Morgunblaðið - 17.09.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 17. seot. 1955

om H.1. Arrákur, ReykjavOc.
Framkv.stj.: Siglúa Jónsson.
Kitstjéri: Valtýr StefánnoD (óbyrfSam.)
Stjómmálaritstjórl: SigurBur Bjarnason (rá VI(p3&
Lesbók: Arnl Óla, »ími 3041.
Auglýsingar: Árnl GarSar Kriatinno*.
Eitstjcrn, auglýsingar og afgreiBala:
Auaturstræti 8. — Síxni 1600.
Aakriftargjald kr. 20.00 A mánuSi Inaaalaaða,
l lauaasölu 1 krén ointakiS.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Þýzkalaad ú kiossgötum
„J4álfr
nu
rar
annarar
lljón L róna
u
RÚM tíu ár voru liðin frá því
að heimsstyrjöldinni lauk.
Friðarsamningum hafði ekki enn-
þá verið lokið við Þýzkaland, sem
styrjöldina hóf. Landinu hafði í
raun og veru verið skipt í þrennt:
Hernámssvæði vesturveldanna,
hernámssvæði Rússa og þann
hluta sem Pólverjum hafði verið
fenginn af Þýzkalandi.
Á hernámssvæði vesturveld-
anna bjuggu 50 millj. manna.
Stærð þess var rúmlega 94 þús.
fermílur. Á hernámssvæði Rússa
bjuggu 20 millj. manna og stærð
þess var um 48 þús. fermílur. Sá
hluti Þýzkalands, sem komið
hafði í hlut Pólverja var hinsveg-
ar um 39 þús. fermílur. íbúar
hans voru um 6 millj., þar af um
1 millj. Þjóðverja.
Það er ómaksins vert að athuga
hver stefna stórveldanna hafi ver
ið gagnvart Þýzkalandi í stórum
dráttum síðan að styrjöldinni
lauk. Skýrir sú athugun nokkuð
þá atburði, sem nú hafa verið að
gerast. Stefna Rússa var í fyrstu
sú, að gera allt sem unnt var til
þess að flæma vesturveldin út úr
Þýzkalandi. í því skyni reyndu
þeir að skapa þeim margvíslega
erfiðleika. Náði þessi viðleitni
hámarki sínu með samgöngu-
banninu við Berlín. En það mis-
tókst. Vesturveldin unnu mikinn
sigur með hinni frægu loftbrú
sinni milli Berlínar og Vestur-
Þýzkalands.
Eftir það reyndu Rússar eftir
megni að koma í veg fyrir sam-
vinnu Vestur-Þjóðverja og hinna
vestrænu lýðræðisþjóða. Ógnuðu
þeir Vestur-Þjóðverjum með því,
að sameining alls Þýzkalands
yrði óframkvæmanleg, ef þeir
tækju upp samvinnu við vestur-
veldin.
Stefna hinna vestrænu þjóða
hefur verið sú, að styrkja Vestur-
Þýzkaland og bæta sambúðina
milli þess og Frakklands. En
Frakkar hafa verið mjög tor-
tryggnir gagnvart hinum gamla
óvini sínum.
Engu að síður hefur sam-
komulag náðst um samstöðu
Vestur-Þjóðverja og Frakka.
Vestur-þýzkt sambandslýð-
veldi hefur verið stofnað og
hernámi landsins létt af.
Vestur-Þýzkaland hefur geng
ið í Atlantshafsbandalagið og
endurvopnun þess hefur verið
leyfð. Uppbygging landsins
hefnr gengið undra fljótt og
efnahagur Vestur-Þjóðverja
hefur blómgvast með ári
hverju.
Stefna Rússa
beið ósigur
Stefna Rússa hafði þannig beð-
ið ósigur gagnvart Þýzkalandi.
Vestur-Þýzkaland tók upp nána
samvinnu við vesturveldin og
uppbygging þess gekk stórum bet
ur en Austur-Þýzkalands, sem
laut kommúnistum.
