ - - - I,
MARGT
TIL SKEMMTUNAR
Var ýmislegt til skemmtunar.
eins og títt er hjá Fjallamönnum.
Skúli Halldórsson tónskáld, lék
á píanó og var leik hans mjög vel
tekið. Því næst flutti Pétur Sum-
arliðason ávarp til félagsins. Á
milli skemmtiatriða var dansað.
Eitt af því sem mesta kátínu
vakti, var þegar fjallagarpur í
öllum „herklæðum" snaraðist inn
á salargólfið og kvaðst vera einn
af burðarkörlum Hillary. Eftir
að komumaður hafði ávarpað
samkomugesti nokkrum orðum
vatt hann sér að píanóinu og
söng fjallamannaljóð orkt í til-
efni dagsins af Lofti Guðmunds-
syni rithöfundi. Kom þá í ljós að
maðurinn var enginn annar en
Sigfús Halldórsson tónskáld, og
hafði tónskáldið gert lag við
braginn.
•-----------
VERÐLAUN
Þar var einnig viðhaft máls-
háttahappdrætti og voru þrenn
verðlaun veitt. Voru þau: fjalla-
manna-alklæðnaður handa dömu,
gefin af Skjólfatagerðinni, mjög
vandaður keramikvasi gefinn af
Guðmundi Einarssyni frá Miðdal
og kampavínsflaska.
Fór samkoman hið bezta fram
í alla staði og til óblandinnar
ánægju öllum er þar voru stadd-
ir.
FJALLAMENN
Eins og kunnugt er, eru Fjalla-
menn félagsdeild í Ferðafélagi
íslands. Það mun hafa verið á
árinu 1939 að nokkrum áhuga-
mönnum datt í hug að stofna
félag þetta. Hefur Guðmundur
Einarsson frá Miðdal verið for-
maður Fjallamanna frá stofnun
félagsins. Er markmið þessa fé-
lagsskapar að kenna fólki að
ferðast sjálfstætt um jökla og
öræfi landsins.
TVEIR SKALAR
Fjallamenn hafa verið athafna-
samir á þessum 15 árum sem fé-
lagið hefur starfað. Eiga þeir nú
tvo fjallaskála, annan á Fimm-
vörðuhálsi en hinn í Tindafiöll-
um. Þá hafa þeir einnig haldið
allmörg námskeið í fjallaíþrótt-
um. Bæði klifur í fjöllum og
hvernig skuli gera snjóhús, og
búa um sig í þeim, einnig hvern-
ig hægt er að bíða af sér stór-
1? "ðnr með því að grafa sig í
r ' V ; hir.um svokölluðu snjó-
h: . .. :.
MEIRA UM FJALLAFERÐIR
EN ÁÐUR VAR
Fjallaferðir eru nú farnar að
tíðkast meira en áður var. Er það
ef til vill mest vegna þes,;, að
fólk er nú smám saman farið að
læra að búa sig út í slík ferða-
lög, en á það mun mikið hafa
skort allt fram að þessu. Má án
efa þakka þetta Fjallamönnum,
sem telja verður brautryðjendur
á þessu sviði.
I IIO
HAFNARFIRÐI — f dag teflir
Friðrik Ólafsson skákmeistari
fjöltefli í Alþýðuhúsinu og hefst
það kl. 2 e. h. Mun hann tefla
á 25—30 r.orðum og er félögum
Taflfélagsins og öðrum heimil
þátttaka meðan húsrúm leyfir. —
Ekki þarf að eggja hafníirzka
skákmenn til að fjölmenna í
keppnina því að þeir vita ósköp
vel að á betri þjálfun verður
ekki kosið, þar sem um slíkan
skáksnilling og Friðrik er að
ræða.
Eins og fyrr verða menn að
hafa töfl með sér.
Skákmót Hafnarfjarðar hefst
svo á þriðjudaginn. Verður íeflt
í Alþýðuhúsinu á þriðjudögum
og fimmtudögum kl. 8 síðdegis.
Heimdallur
: Félag ungra Sjálfstæðismanna í Reykjavík i
■ *
; heldur aðalfund sinn í Sjálfstæðishúsinu, sunnudaginn 6. •
m m
’ marz kl. 2 e. h. :
■ B
• Dagskrá samkvæmt félagslögum. :
: Tillögur uppstillinganefndar til stjórnarkjörs liggja ;
• frammi í skrifstofu félagsins alla virka daga frá kl. ;
■ , ■*
; 4—6 e. h. — Tillögum um menn í fulltruarað, ber að
; skila á sama stað og tíma. »
• STJÓRNIN j
■..................... . :
j&jaea aaaaamai ■■■■■ iuiiiiu ■■■■■■ ■ ■ ■ «ÚO> a ^