Morgunblaðið - 17.09.1955, Side 12

12
MORGVTSBLAÐIB
Laugardagur 17. sept. 1955
■ Egsemfæekki
sofið
Framh. af bls. 9
héraði og Aukrust, Lom í Guð-
brandsdal. En lífið fær annan
svip í augum hins unga, fátæka
skálds en bændahöfðingjans. —
Hann horfir á það úr afskekkt-
um stað í byggðinni, særður og
einmana. Fátæktin hefir merkt
hann marki sínu: hann er bitur
og uppreisnargjam, einkum í
fyrstu kvæðunum. En biturleik-
inn og gagnrýnishugurinn drepa
samt ekki ást hans á ættjörðinni.
Þvert á móti. Fá norsk skáld
hafa ort jafninnileg ættjarðar-
kvæði og hann: Eg er grana,
xnþrk og stur./Du er bjþrka. Du
er brur/under fager himmel./
Báe er vi norsk natur./
Eg er molda, djupp og svart./
Du er sakorn, blankt og bjart./
Du ber alle voner./Báe er vi det
vi vart./
Eg er berg og naken li./Du er
tjþra med himmel i./Báe er vi
LANDET./Evig, evig er du mi.
Björkin verður skáldinu tákn
lífsins. í henni teygir Noregur sig
til himins og framtíðarinnar. —
Skáldið sjálft er aftur á móti
eins og moldin, djúp og myrk,
eða nakin hlíð fjallsins. Fjalls
Einverunnar. — En þau bæði,
björkin og skáldið, eru hluti af
norskri náttúru. Þau eru bæði
LANDIÐ.
★ SKÁLD DAUÐANS
Tor Jonsson er algjörð and-
stæða André Brekkes. Hann leit-
ar ekki á fund gleðinnar, þegar
sorgin stendur við dyrnar. Hann
opnar heldur og horfist óhræddur
í augu við hana: Du bad meg á
synge ein gledesong/om dagen
var grim og grá./For mannen er
slik: Hann vender sig bort/fra det
han ikkje vil sjá. — Örlög Tors
Jonssonar hefðu kannski orðið
önnur, ef hann hefði stundum
snúið sér undan því sem hann
vildi ekki sjá.
Tor Jonsson er skáld einver-
unnar og sorgarinnar. Kvæði
hans eru döpur, en sönn og ljóð-
ræn og gott að kynnast þeim í
gleði og erli dagsins, þegar eng-
um dettur í hug, að sorgin geti
skyndilega staðið við dyrnar. Og
hanú yrkir vegna þess eins, að
honum er fróun í því: — Það
verður honum bragarbót á stuttri
en erfiðri vegferð að — „sleppa
hvitum fuglum útí svarta nótt“.
Tor Jonsson er skáld dauðans.
Þess vegna er hann líka skáld
lífsins. Hann er sjálfur eins og
hvítur fugl í svartamyrkri. En
hann rataði því miður ekki útúr
myrkrinu. — Hann er snillingur,
sagði Överland.
★
SÆNSKA skáldið Arthur Lund-
kvist hefir sagt: Ljóðlistin er
barátta milli drauma og veru-
leika. — Barátta milli svefns og
vöku. Og við getum bætt við: —
barátta uppá líf og dauða. Þess
vegna er gáskinn ekki eins mik-
ill og við héldum, gleðin ekki
eins djúp, átökin meiri en hjart-
að þolir. Einmitt þess vegna sjá-
um við ásjónu dauðans í svo
mörgum kvæðunum. En þurfum
við að fara utan til þess? — Eg
sem fæ ekki sofið, segir Hannes
Sigfússon. M.
- Trygginpma?
Framh. af bls. 7
uðina áður en umsókn um styrk
er lögð fram og að barnið sé hjá
manni, sem er búsettur í ríkinu.
Það er nýmæli í samningnum
að ógiftar mæður og fráskildar
konur, sem hafa í höndum með-
lagsúrskurð eða annað skjal, sem
í heimalandi þeirra er hægt að
byggja á innheimtu meðlags
geta shúið sér til hlutaðeigandi
stjórnvalda í samningsríki þar
sem þsér dvelja og fengið með-
lag greitt þar eftir sömu regl-
um og gilda fyrir borgara dval-
arlandsins.
