Morgunblaðið - 03.11.1955, Blaðsíða 10

26\
MORGUTVBLAÐIÐ
Fimmtudagur 3. nóv. 1955
H/ladurinn, sém sár
en er jbó steinblind
SÁLFRÆÐINGAR segja að fólk
noti aðeins örlítinn hluta
þeirra eiginleika, sem það hljóti
í vöggugjöf. Þetta lætur í eyrum
sem ýkjur. þar til menn hitta
fólk, sem með framkomu sinni
sannar þetta raunverulega.
í New York er maður að nafni
Toni Aliverti. Hann er blindur
en gengur á hverjum degi um
stærstu og mestu umferðargötur
New York-borgar án þess að hafa
hund með sér og ekki einu sinni
staf til að styðjast við. Hann er
tílhliðrunarsamur á götunni
hann hlustar eftir umfeðrinni og
gengur yfir götuna þegar þess er
kostur. Hann finnur á sér og
heyrir, þegar skipt er um ljós og
með sama öryggi skiptir hann
um neðanjarðarbrautir. í allri
þeirri ös sem þar er. Hann þekk-
ir leiðina mjög vel og hefur
aldrei stigið af eða i lest á röng-
um stað. Hann fer einnig á hjóla-
skautum, hefur náð góðum ár-
angri í bruni, og það sem merki-
legast er, hann er mjög duglegur
í skilmingum. Hann heggur
brenni eius og sjáandi maður,
smíðar í rennibekk og ekur hjól-
hesti. Á yngri árum vann hann
sér meira að segja inn drjúgan
skilding með því að kenna á
slaghörpu.
HANN HORFIR Á FÓLK,
ER HANN TALAR
Hann vinnur í sjúkrahúsi, og
starf hans þar er að kenna blind-
um stríðssjúklingum að „sjá“, og
einnig að hjálpa þeim til þess
að halda kjarkinum og iáta ekki
yfirbugast þótt raunverulega
sjón vanti. Aliverti er myndar-
legur maður, vel kiaeddur og hef-
ur aðlaðandi og örugga fram-
komu. Hann er greindur maður,
fólk ber ósjálfrátt traust til hans,
er það fer að tala við hann.
Þegar hann ræðir við einhvern,
hörfir hann beint í augu hans
að því er virðist, og engínn man
eftir því að hann er steinblind-
ur. Á sjúkrahúsinu hefur hann
einkaskrifstofu til afnota. Þar
býður hann kunningjum sínum
kaffi eða le, og framreiðir það
sjálfur. Hann kveikir upp í
arninum og hugsar um hann að
öllu leyti. Hann getur lesið
blindi'askrift þótt hann hafi
hanzka á höndunum og er bráð-
snjall að skrifa á ritvél. Hann
heyrir á hljóðinu hvort hann er
nálægt vegg eða ekki og einnig
á sama hátt hvort hann gengur
fram hjá opnum dyrum.
„BERÐU HÖFUHIÐ HÁTT“
„Þetta geta allir blindir gert,
alveg eins og ég, ef þeir bara
eru nógu viljasterkir", segir
hann. Og hann nefnir dæmi um
þetta, hjá fólki, sem hefur verið
í skóla hjá honum. Einn nemandi
hans, varð mikill íþróttamaður
og hlaut verðlaun hjá íþrótta-
félagi í New York. Annar varð
duglegur verzlunarmaður. Marg-
ir nemendur hans, sem eru bæði
blindir og heyrnarlausir, komast
hjálparlaust gegn um umferðina
í New York. „Það er ástæða til
þess að dáðst að þeim, en ekki
mér, ég heyri“, segir hann.
Aliverti hefur verið blindur
síðan hann var lítill drengur. Þá
teygði hann sig einu sinni upp
á eldhúsborðið hjá mömmu sinni
og, steypti yfir sig þungum
kaffikatli sem stóð á borðinu.
Hann kom í andlitið á honum
og upp úr því slysi varð hann
blindur. Faðir hans byrjaði strax
eftir slysið að kenna drengnum
að sætta sig við örlög sín og vera
sjálfstæður þrátt fyrir allt. Fað-
ir hans sagði, „þú átt ekki alltaf
að bera hendurna fyrir þig,
reyndu að muna hvar hlutirnir
★ Þab kostar blóð og beisk tár en —
jbó Hfir harw hamingjusömu lifi —
brátt fyrir sjónleysib
eru svo þú rekir þig ekki á,
gakktu ekki álútur, berðu höfuð-
ið hátt“. A þennan hátt lærði
drengurinn að hreyfa sig á eðli-
legan hátt en með varúð til að
byrja með.
