Morgunblaðið - 30.10.1956, Qupperneq 6

6
M ORCUMtr. 4Ð1Ð
í>riðju<3agur 30. ofct. 1050
Tveir heimsmeistarar i hnefaleik:
Joe Louis er skuldugasti ma&ur
Bandaríkjanna — Jack Dempsey
berst við verkfallsmenn
Dempsey því við að lokum, að
þegar hafi átt að kúga hann með
þessum nauðungaraðgerðum, hafi
gamlir vinir hans og félagar kom-
ið til hans og tekið að sér störf
þjónanna. Skorar hann að lokum
á vegfarandur að láta illyrði verk
fallsvarðanna eins og vind um
eyru þjóta, þeir fái hina beztu
hugsanlegu þjónustu á þessum
veitingastað.
um, svo að hver þeirra fékk að-
eins 35 klst. vinnu og enga auka-
vinnu. Þetta likaði þjónunum
ekki svo þeir hófu verkfallið.
Jack Dempsey reyndi að fá
dómsúrskurð um að verkfallið
væri ólöglegt, en því hafnaði
dómstóll. Þjónarnir reyndu að fá
stuðning stóru verkalýðshreyfing
arinnar, en hafa ekki fengið, svo
að þessi deila er talin mjög vafa
söm á báða bóga.
NEW YORK, 14. okt.
UNGLINGSÁRUM mínum á
árunum fyrir stríðið man ég
að það voru sérstaklega tveir
blakkir amerískir hnefaleika-
kappar, sem þóttu svo framúr-
skarandi, að frægð þeirra barst
alla leið út til íslands. Þetta
voru þeir Jack Dempsey og síðan
sá sem leysti hann af hólmi, Joe
Louis. Enn í dag er það álit
manna að jafningi þessara sé
ókominn. Þegar þeir lifðu var
gullöld hnefaleikanna.
Báðir kapparnir eru enn lif-
andi hér í Ameríku, en lífskjör
þeirra og örlög hafa orðið mjög
með ólíku sniði.
Eins og að líkum lætur rökuðu
þessir tveir meistarar inn gulln-
um dollurum meðan þeir voru og
hétu. Þeir vissu ekki aura sinna
tal á þeim tímum, hefðu jafnvel
getað fyllt sálir prestanna með
gullpeningum eins og í þjóðsög-
unni segir.
En svo skilur leiðir. Og langar
mig til að segja hér stutta mór-
alska dæmisögu. Unga fólkið get-
ur lært af henni að fara betur
með peningana en það gerir í dag.
JOE SKEMMTI SÉR
Joe karlinn Louis kunni því
miður ekkert með peninga að
fara. Sumir leyfa sér jafnvel að
segja, að það sé engin furða þótt
hann hafi þolað þung högg, því
að hann hafi haft haus án heila,
bein allt í gegn. Og því er ekki
nema eðlilegt, að fjármálavitið
hafi skort. Þegar hann var búinn
að taka á móti milljónunum, fór
Joe karlinn út að skemmta sér,
ekki ósjaldan í Stork-klúbbinn,
Copancabana, þar sem máltíðin
kostar 50 dollara, en hún er líka
fín og Joe lifði herlegasta kónga-
lífi. Hann var líka óspar á þjórfé.
GJALDÞROTA MAÐUR
Og hvort sem við trúum því
eða ekki, tókst Joe að týna úr
greipum sér í tóma vitleysu öll-
um milljónunum. Þá kom það í
ljós að hann hafði líka gleymt að
borga skattana sína, en þeir eru
sízt lægri í Ameríku en heima á
íslandi. Meistarinn var þá eftir
allt saman orðinn skuldugasti ein
staklingur Bandaríkjanna og
mun nú skulda ríkissjóði þar á-
líka upphæð og öll fjárlög ís-1
lendinga nema eða betur. Hann
er því algerlega gjaldþrota mað-
ur. Hefur að undanförnu þrátt
fyrir of háan aldur verið að reyna
að afla fjár upp í eitthvað af
skuldunum með því að reyna
við keppni í rómverskri glímu.
En það hefur ekki gengið vel,
og nú síðast slasaðist hann svo
í glímunni, að hann verður að
hverfa frá þeirri fyrirætlun.