FRAMFÆRSLUHJÁLP
' Samkvæmt samningnum eiga
borgarar samningsríkjanna sama
rétt til framfærsluhjálpar og
borgarar þess samningsríkis, sem
þeir dvelja í. Sé slík hjálp að-
eins veitt um stundarsakir, er
ekki hægt að krefjast heimsend-
I ingar hins bágstadda, en sé hjálp
in til langframa getur ríkið, sem
hjálpina veitir krafizt þess að
| heimalandið taki við styrkþeg-
' anum. Þessi réttur til að krefjast
heimsendingar er þó allmiklum
, takmörkunum háður. Þannig er
’ ekki hægt að krefjast heimsend-
ingar manns, sem dvalið hefur í
landinu í fimm ár eða lengur án
þess að fá styrk og þótt ekkert
sé því til fyrirstöðu samkvæmt
ákvæðum samningsins að maður
verði fluttur til heimalands síns,
skal þó athuga hvort einhverjar
ástæður mæla með því að svo
verði ekki gert. Skal við ákvörð-
un þessa atriðis einkum gætt
mannúðar og ekki skal fram-
kvæma heimflutning ef hann
hefur í för með sér aðskilnað
náinna venzlamanna, eða hinn
bágstaddi maður er orðinn rosk-
inn eða hætt er við að hann bíði
heilsutjón af flutningunum.
Hvert samningsríki skal bera
kostnað þann, sem það hefur
innt af hendi samkvæmt samn-
ingi þessum og getur ekki krafið
heimaland bótaþegans um endur-
greiðslu.
Þess ber að gæta að samning-
urinn veitir ríkisborgurum ann-
ars samningsrikis aldrei meiri
rétt en borgarar ríkisins njóta
og þeim ber að greiða iðgjöld til
5 trygginganna í landi þar sem
þeir dvelja.
! Samningurinn gengur í gildi
! tveim mánuðum eftir að öll
samningsríkin hafa fullgilt hann
og samtímis falla úr gildi eldri
samningar um þau atriði, sem
, hann fjallar um.
| Hér hefur aðeins verið drepið
á nokkur aðalatriði samningsins,
en nauðsynlegt er fyrir þá, sem
flytja til annars samningsríkis
að kynna sér nánar hvaða rétt-
indi hann veitir í landi þar sem
i þeir setjast að svo að þeir glati
j ekki rétti, sem þeim ber sam-
kvæmt ákvæðum samningsins.
Pantið tíraa í síma 4772,
Ljósmyndastof an
LOFTUR h.f.
Ingólfsstræti 6.
Heima er bezt!
Heimamyndir
Sími 5572.
Ein vimæiasfa söngkona
Noregs syngur fyrir
Isienzka fóna
NORA BROCKSTED, ein vinsæl
asta söngkona Norðmanna, hefur
sungið tvö lög á íslenzku, fyrir
íslenzka Tóna, og er annað Svo
ung og blíð (Gilly, Gilly, Ossen-
feffer) en hitt Æskunnar ómar
(Tak for i dag) og hefur Þor-
steinn Sveinsson íslenzkað Ijóð-
in. —
Nora Brocksted kom hingað í
fyrra með NONN-KEYS söng-
kvintettnum, og ferðaðist þá
nokkuð um landið og varð mjög
hrifin af landi og af ferðinni
hrifin af landi og þjóð, og ætlaði
að koma hingað aftur í sumar,
en ekki gat orðið af ferðinni sök
um þess, að hún er fastráðin við
„Chat Noir“ í Osló og gat ekki
losað sig þaðan, þar sem hún
fyllir húsið kvöld eftir kvöld og
syngur lagið „En liten pike i lave
sko“, sem hefur orðið metsölu-
plata í Noregi og Svíþjóð.
Sverrir Júlíusson, sem stundar
nám við Oslóar-háskóla, hefur
aðstoðað Noru við framburðinn
á íslenzkunni.
