Morgunblaðið - 06.01.1956, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIB
Föstudagur 6. janúar 1956
Skjalaskápar
Hinir margeftirspurðu
N.S.E. skjalaskápar,
nýkomnir
•
Tvær stærðir fyririiggj
andi.
•
Höfum einnig möppur
í skápana
•
Skáparnir eru til sýnis
í verzlun okkar.
SnabjömJónsson&fb.hf
THE ENGLISH BOOKSHOP
Hafnarstræti 9 — Sími 1936
HRffflD
BRLSflm
Fitar ekki —
en mýkir eins og krem
Heildsölubirgðir:
STERLING H.F.
Höfðatúni 10. Reykjavík.
Simi: 1977.
jCaÁJbd&Ajoae
Hendur yðar
þarfnast
umönnunar
|>rátt fyrir daglegl
anistur og uppþvott meft
nýtízku uppþvotta efnum,
haldið þér höndum yðar
mjúkum og sléttum
með nokkrum dropum af
BKEINING HANDBALSAM
— bezta vörn
fyrir vinnandi hendur —
ilmandi handáburður
eftir hússtörfín.
AiR-HfiCK - AIR-WICK
Lykteyðandi og xofthreinsandi undraefni.
Njótið ferska loftsins innan húoS allt árið.
Aðalumboð:
Ólafur Gíslason & Co. H.f.,
Sími: 8147«.
Til sölu
steinsteypt einbýlishús
við Sogaveg, 4 herb., eldhús, bað og geymslur. Allt í
ágætu ásigkomulagi, ásamt einum hektara ræktaðs lands
og ýmsum útihúsum á því. Olíukynding.
Skipti á íbúðarhæð í bænum koma til greina.
Einar Sigurðsson lögfr.
Ingólfsstræti 4 — simi 2332.
Kópavogsbúar
Dugleg afgreiðslustúlka óskast strax í matvörubúð
í Kópavogi. — Uppl. í síma 1727.
Síðo SUS
— Ævisaga Tryggva
Gunnarssonar
Frh. af bls. 9
sjálfu
ser.
Ef
svo
f því að útskýra alla þá erfiðleika,
| sem stöfuðu af ófullkomnu
j talnakerfi.
I Sæfara Fönikíu og hina rök-
væri vísu stærð- og lögfræðinga Hell-
I mundí skipan náttúrunnar vera
j annan veg farið. Takmarkið hlýt-
ur öllu fremur að vera það að
asar ber næst fyrir augu. Hell-
ensk menning lagði margt til
stærðfræðinnar — t. d. hina
landbúnaði, sjávarútvegi, verzl- hefja sig upp úr ófullkomnleik- stærðfræðilegu sönnun. — Arab-
un og samgöngum, svo að fátt eitt anura. sá staður er því góður,
sé nefnt. Naut hann þar full- sem vejtir hæfileikum manna
tingis ýmissa merkra manna. Er færi ag þroskast og vaxa, þ. e.
áhugi þeirra undraverður, þegar hafi þa erfiðleika að bjóða, sem
á það er litið, að margir þeirra tij þroskunar megi verða að
börðust í bökkum sakir ills ár- . vinna bug á. Ef ísland hefur
ferðis um þær mundir.
í bókinn er skilizt við Tryggva,
er hann riður heim af Alþingi
haustið 1869. Var það mikið
harðindaár. — Gróðurlaust var
með öllu fram í júnímánuð og
ísavor eitt hið mesta. Hinn 23.
september ríður Tryggvi Vaðla-
heiði í brunafrosti og umbrota-
i veitt þjóðinni færi á að móta sér-
stæða menningu, sem skiptir máli
í heimsmenningunni, er það
'slikur staður.
En það er ekki sama, hvernig
hér er lifað. Með ævistarfi s;^u
gaf Tryggvi Gunnarsson þjóð- , T ,
fnni fordæmi um það, hvernig <* oðrum stortiðrrrdum. Þa og
ar koma næst til. Fyrir 1100 ár-
um var Bagdad mesta menn-
ingarsetur heimsins, og þar var
unnið úr lærdómum Austur- og
Vesturlanda. Þaðan barst vitn-
eskja um nýja list. „Hana fundu
fyrst indverskir menn og skip-
uðu með X stÖfum“, segir f
Hauksbók. Tugakerfi okkar daga
leysti rómversku tölurnar af
hólmi.
Hin nýja öld var nú skammt
undan með landafundum sínum
hún skal búa í landi sínu. Hann
snjó, en undir snjónum lágu hey sýncji, að landið týnda, er undir
hans og annarra bænda frá hrak-
viðrasömu sumri. Var furða þótt
honum væri þungt í skapi, þegar
svona var nú komið eftir margra
ára baráttu —eða eins og í bók-
inni segir: „Voru ekki allar vonir
um framtíðina í slíku landi grafn
ar undir þessum snjó?“
DANSKA
n.
skáldið
fótum okkar. Til þess að finna
það verður hver og einn að fara
að dæmi hans.