KEYPTI VEITINGASTAÐ
Jáck Dempsey virðist á hinn
bóginn hafa haft svolítinn heila
undir höfuðskelinni, þótt sá hlut-
ur sé ekki í alla staði hentug-
ur hnefaleikaköppum. Hann var
bæði sniðugur og slyngur, vurð-
veitti fengið fé, sveik hæfilega
undan skatti, geri ég ráð fyrir. Og
þegar hann hætti í faginu, varði
hann þessu fé til kaupa á veit-
ingasal á bezta stað á Broadway.
Húsnæðið lét hann gera upp, svo
að það varð eins vandað og glæsi-
legt og frekast verður á kosið.
Og út að götunni, með fram allri
framhlið veitingasalarins lét hann
festa upp með geysistóru lýsandi
neonletri nafn sitt Jack Dempsey.
Þessi veitingastaður hefur síð-
an verið einn hinn vinsælasti í
New York. Nokkuð dýr, en Ame-
ríkanarnir vilja borga vel, ef þeir
fá fyrir það glæsilegt umhverfi
og góða þjónustu.
FÓR í HEIMSÓKN
Það var því ekki nema sjálf-
sagt, að ég heimsækti Jack
Dempsey og smakkaði þar á ein-
um Skota með sódavatni. Ég gekk
áleiðis þangað frá Rockefeller
Center, en þaðan er vart nema
tveggja til þriggja minútna gang-
ur að Jack Dempsey veitinga-
salnum. Og þegar ég kom fyrir
hornið á Broadway blasti þetta
gamalkunna og heimsfræga nafn
við sjónum mínum. Ég þræddi
leið mína þangað gegnum iðandi
mannhafið, sem fyllir næstum
gangstéttina á mesta annatíman-
um um miðaftan. Veitti ég laus-
lega athygli, að innan um mann-
grúann á gangstéttinni voru
nokkrir menn með hvít spjöld,
sem ég hélt vera einhver aug-
lýsingaspjöld en veitti þeim ekki
frekari athygli.
VERKFALLSVÖRÐUF,
Svo skundaði ég aö i'. runum
og ætlaði tafarlaust inn í þenn-
an fræga veitingasal. En ég var
stöðvaður af heldur illilegum
svola, sem kippti í jakkaboðang
minn og hreytti út úr sér spurn-
ingu um það, hvort ég ætlaði að
vera ræfill og aumingi.
— Ég skil ekki hvað þú átt
við maður minn, svaraði ég.
— Þú ætlar að gerast verk-|
fallsbrjótur, fanturinn þinn, sagði
þessi illilegi og þá rann allt í
einu upp fyrir mér, að ég stóð
nú í fyrsta skipti frammi fyrir
hinu einkennilega fyrirbæri Ame-
ríku, „the picket line“, verkfalls-
vörðunum.
Það voru milli 10 og 20 full-
orðnir menn, sem þrömmuðu í
halarófu méð ýmsum áletrunum,
sem ýmist voru stílaðar til Jack
Dempsey sjálfs, eða til vegfar-
enda. — Þú ert rotta og lygari,
Jack Dempsey. Skiptið ekki við
harðstjórann, Jack Dempsey.
Hann neitar okkur um lífvænleg
kjör. — Hvað ætlarðu að svelta
okkur lengi, Jack Dempsey. —
Svona ferðu með gamla félaga
þína, Jack Dempsey. — Láttu
ekki illmennið Jack Amiel, hafa
lengur áhrif á þig til þess að
kúga okkur o. s. frv.
— Hvers vegna eruð þið í
verkfalli? spyr ég verkfallsverð-
ina?
— Svarið felst í því, að þeir af-
henda mér prentaðan miða þar
sem þeir gera grein yfir máli
sínu.
Þeir hafa staðið í stöðugri
„picket line“ fyrir utan Dempsey-
salinn í tvo mánuði. Þeir skipta
sér niður á vaktir og kveðast
ætla að halda áfram þangað til
fanturinn, Jack Ðempsey, beygi
sig.
VERIÐ DÓMARAR í ÞESSU
MÁLI
Á seðlinum stendur:
— Áskorun til almennings. Ver
ið dómarar í þessu máli. Síðan
fylgir nokkurt lesm. um hin löku
kjör þjónanna á veitingastofu
Jack Dempsey. Kveðast þeir ekki
fá nema 514 dollar á dag. Sagt
er frá slæmri framkomu þessa
Mr. Amiels, sem virðist vera
hægri hönd Dempsey við veitinga
starfið. Að lokum biðja verk-
fallsmenn almenning um að að-
stoða sig, við að ná viðunandi
lífskjörum með því að verzla
ekki við Dempsey. Farið heldur
á aðrar veitingastofur í nágrenn-
inu. Eru síðan taldar upp einar
30 veitingastofur sem fólk skuli
heldur sækja.