Söngkvintettinn NONN-KEYS
og hljómsveit Egil NONN-IVER-
SEN leika og syngja með á plöt-
unni og verður hún leikin í
norska útvarpið á mánudag milli
kl. 19 og 20 eftir íslenzkum tima.
Dönsku birgðaflug-
í geymslu
HINGAÐ komu fyrir þremur
dögum tveir danskir Norseman-
flugbátar og lentu á Reykjavík-
urflugvelli, þar sem þeir verða
geymdir yfir veturinn. Flugbát-
arnir hafa í sumar annast birgða
flutninga á Grænlandi á vegum
leiðangurs Lauges Kochs, en
vegna ísalaga er útilokað, að þeir
geti lent svo norðarlega á vet-
urna. Þess vegna verða þeir að
birgja veðurathugunarstöðvarnar
að vistum á sumrin, meðan tíð
er skapleg.
Flugbátarnir hafa haft hér vet-
ursetu, ef svo mætti segja, und-
anfarin 4 ár. Flugmennirnir sem
eru danskir, koma hingað í byrj-
un sumars og halda svo heim aft-
ur á haustin. — Að lokum má
geta þess, að flugbátarnir eru
báðir eign danska ríkisins.
BEZT AÐ AVGLÝSA
t MORGVmLAÐim
Patrehfiriinpr þakklátir fyrir
irkjutónleika ríkisútvarpsins
Patreksfirði, 15. sept.
KIRKJUTÓNLEIKAR voru haldnir hér á Patreksfirði, á vegum
Ríkisútvarpsins, s.l. þriðjudagskvöld, 13. þ. m. — Listamenn-
imir dr. Páll ísólfsson, Bjöi'n Ólafsson og Guðmundur Jónsson,
fluttu tónverk eftir íslenzka og erlenda höfunda. Aðsókn var ekki
góð, sem að nokkru leyti stafaði af því, að hér var fisktökuskip
og margir í vinnu við það, og svo að hinu leytinu áhugaleysi fólks
fyrir klassískri tónlist. Töldu margir sem svo, að þeir mundu
ekkert skilja af því sem þar væri flutt, en það var öðru nær.
STÓRBROTNIR LISTAMENN
Dagskrá hljómleikanna var
mjög fjölbreytt og má segja að
þaraa hafi verlð eitthvað fyrir
alla. Túlkunin var slík, að eng-
um gat dulizt, að hér voru á
ferðinni stórbrotnir listamenn á
heimsmælikvarða. — Var allur
flutningur þeirra hinn glæsileg-
asti og vandaðasti, þótt vanir séu
þeir fleiri áheyrendum.
LÉK AF SNILLD
Á LÍTIÐ STOFUÖRGEL
Því miður naut flutningur dr.
Páls ísólfssonár sín ekki sem
skyldi, þar sem hann varð að
láta sér nægja lítið stofuorgel
til að leika á, og má nærri geta,
að t. d. D-moll toccatan og fúgan
eftir Bach, njóti sín illa á slíkt
hljóðfæri, og það í kirkju, en
kirkjuorgelið var ekki nothæft
og er slíkt til lítils sóma fyrir
viðkomandi sóknarnefnd og söfn-
uð, þar sem vitað er, að organ-
isti kirkjunnar, Steingrímur Sig-
fússon, hefur undanfarin ár ósk-
að þess mjög eindregið, að kirkj-
an eignaðist heppilegt og vandað
hljóðfæri. Væri óskandi, að þessi
atburður ýtti eitthvað við við-
komandi ráðamönnum. Hins veg-
ar furðuðu menn sig á því,
hverju orgelmeistarinn gat náð
úr þessu litla hljóðfæri.
SÖGULEGUR ATBURÐUR
Hljómleikar þessir eru sögu-
legir að því leyti, að þetta er í
fyrsta skipti sem sendir eru full-
komnir listamenn út af örkinni
til að halda hljómleika úti á
landsbyggðinni, og ná þannig
meira og nánara sambandi við
fólkið. Má segja, að þetta sé stórt
spor í rétta átt, ef áframhald
gæti orðið á þess háttar starf-
semi.
Guðmundur Jónsson óperu-
söngvari, sem átti uppástunguna
að þessari hljómleikaför, hefur
hitt þarna naglann á höfuðið.