Sigurður Lindal.
— Sfœrðfrœðihókin
Johannes V.
síðan hefur stærðfræðin verið
helzta tæki vísindanna til að ráða
fram úr viðfangsefnum þeim,
sem leysa hefur þurft til að
auðga og bæta mannlífið.
Meira verður ekki um efni
bókaiinnar sagt. Óþarfi ætti að
j vera að ítreka, að hún er að
sjálfsögðu afar ágripskennd:
Frh. af bls. 9 | „Leibnitz og Newton lögðu
visu einkum ætluð börnum, en grundvöll að nýju og nytsömu
mörg erum við böm í stærð- reikningskerfi, sem kallast diff-
fræðinni, og bókin er svo góð erential ogintegralreikningur.Það
Jensen "hefur ritað "þróunarsögu innan síns ramma, að fólk á öll- hefur valdið byltingu á öllum
mannkynsins í miklu verki, er um aldri getur haft af henni sviðum þeirra vísinda, sem máli
nefnist Ferðin langa. Hún hefst í Saman °S gagn- ! skipta fyrir iðnað nútímans.
nskógum Norðurlanda, þar Bokm heltir= Mælmgar eru Einu sinni hefði maður gefiö
forfeður okkar lifðu áhvggju m^num nauðsyn - Furðu- nokkra manuði af ævi smm fynr
verold stærðfræðinnar (Man að fá lænfeður sma til að lata
Must Measure — The Wonder- sér þessar upplýsingar nægja.
ful Wórld of Mathematics), útg. I Og svo er þess að geta, að
1955 af Rathbone Books, verð það er látið liggja í þagnargildi,
kr. 45,00 eða 15 s. Bókin er að- að stærðfræðin er tvíþætt að
, , . eíns 72 síður, en í stóru broti. eðli. Hún er í eðli sínu árangur
kostmn. Drengur het sa, er snen 4 f,gætir iistamenn hafa teiknað mannlegrar hugsunar einnar
afli sinu gegn joklmum. Við hm jog htag fjöldamargar myndir og saman, og styðst ekki við ytri
obhðu kjor varð hann asamt lifs- ; hort Myndirnar eru margar á reynslu. En hún er jafnframt
förunaut sinum, höfundur menn- hverri sigU) ágætlega prentaðar. heizta hjálpartækið til að skrá
ingar og manndóms. Niðjar þeirra í upphafi bókarinnar sjáum við og skýra mannlega reynslu, og
tóku forystu mannkynsins og • frumstæðan mann, sem iagt hef- j þá hliðina eina ræðir Hogben.
hafa haldið henni fram á þennan ur veiðidýr að velli. Hann vant- Hann er furðulegur maður. Hér-
frumskógum Norðurlanda, þar
sem :
litlu lífi endur fyrir löngu. ísöld
hefst, og bindur endi á þetta líf
og gerir mönnum tvo kosti —
leita undan eða brynja sig gegn
kuldanum. Flestir tóku hinn fyrri
dag. Af hinum, sem undan leit-
uðu, fer lítil saga og niðja þeirra
er trauðla að fínna neraa ínnst í
frumskógum heitustu landa.
En minningin gevmist með
kynslóðunum um landið týnda,
um sælutíð endur fyrir löngu,
þar sem allt lék í lyndi og þær
þráðu jafnan síðan.
III.
ÖRDUGLEIKAR þeir, er blöstu
við íslendingum á því æviskeiði
ar spjótsodda, en náungi hans á lendis munu margir hafa heyrt
oddana en ekkert dýrið að eta. hans getið, bæði vegna þess, að
Veiðimaðurinn bendir á dýrið hann hefur komið hingað til
með einum fingri: Þú færð þetta lands, og vegna bóka hans
dýr. Þrjá fingur réttir hann upp (Science for the Citizen er þeirra
um leið: — ef þú lætur mig fá þekktust fyrir utan Mathematics
svona marga spjótsodda. Þar með for the Million). Á unga aldri
upphófst reikningslistin. Höf- virðist hann einkum hafa sinnt
undurinn setur síðan fram ýms-1 dýrafræði, en hann hefur einn-
ar fræðandi getgátur um þróun- ig sýslað við líffræði, þjóðfélags-
ina í fomeskju. Hann kemur fræði og tölfræði. Hann hefur
víða við og dvelst m. a. oft við verið prófessor við marga há-
athuganir manna á himintungl- skóla, og mun nú vera við Birm-
Tryggva Gunnarssonar, sem hér 1 unum. Brátt liggur leiðin til inghamháskóla og fást við
um ræðir, virtust lítt viðráðan-
legir. Víst var það engin furða,
þótt þeir freistuðu ýmissa til upp
gjafar. Þá var það gæfa íslend-
inga að eiga menn á borð við
Egyptalands, þar sem sveittir I „læknisfræðilega tölfræði", hvað
verkamenn draga björg í pýra- sem það kann að vera. Skoðanir
midana. Það hefur verið erfitt hans eru svolítið furðulegar sum
starf, en byggingameistararnir ar, og í hinum fyrri og stærri
stóðu ekki síður í ströngu. Einn bókum á hann það til að hlaupa
Tryggva Gunnarsson Hann hafði skekktur undirstöðusteinn gat útundan sé. Um sjálfan sig segir
ríkulega erft eðli þeirra forfeðra iva!dið útrúlegum misfellum. | hann: „Mér fellur vel við Norð-
okkar, er áður greinir. _ Kaus ' Talnagrindurnar í gluggum urlandabúa, skíða- og sundiðk-
hann ’því að ráðast gegn erfið- tókfangaverzlananna virðast anir, og þá sósíalista, sem skilja,
ekki búa yfir miklum leyndar- að við eigum að koma þjóðfé-
dómurn. Þó hafa þær verið reikn-1 lagsumbótum til vegar á friðsam-
ingsvélar mannkynsins um þús- legan hátt. Ég er andvígur knatt-
undir ára, allt frá því að verzl- spyrnu, hagfræðingum, mann-
unarmenn Súmera tóku að bótaírömuðum, fasistum, stalin-
raða steinum í sandraufir og láta istum og skozkum íhaldsmönn-
einn stein í annarri röð fá sama um.“ — Hann um það, en þessi
gildi og alla steinana í fyrstu síðasta bók hans er ágæt.
