Morgunblaðið - 06.11.1956, Síða 18

M ORCUNBLAÐIÐ
J>riðjudagur 6. nóv. 193#
18
Sigurjón
SIGURJÓN Gislason var fæddur
á Krithóli í Skagafirði 21. janúar
1878. Foreldrar hans voru: Gísli
Guðmundsson og Herdís Ólafs-
dóttir. Gísli var sonur Guðmund-
ar bónda á Læk í Viðvíkursveit,
Jónssonar bónda á Bjarnastöðum
í Kolbeinsdal, Jónssonar læknis í
Viðvík, Péturssonar. Herdís var
dóttir Ólafs Björnssonar frá Vala
björgum. Gísli og Herdís voru
ógift. Eina alsystur átti Sigurjón,
Margréti, nú búsetta í Ameriku.
Hálfsystkini átti Sigurjón all-
mörg. Sammæðra honum eru nú
á lífi tveir bræður: Björn Sig-
urðsson bóndi á Stóru-Ökrum og
Vilhjálmur Sigurðsson bóndi
Syðra-Vallholti. Eina hálfsystir
átti hann samfeðra, Jónínu, nú
til heimilis hjá dóttur sinni á
Geirmundarstöðum í Sæmundar-
hlíð. Sigurjón ólst upp fyrst í
stað með íöður sínum, en síðar
með móður sinni á ýmsum stöð-
um. — Áratugnum frá 1880—
1890 er viðbrugðið fyrir illt og
erfitt árferði, og fór Sigurjón
ekki varhluta af slíku, sem barn,
því hann ólst upp i sárri fátækt,
og leið jafnvel skort. En óhægar
aðstæður til lífsins fyrst i stað
náðu þó ekki að draga úr honum
dáð hvorki andlega né líkamlega.
Hann var ágætlega gefinn og þeg-
ar hann var kominn undir tvi-
tugt brauzt hann í því af eigin
rammleik án styrks frá nokkrum,
að fara í Möðruvallaskóla. Var
slikt mjög örðugt fyrir hann fjár-
hagslega, en það taldi hann síðar
meir haía verið sér stórhapp,
enda hafði skólinn ágætt kenn-
aralið, og einkum minntist hann
með aðdáun Stefáns Stefánssonar
síðar skólameistara, sem þá var
kennari á Xxlöðruvöllum.
Árið 1901 gekk Sigurjón að
eiga Eufemiu Halldórsdóttur, dótt
ur Halldórs Einarssonar jám-
smiðs, sem lengst bjó á íbishóli,
bróður Indriði Einarssonar leik-
ritaskáids. — í>au ’Sigurjón og
Eufemía reistu árið áður bú á
Syðstu-Grund í Blönduhlíð, bjó
Sigurjón þar til vorsins 1930, en
konu sína missti hann 1929.
Eufemía var mesta dugnaðar- og
myndarkona, vann mjög mikið
að saumum, og kenndi þá ýmsum
stúlkum. Var saumaskapur henn-
ar heimili þeirra allmjög til
framdráttar á fyrstu búskapar-
árunum, því efnin voru engin til
að byrja með. Hjá Sigurjóni ólst
upp stjúpsonur hans Halldór
Vídaiín, sem Eufemía hafði átt
áður en þau giftust, var hann
sonur Magnúsar Hannessonar
gullsrniðs í Reykjavík ættaðs frá
Marbæli í Seyluhreppi. Halldór
var ágætlega gefinn, mjög vel
máli farinn og glæsimenni í sjón,
siðar var hann kaupmaour á Sauð
árkróki og Siglufirði. Halldór
lézt 1942.
I>au hjón eignuðust einn son
Garðar Skagfjörð, mesta efnis-
barn, en misstu hann ungan. Síð-
ar tóku þau dreng og ólu hann
upp, hét hann einnig Garðar
Skagfjörð eftir syni þeirra, var
hann sonur hjónanna á Mann-
skaðahóli á Höfðaströnd Jóns
Jónssonar og Sigríðar Halldórs-
dóttur systur Eufemíu. Voru þau
mjög lánsöm með fóstursoninn og
settu hann til mennta, og er hann
nú skólastjóri og hreppstjóri í
Hofsós.
