Morgunblaðið - 17.10.1956, Page 6

V
6
MORCUNRLAÐIÐ
Miðvikudagur 17. okt. 1953
i
►

I fáum orðum sagt:
▼
Spáaómurinn;
Mér finnst gagnrýnin
atltof neikvæð,
segir Þjóðleikhússfjóri / sfuftu viðtali
)LAÐAMAÐUR Mbl. hsfir hitt
-9 Þjóðleikhússtjóra að máli
/egna þeirrar meðferðar sem
jpádómurinn hefir fengið hjá
dómurum blaðanna. Samtal þetta
fer hér á eftir:
'>jóð!eikhússtjári: Og hvernig
únir að sjá leikritið?
Blaðamaðurinn: Já.
>jóð!leikhússtjóii: Og hvernig
íannst yður?
Blaðamaðurinn: Á ég að vera
iireinskilinn?
Þjóðleikhússtjóri: Já, fer ekki
vel á því?
Blaðamaðurinn: Jú, oftast. Ég
skal segja yður, ég var ekki hrif-
inn. Langt frá því. En þjösna-
skapur leikdómaranna átti samt
ekki rétt á sér. Það eru góð atriði
í leikritinu, en því var gleymt.
Þórbergur segir eitthvað á þá
leið að allar bækur séu bæði
góðar og slæmar!
Þjóðleikhússtjóri: Já, það er
einmitt það. Mér fannst leikdóm-
ararnir taka meira upp í sig en
ástæða var til. Og þeir minníust
ekki á annað en það sem er nei-
kvætt.
Blaðamaðurinn: Þér eruð sem
sagt óánægður með gagnrýnina?
Þjóðleikhússtjóri: Já. Gagnrýni
verður að byggja á þekkingu.
Hún verður að vera skrifuð af
góðum hug. Og ef hún er ekki
um leið hógvær ábending til leik-
hússins, leikara og höfundar, þá
missir hún marlcs. Eða fannst
yður allir leikdómararnir skrifa
af drengskap?
Blaðamaðurinn: Nei. Sleggju-
dómar og drengskapur fara aldrei
saman. Að visu getur verk verið
svo slæmt að það sé nauðsynlegt
að rífa það í tætlur, en ég hef
ekki þó trú að það efli unga leik-
ritagerð okkar að sýna henni
aldrei annað cn krepptan hnef-
ann.
Þjóðleikhússíjóri: Nei, ég er
sammála því. Miskunnarleysið
eitt getur aldrei hlúð að þessum
unga og veika gróðri.
Blaðamaðurinn: Nei, það er
hætt við því að íslenzkir höfund-
ar verði ekki ákafir í að semja
leikrit á næstunni. Að minnsta
kosti ekki ungir höfundar. — En
hvað vilduð þér annars segja um
gagnrýnina -almennt, Þjóðleik-
hússtjóri?
Þjóðleikhússtjóri: Mér finnst
hún alltoí neikvæð, eins og ég
sagði áðan, og sumir leikdómar-
amir virtust ekki hafa áhuga á
öðru en berja leikritið niður, ef
svo mætti segja. Og svo finnst
mér ósanngjarnt að minnast ekki
á kosti þess.
Blaðamaðurinn: Finnst yður
þeir margir?
Þjóðleikhússtjóri: Mér finnst
leikritið haía sína kosti, já. Að
vísu er mér það ljóst, að leikritið
er gallað. Mér finnst einkum
vanta þá dramatisku spennu sem
er nauðsynleg. Og það er rétt að
setningar eru ekki nógu áhrifa-
miklar. — Kostirnir eru aftur á
móti þeir að bygging leikritsins
er mjög nýtizkuleg, hugmyndin
er góð og boðskapurinn á erindi
til fólksins. Höfundur reynir, að
því er mér skilst, að sýna afleið-
ingar ótta og haturs. Og hann
leggur áherzlu á að orsakir ótt-
ans eru venjulega ímyndaðar, ef
þér skiljið, við hvað ég á?
Blaðamaðurinn: Já, fullkom-
lega.
Þjóðleikhássíjóri: Ég tel leik-
ritið nokkurs vírði vegpa þessa
boðskapar. Hann er góður, já-
kvæður.
Blaðamaðurinn: Þér minntust á
gagnrýnina ..
ÞjóSIeikhússtjóri: — já, mér
finnst hún hvorki jákvæð né
vinsamleg. Og sumir leikdóm-
ararnir gera sig seka um leiðin-
lega ruddamennsku. Ég get bent
á dærni, ef þér viljið.
Blaðamaðurinn: Já, það væri
gaman að sjá þau.
