Morgunblaðið - 27.05.1955, Blaðsíða 2

18
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 27. maí Í955
Úy Súðavík:
Snjólétfur vetur — Ncegar fóðurbirgðir
— Happdrætti bœnda — ¥ etrarver-
fíðin — Steinbíturinn brást
Súðavík 13. maí 1955.
ETURINN, sem nú er nýlið-
inn, er í tölu hinna snjólétt-
ustu, er um langt skeið hafa kom-
ið hér í Álftafirði. Þó er mikill
snjór á háfjöllum. Aftur á móti
mun hann mega teljast með hin-
irai kaldari vetrum, er komið
hafa á síðari árum hér um slóðir.
Frost í febrúar og marz fór allt-
af upp í 8°—12° og jafnvel 14°
dag og dag í bili.
Með því að jörð var snjólítil
og stundum nálega snjólaus. þá
íraus jarðvegurinn óvenjulega
langt niður.
Fraus þá víða vatn í vatns-
leiðslum húsa, sem olli óþægind-
um og aukinni fyrirhöfn. Nú er
sú öld víðs fjarri, og eigi þó svo
mjög í tíma, er neyzluvatn allt
var sótt í ár og læki og enginn
byggði sér bólstað, hvorki í sveit
ué við sjó, utan niðandi lind
streymdi fram hjá bæjarveggn-
uin. Klaki er enn mikill í jörðu
og hans vegna óhægt um vik að
pæla upp matjurtagarða eða
koma niður staurum, þar sem
gera þarf við girðingar um tún
og garða.
Eftirstöðvar vetrarkuldanna
seinka því öllum vorverkum von
úr viti, þar sem enn eru kuldar
miklir og frost um nætur og daga.
Snjóað hefur ekki hér vestan
djúps um þessar mundir, utan
lítils háttar að morgni hins 11.
maí s.l., þann dag sem hríðin
brast á á Norðurlandi og um
uorðanverða Austfirði.
NÍÆGAR FÓÐURBIRGÐIR
Sauðburður er almennt að
hefjast og hyggja bændur eigi
gott til hans við kulda þann og
gróðurleysi, sem nú er. Það er
]x> bót í máli að fóðurbirgðir eru
nægar meðal bænda og fjáreig-
enda til jafnaðar, þó að einn eða
"tveir menn séu e. t. v. tæpt
síaddir í því efni. Þrátt fyrir
kuldana er grænn litur kominn
á tún, en úthagi allur hvítur sinu-
ílóki yfir að líta, og runnagróður
'ber og blaðlaus sem um hávetur
væri.
HAPPDRÆTTI BÆNDA
Allt frá landnámstíð hefur vor-
ið verið happdrætti íslenzkra
'bænda og svo er enn, að því er
garð- og grasrækt snertir. Sem
betur fer hafa þau aldahvörf
orðið í íslenzkum búnaði seinni
éra, að eigi er lengur sett á guð
og gaddinn, og mjög fáir láta
sér til hugar koma að setja fleira
búfé á vetur en þeir hafa fóður
íyrir í meðal ári. Enda opinbert
oftirlit í því efni. Áður fyrr var
]það eigi ótítt, sem kunnugt er,
að of margir bændur voguðu
meiri bústofni á vetur en fóður
var fyrir í meðalári hvað þá
liörðu ári.
Það var hið mikla happdrætti
vorsins. Og óneitanlega kom það
fyrir, að þeir hrepptu stóra vinn-
inga. Eins og öðrum fjárhættu-
spilurum fór þeim flestum svo,
að það sem vannst einu sinni tap-
aðist aftur mörgum sinnum, svo
að endirinn varð sífelt bazl og
fátækt og þeir bændur réttust
aldrei úr kútnum, sem þennan
sið höfðu.