Bú hafði Sigurjón aldrei mjög
stórt, enda jörðin 'Syöra-Grund
fremur lítil, átti Sigurjón ekki
jörðina og gerði henni þvi minna
til góða en hefði hann verið þar
eigandi, en bú hans var alltaf
mjög tryggt hvað afkomu snerti,
og var hann venjulega í miklum
heyfyrningum, og fór vel með
skepnur sínar og á siðustu árum
var hann talinn oftar en einu
sinni hafa bezt fóðrað fé í Seylu-
hreppi, og fékk viðurkenningu
fyrir úr Minningarsjóði Eiríks
Guðmundssonar frá Vallholti.
Ásamt búskapnum stundaði
Sigurjón bamakennslu á vétrum
í mörg ár í Akrahreppi og ’ var
ágætur kennari, einkum kenndi
hann vel kristinfræði og ljóð, þær
Gíslason
Minningarorð
námsgreinar báðar áttu líka
djúpar rætur í honum, því hann
var sannur og einlægur trúmað-
ur, og ágætur hagyrðingur og
gerði allmikið að því um skeið
að yrkja, einkum voru það vísur
sem hann gerði, minna af kvæð-
-um. Var hann mjög vandur að
skáldskap sínum og lét ekkert
frá sér fara nema hann væri
ánægður með það. Hann var mjög
Eddufróður og átti því auðvelt
með að skýra ljóð þó torskilin
væru, fyrir börnum. Las hann
mikið og var vel að sér í íslend-
ingasögum og braut oft út ýmis-
legt í sambandi við vísur sagn-
anna, og var þá ekki ævinlega
ánægður með þær skýringar er
fylgdu.
Barnavinur var Sigurjón mikill
og gat vel sett sig í spor smæl-
ingjanna, það var því ofur eðli-
legt þegar þessa er gætt, að Sig-
urjón væri dáður af nemendum
sínum, enda var hann mjög virt-
ur af öllum er hann kenndi fyrr
og síðar. Hann var ágætur fræð-,
ari og haíði einnig góðan aga i
skóla sínum. Kenndi hann á
ýmsum stöðum í Akrahreppi og
þótti alls staðar góður gestur, var
líka bráðskemmtilegur og fróður.
Heima á Syðstu-Grund kenndi
hann oft, þrátt fyrir það þó bað-
stoían væri þröng og mundi á
nútíma mælikvarða ekki talið
hægt að kenna við slík skilyrði
sem þar vcru, en ekki bar á
námsleiða í börnum þar eða þau
hefðu ekki full not af íræðsl-
unni.
Þegar Sigurjón brá búi cftir
lát Euíemíu konu sinnar fluttist
hann vestur yíir Héraðsvötn yfir
í Seyluhrepp. Dvaldist hann fyrst
í húsmennsku í Vallanesi í Hólmi.
—■ Árið 1933 kvæntist Sigurjón
í annað sinn og gekk þá að eiga
Sigríði Jóhannsdótiur, ljósmóður
frá Torfustöðum, dóttur Jóhanns
Sigfússonar frá Eyhildarholti og
Soffíu Ólaísdóttur frá Ögmund-
arstöðum. Bjuggu þc,u fyrst á
hálfri Húsey í Hólmi, síðar á
Reykjarhóli. Árið 1946 keyptu
þau Torfgarð og bjó Sigurjón þar
til dauðadags. Var síðara hjóna-
band Sigurjóns mjög gott, sem
hið fyrra, ekki eignuðust þau
Sigurjón og Sigríður nein börn.
