Morgunblaðið - 31.12.1955, Blaðsíða 7

Laugardagur 31. des. 1955
MORGVNBLAÐIÐ
23
- IÐIMAÐARIUÁLIIVI 1955
etofnunin var þá þegar farin að |
veita leiðbeiningar á sviði vöru- l
dreifingar og sýnt þótti, að nauð-
synlegt væri að tengja þessa tvo
jþætti saman. Jafnframt setti ráð-
herrann stofnuninni starfsreglui’
til bráðabirgða, er að mestu voru
sniðnar eftir frv. 7 manna nefnd-
arinnar, en þó sett í þær nokkru
ítarlegri fyrirmæli varðandi
Stjórnarframkvæmdir og vald-
svið stjórnar og framkvæmda-
Stjóra.
Skörrimu síðar óskaði fulltrúi
Sölumiðstöðvar Hraðfrystihús-
anna, Þorsteinn Gíslason, að
ihann yrði leystur frá störfum í
stjórninni, en stjórn Sölumið-
stöðvarinnar hafði áður gefið 7.
manna neíndinni yfirlýsingu um,
að hún óskaði ekki eftir að eiga
aðild að stofnuninni.
í stað Þorsteins skipaði ráð-
laerra í stjómina Óskar Hallgríms
son, formann Iðnsveinaráðs A.
S. í. Aðrir í stjórninni eru þeir
Kristjón Kristjónsson frá S í. S.,
ög Páll S. Pálsson frá Félagi ísl.
iðnrekenda, og er hann formaður
Gtjórnarinnar.
Ber vissulega að fagna því, að
iðnaðarmenn hafa nú fengið
þannig aðild að stjórn Iðnaðar-
málastofnunarinnar, og að hermi
hafa verið settar starfsreglur, er
Frá setningu norræna iðnþingsins í Kaupmannahöfn,
gegnt sínu mikilvæga hlutverki
i þjónustu iðnaðarins í landinu.
LÖG UM IDKSIiÓLA
Frv. til laga um iðnskóla hef-
ir lengi verið til meðferðar á
Alþingi, eins og það var upphaf-
lega samið af milliþinganefnd-
inni í skólamálum, en aldrei
fengið þar veru'iegar undirtektir,
og aldrei verið skilað um það
í meginatriðum eru í samræmi nefndaráliti. Að beiðni iðnaðar
við það samkomulag, sem Lands-
sambandið var aðili að. Hefir þar
með verið náð mjög veigamikl-
iim árangri, eftir langa og harða
toaráttu fyrir rétti iðnaðarmanna
£ þessu mjög svo þýðingarmikla
máli.
Svo sem fyrr greinir varð frv.
7 manna nefndarinnar eigi af-
greitt frá síðasta Alþingi. Um
miðjan sept. s. 1. skipaði því iðn-
aðarmálaráðherra 5 manna nefnd
til þess að endurskoða frv. þetta
og gera tillögur um þær breyt-
ingar, er æskilegar kynnu að
þykja. í nefnd þessa voru skipað-
ir: Gísli Jónsson, alþm., Harry
Frederiksen, framkvæmdastjóri,
Óskar Hallgrímsson, rafvirki,
Eggert Jónsson, framlcvæmda-
stjóri og Páil S. Pálsson, fram-
kvæmdastjóri og er hann formað-
ur nefndarinnar.
Nefndin lauk störfum á skömm
um tíma og samdi nýtt frv., er
nefndarmenn urðu allir efnislega
sammóla um, að öðru leyti en
því, er varðaði skipun stjórnar
stofnunarinnar. Einn nefndar-
manna, Gísli Jónsson, lagði til,
að Alþingi kysi 4 menn í stjórn-
ina, en ráðherra skipaði hinn
fimmta sem formann, en aðrir
nefndarmenn lögðu áherzlu á
það, að þeir teldu, að samtök
þeirra aðiia, er fyrst og fremst
ættu að njóta þjónustu stofnun-
arinnar, ættu að tilnefna sína
fulltrúa í stjórnina. Hið nýja
frv. er í ýmsum greinum fyllra
en frv. 7 manna nefndarinnar,
en hefir eigi að geyma veruleg-
ar efnisbreytingar frá því, nema
að vörudreifingin skyldi einnig
fá aðild að stofnuninni, í sam-
ræmi við það, sem þegar er orð-
ið. Iðnaðarmálaráðherra hefir
nú lagt frv. þetta fram á Alþingi
sem stjórnarfrv. og er þar, eins
og það nú liggur fynr, gert róð
fyrir, að stjórn stofnunarinnar
skuli skipuð 7 mönnum, og til-
nefni eftirtalin samtök hvert um
sig einn fulltrúa í stjórnina:
Landssamband iðnaðarmanna,
Félag ísl. iðnrekenda, Iðnsveina-
ráð A. S. í., Samband íslenzkra
samvinnufélaga, Verzlunarráð
íslands, Vinnuveitendasamband
íslands og Alþýðusamband ís-
lands. Ráðherra skal skipa for-
^rnann stjórnarinnar úr hópi
^þessara manna.
f, Þess er mjög eindregið að
Avænta, að yfirstandandi Alþingi
“afgreiði frv. þetta sem lög, til
Jþess að koma fastri skipan á þessi
mál, er tryggi að friðux og víð-
tækt samstarf komizt á um,
stófnunina, svo hún géti sém beztl
málaráðherra endursamdi Helgi
H. Eiríksson, bankastjóri, frv.
þetta vorið 1954 og fjallaði 16.