„NÓTTLAUS VORALDAR
VERÖLD“
Þau eru víst ekki mörg ís-
lenzku ljóðskáldin, sem ekki hafa
sungið um vorið og yndisleik
þess. Sum skáldanna hafa og
einnig kveðið um köldu vorin,
vorhretin og „landsins forna
fjanda", hafísinn. — Það eru
sársaukakvein særðra manna,
sem finna sárt til undan ofur-
þu^a jctoli^^náttnrua^, fjn í
yfirgnæfandi meirihluta eru þó
lofsöngvarnir um hið heita og
bjarta vor, „náttlausa voraldar-
veröld þar sem víðsýnið skín“.
í þeim birtist óskhyggja þjóð-
arinnar um gullna vorgyðju, sem
á sólgeislavængjum kemur svíf-
andi frá suðurheimi í Dumbshaf
norður „að fossum og dimmbláum
heiðum" íslands.
í þessu efni gegnir nokkuð öðru
máli um sjómanninn en bónd-
ann. Að .vísu þráir sjómaðurinn
blíðu vorsins eigi síður en bú-
andmaðurinn, en hann á ekki
jafn mikið undir skaplyndi þess
og hann, blíðu þess eða hörku.
Svalt er enn á seltu, og þeir
sem á sjóinn sækja láta sig litlu
skipta hvort heldur það er á
vetri eða vori, ef aðeins sá guli
gefur sig til.
VETRARVERTÍÐIN
Vetrarvertíð sú, sem nú er ný-
liðin, mun hafa verið með hínum
betri yfirleitt, eftir því sem á Vest
fjörðum hefur gerzt í seinni tíð.
Tveir þilfarsbátar reru frá Súða-
vík að þessu sinni. Sæfari, 38
lesta bátur, reri frá áramótum og
til aprílloka, og Valur, 16 lesta
bátur, sem stundaði róðra með
aðeins 8 manna áhöfn, réri frá
5. febrúar og einnig til aprílloka.
Sæfari fiskaði á þessu tímabili
250 lestir fiskjar í 60 róðrum, og
er það rétt um að vera fyrir há-
setatryggingu eða máske liðlega
það. Hásetatrygging var kr.
2.736,00 á mánuði og smávegis
hlunnindi að auki, svo sem soð-
fiskur til heimilisþarfa, greiðsla
á sjúkrasamlagsgjaldi, og hlífðar-
fatasliti til þeirra, sem á sjóinn
fara, kr. 8,50 á sjóferð hverja.
Valur fiskaði tiltölulega eitt-
hvað minna og mun ekki hafa
haft fyrir tryggingu til/fulls.
Fiskigengd var allgóð í febrúar
og marzmánuði og öfluðu Bol-
ungarvíkur- og þó einkum Suð-
ureyrarbátar þá oft vel, enda
munu hásetahlutur þeirra vera
mun hærri en hlutartryggingin.
Betra gengi þessara báta veldur
ýmislegt, t.d. styttri leið til fiski-
miða og betri útbúnaður til veið-
anna á ýmsan hátt.
STEINBÍTURINN BRÁST
Steinbítsafli var nokkur í síð-
ari hluta marzmánaðar og fram
til páska, 10. apríl. Mjög var sá
afli langsóttur frá Súðavík, eða
allt suður að Bjargtöngum. Að
liðnum páskum datt svo aflinn
skyndilega niður í 1—2 lestir í
legu. Og dæmi voru til að hann
fór niður í V2 lest í róðri á 160
lóðir 100 öngla, sem venjulega
eru hafðar í legu hverri síðari
hluta vetrar. Sakir þessarar
fiskifæðar hættu því flestir
stærri báta veiðum i apríllok.
Bjargvættur Vestfjarða, „stein-
bíturinn“, brást sem sagt að þessu
sinni.
TRILLUBÁTAR
UNDÍRBÚA RÓÐRA
Fiskur er enn eigi genginn á
grunnmið, en þó eru trillubáta-
eigendur sem óðast að útbúa báta
sína til innfjarðaveiðanna, sem
venjulega hefjast eigi að ráði
fyrr en síðast í maí og stundum
síðar. Er þá beitt kúfiski, sem
sérstakir bátar plægja upp þar
sem kúfiskmið eru. Smásíld, sem
oft kemur upp innfjarða um þetta
leyti árs í fjörðum Djúpsins er
einnig mikið notuð til beitu, þeg-
ar hún er fáanleg.