DEMPSEY SVARAR FYRIR
SSG
En Jack Dempsey hefur svar-
að þessum ásökunum þjónanna.
Út í glugga veitingastofunnar
liefur hanu he&at g'-iðarmikið
spjald, þar sem skráðar eru stór-
um stöfum skýringar á hans mál-
stað
Hann sakar þjónana um að of-
sækja sig af einhverjum annarleg
um ástæðum. Hann hafi í fyrra
gert við þá nýjan samning, þar
sem þeir fengu 35 klst. vinnu-
JOE LOUIS — Hann skuldar
álíka upphæð og fjárlög íslend-
inga nema.
viku, launahækkun, og hækkun
á lífeyrisgreiðslum og trygging-
um, sem samtals hafi numið 7%.
Þá hafi þeir frídaga sízt færri en
aðrir, sjúkradaga og sumarfrí
eins og venjulegt sé. Bætir Jack
STYTTING VINNUTÍMANS —
OG ENGIN EFTIRVINNA
Hið rétta í þessu deilumáli mun
vera það, að stytting vinnutím-
ans, sem nú stendur víða yfir
í Ameríku hefur sumstaðar valdið
erjum. Mun þessu máli þannig
háttað að Dempsey féllst á að
gefa þjónunum 35 klst. vinnu-
viku. Síðan fjölgaði hann þjón-
BERLÍN: — Kommúnistastjórn
Austur-Þýzkalands hefur varað
verkamenn v»ð sendimönnum
„heimsveldasinnanna“, sem séu
að reyna að koma af stað óróa
innan iðnaðarstéttanna. Jafn-
framt liafa verkalýðssamtökin
farið þess á leit við verkamenn,
að þeir stilli gagnrýni sinni á
ríkjandi ástandi í hóf.
Aðvörunin birtist í málgagni
kommúnistaflokksins, „Neues
Deutschland44, og tilmælin um
hófsama gagnrýni birtust í
„Tribune‘% aðalmálgagni verka
lýðssamtakanna.
Samkvœmt áreiðanlegum
fregnum frá Vestur-Berlín hef-
ur austur-þýzka stjórnin kallað
út 60.000 lögreglumenn og
sett þá á sérstakan vörð gegn
öllum hugsanlegum óeirðum.
Stjórnin hefur einnig fengið
ýmsum hópum í verksmiðjum
landsins vopn til að koma í veg
fyrir sams konar uppreisn og
— Við skulum sjá til, segi ég
við illilega manninn og geng
framhjá honum og inn í veitinga-
stofuna. Þar virðist allt ganga
sinn vanagang. Sumir halda jafn-
vel, að Picket-línan sé ágætia
auglýsing fyrir Jack Dempsey.
— Þjónn, komdu með svartan
Johnnie Walker og sóda, thank
you. — Þ. Th.
átt hefur sér stað \ Ungverja-
landi. Stjórnarvöldin í Austur-
Þýzkalandi óttast, að atburðirn-
ir í Póllandi og Ungverjalandi
smiti út frá sér.
Hinir rauðu herflokkar i
verksmiðjunum, sem nú hafa
verið vopnaðir, eru nefndir
„baráttuliðið“ og voru settir á
laggirnar eftir uppreisnina í
Beriín 17. júní 1953. Þeir eru
skipaðir mönnum, sem þá
reyndust hliðhollir stjórninni.
Austiu-þýzkíi kommúnisfai
vopnost
shrifar úr
dagiega lífirtu
FILMÍU“-gestur skrifar:
„Nú um helgina sýndi
„Filmía“ enska stórmynd: „Hin
vota gröf“ (In which we serve),
gerða af Noel Coward, sem lék
sjálfur aðalhlutverkið. Ég hafði
heyrt sögur fara af því, hve þetta
væri ógurleg mynd, kvenfólk
f-engi varla af sér borið, svo átak-
anleg væri hún, jafnvel hraust-
ustu karlmönnum vöknaði um
augu. Ég va'r því við öllu búinn
— mundi meira að segja eftir að
taka með mér vasaklút, aldrei
slíku vant. — Og víst var þetta
ægileg mynd. Efni hennar er tek-
ið úr siðustu heimsstyrjöld. Bar-
áttu, hetjudáðum og hrellingum
á þriðja hundrað manna skips-
hafnar á brezku herskipi er þar
lýst af miskunnarlausu raunsæi.