Þegar hér var komið sá Sovét-
stjórnin að eitthvað nýtt varð að
taka til bragðs. Hótanirnar höfðu
ekki dugað. Varnir Vestur-
Evrópu styrktust óðfluga með
inngöngu Vestur-Þýzkalands í
Atlantshafsbandalagið.
Þá var það, sem Bulganin
forsætisráðherra sendi Kon-
rad Adenauer kanslara Vestur
Þýzkalands skilaboð um að
finna sig til Moskvu. Áður
hafði rússneskum kommúnista
blöðum legið mjög kuldalegt
orð til kanslarans. „Stríðsæs-
ingamaður“ og nazisti" höfðu
verið daglegar nafngiftir hon-
um til handa. Nú var strikað
yfir öll þessi stóru orð og
veizlur undirbúnar í Kreml.
Adenauer sendi heila járn-,
brautarlest með plöggum sínum '
til Moskvu á undan sér. Sjálfur
kom hann svo fljúgandi í stærstu
flugvél, sem lent hafði á Vnukovo
flugvellinum í Moskvu. Þar voru
fallegar ræður haldnar og heils-
ast af mikilli kurteisi. Heims-
sögulegir atburðir voru að ger-
ast. í nær einn og hálfan áratug
hafði verið fátt um vinahót milli
leiðtoga þessara tveggja stór-
þjóða meginlands Evrópu, Þjóð-
verja og Rússa.
Hver varð árangurinn?
Fundinum í Moskvu er lokið.
Hann fór vel og skipulega fram.
Allmikils skoðanamunar varð þar ,
vart gagnvart stærsta áhugamáli
Vestur-Þjóðverja, sameiningu
alls Þýzkalands í eitt ríki. En
samkomulag varð um, að stjórn-
málasamband skuli upp tekið
milli Sovétrikjanna og vestur- j
þýzka sambandslýðveldisins. Og
dr. Adenauer fékk loforð Bulg-
anins fyrir því, að allir þýzkir
stríðsfangar skyldu sendir heim.
í sameiningarmálunum gerðist
ekkert. En Sovétstjórnin hefur nú
kallað á samherja sína í Austur-
Þýzkalandi til Moskvu. Munu
þeir einnig eiga að fá hluta af I
heiðrinum af heimsendingu stríðs I
fanganna. Á Genfarfundi utan- J
ríkismálaráðherranna verður svo
rætt nánar um Þýzkalandsmálin. *
Kemur þá væntanlega endanlega
í ljós, hvað Sovétstjórnin ætlar
sér, hvort hún vill ganga að til-
lögum um sameiningu landsins
með lýðræðislegum hætti, eða
hvort það er ásetningur hennar
að halda því sundruðu og nota
leppa sína í Austur-Þýzkalandi
til þess að fremja áframhaldandi
kúgun og ofbeldisaðgerðir gagn-
vart 20 milljónum manna.
Sigur dr Adenauers
Þýzkaland stendur því nú á
krossgötum. Stjórnmálasamband
hefur verið tekið upp milli
Sovétríkjanna og sambandslýð-
veldisins. Lofað hefur verið að
senda þýzka stríðsfanga heim eft
ir langa útivist. Hið mikla spurn-
ingarmerki er ennþá stefna
Rússa gagnvart sameiningu lands
ins.
Konrad Adenauer hefur
unnið enn einn sigur á hinum
merkilega stjórnmálaferli sín-
um. Hann hefur hnýtt þau
stjórnmálatengsl að nýju, sem
rofin voru þegar Adolf Hitler
beindi nazistahjörð sinni aust- j
ur yfir hina frjósömu akra
Ukrainu. Það er von friðelsk-
andi fólks um víða veröld, að
Þjóðverjar og Rússar, fjöl-
mennustu og þróttmestu þjóð-
ir meginlands F.vrópu megi í
framtíðinni lifa í sátt og sam-
lyndi.