röð. Hogben talar um fyrstu tölu-
táknin og kemur síðan oft að |
leikunum og sigra þá. Með því
þroskaði hann ekki einungis
sjálfan sig heldur lvfti þjóðínni
á hærra stig með fordæmi sínu.
Enn hevrist því fleygt, að
trauðla sé ísland byggilesrt. Vísir
menn hafa á það bent, að landið
liggi á mörkum hins hyggilega
heims, og hví skvldu menn
bvsgja svo harðbýlt land meðan
önnur giöfulli bjóðast? — Frá j
sjónarmiði sumra er slíkt rótar-
misskilningur og á það sjónarmið :
verður að fallast, ef telja á hóg- !
lífið æðst allra gæða. SAGA þessi er eftir Suður-
En kuldinn og erfiðleikarnir Afríkanan Alan Paton og er í
gerðu okkur að monnum, segir sjálfu sér fremur frásaga en skáld
Johannes V. Jensen. Það eitt að saga, sögð af sannkristnum manní
vera maður, eins og við þekkjum á átakanlegri og sennilegri máta
þá veru, getur þó ekki verið neitt en flestar aðrar, sem fjalla um
takmark í siálfu sér. Þróunin vandamálið mikla, sambúð hvítra
Þór Vilhjálmsson.
GRÁT, ÁSTKÆRA FÓSTURMOLD
hlvtur að halda áfram þannig að
mannverurnar þroskast á æðra
og fullkomnara svið.
Við örðugar aðstæður hefur
hér í landi þróazt sérstæð menn-
ing, sem auðgað hefur heims-
menninguna. Ef til vill mætti
manria og litaðra.
Söguþráðurinn er sá, að gamall
prestur af ætt innfæddra tekur
sér ferð á hendur ti) Jóhannesar-
borgar að leita að einkasyni sín-
um og systur. Hann finnur fljót-
arborgar kemur það ekki aftur",
hafði konan hans sagt áður en
hann lagði upp í ferðina.
Á ferð gamla prestsins í leit að
syni sínum bregður höfundur upp
Ijóslifandi mynd af ástandinu
eins og það gerist verst í sambúð
hvítra manna og litaðra, af Jó-
hannesarborg, borg óttans, hinu
hvita valdi, hinu svarta hatri,
hinum allsráðandi þjakandi ótta.
Jafnvel gamla prestinn grípur
óttinn slíkum heljartökum að
lega systur sína, sem lent hefir á þær stundir koma yfír hann, að
eins segja, að þetta hafi orðið glapstigum. Leitin að syninum er hann gleymir guði sínum og hatr-
veena örðugra aðstæðna. — Við
skulum að minnsta kosti trúa
því, að þróun þeirrar mennmgar
sé ekki lokíð og hún eigi eftir að
gegna hlutverki sínu frekar i
því að hefja mannkvnið á æðra
stig. Þá er það ekki til einskis að
hér hefur verið og hér er lifað.
torsóttari, en honum verður fljót- ið nær tökum á honum. En höf-
lega Ijóst að sonurinn hefir lent undur sýnir okkur einnig and-
í vondum félagsskap. Soninn finn stæðuna, þegar kærleikurinn hef-
ur hann í fangelsinu. Hann ir sigrað og stökkt óttanum og
hefír játað á sig morð á hvítum tortryggnmni á brautj, hversu
manni. Systir hans fellur aftur í eðlileg og sjálfsögð verður sam-
feistní og gamli presturinn snýr búð þeirra manna, sem ekkert
heim aftur sonarlaus og systur- skilur að nema litarhátturinn.
Hóglífið er ekki takmark í laus. ,4>egar fólk fer til Jóhannes 1
Eramh. á blg. 11