Sigríður var manni sínum mjög
samhent og lentu oft á henni
mikii störf fyrir heimilið auk
Ijósmóourstarfanna og voru það
sumt störf sem karmenn vinna
oft, því á síðari árum var heilsa
Sigurjóns mjög þrotin, en þá
sýndi kona hans bezt hvern mann
hún heíur að geyma, því hún
reyndi á allan hátt að hlú að
honum sem bezt. Sigurjón dó
heima í Torfgarði eftir langa van-
heilsu og erfiða legu 12 júní sið-
astliðinn. Hann var jarðsettur að
Flugumýri 23. júní, þar hvíldi
fyrri kona hans, Euxemia, og
sonur þeirra. Var jarðarför Sig-
urjóns með allra fjölmennustu
jarðarförum, sem hér þekkjast.
Ég sem skrifa þessar línur
þekkti Sigurjón mjög vel, því ég
var uppalinn á heimili hans
Syðstu-Grund, var þar frá 1904
—1928. Tel ég Sigurjón með mæt-
ustu mönnum-sem ég hef kynnzt.
Hann var sérstaklega prúður i
öllu dagfari, skipti mjög sjaldan
skapi, hafði þó ríka og við-
kvæma lund, en hafði eiginleika
gáfumannsins að yfirvega með
sjálfum sér áður en orði var
sleppt, sem eftir þurfli að sjá. —
Á gleðimótum og í vinahópi var
Sigurjón hrókur alls fagnaðar,
smakkaði þó ei vín. í göngum þar
sem kátir menn voru saman-
komnir gerði Sigurjón oft vísur
um gangnamenn, en ekki voru
það klúrar beinakerlingarvísur,
sem alsiða var þó á yngri árum
hans að hagyrðingar gerðu, held-
ur voru vísur Sigurjóns þá sem
jafnan heflaðar og hniitnar, vís-
ur sem uku við gleði þeirrr, sem
á hlýddu og þeirra sem þær v~ru
T orfgarbi
ortar um. — Sigurjón var mjög
gestrisinn maður, enda báðar
konur hans honum samvaldar
um það sem fleira. Hann var
manna ábyggilegastur í orðum og
gjörðum og ekki þuríti að efa ef
hann gaf ádrátt með eitthvað, þá
var vilyrði hjá honum betra en
fullt loforð hjá mörgum. Á síðari
árum mátti hann teljast allvel
efnum búinn, því þó bú hans væri
ekki stórt þá var það mjög nota-
drjúgt vegna góðrar mcðíerðar
á skepnum, en skepnurnar voru
líka miklir vir.ir hans, því hann
var dýravinur. Að hestum þótti
Sigurjóni mjög gaman, átti oft
ágæta reiðhesta, kvað hann oít
viö raust er hann var kominn á
hest, því hann var kvæðamaður
ágætur og hafði sérstætt kvæða-
lag, sem ég því miður hygg að
muni glatast, þegar hann er nú
allur. Hann var óáleitinn við
aðra cn vildi halda hlut sínum,
ef honum fannst á sig hallað, og
hvergi vildi hann hvika frá því
er honum fannst rétt. Vinfasíur
og vinmargur var Sigurjón, gerði
heldur ekki viljandi á hlut ann-
arra, en var friðílytjandi og
mannasættir.
Hann var ágætlcga vel fróður
og hafði mjög trútt minni, hafði
líka lesið mikið af bókum sem
voru fræðandi og hafði dálæti á
skáldverkum eftir góðskáld okk-
ar, en ruslbækur sem hann nefndi
svo vilói hann vi,ta sem f jærst sér.
Sigurjón var laus við að vilja
láta mikið á sér bera og mátti
telja hann hlédrægan um of, þó
varð hann sem eðlilegt var að
sinni ýmsum störfum í sveit sinni
Akralirepp, svo sem hreppsneínd
arstörfum, var einnig um mjög
langt skeið formaður sóknar-
nefndar Miklabæjarsóknar, deild
arstjóri í Akradeild o. 11. Öll sín
störf rækti Sigurjón af samvizku
semi og alúð, vildi heldur eigi
vamm sitt vita í neinu.