FEGURSTI) BLÓMVENDIRNIR
FRÁ ÍIONUM
Aliverti er ennþá ekki viss um,
hvenær það var sem hann byrj-
aði að gera sér grein fyrir fjar-
lægð milli veggja og húsgagna.
Ég lærði að finna það án þess
að hugsa, segir hann. Og marga
byltuna fékk hann í garðinum,
þegar forsldrar hans ráku hann
þangað með harðri hendi og
sögðu honum að vinna þar. Faðir
hans kenndi honum að safna
brenni, höggva það, smíða, og
nota hefilbekk í kjallaranum í
húsinu þeirra. Hann var meira
að segja farinn að tína blóm áður
en hann var kominn af barns-
aldri og fór þá eftir ilmi þeirra.
Móðir hans sagði að fallegustu
og bezt samansettu blómvendirn-
ir að litavali hefði hún fengið
frá honum
ÞRAUTATIMI
Þegar hann var 9 ára, var hann
sendur á blindraskóla í New
York. Fyrstu vikuna, sem hann
var þar, var farið með hann eins
og lítinn prins. Elzti drengurinn
í skólanum, sem auðvitað var
blindur, leiddi hann um allt og
skýrði honum frá öllu. En þar
á eftir byrjaði þrautatími, og
honum fannst hann vera með-
höndlaður óvægilega og misk-
unnarlaust. Þegar hann kom á
leikvöllinn var honum óðar hrint
um koll, og heill hópur drengja
steypti sér þá venjulega yfir
hann með barsmíð og ójöfnuði.
En hann vissi seinna að þetta
var skipun frá skólastjóranum,
sem áleit að ekki mætti taka með
neinum silkihönzkum á hinum ný
komnu drengjum, ef þeir ættu að
halda kjarki og kröftum. Það
mátti ganga mikið á, þar til skóla
stjórinn skarst í leikinn. Ef ein-
hver meiddist, var hann óðar
fluttur í sjúkrahúsið, gert að
sárum hans og svo rekinn út til
drengjannn óðara. Þetta var einn
liður í kennslunni og gaf drengj-
unum ótrúlega mikið sjálfstraust,
sem kom þeim að gagni síðar
í lífinu.
!
HAMINGJUSAMT HJÓNA-
BAND — EN ERFIÐLEIKAR
Þegar dvöl hans á blindraskól-
anum var lokið, hafði hann lokið
gagnfræðaprófi og var efstur í
sinni deild. Og hann hélt áfram
að læra og gekk það vel. En ef
til vill hjálpaði honum mest að
á þeim árum kynntist hann ungri
stúlku, sem hann var ástfanginn
af. Þau trúlofuðust og hún las
með honum lexíur hans og hann
lærði utanbókar það sem hún
sagði. Er hann hafði lokið
stúdentsprófi á þennan hátt giftu
þau sig og bjónaband þeirra varð
mjög ham'.ngjusamt.
En þá byrjuðu erfiðleikarnir
að gera vart við sig. Fólk var
ófúst á að leigja blindum manni
og atvinnuveitendur voru einnig
tregir tii þess að ráða hann í
þjónustu sína. Þá fór hann að
kenna fólki á slaghörpu og hafði
nokkrar tekjur af því. í siðustu
hcimsstyrjöld fékk hann vinnu í
verksmiðju nokkurri, við að hafa
umsjón með örfínum nálum, sem
notaðar voru við rafmagnstæki.
Hann átti að slípa þær ef með Þrn' stofnendur sambandsms, sem staddir voru á fundinum. —
þurfti og sjá urn þær að öllu fra vinstri: Hólmfríður Pálsdóttir, Jónina Sigurðardóttir,
leyti. Þetta var mjog fíngerð íy^sta forstöðukona og Þuríður Jónsdóttir.
vinna og sjáandi menr afköstuðu
ekki meira en 25 stykkjum á
klukkutíma Þessum hraða gat
Aliverti ekki náð, vegna sjónar-
innar. En þá gerði hann annað.
