Morgunblaðið - 16.12.1956, Page 3

Sunnudagur 16. des. 1956
MORGVNBLAÐ1Ð
3
Olíuokur SIS
andúð og
vekur almenna
fordæmingu
Kommúnistaráðherrann hefur vald til
að ákveða farmgjöldin lægri en
nofar Jboð ekki
bandi við flutning á aðalnauð-
synjavöru framleiðslunnar til
landsins.
VERÐUR HAMRAFELUIÐ
UEIGT ÚR LAXDI?
er þess vegna út í bláinn. Aðal-
atriðið, er, að þegar hið íslenzka
olíuskip var keypt var reiknað
með því að það gæti gefíð góðan
hagnað með farmgjöldum, sem
var aðeins brot af þeim sem nú
hafa verið ákveðin. En Olíufélag-
ið hefur séð sér leik á borði að
okra á leigu skipsins. Þetta okur
hyggst það framk\ æma í skjóli
freklegrar misbe: tingar ríkis
valdsins, sem hefur ákvörðun
flutningsgjaldanna í sinni hendi.
Hér er vissulega um ljótan
leik að ræða. íslenzkur sjávar-
útvegur, sjómenn og útvegs-
menn, sem eiga að borga olí-
una hafa verið gerðir að mjólk
urkúm ósvífinna gróðrabralls
manr.a. Auðvitað bitnar svo
okrið á þjóðinni í heild.
Þannig er „vinstri stefnan“ i
framkvæmd. Þannig gætir hin
nýja ríkisstjórn Hermanns Jónas
sonar og kommúnista hagsmuna
framleiðslunnar.
HI® FÁHEYRÐA gróðabrall Olíufélagsins h.f. og SÍS með olíu-
flutningana hefur vakið almenna andúð um land allt. Þjóð-
in fordæmir harðlega þá gróðafíkn og fjárplógsstarfsemi, sem í
því felst, að Olíufélagið ætlar sér að græða milljónatugi á nokkr-
um mánuðum fram yfir það, sem hóflegt getur talizt og reiknað
var með þegar kaup hins nýja olíuskips voru ákveðin.
»OF MIKIL FJÁRFESTING“
Blað kommúnista, sem ekki
hefur þorað annað en fordæma
gróðrabrall Olí'J.félagsins og S.Í.S.
birtir í gær hugleiðingar um sam-
vinnufélögin og verzlunarhætti
þeirra. Kemst blaðið að þeirri
niðurstöðu, að lítill munur sé á
samvinnuverzlun og einkaverzl-
un hér á landi. Samvinnuverzl-
unin sé yfirleitt lítið hagstæðari.
Síðan spyr kommúnistablaðið,
hvgr sé ástæða þess og kemst því
næst að orði á þessa leið: „Hún
(ástæðan) er sú að samvinnu-
hreyfingin á ísiandi hefur nú um
langt skeið ekki notað yfirburði
sína til að lækka verðlag, heldur
til þess að auka fjárfestingu
sína, gera verzlunarkerfi sitt æ
víðtækara og traustara. Samband
íslenzkra samvinnufélaga hefur
farið hamförum á þessu sviði".
Enn segir „Þjóðviljinn":
„Allt hefur þetta kostað ó-
hemjulegt fé, og verulegur hluti
þess er tekinn með verzlunar-
gróða, upphæðir, sem hefðu get-
að orðið til beinna kjarabóta
hafa í staðinn farið í fjárfest-
Oliufélagið fyrir að nota ekki
tækifærið, sem því gafst með
komu Hamrafells til þess að
halda olíuverðinu niðri. Kemst
blaðið þá að orði á þessa leið:
„En svo er að sjá sem alls ekki
eigi að hagnýta þetta tækifæri
heldur aðeins að halda áfram að
safna fjárfestingargróða. Hamra-
fell á að flytja olíu til landsins
á okurverði---------“
En kommúnistar góðir,
hvers vegna látið þið ekki við-
skiptamálaráðherrann ykkar
banni þetta okur? Hann heíur
vald til þess að ákveða farm-
gjöldin. Það cr undir hans
verndarvæng, sem Olíufél&gið
ætlar sér að græða mill.jóna-
tugi á nokkrum mánuðum,
fram yfir eðlilegan hagnað.