Iðnþing íslendinga um það í
þeirri breyttu mynd. Fékk hið
nýja frv. betri undirtektir iðn-
aðarmanna, en hið gamla, og lýsti
þingið fullum stuðningi sínum
við það.
Iðnaðarmálaráðherra lagði frv.
þetta fyrir Alþingi, nær óbreytt
að öðru en því, að héinn bæíti
inn í það heimild til þess að
starfrækja iðnskóia sem sérstak-
ar deiidir innan gagníræðasKÓla.
Frumvarpið var borið fram í
neðri deild Alþingis, og tók deild-
in í meginatriðum jákvæða af-
stöðu til þess og samþykkti það
með fáeinum breyíingum. Var
sú veigamesta þess efnis, að lög-
festa sem aðalreglu, að skólarn-
ir skyldu vera dagskóiar, þó með
heimild til þess, að nokkuð af
kennslunni mætti fara fram að
en að fá þau í því formi, sem; sem lög um iðnskóla. Lög þessi
þar var lagt til. Tillögur meiri j hafa mjög mikla þýðingu varð-
hluta nefndarinnár voru m. a. andi iðnfræðsluna og rekstur
þess efnis, að . skólarnir yrðu iðnskólanna. Kveða þau m. a. svo
skyldaðir til að taka við öllurn' ó um, að ríkið og bæjar- og sveit-
þeim, er nema vildu hvers konar arfélög skuli greiða stofnkostnað
iðnaðarstarfsemi, og var þar skólanna og reksturskostnað, að
einkum átt við iðnverkafólk, frádregnum skólagjöldum. Má
skólarnir áttu að taka að sér að gera ráð fyrir að lögin létti veru-
annast verklega kennslu iðnnema Iega fjárhagslegar byrðar iðn-
og gera við þá nómssamninga, og að'armanna, sem þeir hafa borið
vík dagana 22 —26. okt. og sótlu
það um 60 fulltrúar víðsvegar að,
Þíngið tók til meðferðar og gerði
ályktanir um ýmis hagsmuna- og
áhugamál iðnaðarmanna og voru
þeirra á meðal:
1. Innflutningur ISnaðarvara og
iðnaðarvinnu. Þingið lagði
áherzlu á, að iðnaðurinn sem
einn aðalatvinnuvegur þjóðar-
innar yrði látinn njóta jafn-
réttis í innflutningsmálum við
landbúnað og sjávarútveg, og
að eigi yrði sótt á erlendan
markað sú iðnaðarvinna, sem
auðvelt er að leysa af hendi £
landinu sjálfu.
2. Iðnaðarbankinn og lánaþcrf
iðnaðarins. Þingið fagnaði
þeim árangri, sem Iðnaðar-
hanki íslands hefir þegar náð,
þótt enn vantaði mjög á a3
bætt væri úr brýnustu þörf-
um iðnaðarins fyrir rekstrar-
fEinnig lýsti þingið ánægju
sinni yfir frv. til laga um efl-
ingu Iðnlánasj«Iðs, er nú ligg-
ur fyrír Alþingi og skoraði á
Alþingi að samþykkja það.
beimila átti hverjum og einum,
er lokið hefði iðnskólaprófi að
ganga undir verklegt próf, er
jafngilti sveinsprófi, enda þótt
hann hefði ekki gert námssamn-
ing, eða lokið iðnnámi í samræmi
við ákvæði iðnfræðsiulaga. Auk
þessa voru margar smærri breyt-
ingartillögur.
Landssamband iðnaðarmanna
brá þegar við, er tillögur þessar
komu fram, og sendi iðnaðar-
málaráðherra eindregin mótmæli
gegn tillögum þessum ásamt
ítarlegri greinargerð, þar sem til-
lögurnar voru raktar lið fyrir
lið og niótmæli gegn þeim rök-
studd. Mótmæli bárust einnig frá
Iðnfræðsluráði, Iðnsveinaráði A.
S. í. og skólastjórn Iðnskólans í
Reykjavík.