Hann fann upp tæki, sem slípaði
nálarnar og gaf hljóðmerki þeg-
ar hver og ein var búin. Með
þessu móti gat hann afkastað 100
á klst. Forstjórinn skildi ekki
neitt í neinu, fyrr en Aliverti
sýndi hor.um uppfinníngu sína.
Það leið ekki á löngu fj'rr en
allir voru farnir að nota þetta
„apparat“. Á stríðsárunum vann
hann allskonar vinnu, þar til
hann komst að í sjúkrahúsinu,
sem hann nú vinnur í og leið-
beinir blindum hermönnum.
VORKUNSEMI ER OÞOLANDI
„Blint fólk, sem ekki getur
sætt sig við hlutskipti sitt, segir
Aliverti, "erður fyrir mörgum
djúpum sárum andlega. En mér
sárnar mest, þegar ég finn að
aðrir vorkenna mér, það er verra
en líkamlegar þjáningar. Þá
óska ég mér margar mílur í
burt. Það kemur fyrir að ég heyri
fólk á götunni segja, er það sér
blindramerkið mitt, sem ég ber
æfinlega á handleggnum, „það
ætti ekki nð láta þetta aumingja
fólk vera eitt á göngu á göt-
unni“. „Þetta finnst mér sárara
en þótt ég væri húðflettur", seg-
ir hann.
Aliverti skilur aldrei við sig
litið ratartæki, sem hann hefur
í vasanum og einnig staf, sem
hann getur lagt saman eins og
tommustokk En hann notar
þessa hluti ekki nema í ítrustu
nauðsyn og þarf þess heldur
ekki.
Hann hefur ör á enninu, eftir
árekstur, sem hann fékk fyrir
mikinn klaufaskap sjáandi
manns. Hann var að fara í neð-
anjarðarjárnbrautarlest í New
York, þegar maður nokkur tók
eftir blindramerkinu og bauð
honum af miklum vingjarnleg-
heitum að leiða hann inn í lest-
ina. Aliverti vildi ekki móðga
manninn með því að þiggja ekki
þetta vingjarnlega boð og lét
hann leið sig að lestinni. En hinn
sjáandi maður tók þá ekki eftir
járnstólpa sem varð á vegi þeirra
og afleiðingin varð sú að Aliverti
gekk beint á hann og hlaut mik-
ið sár á er.nið. Tvisvar sinnum
hefur hann gengið á fólk á göt-
unni og retðst mikið í bæði skipt-
in. í annað skiptið varð hann
svo reiður að hann tók í axlirnar
á manninnm, sem hann rak sig
á og hristi hann óþyrmilega. í
hitt skiptið var það sjáandi manni
að kenna að áreksturinn varð.
Þá varð hann líka æfareiður,
því hann álítur slíkt ófyrirgef-
anlegt kæruleysi af fólki með
fulla sjón. Afleiðingarnar urðu
þær að þeir urðu að biðja hvorn
annan fyrii'gefningar. Hann fyr-
ir ógætileg og meiðandi orð,
einnig fyrir að hafa slegið til
mannsins. en hinn fyrir að hafa
sýnt þá ótilhliðrunarsemi að
ganga á blindan manr. á götunni
sem þar að auki var með blindra-
merki á handleggnum.
Jafnvel þótt Toni Aliverti vilji
ekki viðurkenna það af fúsum
vilja, liggur í augum uppi, að
það þarf óvenjumikla viljafestu
Núverantíi stjórn sambandsins, talið frá vinstri: Aðalbjörg Bjarna-
dóttir, Kristjana Árnadóttir, Sigríður Ingvarsdótíir, Hólmfríður
Péturstíóítir, forstöðukona og Dagbjört Gísladóttir.
SNEMMA í september minntist
Kvenfélagasamband S-Þing
hálfrar aldar afmælis samtak-
anna.
t Laugardaginn 3. sept. var að-
^alfundur sambandsins Iialdinn og
þar var samþykkt að gefa kr.
1000.00 í Menningarsjóð þing-
eyskra kvenna til minningar urn
stofnendur félagsins.
: Sunnudaginn 4. sept. fóru há-
tíðahöldin fram. Kl. 12 á hádegi
var guðsþjónusta. Séra Sigurður
í Guðmundsson, Grenjaðarstað,
prédikaði.