óparnm^Ln
EINHVER mesti gróðavegurinn
í landi möguleikanna, Banda- j
ríkjunum, er að vita allt um alla
lif andi skapaða hluti — og dauða.
Sá, sem mikið þykist vita, getur
gefið sig fram í spurningatíma
ABC eða NBC sjónvarpsins og ef
hann er heppinn, getur hann
grætt hundruð þúsunda króna,
já jafnvel milljón og meira á
einni lítilli kvöldstund.
★ ★ ★
S.l. þriðjudagskvöld græddi
sjóliði úr ameríska sjóhernum
sem svarar hálfri annari milljón
(ísl.) króna með því að svara
rétt spurningu um hvaða matur
hafi verið borinn á borð í veizlu
í brezku konungshöllinni, Buck-
ingham Palace, í Englandi, árið
1939.
Veizluna héldu Georg konung-
ur VI. og Elísabet drottning hans
til heiðurs forseta Frakklands,
Albert Lebrun. Sjóliðinn, 28 ára
gamall maður að nafni Richard
Mc Cutchen, gat nefnt alla sjö
matarréttina, sem á borð voru
bornir.
í fyrri spurningatíma hafði
hann getað svarað öllum spurn-
ingum rétt og greiðlega og var
gróði hans þá orðinn um það bil
750 þús. krónur. Ilann átti þá um
tvo kosti að velja, að taka við
hinu grædda fé eða freista gæf-
unnar og auka gróðann um helm-
ing með því að treysta á að hann
gæti svarað nýrri spurningu, sem
fyrir hann yrði lögð. Mc Cutchen
ákvað að freista gæfunnar. — Ef
hann hefði svarað rangt á þriðju-
dagskvöldið hefði hann tapað
öllu, en þó fengið verðlaun til
þess að hugga sig við, og áttu
verðlaunin að vera nýr amerísk-
ur bíll. —
★ ★ ★
Þessir spurningatímar í amer-
íska sjónvarpinu eru hinir furðu-
legustu og vinsælir eftir því. —
Spurningaþættirnir eiga sögu
sína að rekja til síðasta stríðs, en
Þetta er nýjasta myndin af Sir Winston S. Churchill, fyrrverandi
forsætisráðherra Breta. Honum var fagnað fyrir nokkrum dögum
við sérstakt tækifæri í borginni Hastings við Ermarsund, en með-
al hinna mörgu nafnbóta, sem Sir Winston hefir hlotið er nafn-
bótin „verndari hinna fimm hafna“ og er þar átt við Hastings og
í’jórar aðrar borgir á Englandsströnd. Við hátíðahöldin um daginn
flutti Montgomery hershöfðingi aðalræðuna fyrir Churchill og
sézt hershöfðinginn hér á myndinni lengst til hægri.
þá voru þeir hafðir í útvarpi, en ' slíka upphringingu var einnig
ekki sjónvarpi. Þá gátu menn
grætt allt að 64 dollurum fyrir
að svara rétt spurningum. Þaðan
er komið inn í mál manna í
Bandaríkjunum orðtakið: „Þetta
er einmitt 64 dollara spurningin".
Spurningum var í þá daga út-
varpað og síðan var hringt til
einhverra manna, algerlega af
handahófi, og þeir spurðir hvort
þeir hefðu heyrt spurninguna og
hvort þeir gætu svarað henni. Ef
sá, sem var svo heppinn að fá
UelvahanJi ókrifar:
I
Kennarar og málið un sína í ljós þann veg. Velvak-
SÍÐASTA sunnudagsblaði var ' andi vill ekki vera með neir.n
hefir
pistill frá vini okkar H. J. Nú áróður fyrir þessar skemmtilegu
ir hann enn látið í sér heyra kosningar og biður „Bíógest“ því
og ræðir stuttlega um kennara og afsökunar á, að hann skuli ekki
íslenzkt mál. Hann segir:
„Skólarnir eru að taka
birta bréf hans.