Þjóðleikhússtjóri: Hér segir t.
d. einn leikdómarinn að leikritið
sé „einn dramatískur óskapnað-
ur“. Sami leikdómari gerir sig
sekan um að misskilja þunga-
Opinbert uppboð
vegna gjadþrotaskipta á búi Snorra Jónssonar, verða
verzlunarísskápur, hjólsög, búðarvigt o. fl. áhöld auk
verzlunarvarnings í Kópavogsbúðinni á Borgarholtsbraut
20, selt á opinberu uppboði. Uppboðið fer fram miðviku-
daginn 24. október 1956 í Kópavogsbúðinni og mun listi
yfir hluti þá, sem seldir verða liggja frammi í uppboðs-
réttinum.
Bæjarfógctinn í Iíópavogi.
BYBBLETTIR í TAUI HVEHFA
eins og dögg fyrir sólu, ef þér notið:
M A G I C A
töfraefnið, sem leysir upp ryðblettina án þess að
skemma hinn viðkvæmasta þvott.
M A G I C A
fæst í litlum túbum.
Heildsölubirgðir:
óJ. Ólafóáon (Semhöft
Sími 82790
Atriði úr Spádómmum.
miðjuna í leiknum Hann heldur
að síðasti þátturinn eigi að gerast
eftir ragnarök, eins og hann
kemst að orði, en það er ekki
rétt. Síðasti þátturinn gerist á
okkar tímum — leikritið er nefni
lega hugsað sem draumur.
Blaðamaðurinn: En hafið þér
ekki fleiri skemmtileg dæmi?
Þjóðleikhússtjóri: Jú — jú, af
nógu er að taka. Einn segir t.d.
orðrétt: „gallar leikritsins eru
svo margir að óhugsandi er að
telja þá alla upp, enda lítils virði
að hafa fyrir því, það er eins og
að tala um líkamslýti á andvana-
fæddum kálfi“. Ja, hvað segið
þér — og svo á maður að taka
þennan mann alvarlega!
BlaðamaSurinn: Þetta er ó-
menning. En hver er svona frurn-
legur?
Þjóðleikhússtjóri: Ólaíur Gunn
arsson frá Vík í Lóni.
Blaðamaðurinn: Hemm. Það er
skrítið að lionum skyidi detta
kálfur i hug!
Þjóðleikhússtjóri: Finnst yður
ástæða til að taka þetta alvar-
lega?
Blaðamaðurinn: Nei, maður á
aldrei að taka neitt alvarlega sem
stendur í blöðunum. — En hafa
ekki öll, eða a.m.k. flestöll, is-
lenzk leikrit sem þið hafið sýnt
fengið kuldalegar viðtökur?
Þjóðleikhússtjóri: Jú, ég held
það sé óhætt að segja það. Gagn-
rýnendur hafa yfirleitt tekið
þeim kuldalega. Erlend leikrit fá
yfirleitt betri móttökur, þó að
efni þeirra sé ekki alltaf upp á
marga fiski. Er.da er það svo að
þau eru yfirleitt betur sarnin, ég
á við: tæknin er íullkomnari.
Spádómurinn er t.d. ekki vel til
þess fallinn að setja hann á svið.
Hann er vafalaust betur fallinn
til lestrar.
Blaðamaðurinn: Vitið þér, hvað
hefir haft einna mest áhrif á höf-
undinn, þegar hann samdi þetta
leikrit?
Þjóðleikhússtjóri: Ja, Tryggvi
| var í Danmörku í styrjöldinni.
Þar kynntist hann ógnum hennar
og ótta. Mér er einnig kunnugt
um að loftbrúin svo nefnda hefur
haft mikil áhrif á hann. Margir
bjuggust við því að einangrun
Berlínar mundi leiða til styrjald-
ar, og stöðugur ótti lá eins og
mara á öllum heiminum. Það er
ekki að ástæðulausu að höfund
hefur langað til að vega að óttan
um og kynna sér orsakir hans.
Hann er einlægur friðsemdar-
maður.
Blaðamaðurinn: Já, ég þykist
vita það. Kannske er hann frið-
samari en gagnrýnendurnir! En
segið mér eitt að lokum, Þjóðleik-
hússtjóri, er þetta eklci í annað
skipti scm Tryggvi Sveinbjörns-
son fær fyrstu verðlaun í leik-
ritasamkeppni hér?
Þjóðleikhússtjcri: Jú, alveg
rétt. Hann fékk lika verðlaun fyr
ir leikritið Útlagann. Það var
þegar Þjóðleikhúsið var opnað.
Blaðamaðurinn: Já, einmitt.
Það er bezt að fá sem minnst af
verðlaununum —• í lifanda lífi!
M.
shrifar úr
dagiega lífinu
Vandræðin með
bílasíæði.
EITT af vandamálum umferðar-
innar hér í okkar ört vaxandi
höfuðborg og með hinum hrað-
fjölgandi bifreiðum — er hinn
mikli skortur bifreiðastæða. Sér-
síaklega er þessi skortur tilfinn-
anlegur í miðbænum og nálægt
miðbænum, miðpunkti verzlunar
og viðskipta. Kveður svo rammt
að vandræðunum, að sumir telja,
að eins mikill tími fari í að finna
smugu fyrir bílinn sinn eins og
að fara á sínum tveimur á áfanga
stað í öllum þessum óskapa
þrengslum.