Almenningur fer þess vegna
ekki í neinar grafgötur um
það, að kommúnistar eru sam
ábyrgir ríkisstjórninni í heild
fyrir hið einstæða gróðabrall
Olifélagsins og S.Í.S. í sam-
Tímmn lætur í gær liggja að
bví, að eiginlega væri réttast að
leigja Hamrafellið úr landi fyrst
Mbl. sé svo ókurteist að gagnrýna
íarmgjaldaokur Olíufélagsins.
„Hamrafell myndi hafa stórfelld-
ar gjaldeyristekjur ef það flytti
olíu erlendis", segir blaðið!!
Ætli Eimskipafélag íslands og
önnur íslenzk skipafélög gætu
ekki sagt eitthvað svipað. En ís-
ler.zkum skipum er ætlað það
hlutverk að flytja vörur, hvort
sem er olía eða annað, fyrir Is-
lendánga fyrst og fremst.
Nei, Tíminn getur ekki varið
það, að Olíufélagið tekur 160
shillinga farmgjald fyrir olíu-
smálestina þegar sannanlegt
er að það getur flutt hana
með góðum hagnaði fyrir 60—>
80 shillinga. Þetta er hrikalegt
okur, sem engum íslendingi
myndi líðast nema S.Í.S. og
Olíufélaginu.
VERÐUR EKKI RÉTTLÆTT
Þetta okur verður ekki rétt-
lætt með því, að til séu ennþá
hærri farmgjöld fyrir olíu á
heímsmarkaðnum. Olíuskip eru
tiltölulega fá í heiminum og oft-
ast leigð til langs tíma. Saman-
burður Tímans á faríngjöMum
I Hamrafells og annarra olíuskipa
„Gullnar töflur”, skáld-
saga Bjarna M. Gísla-
sonar
SKÁLDSAGA Bjarna M. Gíslasonar, „Gullnar töflur", er komin
út í íslenzkri þýðingu Guðmundar G. Hagalíns. Þessi saga
kom út í Danmörku fyrir rúmum 12 árum og vakti þá mikla
athygli og hlaut lofsamlega dóma. Var hún talin flytja heilbrigðan
boðskap og seldist vel.
ingu“.
Þetta er þá skoðun kommún-
ista. SÍS hefur lagt í of mikla
fjárfestingu. Þess vegna er veið-
lagið ekkert hagstæðara hjá sam-
vinnuverzluninni en einkaverzl-
uninni.
í þessu sambandi mætti
benda kommúnistum á það,
að ekki hefur Kaupfélag
Reykjavíkur og nágrennis,
sem þeir stýra lagt í neina
stórfellda fjárfestingu. Engu
að síður er verðlag í búðum
þess ekki lægra en hjá einka-
verzlunum. Eitthvað er því
losaralegt víð röksemdafærslu
„Þjóðviljans".
„Þjóðviljinn" ræðst réttilega á
„Gullnar töflur" er mikil skáld-
saga. Hún er í tveimur aðalköfl-
um og er bókin í heild 658 blað-
síður að stærð.
Svartlistarmyndii 10 málarr:
géfnar ut ljósprentaðar
• Anna Þorgrímsdóttir hefur ný-
lega gefið út ljósprentaðar
eftirmyndir af teikningum eft-
ir 10 íslenzka listamenn. Er
þetta sams konar útgáfa og
Lithoprent sendi frá sér í fyrra
af ljósprentunum á teikning-
um Kjarvals. Eru teikningarn-
ar á hvítum kartonpappír,

Mynd Snorra Arinbjarnar sýnir
sjómenn við netjabætingar.
geymdar í smekklegri möppu
eða umslagi.
