Morgunblaðið - 31.12.1955, Blaðsíða 4

20
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 31. des. 1955 "]
KSLENZKI IÐNAÐIiRINN 1955
I ÁRAMÓTAGRFIN þessari er
sem fyrr reyní að gefa svipmynd
«f íslenzka iðnaðinuin 1955.
Þeita er miklum erfiðleikum
biuidið að því leyti, að fullnægj-
andi skýrslur eru ekki fyrir
hendi um framleiðsluna á árinu.
l>ó er reynt að gefa hugmynd um
framleiðslumagn í nokkrum
greinum.
Einnig er haidið fyrri sið og
tekin saman frásögn um það
markverðasta, sem rætt var og
ritað um iðnað á árinu, og skýrt
frá þeim viðburðum, sem frétt-
Eftir Pál §. Pálsson framkvæmda-
stféra Féiags íslenzkra iðnrekenda
næmasta má telja á þessu sviði
atvlnnulífsins.
Sneitt er hjá að segja frá iðn-
aði, sem byggist á fisk- og land-
búnaðarafurðura, vegna þess að
þeiin þætti mun verða gerð ski!
hér í blaðinu af fulltrúum sjávar-
útvegs og landbúnaðar.
Lánsf|ármál
n»NAÐARBANKI ISLANDS
AÐALFUNDUR Iðnaðarbanka ís
lands h.f. var haldinn 25. júní og
voxu þá tvö ár liðin frá opnunar-
■degi bankans. Kosningu hlutu í
fcankaráð Einar Gíslason, Helgi
Bergs, verkfr., Sveinn Guðmunds
«on, Kristján Jóh. Kristjánsson og
PáU S. Páisson og til vara Guðm.
H. Guðmundsson, Vilhjálmur
Árnason, Einar Kristjánssen,
Tómas Vigfússon og Sveinn B-
Valfells.
Samkvæmt skýrslu banka-
*tjórnarinnar á aðalfundi námu
íparifjárinnlög í bankanum við
lok fyrsta starfsárs, hinn 1, júní
1954, 19 millj. króna, en við lok
annaxs starfsárs, hinn 1. júní 1955,
36 millj. króna. Um samanburð
sparifjáraukningar milli 'áranna
tveggja var svo að orði komist í
ársskýrslu bankastjórnar:
„Þarf varla að minna á það, að
hin mikla fjárfesting á síðustu
mánuðum í húsbyggingum og bif-
reiðakaupum hefur dregið stór-
lega úr sparifjármyndun lands-
manna. Óvenju langt og umfangs-
mikið verkfall á yfirstandandi
ári hafði og truflandi áhrif á
sparifjárinnlögin af einkar eðli-
legum ástæðum. Þegar öll kurl
koma til grafar má þó teija að
Iðnaðarbankinn hafi furðanlega
vel sloppið fram hjá blindskerj-
um þeim og boðaföllum, sem að
imdanförnu hafa skilið eftir skarð
fyrir skildi í sparifjármyndun
landsmanna”,
Útlán bankans í ár byggð-
ust eingöngu á innkomnu spari-
fé, þvi fyrirhuguð 15 millj. króna
lántaka með ríkisábyrgð hefur
tigi enn komið til framkvæmda.
Eftirspurn eftir lánum til iðn-
aðar var meiri en nokkru sinni
fyrr, og virðist lánsfjárskorturinn
vera mörgum iðnfyrirtækjnm oe
iðnaðarmönnum mestur fjötur
um fót um þessar mundir.
Húsnæðisskortur háir starf-
semi Iðnaðarbankans, en úr þv'
rætist í bráð á þann veg að bank-
ian fær tryggðan leigurétt ti
aukins húsnæðis frá og með þess-
um áramótum.
Unnið var að undirbúningi
bankahúss á lóð bankans við
Lækjargötu. . Byggingarleyfí var
veitt í júnímánuði, endurnýj-
un fékkst á fjárfestingarleyfi,
gerðar voru bormælingar á hin-
um djúpa bg sendna grunni húss-
Páll S. Pálsson
ingarnefnd Helga Herm. Eiríks-
son sem formann, Helga Bergs og
Guðm. Ólafs.
Helgi Herm. Eiríkisson, banka-
stjóri, varð 65 ára á árinu cg
ins og unnið að teikningum, svo sagði upp starfi sínu í sumar frá
að framkvæmdir ættu að geta og með næstu áramótum.
hafizt af fullum krafti að vori. J Er afráðið að við taki Guð-
Bankaráð hefur kosið í bygg- i mundur Ólafs, lögfræðingur.