Það liggur í augum uppi, að
mikilsvert er, að þau fáu bif-
reiðastæði, sem til eru, séu notuð
til hins ýtrasta og fyllstu lipurð-
ar og tillitssemi gætt í notkun
þeirra. — Ýmsir hafa haft orð á
því við mig að undanförnu, að
nokkur brestur sé á því að bif-
reiðaeigendur, eða þeir, sem með
bifreiðirnar fara, gæti þessa sem
skyldi. — Það sé aUtof algent, að
bifreið sé lagt þannig á stæði að
næstum því heilt stæði fari til
ónýtis vegna þess, að óþarflega
breitt bil er skilið eftir að þeirri
næstu — alltof breitt tii að eyða
því til ónýtis, en of mjótt til að
önnur bifreið fái smogið á milli
hinna tveggja.
Situr sízt á þeim.
HINS VEGAR er það ekki síður
áskökunarvert að leggja bif-
reið svo þétt upp að annarri, að
skemmdir á annarri hvorri geti
hlotizt af, þegar farið er út af
stæðinu aftur. Stundum kemur
það jafnvel íyrii, fcð töng stað-
setning á bílastæði veldur stór-
vandræðum fyrir þá sem eru
kyrrsettir eða innilokaöir fyrir
bragðið. Situr þá sízt á þeim, sem
vandræðunum valda að svara
með digurmælum og stirðbusa-
hætti þótt vinsamlega sé fundið
að ólöglegu athæfi þeirra.
Hann var hjálpsemin
sjálf.
EN ÚR því að ég er nú farinn
að tala um bíla og ýmis vand-
ræði bílum viðvíkjandi, langar
mig til að segja hér stutta sögu,
sem ég heyrði núna um helgina —
um bíla auðvitað.
Tvær stúlkur, önnur þeirra
var við stýrið, voru á leiðinni
vestur eftir Hringbrautinni á
sunnudaginn var, í úrhellisrign-
ingu og versta veðri. — Við
beygju á veginum drap bíllinn á
sér og þsgar haldið skyldi af stað
aftur, var ekki við það komandi.
„Startarinn“ stóð víst á sér, sem
kallað er. Stúlkan sem var við
stjórn bílsins, kannaðist við
þetta fyrirbæri. Ef hún gæti látið
„renna í gang“ væri öllu borgið.
En það var hægara sagt en gert.
Hún var stödd þarna fremur í
bratta upp á viö en hitt, svo að
það þurfti augsýnilega mikið átak
til að koma bílnum af stað —
fram á við. — Stúlkurnar tvær
stigu út og ýttu á en máttu sín
auðvitað lítils í þeim átökum —
og svo ætlaði rigningin alveg að
gera út af við þær. — En þær
höfðu ekki lengi átt í þessu basli,
þegar jeppi, sem átti leið fram
hjá þeim stanzaði og myndarleg-
ur ungur maður steig út og bauð
fram aðstoð sína. Var nokkurt
reipi til? — Jú, aftur í bilaða
bílnum var spotti, að vísu ekkl
mjög sterkiegur, enda slitnaði
hann við fyrstu atrennu til að
draga bílinn af stað. — „Þetta er
allt I lagi“, sagði hinn hjálpsami
jeppa-bílstjóri, — „ég á heima
hérna rétt hjá, ég skrepp heim
eftir reipi, ef þið viljið bíða hér
á meðan“. — Hvort þær vildu! —
Eftir nokkrar mínútur var jepp-
inn korninn á vettvang aftur —-
með sterklegasta kaðal og nú
gekk allt sem í sögu — bíllinn var
dreginn af stað, stúlkurnar þökk
uðu kærlega hina drengilegu
hjálp og svo hélt hver leiðar sinn-
ar.
„Mér virðast íslendingar sér-
stakl-ega hjáipsamt fólk“ — varð
annarri stúlkunni, sem er útlend-
ingur, nýkomin til íslar.ds, að
orði, er þær óku af stað aftur. —
Og ekki stóð víst á þeirri íslenzku
að samþykkja það.
Hann nýtur forföður síns
AÐ var hinn 4. jarl af Sand-
wich, sem um miðja 18. öld-
ina fann upp
sandwich-
brauðið (sam-
lokurnar)
fræga, þessa
eftirlætisfæðu
Englendinga
fram á þennan
dag. Nú, hefir
ameriski
„pikles“-iðnað-
urinn heiðrað
niðja hans, hinn 81 árs gamla jarl
af Sandwich, með veglegum heið-
ursverðlaunum, í þakklætisskyni
fyrir þá ómetanlegu þýðingu, sem
„sandwichan" hefir haft fyrir
„pikles“-neyzlu um allan heim.