í hinni síðustu legu sinni var
hann æðrulaus og brá oft fyrir
sig glettni og sagði írá af leik-
andi lipurð, sem honum var svo
eðlileg, þrátt fyrir það þó hon-
um liði illa, og hann vissi að
hverju dró. — Um leið og ég
sendi eftirlifandi konu hans sam-
hryggðarkveðju mína, gleðst ég
af því að hafa kynnzt svo góðum
manni sem hinn látni var, og
veit að honum hefur orðið að trú
sinni, og er nú kominn í sælu-
stað þann sem bíður góðra manna
hinumegin við tjaldið mikla.
Lif þú í friði og fögnuði vinur
minn í þínum nýju bústöðum.
Þökk fyrir allt frá fyrstu tíð.
Gísli Gottskálksson.
★
Þeir brosa, d.agarnir björtu
í Blönduhlíðinni fyrr,
þeir gráta, svipirnir svörtu
er sorgin opnaði dyr.
Það blikar bjarmi af myndum
hvort bros þær geyma eða tár
þar speglast, ljósum í lindum
hin liðnu ár.
Þar vaka vorkvöldin hlýju
og verma hjarta mitt enn,
þar nýt ég lífsins að nýju
þótt náttmál biði mín senn.
Því verður hugurinn hljóður
er hljóma klukknaslög blið
við systur beð eða bróður
í Blönduhlíð.
Hún mætir minningin heiða:
Ég man vel fólkið á Grund,
þess dugnað, glaðværð og greiða,
þess grát á harmsárri stund.
Er bóndinn stundaði starfa
af stilling athuguls manns,
flaug vísan vandaða, djaríc
af vörum hans.
Ég kveð þig, góðvinur glaði,
með grönnum fornum í dag,
og fletti bókstafa blaði
með bæn fyrir elckjunnar hag.
Ég þakka viðkynning þýöa
frá þinni blómaskeiðs tíð,
þin beztu ástvinir bíða
í Blönduhlíð.
María Rögnvaldsdóttir
*frá Réttarholíi.
Kvartett sá, sem söng á Anglíu-skemmluninní var skipaður góð-
kunnum söngvurum. Frá vinstri: Kristinn Hallsson, Lárus Ingólfs-
son, Þorsteinn Hannesson og Haraldur Á. Sigurðsson.
Vefrarstarf Amglíu hafiB
Á FIMMTUDAGINN hóf AnghV
vetrarstarfsemi sína. Hélt félagið :
fund í Sjálfstæðishúsinu og var
þar mikið fjölmenni samankomið. |
Hilmar Foss formaður félagsins:
setti samkomuna og bauð hinn
nýja sendiherra Breta, Mr. Gilc-
hrist, velkominn, en sendiherra
Breta er heiðursförseti félagsins.
Þá fór fram spurningaþáttur
sem Mr. Harmann, ritari í brezka
sendiráðinu stjórnaði. Meðal þátt-
takenda var Ágústa Guðmunds-
dóttir, Fegurðardrottning íslands
1956, en hún er nú nýkomin frá
Lundúr.um. Þá las Benedikt Árna
son nokkur kvæði eftir Ogden j
Nash við mikinn fögnuð áheyr-
enda og kynnti síðan nýjan
kvartett.
ICvartett sá vakti hina mestu
kátínu strax og hann birtist á
sviðinu, en hann skipuðu þeir
Kristinn Hallsson, Lárus Ingólfs-
son, Þorsteinn Hannesson og Har-
aldur Á. Sigurðsson, allir félags-
menn Anglíu. Voru þeir klæddir
að sið heldri manna fyrri aldar
og sungu þeir mörg lög af al-
kunnri smekkvísi og næmri til-
finningu, m. a. Bjössa á mjólk-
urbílnum og Óla Skans. Áheyr-
endur tóku söngnum forkunnar'
vel og er vafi að þeir félagar
hafi noklcru sinni hlotið annað
eins lóíaklapp og þó allir vel
sviðsvanir.