Tæknileg aðstoð
IÐNAÐARMÁLASTOFNUN
ÍSLANDS
Framlag ríkissjóðs til Iðnaðar-
málastofnunar íslands á árinu var
alls kr. 880 þúsund, og má telja
að með því framlagi hafí ríkis-
valdið veitt dágóðan fjárskerf til
stofnunarinnar þetta árið. Varan-
legur grundvöllur fæst hins veg-
Hina nýju stjórn stofnunarinn-
ar skipa: Björgvin Frederiksen,
Kristjón Kristjónsson, Óskar Hall
grímsson, Magnús Brynjólfsson
og Páll S. Pálsson.
Einhig skipaði ráðherra 5
manna nefnd til þess að endur-
skoða lagafrumvarp frá haust-
þingi 1954 um Iðnaðarmálastofn-
ar, þegar samþykkt hafa verið j un íslands. Nefndin skilaði áliti
lög um stofnunina og henni
tryggður öruggur sess og starfs-
friður.
Iðnaðarmálaráðherra, Ingólfur
Jónsson, setti stofnuninni starfs-
reglur í sumar, er gilda skuU
þar til lög hafa verið sett um
stofnunina, og skipaði 5 menn í
áður en þing kom saman í haust
og lagði ráðherra fram á yfir-
standandi Alþingi nýtt lagafrum-
varp um stofnunina og er það
frumvarp enn í meðförum þings-
ins.
Samkvæmt frumvarpinu er
raarkmið Iðnaðarmálastofnunar
stjórn hennar. Iðnaðarmálanefnd,1 íslands að efla framfarir í íslenzk
sem upphaflega setti stofnunina ! um iðnaði og koma á hagkvæm-
á laggirnar Og hafði veitt henni ! ari vinnubrögðum í iðnaðarfram-
forstöðu síðan að boði ráðherra, j leiðslu og vörudreifingu.
lét bá af störfum. Nokkrar brevtmirar u-ðu á
Fyrsta áburðarfarminum á eriendan markað skipað út í Gnfuneai,
starfsliði stofnunarinnar á árinu,
m. a. þær, að framkvæmdastjór-
inn, Bragi Ólafsson, lét af starfi
að eigin ósk, en við tók frá 1.
nóv. s.L að telja Sveinn Bjöms-
son, iðnaðarverkfræðingur, sem
var fyrsti starfsmaður stofnunar-
innar, og er hann nýkominn úr
kynnisför til ýmsra áþekkra stofn
ina í Vestur-Evrópu.
Starfsemi Iðnaðarmálastofnun-
ir íslands á því ári, sem pú.er
ið líða, má skipta í eftirfarandi
irjá megin þætti:
1. Tæknileg upplýsingaþjón-
ustu og aðstoð.
2. Þátttaka í starfsemi Fram-
leiðniráðs Evrópu.
3. Milliganga um utanferðir 34
íslendinga til að gefa þeim
kost á að kynnast tæknileg-
um nýjungum í iðnaði og
nútíma rekstri verzlana er-
lendis.
Auk þess var stöðugt unnið að
bvi að koma tæknibókasafni á
laggirnar, afla erlendra standarda
o. fl. Gefin voru út sex hefti af
t'maritinu Iðnaðarmál, lánaðar út
unnið að athugun á því, hverjir
möguleikar væru á að koira upp
saltvinnslustöð í Krýsuvík. Þá
var og tekin saman skýrsla um
nokkur atriði varðandi rannsókn
nefndar Alþingis, er fjaílar um
heildaráætlun um jafnvægi I
byggð landsins.
Þá var og unnið að skipulagn-
ingu á rekstri nokkra fyrirtækja
og athugað fyrir einstaklinga og
fyrirtæki, hvort hagkvæmt væri
að stofna til ýmis konar iðnaðar,
sem eigi hefur verið rekinn hér
áður.
2. Þátttaka í starfsemi Fram-
leiðniráðs Evrópu.
Á árinu komu fyrstu erlendu
sérfræðingarnir á vegum IMSÍ til
ísland’s. Voru þáð 12 érlendir sér-
fræðingar í verzlun og iðnaði.
Sérfræðingar þessir starfa flestir
á vegum Framleiðniráðs, en
nokkrir á vegum F.O.A.
Stofnunin fékk í nóvember-
mánuði ágæta heimsókn, sem ný-
íega hefur verið frá skýrt í blöð-
um, er forstjórar systurstofnana
hennar í Noregi og Danmörku
komu hingað og dvöldu á vegum
Iðnaðarmálastofnunarinnar í eina
viku, kynntust íslenzku atvinnu-
lífi, skýrðu fyrir mönnum hér
starfssvið stofnana. sinna, treystu
samstarf og vináttu þeirra við
hina íslenzku stofnun og buðu
bækur og útvegaðar kvikmyndir fram alla aðstoð til þess að ís-
um iðnað og tækni. lenzkir iðnrekendur gætu heim-
1. Tæknileg upplýsingaþjónusta sótt og skoðað ýmsar verksmiðjur
og aðstoð.
Á árinu bárust IMSZ á annað
hundrað tum 120) aðstoðarbeiðn-
ir um ýmis vandamál varðandi
verziun og iðnað.