Listamenn þeir sem eiga teikn-
ingar í þessu safni eruBarbara
Árnason, Jóhannes Kjarval,
Jón Engilberts, Hjörleifur Sig-
urðsson, Snorri Arinbjarnar,
Guðmunda Andrésdóttir, Nína
Tryggvadóttir, Svavar Guðna-
son, Gunnlaugur Scheving og
Þorvaldur Skýlason.
Þetta eru bæði blýants, penna
og pensilteikningar og hafa
listamennirnir valið þær og
eru því sjálfir ábyrgir
um gott val. Myndirnar
eru að sjálfsögðu eins
misjafnar og höfundarnir eru
Nokkrar þeirra eru óhlutræn-
ar, eins og myndirnar eftir
Guðmundu og Þorvald. Mynd
Gunnlaugs Schevings sem er
linóleum-rista sýnir fólk á
teigi en mynd Snorra sjó-
menn gera við net.
Ljósprentunin á myndum
þessum virðist sérlega vönduð.
Tíðkast sams konar útgáfa
víða í öðrum löndum og mun
það m.a. algengt að fólk kaupi
slíkar útgáfur til þess að láta
ramma myndirnar inn og
hengja þær upp á vegg i hí-
býlum sínum til skreytingar.
Þtta er eina skáldsaga Bjarna
M. Gíslasonar, enda hefir mestur
tími hans undanfarin ár farið í
að skrifa um íslenzk málefni í
Danmörku og hefir ísland þar átt
Bjarni H. Gíslason
skeleggan málsvara. T.d. hafa
tvær bækur komið frá hans hendi
um handritamálið.
Þá ber að geta hinanr miklu
bókmenntasögu hans og ljóða-
bók kom út eftir hann fyrir
nokkrum árum.
Bjarni er ekki fyrsti íslenzki
rithöfundurinn, sem kveður sér
hljóðs á erlendri tungu, og mun
mörgum leika forvitni á að kynn-
ast þessu verki hans.
Fyrra bindið af Ijóðum Matlh.
Jochumssonar komið út
ISAFOLDAHPRENTSMIÐJA h.f. hefir sent frá sér fyrra bindi
af ljóðmælum þjóðskáldsins vinsæla, Matthíasar Jochumsson-
ar. í þessu fyrra bindi sem er 713 blaðsíður auk skýringa eru
eingöngu frumort ljóð skáldsins, „flokkuð eftir efni, þar á meðal
frumortir sálmar þess“, eins og komizt er að orði í eftirmála
Áma Kristjánssonar skólastjóra, sem býr ljóðmælin undir prentun.
NÆGUR SJÓDUR
Ámi getur þess ennfremur að
hér sé ekki um að ræða vísinda-
lega heildarútgáfu á ljóðum
Matthíasar, ýmsu sé sleppt sem
prentað var í fyrri útgáfum
þeirra — „einkum síðustu og
stærstu útgáfunni, er sonur
skáldsins, Magnús Matthíasson,
stóð að, og út kom árið 1936, —
sér í lagi lausavísum, eftirmæl-
um og tækifærisljóðum alls kon-
ar“. Og Árni heldur áfram: „Það
er skoðun mín að samt sé nægur
sjóður eftir og að fás muni sakn-
að, sem mönnum var áður kunn-
ugt og hugstætt“.
í GÓÐAN JARÐVEG
Það er ekki neinum vafa
undir orpið, að útgáfa þessi
falli í góðan jarðveg, ekki sízt
hjá ungu kynslóðinni sem ann
skáldi sínu en hefir ekki um
langt skeið haft tækifæri til að
cignast ljóðmæli þess. Þau
hafa verið ófáanleg, svo að hér
er bætt úr brýnni þörf. —
Menn eru áreiðanlega sam-
dóina um aö engin uppeldis-
áhrif séu betri en náin kynni
af ljóðum þessa þýðlynda
þjóðskárds og stórmennis.