Að þessum skemmtiatriðum
loknum var dansað og skömmu
eftir miðnætti fór fram dans-
keppni.
★
Anglia hefir nú ctarfað í 35 ár
og unnið aö nánari kynnum ís-
lenzku og brezku þjóðarinnar og
auknum menningartengslum
hennar. Það hefir jafnan verið
fjölmennt og öflugt félag og átt
sinn stóra þátt í þvi að auka kynni
og vináttu þessara tveggja frænd-
þjóða. í frcgn af 35 ára afmæli
félagsins í blaðinu hér í vikunni,
láðist að geta þess að Sigurður
B. Sigurðsson ræðismaður var
formaöur félagsins árin 1934—38
og aftur 1942—45.
BrúBkaupsferBin, nýr
útvarpsþátfur sem hfúna-
efni ein mega taka þátf í
4MD9VIKUDAGSKVÖLDIÐ verður útvarpað nýjum skcnimti-
þætti sem nefnist Brúðkaupsfcrðin og Sveinn Ásgeirsscn hag-
fræðingur stjórnar. Er hann eins kenar spurningaþáttur, sem hjóna-
efni ein mega taka þátt í og eru verðlaunin bráðkaupsferð til
Suourlanda, a!U að 30.000 kr. viröi. Má búasc við að mörg hjóna-
efnin íýsí aö þreyta raunina, þegar svo vegleg vcrðlaun eru í borði.
SAMVÖLDUSTU
HJÓNAEFNIN
Þátturinn verður tekian upp í
Austurfcæjarbíói og verður hann
hálfsmánaðarlega í vetur.
Þessi nýstárlegi útvarpsþáttur
er þýzk-svissneskur að uppruna
og var hann samfleytt í tvö og
hálft ár í þýzka útvarpinu. Hér
hefur Sveinn Ásgeirsson hann,
en Sveinn er hlustendum góð-
kunnur fyrir vinsæla útvarps-
þætti sína á liðnum árum.
Tvenn hjónæfni koma fram í
hverjum þætti og verða þau
spurð hvort í sínu lagi, og unn-
usti og unnusta einnig sér, um
20 spurninga. Galdurinn er að
svara þannig spurningum þess-
um að svörin verði sem líkust
hjá hvoru hjónaefninu fyrir sig,
því verðlaunin fá samvöldustu
hjónaeínin.
ÓSKIN FUNDIN
Dómnefnd gefur stig fyrir
svörin og skipa hana Sigurður
Ólason hrl., Friðfinnur Ólafsson
forstjóri, Helgi Sæmundsson rit-
stjóri, Sigurður Magnússon full-
trúi og Indriði G. Þorsteinsson
blaðamaður. En dómnefndin skal
auk þess að dæma, leysa þá þraut
að finna út hvað hvert hjónaefni
óskar sér helzf, og skal það gert
í aðeins 20 spurningurn.
KVÖLDSKEMMTUN
Fyrsti þátturinn var tekinn
upp í Austurbaejarbíói í gær-
kveldi og komu þá fram fyrstu
tvenn hjónefnin. Skemmtiatriði
voru auk þess við upptökuna,
hljómsveit Björns R. Einarsson-
ar lék, Karl Guðmundsson og'
Steinunn Bjarnadóttir fluttu
leikþátt og Karl hermdi eftir.
Nöfn þátttakenda í Brúðkaups-
ferðinni verða ekki birt, aðeins
þeirra sem verðlaunin vinna, en
það verður ekki fyrr en í vor,
þegar úrslit eftir veturinn eru
endanlega kunn.
RAGNAR JÓNSSON
hæslaréttarluginaður.
Laugavegi 8. — Sími 7752.
Lögfræðistörf. — Eignaumsýsla.