— Jóhann.
Gin- og klaufaveiki.
KHÖFN 22. maí. — Fyrir
skömmu átti sér stað gin- og
klaufaveikitilfelli á Sjálandi. —
Var það á bóndabæ rétt hjá Hró-
arskeldu. Þetta er eina tilfe'ilið,
sem vart hefur orðið á Sjálandi
í mörg ár. —Reuter.
SILICOTE
Hú sgagnagl júinn
með töfraefninu
„SILICONE"
Heildsölubirgðir:
Ólafur Gíslason & Co. h.f.
Sími 81370.
Borð-SALl
sem hver húsmóðir
ætti að hafa við
hendina
JABIE SALT
SIFTA-SALT
— Fæst í næstu verzlun —
H. BEIDIKTSSON & Cö. H.í.
Hafnahvoll — Sími 1228
e'
TLIT. er' fyrir, að skógræktin
g'eti átt glæsilegri framtíð
fyrir höndum á ísafirði heldur
en mörgum þeim stöðum á land-
inu, sem í fljótu bragði mættu
virðast líklegri til þeirra hluta.
Þetta er ekki sízt að þakka
skilningi forráðamanna bæjarins
á þessum málum. Bæjarstjórn
ísafjarðar er fyrsta, og ennþá
eina bæjar- og sveitarstjórn á
landinu, sem leggur skógræktinni
til fastan starfsmann yfir þann
tíma ársins, sem hægt er að
vinna að skógrægt. Auk þessa
veitir hún Skógræktarfélagi ísa-
fjarðar fastan, árlegan styrk. —
Þetta er mun eftirtektarverðara
og ánægjulegra fyrir þá sök, að
þetta á óskipt fylgi allra flokka
í bæjarstjórninni. Enfremur skap
ar þetta öryggi fyrir, að þessari
ómetanlegu aðstoð verði haldið
áfram, hvernig sem hlutföllin
kunna að verða milli flokka eftir-
leiðis.
Enginn getur um það dæmt að
svo komnu máli, hve ómetanlega
þýðingu þetta kann að hafa fyrir
skógræktina hér og jafnvel miklu
víðar á landinu. Hefur þetta vak-
ið sérstaka eftirtekt meðal áhuga-
manna um skógrækt hvarvetna
á landinu.
Ég er alinn upp í gróðrarstöð
fyrir skógrækt. Það hefur því ver
ið óskadraumur minn, síðan ég
byrjaði fyrst á Kornustaðagarð-
inum, að koma hér upp reglulegri
uppeldisstöð fyrir trjáplöntur. Án
utanaðkomandi aðstoðar var slíkt
óframkvæmanlegt. — Það krefst
mikillar vinnu og getur því aldrei
verið íhlaupaverk. Auk vinnunn-
ar krefst það lands, sem er vel
girt og vandlega undirbúið.
Fyrir sérstakan velvilja og
skilning Agnars Jónssonar, sem
hefur bæjartúnið neðan Kornu-
staða á leigu, hefur skógræktar-
félagið nú fengið um 1400 fer-
metra af túni undir plöntuuppeld
isstöð, en Skógrækt ríkisins hefur
lofað að leggja fram ókeypis efni
í girðingu umhverfis blett þenn-
an. —
Það mun nær einsdæmi, að
ræktað tún hafi verið látið af
hendi undir skógræktarstöð. —
Þó hér sé um ræktað tún að
ræða, er vitanlega mikið verk að
breyta því í græðireit eða plöntu-
uppeldisstöð. Hreinsa verður allt
grjót úr moldinni, bera í hana
húsdýraáburð og rækta i henni
kartöflur fyrstu árin.