Hlýtur hann að launum óskorað
þakklæti allra þeirra, sem notið
hafa og njóta munu unaðsstunda
á tónleikum þeirra listamann-
anna.
Ágúst H. Pétursson oddviti, og
Jónas Magnússon sparisjóðshald-
ari, þökkuðu listamönnunum að
lokum, með nokkrum vel völdum
orðum komuna hingað. — Hafi
tríóið þökk allra tónlistarunn-
enda hér á Patreksfirði. — KarL
- íþréttaþlitg
Framh. af bls. 7
Hlégarði í Mosfellssveit 10.—11.
sept. 1955 skorar á háttvirt Al-
þingi að lögfesta 17. júní sem
þjóðhátíðardag íslendinga.
❖ ❖ ❖
ÍÞRÓTTAÞING ÍSÍ haldið að
Hlégarði 10.—11. sept. 1955 sam-
þykkir að skora á Alþingi að
heimila á fjárlögum 1956 kr.
1.800.000.00 til íþróttasjóðs og
bendir í þessu sambandi á að það
standi í vegi fyrir þróun og eðli-
legum framgangi íþróttastarf-
seminnar víða á landinu hversu
fé er vant til bygginga íþrótta-
mannvirkja og reksturs þeirra.
❖ ❖ ❖
ÍÞRÓTTAÞING ÍSÍ haldið að
Hlégarði 10. og 11. sept. 1955
samþykkir að skora á Alþingi
að breyta lögum um skemmt-
anaskatt þannig, að félagsheim-
ilasjóður hljóti 50% skemmtana-
skattsins, eins og hann hlaut 1
upphafi við setningu laganna
1947.
❖ ❖ ❖
ÁRSÞING ÍSÍ 1955 samþykkir
að skora á Alþingi að hækka
styrk sinn til ÍSÍ um kr. 18.000.00.
Ennfremur samþykir þingið að
fáist ekki þessi hækkun frá Al-
þingi, heimili það sambandsráði
að gera ráðstafanir til myndunar
fasts tekjustofns, þar með talin
hækkun skatssins frá sambands-
aðilum.
❖ ❖ ❖
ÍÞRÓTTAÞING íþróttasambands
Islands 1955 samþykkir að
kennslukostnaður ÍSÍ, allt að kr.
10.000.00 skuli greiddur að fullu
af fé því er ÍSÍ er úthlutað af
íþróttanefnd til kennslukostnað-
ar, áður en skipting fer fram til
sambandsaðila.
MBaBiXHnm ........
Selfossbíó:
Selfossbíé.
DANSLEIKUR
í Selfossbíói í kvöld kl. 9
• Hljómsveit Skafta Ólafssonar.
• SKEMMTIATRIÐI
• Tríó Ronnie Keen og söngkonan Marion Davis
skemmta.
Selfossbíó: Selfossbíó. i
......

MAKKtS IMr IM Ðe&é

- Esperantlsfaþing
Framh. af bls. 11
landkynningar- og bókmennta-;
rits á esperanto, Voco de Is-
lando“.
Að lokinni samþykkt ályktana
landsmótsins flutti formaður |
lokaræðuna; hann þakkaði öllum
þátttakendum fyrir komuna og i
hvatti þá til áframhaldandi starfs
í þágu hins fagra málstaðar um ;
alþjóðamál fyrir allar þjóðir j
heims. i
Landsmótinu lauk með því, að ;
þátttakendur sungu í kór alþjóða
eöng esperantista, La espero, og ’ 1) — Þú misskilur mig, Bryn-
íslenzka þjóðsönginn í esperanto- dís. Ég er alls ekki að gefa hon-
þýðingu. — (Frá Sambandi ísl. um undir fótinn.
esperantista). s
2) Þú veizt, að hann á bágt, og
þess vegna vil ég vera góð við
hann. — En, hann elskar þig,
Birna!
3) — Nei, það held ég ekki. —
Markús, eigum við ekki að koma
niður á baðströndina á morgun?
4) — Það get ég ekki, — ég var
nefnilega að bjóða Birnu í stutl
ferðalag á morgun. j