í Danmörku og Noregi, þ. á m„
fiskvinnslustöðvar.
3. Milliganva um utanferðir.
Fyrir milligöngu IMSÍ fóru 34
manns til Bandaríkjanna og
Meðal meiriháttar mála má m. Evrópu til að kynna sér rekstur
a. nefna: iðnfyrirtækja, öryggismál, dreif-
Rannsókn á þurrafúa í fiski- ineu á neyzluvörum efnaiðnaðar,
skÍDUm. en skýrsla um hana er stjórn og skipulaeningu litilla
væntanleg í janúar n.k., rannsókn fyrirtækia, verkalýðsmál, sölu
á einangrunarefnum, innlendum og dreifingu matvæla, mann-
og erlendum. Fvrir saltvinnslu- virkjagerð og framleiðnistofnun
nefnd Hafn-arfjarðarbæjar var Bandaríkjanna.
r *
Aburðarverksmiðjan —
Sementsverksmiðjan
ÁmTRDARVERKSMIÐJAN
Áburðarverksmiðjan í Gufu-
nesi starfaði allt árið og fram-
leiddi alls um 18 þús. tonn af köfn
unarefnisáburði, þar af fóru 14
þús. tonn til innanlandsnotkunar,
en 4 þús. tonn voru seld úr landi,
til Frakklands.
Á aðalfundi ÁÞurðarverksmiðj-
unnar h.f. hinn 24. maí, kom það
' liós, að verksmiðjan læfði bá,
frá bví hón 4ióf störf vorið áður,
sparað .21 millj. króna í gjaldevri,
'>»» selt áburð fvrir Um 5 millj.
króna, eða snareð ne aflað utji 29
mi'ti. krona í erlendum e'ialdevri.
Vesna verkfalls oa vfirvofandi
stöðvunar á innflutninpi burrk-
•’ðs kísilleirs frá Danmörku í
marzm.áriuði. var grinið til þess
'im skeíð í tilraunaskvni að nota
'<3l°nzkan leir til áburðarbóðunar.
t>óttu þær tilraunir gefa þ'ífð góða
raun að er fram líði stundir muni
Áburðarverksmiðjan stefna að
því að fá sérstakan vélakost til
þess að hagnýta íslenzka leirinn.
SEMENTSVERKSMIDJAN
Undirbúningi að húsbyggingum
sementsverksmiðj unnar á Akra-
nesi miðaði vel áfram á árinu.
Bvggðar voru undirstöður að
stærsta húsi verksmiðjunnar. Hús
þetta verður 100 þús. rúmmetrar
að stærð og því lanastærsta hús á
íslandi í eiau íslendinga.
Þá voru grunnar að öðrum hús-
um verksmiðjunnar undirbúnir,
færður til jarðvegur og jafnaðar
húslóðirnar og sprengt fyrir und-
irstöðum, þar sem þess gerðist
þörf.
Nú upp úr áramótum verður
hafizt handa af fullum krafti við
sjálfar húsbyggingarnar.
Rannsóknlr í þágu iðnaðarin:
DNAÐARDEILD
\TVINNITDEILDAR
‘IÁSKÓLANS
Jóhann Jakobsson, verk-
’ræðingur, forstöðumaður Iðnað-
'rdeildar Atvinnudeildar Háskól- J
ns. hefur góðfúslega látið grein- j
'rhöfundi í té upplýsingar um
tarfsemi Iðnaðardeildar Atvinnu :
’eildar Háskólans árið 1955.
Starfsemi Iðnaðardeildarinnar
. 'efir aukizt talsvert á árinu og
>nnið hefur verið að sjálfstæðúm
■annsóknum talsvert meira en tök
>afa verið á undanfarin ár Verk-j
'fni skiptast í stórum dráttum
'annig: Af samtals um 3500 sýnis-
-ornum eru um 200 vegna ýmsra
'álfstæðra athugana. Aðsendu
vnishornin skiptast í flokka
þannig, talið oftir fjölda: Mjólki
og mjólkurvörur (mjólkureftir-
lit), — Byggingarefni, ýmis kon-
ar — Hey og fóðurefni hvers
konar — Olíur og- benzín — Mat-
væli og fæðutegundir — Vatn og
steinefni — Lyf, máimar o. fl.
Þær sjálfstæðu rannsóknir, sem
unnið hefir verið að eru þessar:
1. Rannsóknir á neyzluvatni og
vatni sem notað er til iðnaðar-
þarfa í öllum kaupstöðum og
flestum kauptúnum landsins.
Rannsókn þessi hófst haustið 1954
og er. nú lokið að því undanteknu
að eftir er að ganga frá heíldar-
skýrslu.
2. Byrjað var á rannsókn í sam-
vinnu við Búnaðardeild Atvinnu
deildar á hreinræktuðum gras-
tegundum sem algengastar eru
hér.