til
' Sælgætisát
ARÍA hefir sent okkur línu
M
starfa. Ahyggjur hlaðast á kenn-
arana. Vanda þarf uppeldið í
skólum og heima. Gleymum ekki og er henni heldur en ekki
tungu vorri. niSri fyrir- Og ekki að furða. —
Einn þáttur móðurmálskennsl- Hún fór nýlega á hljómleika
unnar er sá, að kennarar tali Deita Rhythm Boys og hafði
hreint mál og fagurt við nemend- hina beztu skemmtan (af því sem
ur S]-na í hún heyrði) af söng þeirra fé-
Kennarar hafa góð tækifæri til laga. en sælgætisát 1 krökk-
þess að þvo og láta þvo bletti af ™ sem sátu við hliðina á henni
íslenzkri tungu. Kennarar mega
ekki hjálpa til að festa í máiinu
alóþörf orð eins og til dæmis að
taka, klósett, fröken, bless, takk
og fleiri. Vér eigum munntöm
orð og falleg í stað þessara
orða. — H.J.“
Hléin enn
BÍÓGESTUR hefir sent mér
nokkrar línur útaf bíóhléun-
um. Er hann mjög á móti þeim
eins og sumir fleiri sem sent hafa
Velvakanda bréf. En nú hefir
hann tækifæri til að taka þátt í
atkvæðagreiðslunni og láta skoð-
vörpuðu skugga á skemmtunina.
Það minnsta sem foreldrar geta
gert fyrst þeir þurfa endilega að
fara með börn sín á slíka hljóm-
leika er að koma í veg fyrir, að
krakkarnir eyðileggi skemmtun-
ina fyrir þeim sem hafa meira
gaman af því að hlusta á söng-
inn en undirspilið í brjóstsykurs-
pokunum.
MerkiB,
sem
klæðir
landið.
það snjall að geta svarað rétt,
fékk hann skömmu síðar í póst-
ávísun 64 dollara.
Nú á tímum þykir mönnum
lítið til 64. dollara koma og með
sjónvarpinu hefir upphæðin
smátt og smátt margfaldast og
þúsundfaldast og á þessu ári er
hún komin upp í 64 þús. dollara.
Sama útvarps- og síðar sjónvarps
félagið hefir öll þessi ár haldið
uppi spurningaþættinum, þar til
nú fyrir skömmu, að annað öfl-
ugt og ríkt sjónvarps- og út-
varpsfélag, NBC, tók upp sam-
keppnina. Nýja félagið hækkaði
jafnframt vinningsupphæðina
upp í 100 þús. dollara.
★ ★ ★
Spurningarnar í sjónvarpsþátt-
unum geta verið með ýmsum
hætti. Ekki alls fyrir löngu
græddi lítil 12 ára stúlka 32 þús.
doiiara með því að geta stafað
rétt hin margvíslegustu orð, sem
öll voru valin af þyngri endan-
um. Þegar litla stúlkan var búin
að ná þessari háu upphæð, átti
hún um það að velja að taka aur-
ana eða tefla þeim í tvísýnu i
eina spurningu í viðbót. Ef hún
hefði svarað þessari viðbótar-
spurningu rétt hefði vinnings-
upphæðin tvöfaldast upp í 64 þús.
doilara, en glatazt hefði allt
nema huggunar verðlaunin, eí
svarað hefði verið rangt. Litia
stúikan fékk þó ekki að ráða,
frænka hennar greip í taumana
og úrskurðaði að það væri nóg
fyrir 12 ára stúlku að græða hálfa
milljón króna.
★ ★ ★
SIR Anthony Eden, forsætisráð-
herra Breta, sat sjálfur í
stundarfjórðung við stýrið í hinni
nýju „Vulcan“ sprengjuflugvél
brezka flughersins og fór með
meir en 800 km hraða. — Þetta
gerðist fyrir nokkrum dögum í
Farnborough, þar sem hin mikla
brezka flugsýning stóð yfir fyrir
skömmu.