Angist og kvíði þeirra, sem heima
bíða, hörmungar og dauði stríðs-
ins birtast þarna í áhrifamikilli
og átakanlegri mynd.
Okkur óviðkomandi?
EG ætlaði annars ekki að fara
að koma hér fram með gagn-
rýni beinlínis, en þegar við kom-
um út af sýningunni heyrði ég,
að einhver sagði: „Hví að vera
að sýna okkur hér uppi á Islandi
svona mynd? — hvað varðar okk-
ur um ógnir og eymd þessara
þjóða úti í heimi, sem eru svo
heimskar að leiða yfir sig hvert
stríðið eftir annað. — Hvað kem-
ur okkur þetta við?“
Nei, við erura svo sem ekki
miklu bættari. En getum við leyft
okkur að segja, að allt þetta sé
okkur óviðkomandi? — Varðar
okkur yfirleitt ekkert um, hvort
meðbræður okkar í þessum jarð-
arinnar táradal lifa þolanlegu
lífi eða við eymd þá og þreng-
ingar, sem stríð hefir í för með
sér. — Skárri er það nú einstakl-
ingshyggjan og innilokunarsinnið
— hugsaði ég og fannst, að ég
hefði á öldungis réttu að standa.
Þetta er önnur myndin, sem
Filmía sýnir á þessu starfsári
sínu. Hin fyrri, „Paradísarbörn-
in“, var með mestu afbragðs-
myndum, sem hér hafa sézt. Má
segja, að Filmía hafi hér vel af
stað farið.
Á móti neftóbaki.
EIN í vafa“ hefir orðið:
„Einhvern tíma í sumar sá
ég um það fjallað í dálkum Vel-
vakanda, að svo virtist sem
sígarettu-reykingar færu fremur
minnkandi hér á landi, þær væru
ekki lengur eins mikið „í tízku“
og áður. Ég veit ekki, hvort þetta
er rétt, en víst væri það gleði-
legt, ef svo væri. En hitt er víst,
að önnur tegund tóbaksnautnar
hefir farið greinilega í vöxt nú á
síðustu árum, en það er neftóbaks
nautnin. Það er jafnvel algengt,
að drengir lítið yfir fermingu hafi
tekið upp á þessum ósóma — og
ungir menn í vaxandi mæli. Ég
hefi megnustu óbeit á neftóbaki,
finnst það hreint ekki samboðið
nútíma siðmenningu, þótt víða
megi bresti á henni finna. Þá held
ég, að sígaretturnar séu skömm-
inni skárri. Ein af vinkonum mín
um er gift manni, sem er sólginn
í að taka í nefið. Ég segi henni,
að það sé það eina, sem ég geti
fundið að hennar ágæta eigin-
manni, en það væri líka ærið nóg
til þess að mér hefði aldrei getað
komið til hugar að giftast honum.
Hún gerir ekki annað en að hlæja
að mér og segist vera dauðfegin,
að vera laus við allan öskuburð-
inn og óþrifin af sigarettureyk-
ingunum. Víst er það sjónarmið
út af fyrir sig — en hvað þá um
tóbaksklútana? er hægt að
ímynda sér nokkuð óyndislegra á
jarðríki? •— Þess vegna langar
mig til að skjóta því að ungum
mönnum, að þeir ættu að hugsa
sig vel um, áður en þeir byrja
á því að taka í nefið — að
minnsta kosti, ef þeir eru ekki
enn búnir að festa ráð sitt. —
Bezt væri auðvitað að vera laus
við sígaretturnar líka. — Ein í
vafa.“
Það næst-bezta.
HAFIÐ þið heyrt um manninn,
sem fyrir nokkru gekk undir
rannsókn hjá heimilislækni sín-
um og fékk að henni lokinni þenn
an úrskurð:
— Bezta ráðið sem ég get gefið
yður er þetta: að þér hættið að
reykja og drekka og farið
snemma að hátta á hverju kvöldi.
— Kæri læknir, svaraði mað-
urinn. Ég hefi ávallt verið hóg-
vær maður að eðlisfari og yfir-
leitt ekki farið fram á það bezta
sjálfum mér til handa. Gætuð þér
ekki sagt mér hvað væri það
naest-bezta?