Kl. 2 var neytt hádegisverðar
í Héraðsskólanum með sameig-
inlegu borðhaldi, en kl. 4 hófst
samfelld dagskrá. Hófst hún með
sameiginlegum söng. Síðan lásu
þrjár stjórnarkonur til skiptis
kafla úr sögu sambandsins, en
þess á milli var sungið. Risu
konur úr sætum sínum meðan
lesin voru nöfn þeirra 34 kvenna,
sem skráðar eru sem stofnendur
sambandsins.
Kvennakór Iiúsavíkur söng. —
Sigrún Jónstíóttir á Rangá söng
einsöng. Laufey Vilhjálmsdóttir
og Kristjana Benediktsdóttir,
Húsavík, sungu tvísöng.
Síðan endurtók kórinn „Vakna,
barn“ eftír Jón Laxdal, en
nokkrar eldri konur, sem höfðu
sungið í Kv'ennakór sambandsins
1915 (undir stjórn Elísabetar
Jónsdóttur, Grenjaðarstað) sungu
með. Að lokum var þjóðsöngur-
inn sunginn.
Kl. 7 hófst sameiginlegt borð-
hald í kennslusal trésmíðaskól-
ans. Voru þar frjáls ræðuhöld og
tóku margar konur til máls.
og kjark til þess að ná því talc-
sætta sig við þannig hlutskipti
í lífinu. Ef við sjáandi fólk i
miklum hæíileikum sem liggja
læðingi, hversu stór og óþekkt-
marki, sem hann hefur náð, og
raun og veru búum yfir svona
ur heimur mundi eltki opnast
okkux’, ef við einn góðan veður-
dag byrjuðum að notfæra okkur
þessi verðmæti.
Gestir sambandsins voru: Frá
Kvenfélagasambandi felands:
Guðrún Pétursdóttir formaður,
og Aðalbjörg Sigurðardóttir vara
formaður. Frá Sambandi norð-
lenzkra kvenna: Halldóra Bjarna
dóttir, Akureyri. Þrír stofnendur
Kvenfélags Suður-Þingeyinga:
Jónína Sigurðardóttir, Akureyri
(fyrsta forstöðukona þess),
Þuríður Jónsdóttir, Sigurðarstöð-
um, Bárðardal, Hólmfríður Páls-
dóttir frá Litlu-Tjörnum, 'og auk
þess Pálína Björnsdóttir, Reykja-
vík, fyrrverandi forstöðukona
sambandsins.
★ ★ ★
Hinn 7. júní 1905 komu þing-
eyskar konur saman að Ljósa-
vatni að boði bárðdælskra
kvenna til þess að ræða stofnun
kvínfélags og vinna að stofnun
húsmæðraskóla í héraðinu.
Hvatamaður að stofnun félags-
ins, Jónína Sigurðardóttir, Drafla
stöðum hafði veturinn áður haft
á hendi umferðakennslu í mat-
reiðslu i sýslunni. Var nú Kven-
félag S-Þing. stofnað. Starfaði
félagið fyrst í deildum að fyrir-
mvnd kaupfélaganna. Síðan urðu
deildirnar sjálfstæð félög og voru
þær 7 þar til 1944, en þá hlaut
Kvenfélagasamband íslands við-
urkenningu Alþingis sem aðili
kvennasamtakanna. Var þá nafn-
inu breytt í Kvenfélagasamband
Suður-Þingeyjarsýslu. Eru nú 14
félög í sambandinu og félagatala
565. Stjóx-n sambandsins skipa
nú: Hólmfríður Pétursdóttir,
Arnarvatni, foi'stöðukona í 35 ár
alls, Dagbjört Gísladótfii’, Langa-
felli, Aðalbjörg Bjarnadóttir,
Hvoli, Helena Lindal og Krist-
jana Árnadóttir.
Afmæli samtakanna fór mjög
vel fram, enda var veður hið
fegursta. Sóttu hátt á þriðja
hundrað konur afmælishóíið, sem
var Kvenfélagasambandinu til
sóma. — H. G.
Ragnar Jónsson
hæstaréttarlögmaður.
-ögfræðistörf og eignaumsýsla.
Laugavegi 8. — Sími 7752.