Mótmælum þessum var síðan
fylgt mjög fast eftir, á hverjum
þeim vettvangi, er tiltækilegur
var. Jafnframt var haft stöðugt
samband við iðnaðarmálaráð-
kvöldinu, þar sem húsnæði og herra, er lagði allt kapp á að fá
kennslukraftar gerðu það nauð- , frv. samþykkt í þeirri mynd, sem
synlegt. j iðnaðarmenn óskuðu. Fyrir harð-
Er frv. kom til efri deildar: vítuga baráttu tókst þannig að
Alþingis, varð brátt Ijóst, að þar lokum að bægja mestu hættunni
voru viðhorfin til þess verulega frá dyrum, en svo tæpt stóð það,
önnur. Meiri hluti iðnaðarnefnd- j að sumar hættuiegustu breyt-
ar lagði til, að þvi yrði breytt ingaitillögurnar voru felldar
í verulegum atriðum, og svo mjög með jöfnum atkvæðum. Fium-
til hins verra, a5 betra hefði ver- varpið náði að því búnu sam-
ið að fá engin lög um iðnsköla, þykki Alþingis og var afgreitt
vegna iðnskólanna. Það merka
nýmæli er í lögunum, að komið
skuli á við Iðnskólann í Rcykja-
vík framhaldsnámi fyrir þá, er
búa vilja sig undir meistarapróf
eða verkstjórn í iðn sinni, en til-
finnanlega hefir skort hér að-
stöðu til slíks framhaldsnáms.
Lög þessi eru hin fyrstu lög,
sem sett hafa verið um iðnskóla
á íslandi, og er rík ástæða til
þess að fagna þeim langþráða og
torfengna áfanga, sem hér hefir
náðst. Er sérstaklega skyit að
þakka og meta hlut þann, er
Ingólfur Jónsson, iðnaðarmála-
ráðherra hefir átt að máli þessu,
en hann hafði forystu um að leiða
það til sigurs.
S. 1. sumar vann nefnd að því
að semja reglugerð um iðnskóla
í samræmi við lög þessi, og var
Helgi H. Eiríksson, bankastjóri
formaður hennár. Var endanlega
gengið frá reglugerðinni og hún
staðfest af ráðherra í lok sept.
s. 1. Starfa sumir iðnskólarriir nú
þegar samkvæmt lögum þessum
og reglugerð, en annars staðar
mun hin breytta skipan eigi
koma að fullu til framkvæmda,
fyrr en á næsta hausti.
FRÁ 17. IBNMNGI
f-----*
Iðnþingið var haldið í Reykja-
Framttðarmiðstöð vaxandi iðnmenntunar.
3S. Iðr.fræðsluniál. Þingið lagði
áherzlu á, að ljúka þyrfti hi3
fyrsta byggingu iðnskólahúss-
ins í Reykjavík til þess m. a.
að hægt væri sem fyrst c3
koma þar á framhaldsnáini
því, er fyrir er mælt um í
lögum um iðnskóla. Miklar
umræður urðu um eftirlit me3
verklegu iðnnámi, og beirrli
þingið því til Iðnfræðsluráðs,
að nauðsyn væri ao bæta þa3
eftirlit.
4. Lög og reglugerð um iðnskóla.
Þingið fagnaði þeim rnikil-
væga árangri, er náðst hefði
með samþykkt laga þessara.
5. Iðnaðarmálastofnun IslanJs.
Þingið lýsti ánægju sinni yfir
þeim árangri sem náðst hefði,
þar sem iðnaðarmeftn hefðu
nú fengið aðild að stjórn stofu
unarinnar, og samþykkti
áskorun til Alþingis um a3
setja stofnuninni, á yfirstand-
andi þingi, lög á grundvelli
þess samkomulags, sem náðst
hefir um stofnunina.
61 Skatta og teMamál. Þingið
samþykkti mjög ítarlegar til-
lögur varðandi endurs'koðun
skatta- og útsvarslaganna, og
skoraði á ríkisstjórnina a3
efna sem fyrst fyrirheit sín,
um að ljúka þeirri endur-
skoðun. Einar Gíslason mál-
arameistari geroi ítarlega
grein fyrir tillögunum í íram-
sögu, en þær höfðu verið vand
lega undirbúnar i samstarfi
við Vinnuveitendasambandl
íslands.
7. Skipulagsmáí byggingaiðn-
aðarins. Þingið ræddi ítarlega
nauðsyn þess að koma betra
skipulagi á byggingamálin og
leita ráða til þess að lækka
byggingakostnaðinn. Var sam-
þykkt að leita samstarfs við
ríkisstjórnina og bæjarstjórn
Reykjavíkur um skipun nefnd
ar sérfróðra manna til þess
að rannsaka þessi mál.
2. Iðnaðarskýrslur. Þingið lagði
áherzlu á, að söfnun fullkom-
inna iðnaðarskýrslna væri
mjög mikið nauðsynjamál og
skoraði á alla skýrsluskylda
aðila að skila skýrslum sínura
fljótt og greiðlega.
Þingið tók einnig til meðferð-
ar ýms , innanfélagsmál samtak-
anna og gerði ályktanir um þau
og nokkur sinærri mál.
Meistarafélag húsasmiða í
Reykjavík og Iðnaðarmannafélag
Fljótsdalshéraðs höfðu sótt um
upptöku í Landssamband iðnað-
armanna, og voru upptökubeiðn-
imar samþykktar.
Tannsmiðafélag íslands hafði
sðtt um að tannsmíði yrði við-
urkennd sem iðngrein. Samþykkt
var að fresta ákvörðun um málið
til næsta iðnþings vegna skorts
á upplýsingum. |
Framh. á tals. 26