1 síðara bindinu verða þýdd
ljóð og þeir sálmar Matthíasar,
sem taldir eru þýddir, en eru þó
fremur ortir að erlendri fyrir-
mynd. — Bók þessi er prýðilega
úr garði gerð og útgefendum til
sóma. En hún minnir á þær skyld
ur sem þjóðin á við minningu
Matthíasar Jochumssonar. Vís-
indaleg heildarútgáfa af verkum
hans er enn aðeins draumur og
ekki hefir verið komið upp minja
safni í Sigurhæðum, íbúðarhúsi
þjóðskáldsins, sem enn stendur
með svipuðum ummerkjum og í
tíð skáldsins.
Merk ferðabók gefin
út af Setbergi
Sjóferðasaga og Slaughterbók
ME Ð umsvifameiri bókaútgáfufyrirtækjum er Setberg, sem
Arinbjörn Kristinsson prentari rekur. Hefir útgáfan gefið
út nær tug bóka nú fyrir jólin af öllu tagi, en eitt eiga þær sam-
eiginlegt, að frágangur þeirra er allur með því bezta sem hér
gerist í bókagerð. Síðustu þrjár bækurnar eru nýkomnar frá
útgáfunni og er bókin „Afangastaðir um allan heim“ þeirra
merkust.
MIKIL FERÐABÓK
Það er allmikil bók, og eins og
nafnið ber með sér ferðasögur
frá nær því öllum heimshlutum.
Hana rita ellefu þjóðkunnir ís-
lendingar um minnisstæð ferða-
lög sem þeir hafa farið. Árni Óla
ritar frásögn: Ferð aftur í fortíð,
Helgi P. Briem: í borgarastyrj-
öldinni á Spáni, Gísli Halldórs-
son: Frá Berlín til Hafnar fyrir
11 aura. Guðmundur Daníelsson:
Drengur á fjalli. Guðmundur frá
Miðdal: f heimsókn hjá Hrein-
löppum. Gunnar Dal: Borg hinna
dauðu. Jóhann Hannesson: Ferð
inn í þokuna, Jón Eyþórsson: í
Jötunheimum. Níels Dungal: För
til annars heims. Sr. Sigurður
Einarsson: Eftirminnileg ferð,
Sigurður Þórarinsson: Gengið á
Etnu.
Eins og af þessu yfirliti má sjá
er þetta hin girnilegasta bók til
lestrar, enda hefir það löngum
verið svo að fátt hafa íslendingar
heldur viljað lesa sér til skemmt
unar og fróðleiks en góðar ferða.
| sögur.
ÆVINTÝRI Á SJÓ
Þá gefur Setberg út bókina
„Svaðilför á Sigurfara". Er það
sjóferðasaga og greinir frá ferð
höfundar á skútu frá Evrópu til
Afríku sumarið 1954. Höfundur-
inn er Dod Osborne og hafa fleiri
sjóferðasögur hans verið gefnar
út í íslenzkri þýðingu. Margra
grasa kennir í bókinni, sagt er m.
a. frá töframönnum, 'göldrum í
Afríku, leynifélögum, mannæt-
um í Líberíu og ógnaröld í Mon-
róvíu.
SLAUGHTER ENNÁ NÝ
Þá gefur Setberg og út nýja
Slaughterbók, sem nefnist „Lækn
ir á flótta“, en ■eins og kunnugt
er renna Slaughterbækurnar út
eins og heit brauð, og bera þar
með kannski nokkuð sérstætt
vitni bókmenntasmekk þeirrar
þjóðar sem eitt sinn lærði að lesa
á íslendingasögurnar.
En hvað um það, þjóðin vill
hafa sinn Slaughter og engar
refjar og hér kemur hann, enn á
ný.