Nú mun margur spyrja: Er
það víst, að hér sé hægt að ala
upp trjáplöntur af fræi, þó að
heppnast hafi að ala hér upp tré,
sem alin hafa verið upp annars-
staðar fyrstu og viðkvæmustu ár-
in? Þar er þessu til að svara:
Undanfarin ár hef ég haft nokkra
litla sáðreiti í Kornustaðagarðin-
um og alið þar upp trjáplöntur
af fræi. Hefur þetta heppnast
prýðilega, og eru þar nú um
15000 trjáplöntur í uppeldi. Enn-
fremur eru þar tilbúin sáðbeð
fyrir um 20000 trjáplöntur.
Það kann að virðast einkenni-
legt, en samt er það svo, að senni-
lega er auðveldara að ala upp
trjáplöntur af fræi hér en syðra.
Ástæðan er sú, að hér má nokk-
urnveginn örugglega treysta því,
að snjórinn skýli hinum við-
kvæmu og veikbyggðu plöntum
yfir veturinn. Syðra verður að
gera allskonar kostnaðarsamar
ráðstafanir til þess að verja plönt
urnar vegna þess, hve veðráttan
er þar umhleypingasöm, alauð
jörð og frost og snjór á víxl.
Kornustaðagarðurinn mun vera
hyrzta plöntuuppeldisstöð á land
inu. Er það því mjög þýðingar-
mikið fyrir trúna á íslenzka trjá-
rækt, að vel takist.
Skógræktarfélag ísafjarðar á
mikið og margþætt starf fyrir
höndum auk plöntuuppeldisstöðv
arinnar. Girðinguna í Tunguskógi
þarf að stækka verulega. Má það
ekki dragast lengur en til 1956,
þar sem nú er lapgt komið aðj
gróðúrsetja í núverandi girðingu,
Gróðursetja þarf mörg þúsund
trjáplöntur á ári, einkum eftir að
kominn er fuliur skriður á plöntu
uppeldið á staðnum.
Þrátt fyrir styrki og fastan
starfsmann er ekki hægt að fram-
kvæma allt þetta nema með veru-
legri sjálfboðavinnu.
Síðastliðið vor unnu 130 sjálf-
boðaliðar hjá skógræktarfélaginu,
um 3 klst. hver. Forstöðukona
húsmæðraskólans á ísafirði gekk
þar á undan öðrum með góðu eft-
irdæmi. Hún kom í sjálfboða-
vinnu með allar blessaðar blóma-
rósirnar, þó að fæstar þeirra
væru ísfirðingar. Margir aðrir
lögðu dýrmætt lið, en athyglis-
vert var það, að eldra fólkið var
þar í miklum meirihluta.
Gróðursettar trjáplöntur í girð-
ingunni í Tungudal eru nú eins og
hér segir: Rauðgreni 3000, lerki
2375, skógarfura 5300 og sitka-
greni 835. í girðingunni innan
við Stórurð eru um 2000 trjá-
plöntur af ýmsu tagi, sem flestar
lofa góðu um vöxt og viðgang,
í Kornustaðagarði eru 80 tegund-
ir trjáa og runna. Mestur vöxtur
sitkagrenis á síðasta ári var 50
sm. Stærsta lerkitréð er rúmir
6 metrar á hæð og 50 sm að um-
máli. Lerkitrén halda áfram að
vaxa í 300—400 ár, en þessi tré
eru aðeins 25 ára gömul, reyn-
ið að hugsa ykkur stærð þeirra
eftir, segjum 300 ár.
Eftir 20—30 ár mun Tungudals-
hlíðin hafa skipt um svip, jafn-
vel úr nokkurri fjarlægð. — Af
Tunguleitinu t.d. mun mannsaug-
að þá greina glöggt hvað frá öðrU:
dökkgrænan lit furunnar, blá-
grenið ofurlítið ljósara og að síð-
ustu hinn dásamlega mjúka Ijós-
græna lit lerkisins".
Þá verður hægt að segja með
sanni: „Fagur er dalur og fyllist
skógi“.
M. Simson.
óviðjafnanlega gott.
MORGUNINN BVNJSW
MCO >MP<MKmMI
Heildsöfubirgðir:
Egpsrt
Kristjánsson S Co. h.f.